Układy złożone Służą do przetwarzania nie pojedynczych sygnałów ale ciągów binarnych: 8-16-32-64-128 bitowych. Układ przekształcający słowa nazywamy układem operacyjnym. Układ cyfrowy realizujący operacje na ciągu słów nosi nazwę zespołu funkcjonalnego. P-sygnały predykatowe, s-sterujące. W skład zespołu funkcjonalnego wchodzą bloki funkcjonalne. Realizują one operacje: arytmetyczne, logiczne, komutacyjne, pamięciowe; - na zmiennych binarnych. Klasyfikacja bloków funkcyjnych: 1.Bloki komutacyjne (bufor; multiplekser; demultiplekser); 2.Bloki arytmetyczno-logiczne (sumator; układy mnożąco dzielące; bloki arytmetyczno logiczne ALU; komparatory; 3.Rejestry (równoległe; szeregowe; przesuwające); 4.Liczniki (równoległe; rewersyjne; pierścieniowe); 5.Bloki pamięciowe (RAM; ROM); 6.Przetworniki (konwertery kodów; postaci ciągów binarnych); 7.Układy wejściowe/wyjściowe. Ukł komutacyjne: Ukł buforowe Działanie (s=0 to v=0) lub (s=1 to v=u). Zastosowanie to wprowadzanie sygnału na magistralę. Szyna główna składa się z magistrali adresowej, danych i strerującej. Multiplekser ukł służący do wybierania jednego słowa z wielu. Demultiplekser ukł służący do kierowania informacji z jednego do wielu odbiorników. Adresem wybieramy do którego z wyjść będzie docierał ciąg bitów (słowa). Bloki arytmetyczno-logiczne: Sumator zastosowanie do dodawania liczb. Szczególny przypadek to ukł odejmujący liczby. Ukł mnożąco dzieloący wykonuje się przez wielokrotne dodawanie i przesuwanie wyniku pośredniego. Istnieją również ukł wyspecjalizowane mnożące w jednym takcie. Ukł arytmetyczno-logiczne (Autentic Logic Unit - ALU) realizują wszystkie funkcje arytmetyczne i logiczne 2 słów, dają dodatkowe predykaty, opisują relację między słowami. Komparatory sygnały predykatowe opisujące realacje pomiędzy słowami można uzyskać w odrębnych blokach zwanych komperatorami. Rejestry podstawową funkcją rejestru jest przechowywanie informacji w postaci słó binarnych. To układ do zapamiętywania informacji. Równoległy wprowadzenie i wyprowadzenie informacji odbywa się równolegle tj jednocześnie na wszystkich bitach rejestru. Szeregowy wpr i wypr informacji odbywa się szeregowo tj bit po bicie. Funkcje rej szeregowego spełnia tzw. Rej przesuwający, umożliwia on przesuwanie i zapamiętanie w nim kombinacji w prawo i lewo. Inne zestawienie rejestru: zmiana postaci ciągu binarnego; dzielenie i mnożenie liczb binarnych przez dwa; Zmiana postaci ciągu binarnego - zmiana informacji wprowadzonej równolegle na szeregową i odwrotnie. Dzielenie i mnożenie liczb binarnych przez dwa - realizujemy poprzez przesuwanie o k miejsc operację mnożenia i dzielenia przez dwa. Rej rewersyjny (przesuwający w obu kierunkach) pozwala na wykonanie mnożenia i dzielenia. Liczniki-nazywany jest ukł. cyfrowy służący do zliczania i zapamiętywania liczby impulsów podawanych w określonym przedziale czasu na jego wejście zliczające. Liczniki jest to rejestr z dodatkową funkcją poprzednika lub następnika. Istotny jest kod w jakim pracuje licznik. Pojemność liczników - różnym liczbom impulsów wejściowych, różniących się o wielokrotność P, odpowiada ten sam stan licznika. Mówi się że licznik zlicza impulsy „modulu P”. Podział ze wzgl. na kierunek działania: a) jednokierunkowe (dodające, odejmujące), b) dwukierunkowe (rewersyjne). Zasada działania licznika pierścieniowego na początku wpisujemy do licznika np. 100000...0, w takt zegara 1 przesuwa się w pierścieniu przerzutnik. Będzie to licznik o n pozycjach i pojemności u określonej przez ilość przerzutników. Bloki pamięciowe półprzewodnikowe bloki pamięciowe są zestawiane: a) z rejestrów, b) z modułów pamięciowych. Bloki wejściowe i wyjściowe najczęściej wprowadza się informację cyfrową do ukł. za pomocą przycisków, przełączników lub klawiatury-urządzeń stykowych.
