Wyjaśnić, jakie podatki nazywamy pośrednimi a jakie bezpośrednimi. Wymienić i krótko omówić podstawowe zalety podatków pośrednich.
PODATKI BEZPOŚREDNIE to takie podatki, których ciężar ponoszą te podmioty i te osoby, na które podatki zostały nałożone.
PODATKI POŚREDNIE to takie podatki, których ciężar nie jest ponoszony przez podmioty, na które podatek jest nakładany, ale przez osoby trzecie.
PODSTAWOWE ZALETY PODATKÓW POŚREDNICH:
główną zaletą podatków pośrednich jest to, że Ci którzy ponoszą ciężar tych podatków zazwyczaj nie zdają sobie z tego sprawy. Występuje tutaj zjawisko znieczulenia podatkowego
wysoka ich wydajność fiskalna, która łączy się z dwoma faktami:
szybkością poboru,
systematyczność wpływu.
podatki pośrednie w prosty sposób umożliwiają władzy publicznej osiągnąć dochody z inflacji (marży inflacyjnej). Ma to miejsce wówczas, gdy wdanym państwie jest inflacja.
podatki pośrednie tylko przy pewnych konstrukcjach przydatne w polityce koniunkturalnej, podatki są automatycznymi stabilizatorami koniunktury
Wymienić kryteria i podziałki klasyfikacyjne uwzględniane w klasyfikacji budżetowej znajdujące zastosowanie w Polsce.
KLASYFIKACJA BUDŻETOWA - system grupowania dochodów i wydatków budżetowych wyodrębnionych według jednolitych kryteriów na określone podziałki poprzez jednolity system symboli cyfrowych
WYRÓŻNIAMY KRYTERIA KLASYFIKACJI:
KRYTERIUM PRZEDMIOTOWO- FUNKCJONALNE - w Polsce nie odgrywa ono roli;
Teoria wyboru publicznego- wprowadza ekonomizacje sfery budżetowej, która polega na tym, że do dziedzin kultury, edukacji, bezpieczeństwa wprowadza rachunek ekonomiczny. Aby był to możliwe to klasyfikacja musi zejść do jednostek podstawowych (podmiotów wykonawczych), jeżeli nie to nie ma warunków technicznych do ekonomizacji.
Podziałki klasyfikacyjne: działy.
KRYTERIUM PODMIOTOWO-ORGANIZACYJNE - pozwala na grupowanie dochodów i wydatków wg podmiotów zobowiązanych do gromadzenia dochodu i uprawnionych do dokonywania wydatków.
Podziałki klasyfikacyjne:
części - odnoszą się do organów administracji: ministerstwa - odrębna część; kancelaria prezydenta, sejm, senat - odrębna część; wszyscy wojewodowie maja jedną wspólną część.
rozdziały - grupują typy jednostek wykonawczych.
Powyższe podziałki mają określone cyfry, symbole.
KRYTERIUM RODZAJOWE - w tym kryterium brak jest jednolitości.
Podziałki klasyfikacyjne: paragrafy.
Wymienić ryzyka socjalne (ryzyka zabezpieczenia społecznego). Omówić 2 przez siebie wybrane spośród tych ryzyk.
Podstawowe rodzaje ryzyka socjalnego
ubóstwo,
choroba - chodzi o zapewnienie przez system zabezpieczenia społecznego opieki zdrowotnej oraz zasiłku pieniężnego, który wyrównywałby w jakimś stopniu dochody utracone na skutek choroby. Trudność polega na zapewnieniu należytych środków utrzymania osobom chorym w sposób, który spowodowałby ograniczenia indywidualnej troski o zdrowie oraz nie zwiększałby absencji chorobowej.
bezrobocie,
bezdomność,
niepełnosprawność,
wielodzietność - celem świadczeń zabezpieczenia społecznego jest w tym przypadku wyrównanie dzieciom pochodzącym z rodzin wielodzietnych szans życiowych oraz zapewnienie im warunków do odpowiedniego rozwoju psychofizycznego.
starość demograficzna w miastach i jej skutki,
zaburzenia psychiczne, przemoc
Wyjaśnić pojęcie dochodów własnych jednostek samorządu terytorialnego i podać, jakie dochody można obecne w Polsce zaliczyć do dochodów własnych gminy.
DOCHODY WŁASNE JST to wszystkie te dochody, które jednostki samorządu terytorialnego same gromadzą.
DOCHODY WŁASNE GMINY:
wpływy z podatku od nieruchomości,
wpływy z podatku rolnego,
wpływy z podatku leśnego,
wpływy z podatku od środków transportowych,
wpływy z podatku dochodowego od osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą,
podatków opłacanych w formie karty podatkowej,
wpływy z podatku od spadków i darowizn,
wpływy z opłaty skarbowej,
wpływy z podatku od posiadania psów,
wpływy z opłat lokalnych,
opłata za wieczyste użytkowanie gruntów.
