Komórki glejowe: rodzaje i funkcje. Budowa i czynności komórki nerwowej. Powstawanie i przewodzenie potencjału czynnościowego w neuronie. Powstawanie nowych komórek w dojrzałym mózgu.

Komórki glejowe - stanowią obok komórek nerwowych drugi składnik tkanki nerwowej. Nie przekazują impulsów, jak to czynią neurony, ale są do tego niezbędne.
Wyróżnia się:
- makroglej
• astrocyty
• oligodendrocyty
• komórki Schwanna
- mikroglej
KOMÓRKI SCHWANNA
To komórki glejowe skąpowypustkowe (mają niewiele krótkich wypustek), które występują w układzie obwodowym
Tworzą osłonkę mielinową, która stanowi elektryczny izolator aksonów.
KOMÓRKI DWUBIEGUNOWE
To komórki przesyłające informacje dalej przez synapsy łączące je z komórkami zwojowymi siatkówki. Większa ich część pobudzana jest pod wpływem światła (ang. on cells), inne zaś pod jego wpływem są hamowane (off-cells).

KOMÓRKI ZWOJOWE
Komórki siatkówki, których aksony przy tarczy nerwu wzrokowego dają początek nerwowi wzrokowemu. Wrażliwe na światło lub na jego brak, niektóre reagują na oba rodzaje bodźców.

KOMÓRKI HORYZONTALNE (poziome)
To komórki znajdujące się w części powierzchniowej warstwy ziarnistej wew. , tworzą skomplikowane połączenia z kom dwubiegunowymi i fotoreceptorowymi. Powstaje w ten sposób układ będący podstawą hamowania pobocznego, dzięki któremu możliwe jest pogłębianie kontrastu między oświetlonymi a nieoświetlonymi częściami siatkówki.

KORA WZROKOWA (V1 - V5)
System ośrodków mózgowych uczestniczących w mechanizmach widzenia. V1 - projekcyjna okolica wzrokowa, na płacie potylicznym, reprezentacja środkowej siatkówki, inf. wzrokowa ulega wstępnemu procesowi integracji i zostaje przekazana do okolic asocjacyjnych V2 i V3, następnie dwoma strumieniami (MT) w płacie ciemieniowym i do okolicy V4 w płacie skroniowym.

KORA SOMATOSENSORYCZNA
Okolica somatosensoryczna jest zróżnicowana pod względem budowy; okolica somatosensoryczna SI (tzw. pierwotna lub projekcyjna okolica czuciowa I rzędu) zajmuje zakręt zaśrodkowy, leżący w obrębie płata ciemieniowego z tyłu bruzdy środkowej mózgu (Rolanda), która oddziela oklicę SI od okolicy ruchowej w zakręcie przedśrodkowym, poniżej i z tyłu okolicy SI znajduje się okolica SII (czuciowa II rzędu). Reprezentowane są w niej różne obszary ciała i różne rodzaje czucia; reprezentacja obszarów ciała ma charakter somatotopowy (inf. z różnych pól percepcji dochodzi do ściśle określonych miejsc w korze), a inf. z każdej połowy ciała dochodzi do okolicy somatosensorycznej z przeciwległej półkuli mózgu. Różne rodzaje czucia wywołane pobudzeniem receptorów w tym samym obszarze są reprezentowane w układzie przednio - tylnym, zaś reprezentacje poszczególnych części ciała są rozmieszczone w układzie boczno - przyśrodkowym. W płacie potylicznym znajdują się dwa obszary czuciowe asocjacyjne, które integrują inf. sensoryczną - do percepcji bodźców czuciowych konieczne jest współdziałanie okolicy projekcyjnej (SI) z okolicami asocjacyjnymi. Zniszczenie kory SI powoduje zanik wrażeń czuciowych, jednak ból i temperatura po pewnym czasie pojawiają się - pewna dyskryminacja możliwa jest we wzgórzu.

KOMÓRKI MITRALNE
Komórki stanowiące drugi neuron drogi węchowej. Ich neuryty tworzą pasmo węchowe, wchodzą do ciała prążkowanego i nawiązują kontakty synaptyczne z neuronami trzecimi drogi węchowej, których wypustki biegną do komory węchowej kresomózgowia.

KANAŁY JONOWE
Są to pobudliwe części błony komórkowej. Ich nazwy pochodzą od tego jonu, dla którego wykazują największą przepuszczalność. Mogą występować co najmniej w dwóch przechodzących w siebie stanach: otwartym i zamkniętym w zależności od potencjału błony, w którą są wbudowane (Na+, K+ albo Ca+).
Wytwarzają i przewodzą sygnały w żywych komórkach.

