Trzustka

[edytuj]

Z Wikipedii

Skocz do: nawigacji, szukaj

Trzustka (łac. Pancreas)

Trzustka (łac. pancreas) - gruczoł położony w górnej części jamy brzusznej składający się z części wewnątrzwydzielniczej (hormonalnej, odpowiedzialnej za wytwarzanie m.in. insuliny i glukagonu) i zewnątrzwydzielniczej (trawiennej, produkującej sok trzustkowy). Jej przeciętna masa wynosi 70-100 g.

Spis treści [ukryj] 1 Budowa anatomiczna 1.1 Unaczynienie 1.2 Unerwienie 2 Budowa histologiczna 3 Funkcje 4 Choroby

Budowa anatomiczna [edytuj]

Składa się z głowy, objętej pętlą dwunastnicy, trzonu i ogona odchodzącego w sąsiedztwo śledziony i lewej nerki. Drogi wyprowadzające sok trzustkowy, będący produktem zewnątrzwydzielniczej części trzustki, uchodzą jako przewód trzustkowy główny (przewód Wirsunga) na brodawce dwunastniczej większej (brodawka Vatera), najczęściej łącząc się tam z drogami żółciowymi (przewód żółciowy wspólny). Możliwe jest istnienie przewodu trzustkowego dodatkowego (przewód Santoriniego), który albo uchodzi do dwunastnicy na brodawce dwunastniczej mniejszej lub łączy się z przewodem Wirsunga.

Unaczynienie [edytuj]

Do trzustki dochodzą naczynia:

• tętnica śledzionowa (od pnia trzewnego),

• tętnica trzustkowo-dwunastnicza górna (od żołądkowo-dwunastniczej),

• tętnica trzustkowo-dwunastnicza dolna (od tętnicy krezkowej górnej).

Unerwienie [edytuj]

Unerwienie przywspółczulne pochodzi od nerwu błędnego natomiast współczulne ze splotu współczulnego.

Budowa histologiczna [edytuj]

Komórki wchodzące w skład części wewnątrzwydzielniczej trzustki (części produkującej hormony) są zgromadzone w skupiskach nazywanych wyspami trzustkowymi lub wyspami Langerhansa. Liczbę wysp ocenia się na 1-3 milionów, a stanowią one zaledwie około 2% całkowitej masy tego narządu.

Komórki wchodzące w skład wysp trzustkowych:

• komórki B (β) - produkują insulinę,

• komórki A (α) - produkują glukagon,

• inne typy komórek produkujące m.in. somatostatynę.

Enzymy trawienne wydzielane przez trzustkę to:

• amylaza trzustkowa,

• trypsynogen - enzym aktywuje się pod wpływem enzymu enterokinazy i wysokiego pH w dwunastnicy do trypsyny,

• chymotrypsynogen - enzym aktywuje się pod wpływem trypsyny i wysokiego pH w dwunastnicy do chymotrypsyny,

• elastaza,

• lipaza,

• nukleaza.

Funkcje [edytuj]

Trzustka spełnia dwie zasadnicze funkcje:

• czynność zewnątrzwydzielnicza (sok trzustkowy wydzielany do dwunastnicy zawierający przede wszystkim enzymy trawienne),

• czynność wewnątrzwydzielnicza (hormony z których najważniejsze to insulina i glukagon).

Choroby [edytuj]

Najczęstsze schorzenia trzustki:

• ostre i przewlekłe zapalenie trzustki,

• rak trzustki (część zewnątrzwydzielnicza) i hormonalnie czynne nowotwory części wewnątrzwydzielniczej (wyspiaki),

• torbiel trzustki,

• kamica przewodów trzustkowych.

Chorób o znaczeniu ogólnoustrojowym takich jak cukrzyca i mukowiscydoza nie zalicza się do chorób tego narządu. Chorobami trzustki zajmuje się gastroenterologia.

[ukryj]

---