ZESTAW 2
Metoda morfogramów Oliviera
Przynależność człowieka do naczelnych
Endogenne czynniki
Ad.1. We współczesnej Francji szeroko rozpowszechniona jest metoda określania typu budowy przy pomocy morfogramów, na których kilka cech antropomotorycznych, wyrażonych w jednostkach standardowego odchylenia ustosunkowanych jest do wysokości ciała. Linie, które łączą punkty określające wartości tych cech, tworzą profile pozwalające na odczytanie typu budowy ciała. Techniką morfogramu posługuje się Olivier. Przedstawia on jasną i prostą koncepcję typologiczną, przyjmuje on 3 skrajne typy budowy:
typ longilinijny, smukły oraz dwa typy brewilijne (szerokościowe)
-typ mięśniowy o silnie rozbudowanej w poprzek górnej części tułowia
-typ trzewiowy o rozbudowanej bardziej dolnej, brzusznej części tułowia
Ten ostatni odpowiada typowi trawiennemu lub endomorfii. Olivier podkreśla że pomiędzy tymi przedstawicielami skrajnych typów jest cała skala wskazujących tylko tendencję w kierunku któregoś z ekstremów, w pośrodku znajduje się typ pośredni - normotyp.
Ad2.Do naczelnych:
- bardzo silny rozwój kresomózgowia i występowanie płata tylnego w obrębie półkul mózgowych;
- skrócenie twarzoczaszki i zmniejszenie masywności uzębienia (4 kategoria zębów);
- skierowany ku przodowi oczodół, umożliwia to widzenie stereoskopowe;
- obecność obojczyka w stawie barkowym zwiększa zakres ruchów bocznych kończyn;
- przynajmniej jedna para kończyn chwytnych; -
- ruchliwy nadgarstek;
- stopochłodność;
- występowanie paznokci;
-występowanie jelita ślepego; -
- jądra znajdują się poza ciałem w worku mosznowym;
- prącie zwisające;
- występowanie listewek skórnych zwiększających czucie;
- wydłużenie okresu dzieciństwa; - początki życia społecznego
Ad3. Wśród endogennych wyróżniamy:
I. genetyczne determinanty rozwoju -płeć, rasę, konstytucję.
II. paragenetyczne stymulatory rozwoju -wiek rodziców, liczba przebytych ciąży.
Ad. I. płeć - genetyczna determinacja płci wpływa na zróżnicowanie tempa wzrastania i co się z tym wiąże kształtowanie ostatecznych wymiarów i proporcji ciała. Genotyp żeński warunkuje większą odporność na czynniki środowiska zewnętrznego, genotyp męski wiąże się z większą umieralnością okołoporodową i większą zmiennością torów rozwojowych. Przez cały okres rozwoju dziewczęta wykazują przyspieszenie wzrastania co powoduje zmniejszenie ostatecznych wymiarów ciała , skrócenie kończyn dolnych i wydłużenie tułowia. Mężczyźni rosną przeciętnie dwa lata dłużej , mają dłuższe kończyny, szersze ramiona i krótszy tułów.
rasa- odmiana czarna w porównaniu z białą wykazuje większe zaawansowanie w rozwoju biologicznym. Dotyczy to okresu płodowego i pourodzeniowego. Najwolniej rozwijają się przedstawiciele odmiany żółtej. Zaznacza się większy wpływ genotypu matki na organizm potomków.
konstytucja- najszybciej dojrzewają osobnicy endomorficzni, których charakteryzuje silny rozwój otłuszczenia podskórnego. Najwolniej dojrzewają osobnicy o budowie ektomorficznej. Pośrednie tempo dojrzewania charakteryzuje dzieci o budowie mezomorficznej. Dziewczęta późno dojrzewające charakteryzują się bardziej chłopięcą sylwetką, natomiast chłopcy endomorficzni mają sylwetkę dziewczęcą.
Ad .II
genotyp i mechanizmy regulacyjne matki- we wczesnych etapach ontogenezy właściwości organizmu matki do pewnego stopnia przysługują własne genetyczne predyspozycje płodu. Stwierdzono duże podobieństwo między matką i dzieckiem w wysokości ciała, kształcie głowy, nosa, pigmentacji oczu i włosów, oraz w RR krwi. Tryb życia matki wpływa na płód.
wiek rodziców- wraz ze zwiększeniem wieku matki obserwuje się skrócenie czasu trwania ciąży oraz wzrost liczby wad wrodzonych. Związane jest to ze wzrostem mutacji komórek rozrodczych. Poza tym w mieście najlepiej rozwijają się dzieci matek w wieku 25-32 lat i ojców nieco starszych niż matki. Dzieci matek młodocianych rodzą się bardzo duże ale potem ich rozwój jest wolniejszy.
liczba przebytych ciąży- dzieci pierworodne są w chwili urodzenia krótsze i lżejsze niż dzieci ciąż następnych. Jednocześnie rozwijają się najszybciej. Wraz ze zwiększeniem liczby ciąż wzrasta umieralność okołoporodowa i w okresie noworodkowym, oraz zwiększa się liczba poronień samoistnych. Biologicznie w najlepszej kondycji są osoby dojrzałe z 3,4,5 ciąży.