dzieje(2), Zagadnienia do powtórzenia: Dzieje wychowania XIX/XX w


Zagadnienia do powtórzenia: Dzieje wychowania XIX/XX w.

  1. MOŻLIWOŚCI KSZTAŁCENIA DZIEWCZĄT POD KONIEC XVIIIw.

Dom - zatrudniano prywatnych nauczycieli, ale nie sprawdzano ich kompetencji.

Program - pisanie, czytanie (ale nie zawsze), to czego się uczyły zależało od ojca! Najczęściej: obycie na salonach, przygotowanie do roli matki, żony, gospodyni, Wychowanie moralne, etykieta, ogłada, dobre obyczaje.

Brak jednolitego programu w kształceniu dziewcząt!

Pojawia się pierwsza literatura kobieca.

Pensje - prywatne nauczanie. Daleko od domu, nie ma kontroli. Rodzice obawiali się miasta, zepsucia i demoralizacji. Program: jak wyżej!

Szkoły przy zakonie i klasztorne - kształcenie nie tylko zakonnic, ale też dziewcząt świeckich.

Klasztorne: Benedyktynki, Wizytki i Sakramentki.

Program: czytanie, pisanie, nauka szycia, gotowania, wychowanie moralne, przygotowanie do małżeństwa.

Program uporządkowany, ujednolicony.

  1. PROPOZYCJA KSZTAŁCENIA DZIEWCZĄT W SZKOŁACH KOMISJI EDUKACJI NARODOWEJ

1772 - pierwszy rozbiór Polski, bo: osłabienie Rzeczpospolitej

1773 - zwołanie sejmu w celu uznania granic i podczas tego sejmu dowiedziano się o kasacie zakonu jezuitów.

Szkoła przechodzi w ręce państwa (wcześniej była w rękach kościoła: patrz: jezuici).

Powołano Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych do przygotowania programu, podręczników, zasad organizacji systemu szkolnego.

Nadzór nad pensjami!! (które nie miały ustalonego programu i uczono w nich francuskiego, tańca, haftu, muzyki dobrych manier). 1783 - ustawa KEN zakłada, że w programie nauczania kobiet powinny znaleźć się takie przedmioty jak: nauka moralna, historia polski, czytanie, pisanie po polsku, geografia, rachunki i roboty ręczne.

Ciągle natomiast nie istniał program kształcenia nauczycielek.

Czartoryski, biskup Massalski, Michał Jerzy Poniatowski

Wykształcenie jednolite i patriotyczno-obywatelskie.

System szkolny KEN z ramienia prawa obejmował szkoły: parafialne, średnie i wyższe. Ale tak naprawdę nie zajmował się parafialnymi, zostawiał to Radom Miejskim, Kościołowi, Szlachcie.

Piramowicz: dodatek o kształceniu dziewcząt. Poza ojcem, na program powinien mieć wpływ jakiś autorytet = dziewczyna mogła uczyć się tego co chłopak, ale musiano to uzgodnić z jakimś ważnym typem.

Podział:

-parafialna

-wydziałowa (7 lat) i podwydziałowa (6 lat) w obu bez zmian żadnych, dawna szkoła średnia

-główna: Koronna w Krakowie (dawna Akademia Krakowska) i Litewska w Wilnie (dawna Akademia Jezuicka).

  1. KRYTYKA KSZTAŁCENIA DZIEWCZĄT POD KONIEC XVIII w.

Zawsze się coś ściemni.

  1. STANOWISKO A. CZARTORYSKIEGO W KWESTII WYCHOWANIA DZIEWCZĄT

(żył: 1724 - 1823, członek KEN)

Mówił, że nie ma jednolitego programu i że program dziewcząt nie koreluje z tym dla

Chłopców. Nie porusza się w wychowaniu dziewcząt kwestii patriotycznych więc brak jest

kultury i dziedzictwa polskiego. Brak nauki języka polskiego, nie potrafiły się nim

posługiwać - lepiej znały francuski. Królowała taka moda i się dostosowywano. Matki nie

angażowały się w wychowanie córek. Marnowanie czasu na rzeczy bezużyteczne,

niepotrzebne. Chęć popisania się córką na balu, przyjęciu.

Sposoby na zaradzenie problemom: rodzice powinni bardziej interesować się wychowaniem córek, sprawować nad nim pieczę. Powinny być tworzone podręczniki do historii dla córek, które powinna najpierw czytać matka, by sprawdzić treść. Rodzice powinni być przykładem dla dzieci, konsekwentne wychowanie, dostosowanie programu zajęć do wieku dziecka i zwracanie uwagi na dobór nauczycieli.