Zasada działania komputera von Neumana. Model komputera-1946r. Główną cechą modelu komp. V. N. jest pomysł program - zbiór rozkazów, instrukcji opisujące kroki, które należy wykonać w zadanej kolejności. Program z danymi są przechowywane za pomocą rozkazów w pamięci. Dane przetwarzane są za pomocą rozkazów. Instrukcje wykonywane są jedna po drugiej - układ sekwencyjny. Program jest wykonywany w CPU - jednostkę centralną. Pobiera ona interpretację i wykonuje rozkazy jeden po drugim. Jednostkę centr stanowi uP. Jest to uniwersalny zespół funkcjonalny realizujący sekwencje elementarnych operacji przetworzenia informacji. Za pomocą tych operacji można zrealizować dowolnie złożony algorytm. Elementy systemu procesorowego (rys.) Wszystkie moduły są połączone za pośrednictwem magistral, które służą do przesyłania: danych, adresów, sygnałów sterujących. Cykl rozkazowy uP- wykonuje rozkazy w sposób ciągły - sekwencyjny. Adres rozkazu jest zapisany w rejestrze mikroprocesora - liczniku rozkazów (Program Counter) PC,(rys.). Cykl rozkazowy składa się z: fazy pobrania; fazy wykonania. Rejestry wewnętrzne uP: a) rej adresowy-MAR, b) rej buforowy - MBR, c) rej rozkazów - IR, d) licznik rozkazów - PC. e) CU - Control Unit -jednostka sterująca. Pobieranie rozkazów (rys.) Faza pobierania. Do licznika rozkazów wpisywany jest kod 1 szego rozkazu PC - 0. Po magistrali wew. przesyłany jest adres do MAR. Wpisany do MAR adres rozkazu przesyłany jest do pamięci. Po wykonaniu tego przesyłania na magistrale danych jest wystawiana dana zawarta w komórce określonej adresem 0 - tu move 4. Rozkaz ten jest zatrzaskiwany w MBR. Rozkaz ten jest dalej przesyłany do rejestru rozkazów IR. Rozkaz jest dekodowany w CU. Na podstawie tego rozkazu jedn. sterująca generuje sekwencje sygnałów. Rodzaj i kolejność wykonywanych operacji zależy od rozkazu. Do wygenerowanej sekwencji tych operacji potrzebne jest źródło sygnałów czasowych - zegar. Format rozkazów rozkazy w komputerze są przechowywane komputerze postaci binarnej (0 i 1). Rozkaz move4 może zostać napisany w postaci (16bitów) 1011010100010101. Postać taka nazywamy kodem maszynowym. Pole operacji - (kod operacji: - move 10110101). Pole adresu - (adres argumentów - 4 00010101). Przy bajcie przeznaczonym na rozkaz mamy 28możliwych rozkazów. Rozkazy w języku symbolicznym. Programista pisze program przy użyciu rozkazów symbolicznych. Rozkaz w jęz. symbol. budowany jest z mnemonika, określającego kod operacji taki jak move, oraz symbolu