Wymienić funkcje podatków. Bliżej omówić 1 - dowolnie przez siebie wybraną - spośród tych funkcji.
FUNKCJE PODATKÓW:
FISKALNA - dostarczenie państwu dochodów (pokrywa obciążenia publiczne); podatki stanowią główne źródło dochodów budżetowych. Dochody te służą finansowaniu sfery budżetowej i działalności socjalnej, wypełnianiu funkcji obronnych, politycznych, a także dają podstawę finansową gospodarczym przedsięwzięciom państwa na skalę ogólnokrajową.
ALOKACYJNA - polega na wykorzystaniu podatków dla celów korygowania rynkowej alokacji zasobów w gospodarce.
REDYSTRYBUCYJNA - polega na wykorzystaniu podatków dla celów korygowania rynkowego rozkładu dochodów i majątków pomiędzy gospodarstwa domowe i przedsiębiorcami.
STABILIZACYJNA - polega na wykorzystywaniu podatków dla celów stabilizacji makroekonomicznej, czyli zapewnienia równowagi ogólnej w gospodarce.
Dokonać przedmiotowej klasyfikacji zjawisk finansowych.
PRZEDMIOTOWA KLASYFIKACJA ZJAWISK FINANSOWYCH - kryterium klasyfikacji jest związek pomiędzy ruchem pieniądza a przebiegiem zjawisk realnych w gospodarce:
PRZEPŁYWY MATERIALNE - w ramach, których ruchowi pieniądza w jedną stronę towarzyszy ruch dóbr lub usług w kierunku przeciwnym (przepływy ekwiwalentne - uruchamiane przez rynek, czyli ile pieniądza za dane dobro czy usługę), np. transakcje kupna - sprzedaży
TRANSFERY (PRZEPŁYWY REDYSTRYBUCYJNE) - w ramach, których ruchowi pieniądza nie towarzyszą żadne przepływy realne np. podatek, dotacje, transfery socjalne. Są uruchamiane mocą uprawnień władczych władzy publicznej. Cechą tych przepływów jest:
obligatoryjność -charakter przymusowy
nieodpłatność - w zamian za określonego rodzaju zasoby pieniężne nie przysługują żadne świadczenia wzajemne, nie tylko nie ma ekwiwalentności ale i nie ma wzajemności
bezzwrotność - przepływy nie podlegają zwrotowi
PRZEPŁYWY ROZRACHUNKOWE - związane są samym faktem istnienia pieniądza; ruchowi pieniądza w jednym kierunku towarzyszy ruch usług pośrednictwa finansowego w kierunku przeciwnym.
przepływy bankowo - kredytowe - w ramach których ruchowi pieniądza w jednym kierunku towarzyszy ruch usług bankowych w kierunku przeciwnym.
Cechy przepływów:
umowność albo fakultatywność
zwrotność
odpłatność - za usługi bankowe pobierane są opłaty, podstawową opłatą jest procent (depozyty i kredyty są oprocentowane). Zasada równoległości - oznacza związek między procentem od depozytu, a procentem od kredytu. Stopy realne depozytu i kredytu są wyższe od inflacji.
INSTRUMENTY NBP:
Stopy procentowe:
Stopa redyskontowa - stopa, po jakiej Bank Centralny udziela innym bankom kredytu pod zastaw weksli handlowych,
Stopa lombardowa - stopa, po jakiej Bank Centralny udziela kredytów innym bankom pod zastaw państwowych papierów wartościowych, czyli bonów skarbowych i Obligacji Ministra Finansów
Stopa referencyjna - stopa, po jakiej Bank Centralny udziela kredytów innym bankom pod zastaw emitowanych przez siebie bonów pieniężnych
Stopa refinansowa - stopa, po jakiej Bank Centralny udziela kredytów innym bankom
Obowiązkowe rezerwy - Bank Centralny ustala rozmiar i strukturę rezerw, jakie mają tworzyć inne banki, im na dłuższy termin depozyt tym stopa rezerw obowiązkowych jest niższa.
Operacje otwartego rynku - polega na zakupie i sprzedaży przez Bank Centralny państwowych papierów wartościowych w zależności od tego czy chce zwiększyć czy zmniejszyć obieg pieniądza; podział operacji otwartego rynku:
bezwarunkowe - natychmiastowy zakup i natychmiastowa sprzedaż bez żadnych ograniczeń
warunkowe:
porozumienie odkupu - uwarunkowany zakup REPO (Bank Centralny kupuje papiery wartościowe od innych banków i te banki w określonym terminie, po z góry określonej cenie zobowiązane są je odkupić)
uwarunkowana sprzedaż REVERSE REPO (Bank Centralny sprzedaje innym bankom papiery wartościowe z jednoczesnym zawarciem umowy ich odkupu w określonym terminie w przyszłości po z góry określonej cenie)
4. Interwencje dewizowe - aby na określonym poziomie utrzymać kurs walutowy
5. Instrumenty administracyjnego sterowania
b) PRZEPŁYWY UBEZPIECZENIOWE - to takie w ramach których ruchowi pieniądza w jednym kierunku towarzysza usługi ubezpieczeniowe w kierunku przeciwnym. Nie ma swobodnego rynku ubezpieczeniowego, jest regulowany.