A nie tylko zwracanie uwagi na męskich potomków!

  1. KLEMENTYNA Z TAŃSKICH HOFFMANOWA

(żyła: 1798-1845)

Historia:

*świat: okres napoleoński, kongres wiedeński (1815), rewolucja przemysłowa (I poł. XIX wieku) i związana z nią rewolucja demograficzna

*Polska: III rozbiór (1795), traktat tylżycki utworzenie Księstwa Warszawskiego w 1807, utworzenie Królestwa Polskiego w 1815, powstanie listopadowe w 1830 (wielu jego uczestników udało się na emigrację, Hoffmanowa wraz z mężem też, „mesjanizm narodu polskiego”).

=wątek gospodarczy

=wątek narodowo-wyzwoleńczy.

Zrodził się pomysł Kołłątaja i Czackiego by utworzyć Instytut Guwernantek w Krzemieńcu (i to jest rok 1803). W konsekwencji pierwsza taka szkoła kształcąca nauczycielki powstała w Warszawie Instytut Rządowy Panien (nauka dla dziewcząt na poziomie średnim, a poza tym programem ogólnym była to nauka dla dziewcząt przygotowujących się do pracy nauczycielskiej).Były tam przyjmowane kandydatki z ukończonymi trzema klasami szkoły elementarnej lub pensji żeńskiej. Takie same ośrodki powstały w Krakowie, Lwowie i Poznaniu.

Biografia: była wizytatorką pensji warszawskich, pracowała w Instytucie Rządowym Panien jako wykładowca. „Pamiątka po dobrej matce”.

  1. Powierzchowność (trzeba zachować umiar, powierzchowność jest drugorzędna bo zdradliwa, wyższość duszy nad ciałem, prostota w stroju - najlepiej jeśli wykonany samodzielnie, skromność, na powierzchowność składa się nie tylko strój, ale też mimika, gest, gracja, postawa, zachowanie, operowanie głosem - stonowany, opanowany, nie zwracanie uwagi na modę tylko trzymanie się jednego, odpowiedniego dla siebie i do wieku kroju sukien, unikanie skłonności do plotek, ogłada towarzyska, mieć jedną przyjaciółkę, nie więcej, nie rozmawiać na tematy polityczne i religijne, nie używać dwóch języków na raz, humor z umiarem).

  2. Wychowanie rodzinne (role domowe są najważniejsze!

Matka ma kochać dziecko, ale nie okazywać tego zbytnio by nie rozpieszczać, bo potem dzieciak ma pod górkę w życiu, opieka nad synami tylko do momentu ich pójścia do szkoły, a córkami nawet po zamążpójściu, bo to dla nich żyje! Karmić piersią jak najdłużej, uczyć dzieci własnym przykładem, od momentu narodzin dziecka całkowicie ma się mu podporządkować, zrezygnować nawet z wszelkich rozrywek)

Gospodyni dba o rodzinę, dom służbę, mężowi zapewnić ma syna, samodzielna, gospodarna, przedsiębiorcza, uporządkowana, ma dbać o dom i stwarzać w nim miłą atmosferę. Praca jako lekarstwo na próżniactwo. Zajęcia gospodarskie jako pierwsze, dopiero potem czas na zajęcia własne.

Żona ma dać mężowi syna, dbać o niego, być jego ozdobą na przyjęciach, uprzyjemniać mu życie, wyjść za mąż w wieku 20 lat.

Chrześcijanka nie może sprzeciwiać się danym rolom - matki, żony, gospodyni, czyli zgoda z wolą Boga, nie przywiązywać się do rzeczy materialnych, cierpliwa w znoszeniu niewygód, pobożna, podział cnót na męskie i żeńskie!!)

  1. Wychowanie intelektualne (rozum zajmuje ostatnie miejsce w wychowaniu, najpierw moralność i serce, program nauczania powierzchowny, nie przygotowuje do dalszego kształcenia, jeżeli chodzi o książki to unikać romansów, a czytać takie które umoralniają, wychowanie bardziej praktycznie niż teoretyczne.)

  2. Wychowanie patriotyczne (odpowiedź na zapotrzebowanie chwili, ideał to kobieta mówiąca poprawnie po polsku, znająca geografię i historię Polski, wpajanie miłości do ojczyzny, władcy i narodu.)

  3. Wychowanie fizyczne prostota i harmonia czyli dzisiejszy zdrowy tryb życia, w zdrowym ciele zdrowy duch, ruch ale umiar, hartowanie, znoszenie niewygód, świeże powietrze, higiena.