określającego adres argumentu 4. Po wpisaniu programu w jęz. symbol każdy rozkaz musi być przetworzony na kod maszynowy. Do przetwarzania jęz. symbol. na kod maszynowy służy program zwany assemblerem (program służący do przerabiania programów w języku symbolicznym na system 0-1. Musi być dostosowany do danego mikroprocesora. (język niskiego poziomu-język symboliczny). Wykonywanie rozkazów uP wykorzystuje się rej danych DO (Data Register) i jednostkę arytmetyczno-logiczną ALU. CCR - rejestr wskaźników. Komputer typu IBM PC są obecnie najbardziej rozpowszechnionymi systemami. Posiada konstrukcję modułową, pozwalająca na konfigurowanie systemu wg. potrzeb użytkownika. Każdy komp zawiera: jednostkę systemowa, monitor, klawiaturę, drukarkę i inne. Jednostka systemowa zawiera (zawarte w obudowie z zasilaczem): płytę główną, karty rozszerzeń, czytnik CD,CD-ROM,DVD, stacje dysków elastycznych, dysk twardy, inne. np. modem, tuner TV, stacja taśm magnetycznych. Płyta główna - podst. komponent jednostki systemowej, która zawiera elementy architektury systemu: procesor, pamięć operacyjną RAM, pam. podręczną CACHE, pamięć stałą EPROM, ukł. zarządzające płytą - chipset, baterię litową, inne np. generator liczb losowych. Zawiera złącza (gniazda rozszerzeń) pozwalające dołączyć do systemu: karty rozszerzające funkcje zestawu, sterowniki dysków, karty grafiki, karty dźwiękowe, tuner TV, karty modemowe itp. Gniazda rozszerzeń i szyny urządzenia peryferyjne których podst. sterowniki nie są wbudowane w płytę główną wymagają oddzielnych kart, które można osadzić w gniazdach rozszerzeń umieszczanych w płycie głównej. Komputery z magistralą PC Express - rys. Sprzęgi USB szybkość 1,5MB/sek (12Mb/s) zgodnie z plug-and-play, można dołączyć urządzenia bez restartu. Możliwość łączenia szeregu różnych urządzeń: skanery, drukarki, klawiatury, mysz itp. Bardzo wygodne, nie blokują procesora. Huby USB - możliwość połączenia wielu urządzeń przez huby (rozdzielacz - koncentrator). USB ma strukturę drzewiastą (rys.) Zalety: jeden rodzaj gniazda, sieć samokonfigurująca, elastyczna. Sprzęg szeregowy Firewire (IDEE 1394,i-linki) 10-50MB/sek., ma być do 128MB/sek w przyszłości. Podłączenia komkoderów i cyfrowego wideo do komputera. Wprowadzenie sygnału MPEG-2 z cyfrowej TV satelitarnej do komputera. Dyski twarde z tym sprzęgiem. Inne sprzęgi. Sprzęgi bezprzewodowe na podczerwieni stosowane w notebookach, laptopach i drukarkach. Standard IrDa1,0 115kb/sek, lub IrDa 1,1-4Mb/sek=0,5Mb/sek.
