WITKACOWSKA WIZJA ŚWIATA WG "SZEWCÓW"

1)poglądy na człowieczeństwo oraz ludzkie życie:

- dziwność istnienia; "odczucie różnicy między ja i nie-ja. (...) Dualizm człowieka i świata";

- absurdalność, niepojętość i świętość istnienia;

- przerażenie istnieniem;

- zniewolenie człowieka przez nieznane moce; [np. "I jesteśmy w ich rękach marionetkami tylko"];

- wstręt do siebie i ludzkości; [np Sajetan: " wstręt taki do siebie mam, jakbym był żywym karaluchem we własnej gębie"]

- szaleństwo, nędza i samounicestwienie ludzkości; [np. "Ludzkość też boi się samej siebie - ludzkość wariuje jako zbiorowość"]

- brak sensu istnienia, pustka; [np. II Czeladnik: "Zupełna pustka - już mnie nic nie bawi"]

- pragnienie intensywnośći życia i "nienasycenie" [np. Sajetan: "Chciałbym żyć krótko jak efemeryda", Księżna: "Ja muszę przejść przez wszystko w życiu"]

- połączenie doznań metafizycznych z erotycznymi, cierpienie erotyczne warunkiem istnienia;

- "płciowa nuda"

- kobieta - demon, modliszka, wampir;

- groźba opanowania świata przez kobiecość; [np. Księżna: "... ukorzcie się przed symbolem wszechmatry - czyli raczej suprapanbabojarchatu! On wybuchnie lada chwila"]

- kres indywidualnośći;

- mechanizacja społeczeństwa;

2)poglądy na świat i historię:

- niepewność jutra;

- kryzys wartośći; [np. Puczymorda: "prady nie ma - tego dowiódł Chwistek"]

- kryzys ideologii, chaos;

- triumf głupoty; [np. II Czeladnik: "żeby dziś czegoś dokonać, trzeba być trochę durniem jednak."]

- "niwelacja"; [np. Sajetan: "będą jeść odpowiednie preparaty bez smaku"]

- groteskowy powrót do klasycznej, a także romantycznej i modernistycznej pochwały prostoty [np. Księzna: "Witaj, pospolitości! Odpocznę w tobie za wszystkie męki moje: moje i moich przodków i ich zadków". Porównaj zachowanie Pana Młodego z "Wesela".]

---