  4. Relacje z ludźmi przyjaciółka jedna, oddana od serca, relacje z mężem to bardziej rozsądek niż miłość, a jeżeli chodzi o dzieci to poświęcenie im całego swojego życia, najlepszą przyjaciółką jest siostra, a z wszelkimi problemami zwracać się do ojca.

(powierzchowny! Katechizm, nauka moralna, język polski na pierwszym miejscu, ale też języki obce do konwersacji i czytania książek, języki klasyczne, historia, geografia, mitologia, doskonalenie talentów, muzyka, taniec, rysunek, prowadzenie rozmowy i pisanie listów, literatura piękna, umoralniająca i historyczna. Ale wszystko mocno ograniczone! Nie można przeciążać umysłu. Istnieje obawa pójścia w stronę naukową )

(Tradycja: role kobiety w domu czyli, matka, żona, gospodyni, chrześcijanka, mocno tkwi w rodzinie!

Nowoczesność: wychowanie patriotyczne i fizyczne).

  1. RUCH EMANCYPACYJNY KOBIET W XIX w

Kobiety miały być gwarantkami przekazywania tradycji i kultury, wykształcenie miało być pożyteczne, dbanie o język polski, wykształcenie coraz częściej dla utrzymania bo faceci ginęli, a szlachta zubożała - konfiskata majątków, przesiedlenia, nie miały co robić i musiały zarobić to i pracowały i to najczęściej jako nauczycielki.

Okresy emancypacji:

  1. Chciały więcej praw, ale dom był nadal bardzo ważny.

  2. Chciały praw wyborczych.

  3. Równouprawnienie na tle zawodów.

  4. Zrównanie wszystkich praw.

  1. POZYTYWIZM WARSZAWSKI. PROPOZYCJE ALEKSANDRA ŚWIĘTOCHOWSKIEGO W KWESTII KSZTAŁCENIA DZIEWCZĄT.

(żył: 1849-1938, miał bardzo wykształconą żonę, zakładał szkoły rolnicze).

Krytyka Hoffmanowej: poddaństwo mężczyznom, niewiara w kobiecą siłę, kurczowe trzymanie się tradycji, spychanie rozumu w ciemny zaułek, powierzchowność, jednostronność wychowania, wszystko dla męża, niewiara w miłość tylko w rozsądek.

Po powstaniu styczniowym prawa Polaków zostały ograniczenie, wyplenianie polskiej kultury. W zaborze pruskim żyło się najswobodniej. W Galicji też nie najgorzej.

Wykształcenie niższe: proponował 2 lub 3 lata na pensji z nastawieniem na przedmioty gospodarcze.

Wykształcenie średnie: 10-20 r.ż., partnerka godna swego męża, przygotowanie do nauki wyższej i późniejszego życia, partnerska wizja małżeństwa, brak wykształcenia powoduje utratę siły roboczej w sensie kobiet. Pozytywizm: społeczeństwo jako jeden organizm, a tu taka wielka grupa kobiet = wielka część nie pracuje więc osłabia! Role w których Świętochowski widzi kobietę to: pedagogika, domowe gospodarstwo, przemysł i medycyna.

3 rodzaje wykształcenia średniego:

-fikcyjne (6-10 r.ż. rodzice, czytanie katechizmu, pisanie, rachowanie) dom

-cząstkowe (ok. 10 r.ż. guwernantka, wszystkiego po trochu, sama wybiera czego uczy, francuski! Obycie salonowe, koniec wtedy gdy panna jest gotowa) dom

-niezupełne (jednostronne, nacisk na jeden kurs, oczywiście francuski i inne języki) pensja

Wykształcenie wyższe: powinno się gruntownie przygotować kobietę chociażby do roli matki i żony, ale to też nie dla wszystkich tylko dla tych które mają ambicje, kobieta jest człowiekiem więc automatycznie jest to argument do możliwości kształcenia wyższego, nie ma różnic psychicznych między kobietami a mężczyznami, wykształcenie zwiększa świadomość kobiety, świadomość swych ról, by lepiej je wypełniać.

Warunki, które trzeba spełniać by wychowanie kobiet było dobre: gruntowne, wielostronne, program większy i głębszy, ujednolicenie programów dziewcząt i chłopców, odpowiednie instytucje w których nie gani się dziewcząt za chęć nauki, szkoły koedukacyjne, przyjazne warunki, czynne poparcie profesorów.

  1. NARCYZA ŻMICHOWSKA

(żyła 1819-1876, przeżyła powstania i umarła, romantyzm i początki pozytywizmu, uczęszczała do Instytutu Guwernantek, „Myśli”)

Nauczyciele nie umieją dostosować programu do wieku dziecka, nie są kompetentni, nie znają psychologii dziecka, nie biorą pod uwagę różnic indywidualnych.

