Układ kalkulacyjny uwzględnia kryterium jakim jest sposób powiązania danego kosztu z wytwarzanymi produktami.

Każdą z tych grup możemy podzielić dodatkowo na mniejsze podgrupy.

Koszty bezpośrednie dzielimy na: ( na podstawie dokumentów źródłowych lub wtórnych, tego rodzaju koszty można przypisać do konkretnego wyrobu lub usługi)

- koszty materiałów bezpośrednich - są to materiały zużywane bezpośrednio przy

wytwarzaniu produktu,

- koszty robocizny bezpośredniej - płace brutto pracowników bezpośrednio

zatrudnionych przy produkcji łącznie z narzutami,

- inne koszty bezpośrednie - koszty specjalnego przygotowania produkcji, koszty

paliwa i energii technologicznej (bezpośrednio związane z produkcją), koszty zużycia specjalnych narzędzi, koszty usług obcych.

Z kolei grupę kosztów pośrednich dzielimy następująco: ( na podstawie dokumentów źródłowych lub wtórnych, tego rodzaju kosztów NIE można przypisać bezpośrednio do konkretnego wyrobu lub usługi)

- koszty wydziałowe - związane z funkcjonowaniem wydziałów, w skład których wchodzą:

• koszty ogólnowydziałowe - są to koszty ponoszone na administrację wydziału,

wyposażenie i amortyzację pomieszczeń, podatki od nieruchomości wydziałowych i

koszty ich ubezpieczenia,

• koszty ruchu - zaliczamy tu wszystkie koszty związane z naprawą i konserwacja

maszyn oraz koszty zasilania maszyn,

- koszty ogólnozakładowe - jest to część kosztów pośrednich, nieprzypisana do żadnego

wydziału i dzieli się na następujące podgrupy:

• koszty ogólnoprodukcyjne - jest to ta część produkcji, która nie została powiązana z

żadnym wydziałem, np. koszty utrzymania obiektów pozwalających na

funkcjonowanie całego przedsiębiorstwa (magazynów), straży, transportu

ogólnozakładowego,

• koszty administracyjnogospodarcze - zalicza się do nich wynagrodzenie

pracowników szeroko rozumianej administracji, zarządu, koszty wyposażenia i

amortyzacji pomieszczeń, koszty ochrony i ubezpieczenia mienia, opłaty

administracyjne i skarbowe, etc.,

• koszty nieprodukcyjne - koszty związane z przestojami produkcji, powstałych nie

powstałych z winy poszczególnych wydziałów.

W praktyce bardzo często posługuje się kilkoma kombinacjami różnych podgrup kosztów pośrednich i bezpośrednich. Do najczęściej stosowanych możemy zaliczyć:

Koszty bezpośrednie + Koszty wydziałowe = Techniczny koszt wytworzenia

Koszty robocizny bezpośredniej + Koszty wydziałowe = Koszty przerobu

Koszty bezpośrednie + Koszty pośrednie = Koszty całkowite produkcji

Techniczny koszt wytworzenia + Koszty ogólnozakładowe = Koszty całkowite produkcji

Całkowity koszt produkcji + Koszt sprzedaży = Koszt własny sprzedanej produkcji

Klasyfikacja kosztów według związku z produktem

Koszty

pośrednie

Koszty bezpośrednie

---