UKŁAD ROZRODCZY MĘSKI:
1)narz.zewnętrzne:-cewka moczowa i penis
2)narz.wewnętrzne:-jądra,najądrza,nasieniowody
Pęcherz nasienne,gr.krokowy
JĄDRA-podczas rozwoju ploduZstępują z jamy
brzusznej na zewnatrz ciała.Znajd.się w worku
mosznowym.Kształt i wielkość orzecha włoskiego.
Zawieszone w mosznie na tzw.Powrózkach
nasiennych(skręcone tętn.,Żyły,tk.łaczna)
GR.KROKOWYProd.subst.białkowe,cukrowe i enzymy
Wspomagające przyjęcie plemnikówW jajowodzie.
NAJĄDRZA(CZAPECZKA)magazyn plemników
i miejsce w Którym dojrzewają SPERMATOGE-
NEZA-procent produkcji plemników
ZESPÓŁ CIĘŻKICH JĄDER(obj.Nowotworu jąder)
*bolesność,ucisk,*uczucie ciężkości,*st.zapalne
BEZPŁODNOŚĆ powodują:
-urazy mechaniczne-uszkodzenie jąder,zniszczenie miąszu,
-świnka-leki(szczególnie hormonalne),-subst.obniżające
jakość plemników Lub zabijające je(np.papierosy),
-promieniowanie
ANDROGENY-gł:TESTOSTERON(prod.przez tzw
gonadotropinę kosmkową)*od ur.do 12-14r.ż.testosteron
nie Wytwarzany *Okres pokwitania do ok. 40r.ż. testost.
Prod.na stałym poziomie,
TESTOSTERON:-stymuluje powiekszenie się zewn.i
Wew.narządów rozrodczych,-1-rzędowe cechy płciowe,
-pojawia się owłosienie łonowe,rozrost Krtani(mutacja),
powst.jablko Adama,Charakt.sposób ukszt. sylwetki
-powoduje zmiany w gospodarce bialk.I rozrost mięśni
Uboczny skutek testosteronu:-lysienie,zahamowanie wzrostu kości,
Agresja,szybsze,intensywniejsze Reagowanie
UKŁAD ROZRODCZY ŻEŃSKI:1)narz.zewnętrzne:
-wzgorek łonowy,-łechtaczka,-wargi sromowe wieksze i mniejsze
2)narz.wewnętrzne:-jajniki,-jajowody,-pochwa,-macica,
Komórki jajowe prod.w jajnikach
JAJNIKI*parzyste struktury,wielkości śliwki*wypelnione pęcherzykami z kom.
Jajowymi na b.różnych st.rozwoju*wyst.w nich pełna,stała liczba kom.
Jajowych(ok.20tys) z nich w czasie Owulacji może wydostać się 400;
Zużyte do zapłodnienia:ok. 10.Kom jajowa jest uwalniana do jajowodu
Pęka ściana jajnika.Strzepki zbliżają się Do jajnika,wyłapują ją,kom
.wchodzi Dzieki skurczom jajowodu.
MACICA:-kształt odwróconej gruszki,ma trzon,Dno,szyjkę.
-wew.pokryta bł.śluz.-endometium-szyjka macicy łaczy się bezpośrednio
Z pochwą(słuzy jako kanal rodny i Miejsce złożenie plemników)
ESTROGENY-hormony prod.przez Jajniki,hormony 1fazy cyklu,pobudzają
Rozwój śluzówki macicy,wywołująDojrzewanie wewn.narządów rozrod.
Ujawniają żeńskie cechy płciowe
CYKL MIESIĄCZKOWY-Skł.sie z 2 faz:-przed owulacyjna
(estrogenowa Obniżonej temp.)Zmnienna zależna odSytuacji,
podnosi poziom estrogenów-po owulacyjna(progesteronowa,
Podwyższonej temp)trwa ok.+-14dniJest stała.