Oboje rodziców powinno być zaangażowanych w wychowanie dziecka, więzi rodzinne, zżycie z rodzicami, szacunek dla starszych, wspieranie się rodzeństwa. Rodzina jest rozumiana nie tylko jak rodzice i dzieci, ale szerzej: czyli też dziadkowie, ciotki itd. Rodzice mają obowiązek wymagać od dzieci, zajmują się dobieraniem towarzystwa dla dziecka, mają rozwijać dziecko, ale nie mogą wpływać na kształt jego charakteru. Nie ma mowy o jakimkolwiek narzucaniu, trzeba brać pod uwagę indywidualność dziecka, dać mu autonomię. Trzeba reagować na złe zachowanie dziecka. Kobieta ma stwarzać atmosferę rodzinną nierozpraszającą dziecka, która ma sprzyjać jego rozwojowi intelektualnemu.

Wychowanie: Matka jest pierwszą nauczycielką. Ma być wyrozumiała, pamiętać o jego wadach które są naturalne i wynikają z rozwoju osobniczego. Matka przekazuje mądrość życiową (a nie z książek!!), nie można przegapić momentu gdy dziecko lgnie do niej, buduje to związek emocjonalny matki z dzieckiem. Brak przymusu, nadzór przeistacza się w opiekę.

6 r.ż. - powolne wprowadzanie dyscypliny, pierwsze obowiązki, nakłania by nie ograniczać wyobraźni i fantazji ale trzeba też kontrolować by nie opowiadało zmyślonych historii.

Wychowanie fizyczne: profilaktyka a nie leczenie chorób, ruch na świeżym powietrzu, hartowanie, obserwacja świata. Kalokagatia!

Kształcenie: matka pierwszą nauczycielką, ale ma dbać o beztroskie dzieciństwo (czyli nauka mimowolna), potem guwerner - przez 3 lata ten sam.

Nie można zmuszać dziecka do książek, język ojczysty dobrze opanować do 5 r.ż, nauka rachunków na konkretnych przykładach. Wiedza dogłębna czyli liczy się jakość a nie ilość.

Nowe: wykorzystanie psychologii czyli nauka na przykładach i zwrócenie uwagi na różnice indywidualne. Pojawienie się metodyki, zaangażowanie obojga rodziców, opanowanie języka ojczystego jak najszybciej, wychowanie fizyczne (ale u Hoffmanowej już się pojawiło)

Tradycyjne: nadal rodzina odgrywa dużą rolę w wychowaniu, matka pierwszą nauczycielką,

Branie pod uwagę różnic indywidualnych. Dopasowanie rodzaju materiału i sposobu przekazywania wiedzy do wieku i umiejętności dziecka.

Rozmowa jest bardzo ważna na każdym etapie, pogadanka. Duża rola bajki w dzieciństwie. Przykłady - operacje konkretne. Bezpośrednie doświadczenie, angażowanie wszystkich zmysłów, jeżeli dziecko się nie nauczy to jest to wina metody a nie dziecka. Dedukcja i indukcja (Komeński!).

Zasady nauczania: cierpliwość, zaangażowanie, dobra wola, wiara we własne siły, wytrwałość, samoocena - refleksja ucznia, pobudzanie do pracy i ugruntowanie wiadomości.

  1. NURT NOWEGO WYCHOWANIA - PRZYCZYNY I CECHY CHARAKTERYSTYCZNE, PRZEDSTAWICIELE.

Pajdocentryzm czyli dziecko w centrum.

Przyczyny: narodzenie się psychologii jako nauki pod koniec XIX wieku, zaczęto wykorzystywać wiedzę psychologiczną w pracy nauczycielskiej. Brano pod uwagę indywidualność i kreatywność dziecka.

Przedstawiciele: Dawid (pojechał do Wundta i przywiózł od niego psychologię i zaszczepił ją na gruncie polskim, stworzył kwestionariusz obserwacji dziecka który potem wykorzystała Szycówna), Szycówna, Bujwidowa,

Cechy: psychologia jako podbudowa naukowa wychowania. Przeciwstawienie herbartowskiego systemu nauczania.

  1. ANIELA SZYCÓWNA

(żyła: 1869-1921, redaktorka „Mojego Pisemka”w latach 1902-1905, chorowita, panna z garbem, nauczycielka na pensji, „Nowe tory”, „Przegląd pedagogiczny”, znała się z Dawidem - pomagała mu w badaniach z psychologii rozwojowej)

Historia: zaborywolna Polska, represje po powstaniu styczniowym, wybuch I wojny.

