Dozymetria promieniowania jonizującego

Zastosowanie promieniowania jonizującego w różnych dziedzinach życia, w tym w medycynie stworzyło konieczność określania jego dawkowania. Dla oceny wielkości promieniowania jonizującego w różnych sytuacjach stosuje się następujące dawki:

1. ekspozycyjna

2. pochłonięta

3. równoważnik dawki

Dawkę pochłoniętą definiujemy jako stosunek energii pochłoniętej do masy :

Gy (1)

Podstawowe pytania w ochronie radiologicznej brzmią:

jaką dawkę pochłonął dany człowiek, czy ta dawka jest szkodliwa i w jakim stopniu ?

Pomiar energii pochłoniętej przez tkankę (organizm) jest praktycznie niemożliwy, dlatego stosuje się różne pośrednie metody pomiaru dawki.

Najłatwiej jest zmierzyć dawkę ekspozycyjną w powietrzu. Miarą dawki ekspozycyjnej X jest sumaryczny ładunek jonów jednego znaku wytworzonych przez promieniowanie w jednostce masy powietrza.

(2)

Dawniej stosowaną jednostką jest rentgen (R) : 1R = 2,58 x 10^-4 C/kg

Pomiędzy dawką pochłoniętą a dawką ekspozycyjną zachodzi zależność:

D = f X (3)

gdzie: f współczynnik proporcjonalności zwany równoważnikiem energetycznym dawki ekspozycyjnej

Dla powietrza (= w przybliżeniu dla tkanek miękkich)

f_p = 33,6 J/C (4)

Dopuszczalna dawka skumulowana wynosi 1,29 x 10^-3 C /kg /rok (5)

Przebieg ćwiczenia.

Sprzęt i materiały: dozymetr komorowy, papier milimetrowy, źródło promieniowania.

1. Sprawdzić dozymetr komorowy: naładowanie baterii oraz pomiar wewnętrzny

2. Ustawić dozymetr w bezpośredniej bliskości źródła promieniowania i wykonać pomiar mocy dawki ekspozycyjnej X (mR/h)

3. Odsuwać dozymetr co 1 cm ( do 15 cm) za każdym razem wykonując pomiar.

4. Ze wzoru (3) i (4) obliczyć moc dawki pochłoniętej D ( wyniki podać w układzie SI)

5. Narysować wykres D = f (x) ( x odległość od źródła promieniowania )

6. Przyjmując pewne założenia ocenić, czy człowiek przekroczy dopuszczalną dawkę skumulowaną posługując się danym źródłem promieniowania