Podstawowe własności pamięci komputerowych: a) Położenie(rys.): procesor, wewnętrzna (główna), zewnętrzna (pomocnicza); b) Pojemność: rozmiar słowa, liczba słów, c) Jednostka transferu: słowo, blok. d) Sposób dostępu: sekwencyjny, bezpośredni, swobodny, skojarzeniowy. e) Wydajność: czas dostępu, czas cyklu, szybkość transferu, f) Materiał podłoża: półprzewodnikowe, magnetyczne, inne. Pojemność pamięci pojemność określa ilość informacji jaką można przechowywać w danej pamięci. Mierzy się ja w jednostkach informacji tj. bit, bajt. słowo-8,16,64,128 bitów. bit[b], 8 bitów - bajt [B]. Pojemność pamięci określa się podając liczbę słów i długość słowa np. 512k x 64. Transfer danych. rys: jednostka transferu<->pamięć, blok. W przypadku pamięci głównej jednostka transferu to liczba bitów jednocześnie odczytywanych z pamięci lub do niej zapisywanych. W przypadku pamięci zewnętrz. dane są często przekazywane w jednostkach większych niż słowo określanych jako bloki np. w pam. dyskowych - sektory. Szybkość pracy pamięci jest parametrem wskazującym na to, jak często procesor lub inne urządzenie może z danej pamięci skorzystać. Jest określana przez parametry: 1. czas dostępu - czas jaki upływa od momentu zażądania informacji z pamięci do kiedy ta informacja ukaże się na wyjściu; 2. czas cyklu - czas pomiędzy dwoma żądaniami dostępu do pamięci. 3. Szybkość transmisji - mierzona w b/sek lub B/sek. Istotna przy współpracy z pamięciami dyskowymi, gdzie przesyła się całe fragmenty informacji. Hierarchia pamięci: rejestrowa, podręczna (cache), operacyjna, masowa, zewnętrzna. (w tej kolejności pojemność rośnie ale szybkość maleje). Podział pamięci ze względu na sposób dostępu: 1.Pam. z dostępem bezpośrednim (swobodna): a) RAM (Radam acces memory), b) ROM (read only memory), 2. Pam. z dostępem cyklicznym: a) pam. z nieruchomym nośnikiem (zbudowane na rejestrach), b) pam. z ruchomym nośnikiem (kinetyczne pamięci dyskowe), 3. Pam. z dostępem sekwencyjnym np. pam. na taśmach magnetycznych. 4. Pam. z dostęp. asocjacyjnym - inaczej pam. adresowane zawartością, pamięci skojarzeniowe-podręczne (cache). Pamięć półprzewodnikowa CMOS klasyfikacja ogólna: 1. RAM: a) SRAM (pamięć statyczna, static RAM), b) DRAM (pamięć dynamiczna, dynamic RAM), 2. ROM: MROM, PROM, EPROM, EEPROM, FLASH (jawny cykl kasowania). 3. pamięci specjalizowane - konstruowane z myślą o określonym zatosowaniu np. VRAM, F, FO, dwuportowe i inne, do grafiki komputerowej. Zalety pam. CMOS: duża szybkość działania, zdolność do utrzymania zawartości pamięci aż do chwili zaniku zasilania. Wady: stosunkowo nieduże pojemności, relatywnie duży pobór mocy. Zastosowanie: 1) komputery: a) pamięci podręczne (cache), b) pam. zawierające BIOS, 2. sieci telekomunik. aparaty i inne podzespoły wchodzące w skład sieci transmisyjnych, 3. inne: np. karty chipowe. Inwerter CMOS - cechą charakter. MOS jest to, że do budowy podstawowych ukł. wykorzystuje się parę tranzystorów: a) z kanałem typu „n”, b) z kanałem typu „p”, parE komplementarną np. inwerter MOS. Rys (jeśli na wejściu podamy 0 to T1 jest zablokowane, to na T2 zaczyna przewodzić napięcie zasilania - na wyjściu 5V) oraz (jeśli na wejściu podamy 1 to T2 jest zatkany to T1 przewodzi i na wyjście przechodzi 0)
