Oswiecenie - formy literackie
Bajka - krótka powiastka wierszem lub proza, której bohaterami sa zwierzeta, ludzie, rza-dziej rosliny lub przedmioty. Zawiera pouczenie lub moralistyczne uogólnienie przedstawione wprost lub zasugerowane. Przedstawione wydarzenia stanowia przeslanke dydaktyczna. Wniosek nosi nazwe moralu. Bajka wyrosla z literatury ludowej. Za twórce gatunku uwaza sie Ezopa z VI w. p.n.e. Wyrózniamy bajke narracyjna (wierszowane opowiadanie) i epigrama-tyczna (pozbawiona elementów epickich).
Satyra - gatunek poetycki obejmujacy utwory pietnujace przejawy zycia spolecznego, oby-czajowego i politycznego. Sluzy celom ideowym, polemicznym i dydaktycznym. Uksztalto-wala sie w literaturze rzymskiej (Horacy, Lucyliusz). Wyrózniamy satyre konkretna i abstrak-cyjna.
Poemat heroikomiczny - parodia starozytnego eposu bohaterskiego. Ma charakter zartobli-wy i satyryczny. Cecha gatunku jest komizm osiagany przez kontrast miedzy ranga bohaterów a sposobem ich dzialan oraz zlamanie zasady decorum - pisanie patetycznym stylem o rze-czach blahych.
Komedia - utwór sceniczny o tematyce nieograniczonej, charakterze pogodnym. Wykorzy-stuje komizm - sprzecznosc miedzy ukazywana rzeczywistoscia, a naszym jej modelem. Ko-media klasycystyczna sklada sie kilku czesci: ekspozycja, charakterystyka postaci, punkt kul-minacyjny, moment napiecia i rozwiazanie akcji. Przykladem jest "Swietoszek" Moliere'a. Utwór pietnuje postawe zacofanego, falszywie poboznego mieszczanina - Orgona. Przyjmuje on do swego domu Tartufe'a, który jest dla niego uosobieniem cnót religijnych. W rzeczywi-stosci jest przebiegly i obludny. Pragnie zdobyc córke Orgona - Elmire. Gospodarz traktuje go lepiej niz czlonków rodziny. Zaslepiony zapisuje mu majatek. Tartufe'a gubi zasadzka sluza-cej Doryny. Zostaje aresztowany przez oficera gwardii. Moliere ukazuje pare typów - czlowie-ka naiwnego i spryciarza. Krytykuje bigoterie i zacofanie mieszczanstwa.