Nauczycielka, redaktorka wielu pism pedagogicznych tak poznała się z Dawidem badania z rozwojówki dzięki temu tworzyła potem kwestionariusze obserwacji dziecka (za Dawidem, bo on też je tworzył), była nauczycielką na pensjach.

Pedologia to nauka o dziecku od poczęcia do 20 r.ż. Obejmuje rozwój fizyczny i psychiczny (nie ma mowy o kształceniu!). Pojawia się nurt Nowego Wychowania. Pedologii zarzucano niepraktyczność. Nie miała zbyt wielu zwolenników bo nauczyciele byli przygotowani do nauki w systemie herbartowskim, było im tak wygodnie, byli autorytetami, nie chcieli nic zmieniać.

Co zrobić żeby pozyskać zwolenników? kongresy, zjazdy, konferencje, drukowano artykułów i książek, popularyzacja i rozpowszechnienie, zwracanie się do wszystkich którzy zajmują się dziećmi, którzy mają z nimi kontakt; rozszerzy się zakres wiedzy = zwiększy się liczba badaczy = może zwiększy się też liczba zwolenników, interdyscyplinarność nauk!

Warunki potrzebne by dobrze przeprowadzić badanie: dopasowanie metody w zależności od hipotezy, ale też żeby nie wyrokować o dziecku na podstawie tylko jednego badania, komplementarność badań czyli wzajemne uzupełnianie się, badający musi umieć wzbudzić zaufanie dziecka, ośmielić je, odpowiedni formułować pytania, być cierpliwym, panować nad sobą, nie oceniać, nie okazywać znużenia, zniecierpliwienia.

Gawędki listowne (poprawianie błędów dzieci). Zagadki, rebusy, szarady, opowiadania podzielone na odcinki, dział dla rodziców.

  1. KAZIMIERA BUJWIDOWA

(żyła: 1867-1932, Kraków-Galicja, aktywna działaczka, Odo Bujwid był jej korepetytorem potem mężem, pracowała z nim w laboratorium bakteriologicznym, w ich mieszkaniu odbywały się wykłady uniwersytetu Latającego i tam poznała Sempołowską, tak wniknęła w środowisko inteligenckie tamtego okresu, zaangażowana w ruch kobiecy, działaczka oświatowa, współtworzyła Sekcję dla Obrony Praw Kobiet, jej artykuły pojawiały się w „Sterze” i „Nowym Sądzie”, mówiła o idei doskonalenia wewnętrznego, doskonalenia całego społeczeństwa, ateistka - opierała się na prawdzie, bez przemocy, mówiła że kobieta ma prawo decydować o małżeństwie i macierzyństwie - wywodziła to ze swej wiedzy psychologicznej i biologicznej, postulat bezpłatnej edukacji,

- SYTUACJA KOBIETY

(brak praw ustawodawczych, prawa tworzone są przez mężczyzn, nie liczono się z jej zdaniem, traktowano jako osobę małoletnią, ograniczona społecznie. To wszystko wynika z tradycji, roli kościoła i moralności.)

O kształceniu kobiety decyduje mężczyzna. Przygotowanie zawodowe przede wszystkim nauczycielskie lub (tak jak Bujwidowej: krawiectwo) itp.

Prywatne nauczanie, ale płatne i było to przygotowanie do tradycyjnych ról, nieadekwatne do potrzeb życia.

Rewolucja socjalistyczna na początku XX wieku zmusza kobiety do pracy, młodszymi dziećmi zajmują się starsze lub nikt. Powstają ośrodki opieki czyli przedszkola (już nie tylko dla sierot, ale dla wszystkich dzieciaków, których rodzice pracują).

Studia wyższe: lata '80 to postulaty udostępnienia oświaty kobietom, najpierw wolne słuchaczki, potem otwarcie kilku wydziałów.

Była luka: były szkoły kształcenia podstawowego dla kobiet no i udostępniono im uniwersytety, a co ze średnim? Postulat utworzenia gimnazjów dla kobiet od 14 r. ż. Z programem podobnym do tego z męskich gimnazjów.

Taką potrzebę reformy wywołała emancypacja, deklaracja Praw Człowieka, zniesienie niewolnictwa, rewolucja socjalistyczna. Żądano równouprawnienia w kwestii kształcenia, praw politycznych.