Pamięć nielotna: NURAM (problem z zachowaniem informacji w pamięci po odłączeniu zasilania), zastosowanie- karty chipowe, bankomatowi. NON VOLETILI RAM=NURAM: a) szybkość SRAM (SRAM + bateria), b) możliwość zachowania informacji po odłączeniu zasilania (SRAM+FLASH). Pamięci statyczne SRAM (działa o wiele szybciej niż DRAM). Zasada działania. przed każdą operacją zapisu czy odczytu z komórki następuje ładowanie linii bitu B i nie B do poziomu wysokiego. Zapisujemy w komórce 0: 1.obie linie ładujemy do poziomu wysokiego, 2.linie B rozładujemy do poziomu niskiego. Na linie wiersza jest podawany wysoki poziom napięcia. Tranzystor T3 i T4 przewodzi. Przy podawaniu 0 na inwertor przewodzi T6, a T2 jest zatkany (na wyjściu inwertora 1). Na tym 2 inwertor 1 przewodzi T1, a zatem jest zatkany T5. Na wyjściu inwertera jest 0. Gdy zdejmujemy zasilanie z linii wiersza blokujemy T3 i T4. Mamy blok inwerterów w których stan nie ulega zmianie do póki nie wyłączymy napięcia zasilania. .Odczyt: 1. podaje na B i B' wysoki poziom napięcia, 2.Wybieramy komórkę podaj wysoki poziom napięcia na linii wiersza. 3. przez przewodzący T1 i T3 następuje rozładowanie lini B do 0 (przez masę). Pamięć dynamiczna DRAM. W pam.dynam. o dostępie swobodnym informacja jest zapisywana w pamięci ładunku elektrycznego w kondensatorze o niewielkiej pojemności 0,05pF. Zastosowanie: komputery -główne pamięci operacyjne. Zasada działania - na linię Bitu ładujemy do poziomu wysokiego. Napięcie wysokie podajemy na linię wiersza. Pamięć ta wymaga odświeżania. Odczyt: a) linia bitu przechodzi w stan wysokiej impedancji, b) podajemy wysokie napięcie na linie wiersza i wtedy otwieramy. Tranzystor T przewodzi i następuje przepływ ładunku między pojemn. Cs i poj. Cb. Odczyt jest odczytem niszczącymi trzeba po każdym odczycie trzeba od nowa wpisać do komórki informacje.
Pamięć podręczna CACHE. Pomysł działania CACHE związany jest z lokalnością odwołań mikroprocesora. Jest podstawą organizacji pamięci buforowej-rozkazy i dane używane, w krótkich odstępach czasu są zwykle blisko siebie zapisywane w pamięci, stąd aby przyspieszyć pobieranie rozkazów i danych z relatywnie wolnych pam. DRAM, stosuje się rozwiązanie wiążące uP i DRAM poprzez szybką pam. SRAM.(rys.) Skuteczność pam. podręcznej: zasada lokalności nie gwarantuje obecności kopii danych w pamięci podręcznej. Skuteczność użycia pam. podręcznej określamy za pomocą współczynnika trafień, h=(średnia liczba odwołań do danych w buforze)/(wszystkie odwołania do pamięci).wyk. Pamięć typu ROM. Zas.działania: 1.linie kolumn są ładowane do poziomu wysokiego, 2.linia wiersza-poziom wysoki i otwierane są tranzystory typu „n”, następnie rozładowanie tych linii kolumn gdzie są tranzystory. PROM-możliwość programowania polegająca na tym że na każdej kolumnie były tranzystory i użytkownik miał je zaprogramować. Pamięci typu EPROM - programowanie i kodowanie na drodze elektrycznej. Możliwe jest tu usunięcie zapisanych inf. i wprowadzenie nowych. Bazuje na wykorzystaniu tranzystorów MOS z tzw. pływającą bramką. Pamięci dyskowe należą do grup pamięci z dostępem cyklicznym. Zasada dział: Każda komórka pamięci jest dostępna dla otoczenia przez pewien moment określony przez zegar. Moment ten powtarza się okresowo i stąd nazwa rodzaju dostępu pamięci. Własności syst. pamięci dyskowych: 1.Ruch głowic: głowica nieruchoma (1dn na ścieżkę), gł. ruchoma (1na na powierzchnię), 2.wymienność dysku: niewymienny, wymienny, 3.wykorzystanie stron: jednostronny, dwustronny, 4.Mechanizm głowicy: kontaktowy, ustalona przerwa, przerwa aerodynamiczna. Rozkład danych na dysku Adres składa się: nr powierzchni (nr głowicy), nr cylindra (nr ścieżki), nr.sektora. Organizacja pamięci dyskowej. Cylinder-zbiór odpowiadających sobie ścieżek na poszczególnych powierzchniach talerzy.
