1997.09.24 uchwała SN I KZP 15/97 OSNKW 1997/11-12/96
glosa aprobująca: Grzegorczyk T. OSP 1998/4/69
glosa aprobująca: Indecki K. OSP 1998/10/174
glosa aprobująca: Indecki K. Prok.i Pr. 1998/11-12/87
Przedmiotem wykroczenia określonego w art. 122 § 1 k.w. może być także mienie pochodzące z kradzieży z włamaniem (art. 208 k.k.), jeżeli jego wartość nie przekracza 250 zł.
Przewodniczący: Prezes SN Z. Doda.
Sędziowie: P. Hofmański, L. Paprzycki (sprawozdawca).
1998.02.18 wyrok SN II KKN 456/97 OSNKW 1998/5-6/26
Jeżeli przedmiotem paserstwa jest mienie pochodzące z rozboju (art. 210 k.k.), czyn sprawcy wyczerpuje znamiona przestępstwa paserstwa, a nie wykroczenia określonego w art. 122 k.w., niezależnie od wartości tego mienia.
Przewodniczący: sędzia A. Konopka.
Sędziowie: J. Mikos, E. Gaberle (sędzia SA delegowana do SN - sprawozdawca).
(…)
Generalnie rzecz ujmując, rozważenia wymagał w niniejszej sprawie problem, czy w przypadku, gdy przedmiotem paserstwa jest mienie pochodzące z przestępstwa rozboju, sprawca paserstwa popełnia występek określony w art. 215 § 1 k.k., niezależnie od wartości mienia, czy też wykroczenie przewidziane w art. 122 § 1 k.w., jeżeli wartość mienia nie przekracza określonej w tym przepisie kwoty. Wyrażane na ten temat poglądy są dalekie od jednolitości, a nawet krańcowo różne, i to zarówno w orzecznictwie Sądu Najwyższego, jak i w literaturze prawno-karnej. Wyczerpujące omówienie tych poglądów zawiera uchwała Sądu Najwyższego z dnia 24 września 1997 r., I KZP 15/97 (OSNKW 1997, z. 11-12, poz. 96), a więc ponowne ich przytaczanie jest zbędne i można poprzestać na odwołaniu się do uzasadnienia tej uchwały.
Niemniej jednak, opowiadając się za pierwszą ze wskazanych wyżej możliwości (tj. za przyjęciem odpowiedzialności sprawcy paserstwa za przestępstwo określone w art. 215 § 1 k.k., nie zaś za wykroczenie przewidziane w art. 122 § 1 k.w.), niezbędne są dodatkowe uwagi, odnoszące się wprost do wyrażonych w omawianej tutaj kwestii poglądów.
Tak więc zastrzeżenia budzi stanowisko, według którego świadomość sprawcy paserstwa co do pochodzenia mienia z rozboju stanowi jeden z warunków uznania czynu za przestępstwo paserstwa, lub za wykroczenie przewidziane w art. 122 k.w. (T. Grzegorczyk: Glosa do uchwały SN z dnia 12 września 1986 r. U 7/86, NP 1988, z. 9, s. 118-123). Nie jest to kryterium różnicujące, gdyż, jeżeli sprawca nie ma świadomości, że przedmiotem paserstwa jest mienie pochodzące z rozboju, to postawiony na wstępie problem w ogóle nie wystąpi. Dopiero bowiem wówczas, gdy sprawca paserstwa miał świadomość (konieczności lub możliwości), i mienie pochodzi z rozboju (albo dopuścił się w tym względzie niedbalstwa), pojawia się pytanie, czy ponosi on odpowiedzialność za wykroczenie określone w art. 122 k.w., jeżeli wartość mienia nie przekracza określonej w tym przepisie kwoty, czy też odpowiada zawsze za występek, o którym mowa w art. 215 § 1 k.k., lub w art. 216 k.k., tj. niezależnie od wartości mienia będącego przedmiotem paserstwa.
(…)
W niniejszej sprawie punkt ciężkości leży w odpowiedzi na pytanie, czy przestępstwo rozboju należy traktować jako kwalifikowany typ kradzieży, której typem podstawowym jest kradzież zwykła, czy też jako odrębny typ przestępstwa. Rozważyć zatem trzeba, czy rozbój i kradzież zwykła (art. 203 k.k.) są sprzeczne z tą samą normą sankcjonowaną, która określa, jaka wartość jest chroniona przepisami prawa karnego, czy też chodzi tu o różne normy sankcjonowane, wyrażające zakaz naruszania różnych wartości (patrz: K. Buchała, A. Zoll: Polskie prawo karne, PWN 1995, s. 129-130). Łatwo zauważyć, że w przypadku kradzieży zwykłej (art. 203 k.k.) normą sankcjonowaną jest zakaz zaboru w celu przywłaszczenia cudzej rzeczy ruchomej. Natomiast w przypadku rozboju (art. 210 k.k.) normą taką jest zakaz ataku na wolność lub zdrowie człowieka, aby dokonać zaboru mienia w celu przywłaszczenia. Naruszenie więc różnych norm sankcjonowanych w wypadkach przestępstw kradzieży zwykłej oraz rozboju nie pozwala na uznanie przestępstwa określonego w art. 210 k.k. za typ kwalifikowany przestępstwa określonego w art. 203 k.k., lecz wymaga uznania, że chodzi tu o dwa różne typy przestępstw. Jeżeli zaś chciałoby się przyjąć, że częściowe pokrywanie się norm sankcjonowanych (wartości chronionych) różnymi przepisami prawa karnego powoduje konieczność traktowania jednego z tych przepisów jako typu podstawowego, a drugiego jako kwalifikowanego lub uprzywilejowanego, to stanowisko takie prowadziłoby także do rozwiązań paradoksalnych, takich np., że art. 167 k.k. jest typem uprzywilejowanym wobec typu podstawowego określonego w art. 210 k.k. Dodać też trzeba, że ustalenie wzajemnych relacji między tak powiązanymi typami przestępstw powodowałoby w praktyce znaczne trudności (np. ustalenie, jaka relacja zachodzi między art. 203 § 2 k.k. a art. 210 § 2 k.k.). A zatem za odrzuceniem stanowiska, że w art. 210 k.k. określono typ kwalifikowany kradzieży zwykłej (art. 203 k.k.) przemawiają również względy celowościowe. Szczególnie wyraźnie podkreślić na koniec trzeba, że zarówno w art. 203 k.k., jak i w art. 210 k.k. przewidziano tak uprzywilejowane, jak i kwalifikowane typy tych przestępstw (a niezbędna jest jeszcze uwaga, że omawianej tutaj kwestii nie należy mylić z kryteriami ustalania podobieństwa przestępstw, wskazanymi w § 2 art. 120 k.k.).
W podsumowaniu stwierdzić zasadnie można, że jeżeli przedmiotem paserstwa jest mienie pochodzące z rozboju (art. 210 k.k.), czyn sprawcy wyczerpuje znamiona przestępstwa paserstwa, a nie wykroczenia określonego w art. 122 k.w., niezależnie od wartości tego mienia.
1
ART. 122 K.W.