Koedukacyjna, małe klasy (10-12 osób), świecka ale nie ateistyczna, bezpłatna, sponsorowana przez państwo, patriotyczna, narodowa, nie w mieście ale z przyrodą (Vives i Rousseau), 6-letnia (3 lata ogólne i 3 specjalizacji), użyteczność kształcenia, a nie wkuwanie na pamięć (bardziej Dewey niż Herbart ), wiedza psychologiczna nauczycieli, nurt Nowego Wychowania, stronienie od metod podających, otwarta na twórczość, kreatywność, aktywność.

  1. STEFANIA SEMPOŁOWSKA

( żyła 1869-1944, uczęszczała na wykłady na Uniwersytecie Latającym)

Nauczycielka, potem chodziła na wykłady na UL, w 1894 przejęła szkołę Emilii Petain, była członkiem wielu organizacji: Warszawskie Towarzystwo Dobroczynności, Towarzystwo Oświaty Demokratycznej, Koło Kobiet Korony i Litwy, Koło Oświaty Ludowej, zaangażowana w walkę o amnestię dla więźniów politycznych, pracowała w PCK, jej teksty dotyczyły subdyscyplin pedagogiki społecznej (czyli: początkowej, społecznej, opiekuńczej, resocjalizacyjnej, rewalidacyjnej), „Pisma pedagogiczne i oświatowe”.

Dlaczego? Dziecko jest kamieniem budującym przyszłość więc warto w nie inwestować, problemy społeczne takie jak głód, bezdomność, osierocenie.

Kto? Państwo (ma zorganizować fundusze na budynki i kształcenie nauczycieli oraz odpowiednie przepisy prawne), Ma być to pomoc stała a nie doraźna.

Jak? Dla sierot: wyżywienie, opieka medyczna i higieniczna, nocleg. Dla dzieci rodziców pracujących: żłobki, przedszkola, higiena, zabawa na świeżym powietrzu, uczenie dobrych manie, wychowawca przewodnikiem.

Nie pomija dziecka przestępczego!

Dziecku należy się autonomia, powinno pozwolić się ma na uczestnictwo w radach pedagogicznych, dziecko ma swoje zdanie, samo ma o sobie stanowić,

  1. MARIA GRZEGORZEWSKA

(żyła 1888-1967, „Listy do młodego nauczyciela”)

Metoda kompensacyjna: zastępowanie niesprawnych elementów ciała (członków, zmysłów) przez te działające sprawnie, np. osoba niewidząca wykorzystuje słuch i dotyk, osoba bez rąk pisze trzymając ołówek w ustach lub stopie.

Metoda ośrodków pracy: nauka życia przez życie, utylitaryzm!

Pedeutologia - dział pedagogiki zajmujący się nauczycielem.

Nauczanie jako misja, ważniejsze powołanie i podejście do dzieci, a nie kończenie setek kursów, nauczyciel powinien mieć określony cel do którego dąży, powinien mieć wewnętrzną radość tworzenia. Prawdziwy i wartościowy nauczyciel to taki który uczy się przez całe życie, samokształcenie, poszerzanie wiedzy. Nauczyciel ma podmiotowo traktować ucznia, ma znać ucznia by rozumieć jego problemy. Stwarzać atmosferę wzajemnego szacunku i życzliwości, uczyć humanitaryzmu poprzez własny przykład, motywować do prac, wszechstronnie rozwijać, współpracować z uczniami, ma być mentorem, dbać o wystrój klasy, wyposażenie, pomoce szkolne, ważny jest indywidualny wkład nauczyciela, jego pomysłowość. Poznać rodzinę, naturalne środowisko ucznia.

  1. WARUNKI ROZWOJU POLSKIEJ OŚWIATY POD ZABORAMI

Plany założenia pojawiły się w 1804 przez Karola Fischera (kierownik spraw oświaty pruskiej administracji warszawskiej), miała być to szkoła wykraczająca poza ramy zwykłego gimnazjum, jej dyrektorem był Samuel Linde, kandydaci musieli znać polski i niemiecki. Miała ona 3 poziomy:

-kurs przygotowawczy (2 lata - nauka niemieckiego lub polskiego, poziom elemntarny)

-szkoła literacka (obejmowała 6 klas i była właściwą szkołą średnią, program był wszechstronny: przedmioty humanistyczne, ale też matematyczno-przyrodnicze)

-kursy poboczne (czyli szkoła naukowa i seminarium nauczycielskie)

Państwowa władza szkolna w Księstwie Warszawskim, działalność była kontynuowana w Królestwie Polskim(w trochę innej formie).

Istniała w latach 1807-1812 i kierował nią Kostka-Potocki, inni zaangażowani to : Staszic, Kopczyński, Linde.

W 1808 wprowadzili obowiązek szkolny (na poziomie elementarnym).