OWULACJA-kiedy nast.podniesienie Temp. I utrzymuje się ono przez wiecej
Niż jeden dzien;pęka śc.jajnikakom.Jajowa zostaje wyrzucona na zew.a
Pęcherzyk Graafa zamienia się w ciałkoŻółte(żółte=progesteron)
CIĄŻA-ok.rozwoju w łonie matki od Zapłodnienia do porodu,następuja
Zmiany w ukł.krwionośnym(zw.obj.Osocza,a w mniejszym st.erytrocytów),
Zmiana w wentylacji płuc,powiekszenieSerca i przesunięciezmiany w EKG,
Nie powinno być zmian w ciśnieniu,Powiekszają się gr.mleczne;wytw.błon
Plodowych w macicy.Po zagnieżdżeniu zarodka w macicy
Nast.rozwój bł.plodowych:-owodnia(amortyzacja wstrząsów i
Ochrona zarodka)-pęcherzyk żółtkowy(f.odżywcze-do Wykształcenia się łożyska)
-kosmówka-lożysko(połaczenie kosmówki i bł.śluz.Macicy)
TRANSPORTOWANE PRZEZ ŁOZYSKO:
-pokarm,tlen,ciałka odpornościowe,leki,Narkotyki,nikotyna,alk,wirusy
PORÓD rozpoczyna się skurczamirytmiczne skurcze macicyCzynniki:
*hormonalne(progesteron zmniejsza il.skurczów,estrogenyZwiekszają
*mechaniczne-rozciąganieMacicy(bliźnięta rodzą się wcześniej)
Skurcze na początku wolne,rzadkie,Potem wzrasta ich siła.
ETAPY PORODU:1)rozwarcie szyjki macicy2)przeciskanie się dziecka przez drogi
Rodne(pękanie bl.płodowych,odchodzenie wód)
3)urodzenie łożyskawejście w okres połogu
POŁÓG-czas,w którym kurczy się Macica,leczą się wszystkie otwarte rany
w ok.rozrodczym należy utrzymac higiene i zapobiegac zakażeniom,
zaczynają być prod.estrogeny(gosp.Hormonalna)może być depresja poporodowa.
PATOLOGIA:Ukł.rozrodczy kobiet:1)Choroby piersi(GŁ.SKL.GR.SUTKOWEGO:
Tk.tłuszczowa z siecia gr.mlecznych,uchodzących na tzw.brodawce sutkowej,
Znajd.się też naczynia krwionośne i chłonne,umiejscowione miedzy 3 a 6 żebrem)
:*torbiele,guziki*st,zapalne i zakażenia sutka:zaczerw,Bol,obrzęk,gorączka
przycz:gronkowiec Zawianie,zm.temp(u karmiących)Lecznie:antybiotykoterapia
*łagodne guzy:u kobiet do 30r.ż.a)włuknniakogruczolaki-miedzy
15-30 r.ż.,nie złośliwiej,zanikają wn poźn.Wieku(samoistnie się wchł)wyczuwalne
b)torbiele-miedzy 30-50r.ż.nie są złośliwe,pęcherze wypełnione płynem,
jest ich wiecej,mogą się samoistnie wchłonąć,są od przejrzystego do czarn.zabarw,
2)Mastalgia-ból piersi-cykliczny(zw.z ZNP,z cyklem)
-stały(zw.ze st.zapalnym.guzem)-nietypowy(nie można z niczym połaczyć)
3)Rak sutka(całej piersi):Czynniki ryzyka:-uwar.genetyczne,
Promieniowanie UV,wiek(35-60)Bezdzietność lub poźny wiek pierwszej
Ciąży,antykoncepcja hormonalna,Terapia zastępcza trwająca pow.10lat
Zbyt wczesna mies,pozna menopauza Wystepowanie:okolica pachowa i pod-
Obojczykowa.Obj.kliniczne:-wyczuwalne guzy,zgrubienia,
-deformacja piersi-zmiany na skórze-obrzek,opuchlizna,zaczerwienienie,
-wycieki z brodawki(ropne lub płyn)-łuszczenie się skóry wokół brodawki
Lecznie:szpitalne
CHOR.PRZENOSZONE DROGĄPŁCIOWA:skutki:infekcje organów
Wew,śmierć,bezpłodność,utrata wzroku,zmiany skórne,nowotwory,
1)CHLAMYDIOZA:-wywołana przez pierwotniaka
-u mężczyzn ropny wyciek z cewki Moczowej,u kobiet st.zapalny szyki
Macicy
2)RZEŻACZKA-wywołana przez gonokoki-u kobiet atak bl.śluz.narz.rodnych
i Odbytu(słabe objawy)-u mężczyzn gwałtowny przebiegSt.zapalne,wycieki ropne
3)RZĘSISTKOWICE-wywołuje rzęsistek pochwowyObj:żółte upławy i zapal.pochwy
4)KIŁA-wyw.przez bakt-krętka bladego-długotrwałe lecznie
-obj:zmiany skórne w narzadach Rodnych,kościach,owrzodzenia