Dyskietka 1.44MB-posiada po obu stronach po 80 ścieżek powielonych na 18 sektorów o jednakowej długości 512 bajtów. Organizacje danych na ścieżce dyskowej: /BOT/sektor1/sektor2/…/sektor15/EOT/. Sektor składa się: /pole identyfikacji/pole danych/. Pole identyf. zawiera: nr ścieżki, nr głowicy, nr sektora, inform. o dł. sektora, dwa pola CRC (cykliczna kontrola nadmiarowa), Blok danych zawiera: dane, dwa bajty CRC umieszczane na końcach bloku. Interfejs SCSI - wykorzyst. do sterowania napędów dysków twardych stanowi standard szyny. Jeśli zainstal. sterownik (adapter) SCSI to otrzymamy nową magistralę do której można podłączyć 8 jednostek konfiguracji łańcuchowej. Parametry pamięci dyskowej: Gęstość poprzeczna - (liczba ścieżek na jedn. dług.), 2-10 ścieżek na mm. Gęstość wzdłużna-(liczba bitów na jedn. dł. wzdłuż ścieżki), 200b/min. Macierze dyskowe bezpieczeństwo danych, różne poziomy RAID o-5, od 0 dyski lustrzane, do sprawdzenia parzystości bitów zpisywanych na dyskach. Sieć pamięci masowych SAN - technologia rozproszonego przechowywania danych na stacjach pamięci. Budowa dysku CD-ROM. Dysk kompaktowy CD jest poliwęglanowym krążkiem o średnicy 120mm(80 mm) i grubości 1,2mm zaopatrzonym w otwór wewn.o średnicy 15mm. Na jednej z powierzchni krążka znajduje się spiralnie wytłoczona pojedyncza ścieżka o dł. ok. 7km składająca się z mikroskopijnych wgłębień.
Prędkość obrotowa dysku. Zmienia się tak, aby utrzymać stałą szybkość liniową czytanej ścieżki. Standardy zapisu optycznego. Wśród pamięci z optyczną rejestracją na płytach typu CD wyróżnia się dwie główne grupy nośników: a) płyty przeznaczone wyłącznie do odczytu(CD-DA), b) płyty zapisywalne przez użytkownika (CD-R,CD-RW,CD-E). CD-DA wprowadzone przez Philips w 1982r. stały się pkt. wyjścia do określenia kolejnych standardów zapisu: a) RED BOOK - def. płyty CD-Audio, b) YELLOW BOOK - def. połączenia danych fonicznych z danymi komputerowymi, c) GREEN BOOK- możliwość zapisu danych czasu rzeczywistego, d) BLUE BOOK - CD-Extra, e) ORANGE BOOK - sposób zapisu kolejnych sesji, f) WHITE BOOK - pliki wideo na płycie CD. Technologia jednokrotnego zapisu WORM: opracowana przez firmy Kodak i Philips do zapisu zdjęć foto. Pokryta warstwą czułego na temp. barwnika zmieniającego spektrum pochłaniania na wskutek lokalnych podgrzań promieniem laserowym w procesie zapisu (wypalanie płyty). Przechowuje inform. min. 8lat. Własności płyt w zależności od wykorzystanego barwnika: 1.Cyjanina (błękitny), 2.Ftalocyjanina (bezbarwny), 3.Azocyjanina (ciemnoniebieski) Kolor płyt. W wyniku kombinacji metalicznej warstwy odbijającej warstwy barwnej powstają różne odcienie powierzchni odczytywanej przez laser. Kolor płycie nadają 3 barwniki oraz warstwa odbijająca którą mogą być złoto lub srebro. Technologia wielokrotnego zapisu i odczytu. 