System szkolny miał objąć wszystkie warstwy społeczne. Budowa sieci świeckich szkół elementarnych utrzymywanych z funduszów publicznych, pod nadzorem przedstawicieli społeczeństwa. Szkoła miała być w każdym mieście i wsi. Zakładano także miejskie szkoły ponad elementarne i średnie przygotowujące do studiów wyższych. Powstawały też szkoły zawodowe. Zajmowano się szkolnictwem wyższym (UJ, Szkoła Prawa, Szkoła Administracji, Szkoła Lekarska te trzy w 1816 przekształciły się w UW!).

1808 - powstanie Szkoły Prawa

1809 - powstanie Szkoły Lekarskiej

1811 - powstanie Szkoły Administracji

1816 - połączenie trzech powyższych w Królewski Uniwersytet Warszawski.

Po Kongresie Wiedeńskim, Królestwo Polskie, Aleksander I.

Na początku było 5 wydziałów: medycyny, prawa, filozofii, teologii, sztuk pięknych.

1830 - KUW zamknięty po powstaniu listopadowym.

1858 - ponowne otwarcie

1862 - reformy Wielopolskiego przekształcenie w Szkołę Główną o nazwie: Akademia Medyko-Chirurgiczna

1870 - przekształcony w Cesarski Uniwersytet Warszawski narzędzie rusyfikacji narodu polskiego, większość profesorów przyjechała z Rosji.

1915 - powrót do nazwy Uniwersytet Warszawski (I wojna = władze okupacyjne zgodziły się na jego otwarcie, potem dwudziestolecie międzywojenne i mógł działać całkiem wolnie,

w 1935 nadano mu imię Piłsudskiego)

1939-1944 - Tajny Uniwersytet Warszawski a potem to już nic ciekawego a w PRLu był bum na komputery i kupili jeden wielkości naszego wydziału i zrobili z niego salę komputerową i przenieśli nas na Mokotowską

Uniwersytet Lwowski: założony w 1661 przez Jana Kazimierza jako Akademia Lwowska (wcześniej istniał jako Kolegium Jezuickie i Akademia Jezuicka, ale skasowali zakon).

Okres zaborów: Cesarz Austriacki Józef II. Podstawowym językiem nauczania była łacina, pomocniczymi: język polski i niemiecki. Zadaniem uczelni było kształcenie Austriaków, Niemców, Polaków i Rusinów z różnych stanów (duchowieństwo, szlachta, mieszczanie); głównie do zawodów urzędniczych.

1805 - Uniwersytet Lwowski przekształcono w liceum - wyższy zakład naukowy z wydziałami: prawa, filozofii, teologii i chirurgii. Różnił się on od uniwersytetu mniejszą liczbą katedr, krótszym okresem nauki, brakiem uprawnień (lecz tylko do 1806) do nadawania promocji doktorskich. Liceum lwowskie istniało 12 lat.

1874 - pełne prawo wykładania w języku polskim.

Uniwersytet Krakowski: założony w 1364 przez Kazimierza Wielkiego (wzorzec boloński), 3 wydziały: sztuk wyzwolonych, medycyny i prawa.

Rozbiory Polski postawiły pod znakiem zapytania dalsze funkcjonowanie uniwersytetu. Po wkroczeniu wojsk austriackich podjęto decyzję o jego zamknięciu i dopiero interwencja w Wiedniu uchroniła go od takiego losu. Jednak jego rola została znacznie umniejszona. Również wcielenie Krakowa do Księstwa Warszawskiego nie zmieniło tej sytuacji. W Rzeczypospolitej Krakowskiej Akademia odgrywała istotną rolę polityczną. Posiadała szeroką autonomię wewnętrzną i znaczący wpływ na politykę państwa (władza rektora była w bardzo niewielkim stopniu ograniczona przez Senat Wolnego Miasta. W międzyczasie zmieniono nazwę na Uniwersytet Jagielloński.

Uniwersytet Wileński: powstanie w 1579 po tym jak Stefan Batory przeznaczył środki na przekształcenie Kolegium Jezuickiego w Wilnie. Wydziały: filozoficzny, teologiczny i prawniczy. W 1773 po kasacie zakonu jezuitów przekształcony przez KEN w Szkołę Główną Litewską.