KOMORKI MACIERZYSTE
Są to komórki zdolne do potencjalnie nieograniczonej liczby podziałów. Mają zdolność do różnicowania się do innych typów komórek. Są nieśmiertelne i samoodnawialne.

KOLBKA SYNAPTYCZNA
Zaokrąglona struktura mieszcząca się na końcu aksonu, która przekazuje impulsy do następnego w kolejności neuronu. Tu wytwarzane są neuroprzekaźniki, które łączą się z receptorami, powodując depolaryzację błony postsynatycznej.

KANAŁY WAPNIOWE
Kanały jonowe, aktywowane przez depolaryzację blony, przez które jony Ca2+ mogą dostawać się ze środowiska zewnątrzkomórkowego do wnętrza neuronu. Obecność jonów wapnia wewnątrz komórki powoduje zmianę struktury oraz rozluźnienie związku pęcherzyków synaptycznych z aktyną.
Odpowiedzialne są za sprzężenie pobudzeniowo - wydzielnicze w neuronach, dendrytyczne potencjały czynnościowe oraz sprzężenie elektromechaniczne w mięśniach.

KRESOMÓZGOWIE
Pęcherzyk wtórny mózgowia. Ośrodek decyzyjny mózgu. Nadzoruje większość czynności fizycznych i umysłowych.
1) kresomózgowie parzyste
- płaszcz
• kora mózgu
• wyspa
• hipokamp
• węchomózgowie
- jądra podstawne
- istota biała półkul
- komory boczne




2) kresomózgowie nieparzyste
- ciało modzelowate
- spoidło dziobowe
- przegroda przezroczysta
- sklepienie
- blaszka krańcowa
Ze ścian bocznych kresomózgowia powstają półkule mózgu.

KANAŁ ŚRODKOWY
Przebiega we wnętrzu rdzenia kręgowego. Znajduje się w obrębie spoidła szarego. Jest kontynuacją układu komorowego mózgu i podobnie jak on wypełniony jest płynem mózgowo - rdzeniowym. U ludzi starszych ilość płynu w kanale środkowym zmniejsza się. Podczas rozwoju płodowego pozostaje otwarty, u dorosłych jest zrośnięty.

KONARY MÓZGU
Utworzone są ze zbiegających się dróg wychodzących z półkul.

KOMORY MÓZGU
To zbiór czterech przestrzeni wewnątrz mózgu, w których wytwarzany jest płyn mózgowo - rdzeniowy (z osocza krwi), i z których następnie wydostaje się do przestrzeni podpajęczynówkowej, gdzie krąży, otaczając cały ośrodkowy układ nerwowy.
Wyróżniamy:
- dwie komory boczne zawarte półkulach mózgowych
- komorę III
- komorę IV

KORA (kora mózgu)
Struktura mózgu zbudowana z istoty szarej. Jest bardzo silnie pofałdowana, dzięki czemu

KORA SŁUCHOWA
Obszar płatów skroniowych
I - rzędowa - położona w zakręcie środkowym górnym
II - rzędowa - ma znacznie mniej organizację tonotropową
Pozwala „wytężyć słuch”, oczekiwać dźwięku z określonego kierunku lub przestać go zauważać.

KORA RUCHOWA
Obszar z tyłu płatów czołowych.
Kontroluje ruchy dobrowolne.

KORA SOMATOSENSORYCZNA
Obszar z prawej części kory mózgowej.
Przetwarza informacje dotykowe. Tu odbywają się analizy bodźców czuciowych, kojarzenie pobudzeń kinestetycznych i wzrokowych z czynnościami ruchowymi.

KOMISUROTOMIA
Chirurgiczne przecięcie spoidła wielkiego mózgu

przy niewielkim objętości zajmuje sporą powierzchnię.
Pokrywa pięć płatów kresomózgowia: czołowy, ciemieniowy, skroniowy, potyliczny i wyspę. Dzieli się na korę dawną (prakorę), korę starą i korę nową.
Kora mózgowa odbiera i analizuje informacje z narządów zmysłów. Odbywają się w niej także procesy kojarzenia, stąd też wysyłane są instrukcje określające reakcji ruchowe.
Funkcje:
- okolica przedczołowa - planowanie ruchów i sterowanie złożonymi formami zachowania
- okolica przedruchowa - kodowanie wzorców ruchów złożonych
- pierwszorzędowa kora ruchowa - wykonanie elementarnych ruchów dowolnych



KORA WZROKOWA
Znajduje się w płacie potylicznym.
W tym obszarze następuje percepcja obrazu.

---