1995r.dwufazowa technologia PD opracowana przez Panasonic. Zmiana warstwy barwnika jest umieszczona warstwa stopu Ag-In-Sb-Te. Stop ten w temp. otoczenia występuje w dwóch stanach: 1. amorficzny - słabo odbija światło, 2. krystalicznej - lepszy współcz. odbicia światła. Amorficzna w pierwszej fazie stopu ulega krystalizacji na skutek przegrzania wiązką lasera o dużej mocy. Technologia monooptyczna MO: Jako nośnika jonooptycznego używa się np. stopu Fe-Tb-Co. Podgrzewając do temp. 180C+przyłożone pole magnet. przemagnesowujemy trwale dany obszar magnet. W wyniku tego następuje zmiana polaryzacji światła odbitego. Producenci gwarantują wysoką trwałość nośnika 30-50lat zapisywanej inform. Zapis cyfrowy DVD. Wrzesień1995r. - specyfikacja. wprowadzony na rynek w 1997r. Cechy technologii DVD: duża pojemność do 17GB, obecnie zapisywalne, zgodność z wcześniejszymi rozwiązaniami, jakość odtwarzanego obrazu wyższa od kasety VHS. Długośćfali światła laserowego (CD-780nm, DVD-650nm). Odstęp między ścieżkami (CD-1,6um, DVD-0,74um). Struktura warstw na DVD: dysk jednostronny, d.jednostronny dwuwarstwowy, d.dwustronny, d.dwustronny dwuwarstwowy. Sieci komputerowe: Połączenie komputerów oraz urządzeń z nimi współpracujących nosi nazwę sieci komp. Sieć komputerowa jest to system w skład którego wchodzi: a) zbiór urządzeń komputerowych połączonych siecią transmisji danych, b) zestaw reguł funkcjonowania. Węzeł sieci (mode) - komputery, które komunikują się ze sobą(stacje). Stacja obsługi (file server) - komputer centralny zarządzający siecią, stacje robocze (work station) - nazwa komputera przy którym pracują użytkownicy. Ośrodek transmisji (kabel, światłowód). Kryteria klasyfikacji: a) rozległość połączeń - podział ze wzgl. na rozległość: sieć lokalna(LAN), sieć terytorialna - obejmująca swoim zasięgiem kilka budynków, sieć molipolitarna, sieć rozległa - sieć bez ograniczeń terytorialnych, sieć korporacyjna - łączy system wewnątrz organizacji, Intranet - sieć w obrębie pojedynczego budynku. b) topologia połączeń: magistrala, pierścień, gwiazda, mesh (każdy z każdym), topologia drzewa, mieszane c) używane procedury, d) zastosowanie typu sprzętu, e) użytkownik, f) procedury komutacji. Ośrodki transmisji(medium). Zapewnia połączenie między węzłami. Jest to fizyczny ośrodek rozchodzenia się sygnałów. Ośrodkiem transmisji może być: a) kabel koncentryczny - 2 przewody koncentryczne umieszczone 1 wew.2, b) skrętka (nieekranowana - UTP, foliowana - FTP, ekranowana - STP), kryteria skrętek miedzianych: 1,2,3,4 - pewne szybkości transmisji do łączenia telefonów, 5 - poł między komp, 5e,6,7. Wszystkich kategorii jest 8, c) światłowód, d) otwarta przestrzeń (space) Dana technologia specyfikuje medium łączące stacje. Zalety światłowodów: 1.większa osiągana szybkość transmisji w porównaniu z kablem miedzianym, 2. małe straty, a więc zdolność przesyłania inform. na znaczne odległości, 3. niewrażliwość na zakłócenia i przesłuchy elektromag. 4. wyeliminowanie przesłuchów międzykablowych, 5.mała masa i wymiary, 6.duża niezawodność poprawnie zainstalowanego łącza i względnie niski koszt.