Po rozbiorach, uczelnia utraciła na krótko status szkoły wyższej, stając się "Powszechną Szkołą Wileńską", jednakże w 1803 r. odzyskała swój status i za zgodą cara Aleksandra I funkcjonowała pod nazwą Imperialnego Uniwersytetu Wileńskiego. W okresie aż do powstania listopadowego uczelnia przeżyła kolejny, krótki okres świetności. Do najbardziej znanych uczonych tego okresu związanych z Uniwersytetem należą: (Jan Śniadecki, Jędrzej Śniadecki, Joachim Lelewel, Michał Oczapowski. W okresie tym na uczelni studiowało też dwóch najbardziej znanych polskich poetów romantycznych: Adam Mickiewicz i Juliusz Słowacki.

Po stłumieniu powstania listopadowego car Mikołaj I nakazał całkowitą likwidację uczelni, jako karę za udział wielu uczonych i studentów w powstaniu.

  1. ROZWÓJ OŚWIATY W DWUDZIESTOLECIU MIĘDZYWOJNENNYM

1919 - pierwszy zjazd nauczycielski w Warszawie po odzyskaniu niepodległości nazwany sejmem nauczycielskim. Miał za zadanie podjąć decyzję co do systemu organizacji szkoły w Wolnej Polsce.

Były dwie koncepcje:

*utworzenie systemu demokratycznego i drożnego (obowiązkowa szkoła powszechna jako podstawa szkoły średniej)

*dwie ścieżki kształcenia (odrębna szkoła powszechna dla ludu i kształcenie elit w tradycyjnym gimnazjum).

Sejm nauczycielski przyjął stanowisko, że najlepiej jest wprowadzić jednolitą, obowiązkową, bezpłatną szkołę powszechną.

Jednakże realizacja całego pomysłu trwała 10 lat (=do 1932 roku).

11.03.1932 - wprowadziła jednolity system szkolny - od przedszkoli do szkół wyższych.

*szkoła powszechna - obowiązkowa - trwała 7 lat

*przymus nauki do 18 r.ż.

*wadą: istniały szkoły w których czteroletni program nauki był realizowany w ciągu 7 lat (na wsiach).

*wprowadzenie liceów zawodowych - kończyły się maturą = możliwość studiowania. Podniosło to rangę wykształcenia zawodowego.

  1. POPULARYZACJA WIEDZY W XIXw. I W OKRESIE 20-LECIA. KSIĄŻKI I PRASA DLA DZIECI I DOROSŁYCH ORAZ NAUCZYCIELI. WATOŚI DYDAKTYCZNO - WYCHOWAWCZE.

Wszystko co wyżej!

  1. REFORMY OŚWIATOWE W PRL.

1948 - powołanie 11 letniej szkoły ogólnokształcącej (7 letnia szkoła podstawowa i 4 letnie liceum ogólnokształcące lub maturalne szkoły zawodowe, które umożliwiały podjęcie studiów wyższych jednocześnie przyznawanie punktów za pochodzenie z rodzin chłopskich, robotniczych!) = wszystko po to by udostępnić edukację młodzieży chłopskiej, robotniczej miała powstać robotniczo - chłopska inteligencja jako podpora władzy ludowej.

1956 - dekret o obowiązku szkolnym, musi ukończyć szkołę podstawową, ale do 16 r.ż. bo inaczej wylatuje.

1959 - z programów nauczania usunięto slogany ideologiczne i zmniejszono ilość godzin nauki szkolnej.

1961 - wprowadzono szkołę laicką, wydłużono kształcenie do 12-13 lat (8 letnia szkoła podstawowa, 4 letnie liceum i 4 lub 5 letnie technika, licea zawodowe). Ustawa obejmowała wychowanie przedszkolne i placówki wychowania pozaszkolnego.

'60 - „1000 szkół na 1000 lecie Państwa Polskiego”.

1978 - czasy kryzysu społeczno - ekonomicznego - plan wprowadzenia szkoły powszechnej, dziesięcioklasowej o jednolitym programie, a wcześniej roczny pobyt dziecka w przedszkolu.

Cele reformy to wyrównanie szans edukacyjnych poprzez opiekę przedszkolną i rozszerzenie niepełnego wykształcenia średniego.

W latach 60-70 był system pomocy dla uczących się (stypendia, internaty, opieka zdrowotna, tanie książki).

Rozwój placówek oświaty dorosłych, instytucji pracy poza szkolnej (domy kultury, kluby osiedlowe w miastach).


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
ZAGADNIENIA DO POWTÓRZENIA PRZED KOLOKWIUM, Inne, Studia, Autism, Nowy folder
Zagadnienia do egzaminu z teorii wychowania
Zagadnienia do powtorzenia przed kolokwium z psych. motywacji i poznania wt.-13.45
Zagadnienia do egzaminu z teorii wychowania 1, Teoria wychowania - wykład - prof. dr hab. Ewa Muszyń

więcej podobnych podstron