5)KŁYKCINY KOŃCZYSTE-brodawki,wyrostki na bł.śluz pochwy
-wywołana przez wirusa brodawczaka-bardzo wysoko zakaźne
-przyczyna nowotworu szyjki macicy
6)OPRYSZCZKA NARZ.RODNYCH:-wirus pojawia się w postaci wykwitów
Ropnych,wyprysków-atakuje skóre wokół-bardzo wysoce zakaźna
7)UPŁAWY-chorobowo zmieniona wydzielina-wyst.caly czas od etapu cyklu
-nieprzyjemny intensywny zapach-kolor:biały,żółty,zielony
-towarzysza:piekący ból,śwąd,bolesne Oddawanie moczu
-przyczyny:bakt,brak higieny,alergia-Najczestsze wyst:w czasie ciąży,w
Kuracji antybiotykowej,w cukrzycy,Przy zabiegach chirurg,w infekcji
Partnera,okres połogu,długotrwale Noszenie tamponu
HIGIENA NARZĄDÓW RODNYCH:
-stos.odpowiednich do higieny int.pł.-noszenie bielizny z nat.tworzyw
-profilaktyka:Bad.przesiewowe,ginekol,Kontrolne,-dieta:unikanie
używek,pokarmy bogateW witaminy,
DNA-Kw.deoksyrybonukleinowy(zbud.z reszty kw.fosf,cukru deoksyrybozy
Zasady azotowej A=T,C=G) CHROMOSOMY-silnie zgrubiala nic nawinieta
Na specjalne bialka nazywane histonami.w każdej kom ciała prócz gamet
Znajd.sie pary chromosomów identycznie wyglądających tzw.chrom.homologiczne
Kod gen-uniwersalny,bez przestankowy,kodon-trojka nukleotydow leżacych obok
46 chromosomów=22 pary-autosomalne,1-chromosomy plci
ZABURZENIA MAT GEN.NABYTE W CIAGU ZYCIA:
-Rak-kom.maja ziekszona intensywność metabolizmu i mitozy,unikaja apoptozy
Żyja wiecznie.Tworza guzy.PATOONKOGENY-geny regulujące zdolność do podz.
Kom lub chroniące przed śmiercią.Czynniki mutagenne:*biologiczne(pleśnie,wirusy)
*chemiczne(benzopiren,analogi zasad azotowych,kw.azotowy III *fizyczne(UV,
RTG,izotopy promieniotwórcze,promieniowanie atomowe)
MUTACJE GENETYCZNE *jednego genu-ulega 1 konkretne białko
1)Hemofilia-brak 1 z czynników krzepniecia krwi jest 8/9 chor.recesywna sprzezona
Z plcia Lecznie:objawowe 2)Fenyloketonauria-aminokwas w białkach-fenyloalanina
Na chromosomie 12,Pod wpl.enzymów zamienia się w tyrozynę która jest wydalana lub
Zbudowana w kom.Nie ma prod.enzymu,który rozklada fenyloalanine.Toksyczne prod.
Tego rozkuł.odkładają się w pł.mózgowym i mozgu.Lecznie objawowe
3)Achondroplazja-Na chromosomie 15Ceche dominująca.Zagęszcza się w populacji
Żydów Ażkejnazkich.Glowa i tulw normalnej wielkości,krotkie konczyny i karłowatość
Jest to skutek zbyt bliskich pokrewieństw 4)Taya-Sachsa-u dzieci smiertelna,max3-4lata
Po ur.nie ma obj,stopniowo traci się słuch,wzrok,postepuje otępienie mozgowe
I umysłowe u Żydów Ażk. *mutacje chromosomowe(zespołowe)Dotykaja
Poszczególnych chromosomów i różnych cech 1)Zespół Downa-Mutacja na 21 chrom.
Obj.Krotszy ok.życia,splaszczona twarz,mongoidalne rysy twarzy,fałdy na powiekach,
Niski wzrost,upośledzenie umysłowe,dysfunkcja ukł krążenia i nerek
2)Zespół klinefeltera-mężczyzna ma 47chromosomów w płciowych jest XXY
Obj:bezpłodność,ginekomastia,spadek testosteronu 3)Zespół Turnera-kobiety maja 45
Chromosomów w płciowych jest X0 obj:brak miesiaczki,brak drugorzędnych cech pł.
Niski wzrost 4)Zespół Patau-zespół miauczącego kota(dziecko nie placze tylko „miauczy”
Wywołuje upośledzenie nerwowe.Zniekształcena twarz:rozstrzep podniebienia,
Zniekształcenie uszu.u chłopców wnętrostwo.5)Zespół Edwarda-głebokie
Upośledzenie umysłowe,deformacja szkieletu,kłopoty z funkcjonowaniem,
Śmierć do roku zycia