Cechy tych przepływów:
fakultatywność - umowność, dobrowolność, może być rozumiane:
prawnie - umowa ubezpieczeniowa
ekonomicznie - w równości interesów ubezpieczyciela i ubezpieczającego się
wzajemności składki i świadczenia - każdorazowo tworzona jest wspólnota ryzyka i w oparciu o specjalny rachunek
PRZEPŁYWY ROZRACHUNKOWE - związane są z rynkiem kapitałowym, ruch pieniądza z jednej strony, z drugiej transakcje giełdowe.
Cechy tych przepływów:
fakultatywność - umowność, dobrowolność może być rozumiana prawnie (umowy), równy interes wszystkich uczestników rynku.
Wyjaśnić, jakie warunki muszą być spełnione, aby w systemach podatkowych mogły znaleźć szersze zastosowanie podatki dochodowe.
WARUNEK I: istnienie wiarygodnej rachunkowości, w tym celu wprowadza się :
standardy europejskie
audyt - bada księgi rachunkowe, ponosi odpowiedzialność cywilną, dyscyplinarna i karną
obowiązek publikowania sprawozdań
WARUNEK II: istnienie aparatu podatkowego składającego się z osób o wysokich kwalifikacjach profesjonalnych i moralnych
WARUNEK III: wysoki poziom moralności ogółu obywateli.
Przedstawić przesłanki przemawiające za pokrywaniem wprost z funduszów publicznych, np. z budżetu kosztów świadczenia usług społecznych (publicznych, socjalno - kulturalnych).
Wyjaśnić, na czym polega zasada jedności formalnej a na czym zasada jedności materialnej budżetu. Podać typowe odstępstwa od tych zasad.
ZASADA JEDNOŚCI FORMALNEJ BUDŻETU - w danym państwie w danym czasie powinien istnieć tylko jeden budżet jako fundusz, plan finansowy i akt prawny.
Naruszeniem jest istnienie parabudżetu.
ZASADA JEDNOŚCI MATERIALNEJ BUDŻETU (zasada jednego funduszu środków) - dochody państwa ze wszystkich źródeł powinny tworzyć jeden fundusz, z którego następnie dokonuje się wydatków państwowych (wszystkie dochody są przeznaczone na wszystkie wydatki).
Wyjaśnić pojęcie budżetu państwa i pojęcie skarbu państwa.
BUDŻET (3 RÓŻNE ZNACZENIA):
FUNDUSZ - gromadzony i rozdzielany w określonym trybie (dysponenci funduszu)
PLAN FINANSOWY - zawiera przewidywane rozmiary dochodów państwowych z określonych źródeł, a więc i rozmiary i strukturę, jest to plan rozdysponowania tych dochodów, a więc zawiera określenie rozmiarów i kierunków wydatków państwowych, są w nim ustalone rozmiary i struktura przyszłych wydatków państwowych
AKT PRAWNY - najwyższej rangi, ustawa, zawiera upoważnienie dla władzy państwowej do gromadzenia dochodów w określonych rozmiarach i z określonych źródeł oraz upoważnienie do dokonywania wydatków w określonej wysokości i na określone cele
SKARB PAŃSTWA (3 RÓŻNE ZNACZENIA):
MAJĄTEK PAŃSTWOWY wraz z należnościami i zobowiązaniami państwa (substancja: ziemia, pasmo wybrzeża, nieruchomości, budowle, budynki, złoto i drobne kamienie)
FISKUS - fikcyjna osoba prawna, która umożliwia państwu występowanie w obrocie gospodarczym wewnątrz kraju i w stosunkach międzynarodowych
URZĄD - zadaniem jest ochrona interesu majątkowego państwa, przede wszystkim, którzy mogą narazić na szwank interes majątku państwa
Przerzucalność podatków pośrednich
PRZERZUCALNOŚĆ PODATKÓW - każdy, na kogo nałożony jest ciężar podatku ma odruch zrzucenia się tego ciężaru. Pewne podatki można przerzucić a niektóre nie. Zasadniczo przerzucić można podatki pośrednie.
RODZAJE PRZERZUCALNOŚCI CIĘŻARU PODATKOWEGO:
W PRZÓD - podmiot, na który nałożony jest podatek, przerzuca ciężar podatku na swoich odbiorców prze podniesienie ceny sprzedawanych towarów i usług.
WSTECZ - podmiot, na który nałożony jest podatek, przerzuca ciężar podatku na dostawców czynników produkcji podatnikowi. Łatwiejsze jest, gdy podaż towarów i usług będących czynnikami produkcji jest dla podatnika mniej elastyczna.
RZECZYWISTA - gdy władza podatkowa ustanawiając podatki z góry zakłada i wie, że kto inny poniesie ciężar podatku niż ten, na kogo podatek jest nałożony
UKRYTA - podmiot, który nakłada podatek, z góry zakłada, że faktyczny ciężar opodatkowania poniosą inne podmioty niż te, na które ciężar ten został nałożony, np. podatki konsumpcyjne - od wydatków.
Dlaczego usługi socjalne są finansowane z funduszy publicznych?
Warunki, aby podatki dochodowe mogłybyć prowadzone na szersza skale.
WARUNEK I: istnienie wiarygodnej rachunkowości, w tym celu wprowadza się :
standardy europejskie
audyt - bada księgi rachunkowe, ponosi odpowiedzialność cywilną, dyscyplinarna i karną
obowiązek publikowania sprawozdań
WARUNEK II: istnienie aparatu podatkowego składającego się z osób o wysokich kwalifikacjach profesjonalnych i moralnych
WARUNEK III: wysoki poziom moralności ogółu obywateli.
Finansowanie jednostek budżetowych i zakładów budżetowych
W formie JEDNOSTEK BUDŻETOWYCH prowadzone są organy administracji państwowej i w większości podporządkowane im organizacyjnie jednostki, prowadzące nieodpłatnie działalność usługową w sferze administracji państwowej, wymiaru sprawiedliwości i obrony narodowej lub także działalność usługową w sferze zaspokojenia potrzeb bytowych i socjalno-kulturalnych ludności o charakterze użyteczności publicznej, Organy administracji państwowej są prowadzone w formie jednostek budżetowych - podobnie do podporządkowanych im organizacyjnie jednostek prowadzących nieodpłatnie działalność usługową - ponieważ zawsze ponoszą wydatki na wynagrodzenia za pracę i zakupy materiałów związanych z prowadzoną przez nie działalnością administracyjną, Wydatki jednostek budżetowych są w obu tych przypadkach w całości wydatkami budżetowymi, a uzyskiwane ewentualnie przez nie dochody stanowią w całości dochody budżetowe.
ZAKŁADY BUDŻETOWE, finansujące wydatki (koszty) swej działalności z uzyskiwanych dochodów (przychodów) bez pośrednictwa budżetu państwa - stanowią alternatywną wobec jednostek budżetowych formę występowania jednostek gospodarki budżetowej. W formie zakładów budżetowych są prowadzone jednostki podporządkowane organizacyjnie organom administracji państwowej, prowadzące odpłatnie działalność usługową o charakterze użyteczności publicznej w sferze zaspokojenia potrzeb bytowych i socjalno-kulturalnych ludności. Z budżetu są w związku z tym wypłacane dotacje dla zakładów, których dochody (przychody) nie wystarczają na pokrycie ponoszonych przez nie wydatków (kosztów); z drugiej zaś strony do budżetu są odprowadzane ewentualne nadwyżki dochodów (przychodów) nad wydatkami (kosztami) zakładów budżetowych - jeżeli te dochody są wyższe od wydatków, co zresztą dość rzadko występuje (przynajmniej, gdy zakłady te ograniczają się do działalności o charakterze użyteczności publicznej).
Dochody własne gminy - przykłady
DOCHODY WŁASNE GMINY:
wpływy z podatku od nieruchomości,
wpływy z podatku rolnego,
wpływy z podatku leśnego,
wpływy z podatku od środków transportowych,
wpływy z podatku dochodowego od osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą,
podatków opłacanych w formie karty podatkowej,
wpływy z podatku od spadków i darowizn,
wpływy z opłaty skarbowej,
wpływy z podatku od posiadania psów,
wpływy z opłat lokalnych,
opłata za wieczyste użytkowanie gruntów.
Jak uchwala się ustawę budżetową?
W sejmie (3 czytania - art. 119 konstytucji)
I czytanie
-ogólna prezentacja projektu ustawy budżetowej
-wstępna dyskusja
-projekt odsyłany jest do komisji
Komisja finansów publicznych:
-analiza projektu
-głosowanie poprawek
-„sprawozdanie o projekcie Ustawy Budżetowej”
II czytanie
-przedstawienie przez sprawozdawcę z komisji wyników jej prac
-dyskusje, zgłaszanie wniosków
III czytanie
-uchwalenie ustawy - większość głosów w obecności, co najmniej połowy liczby członków
-przekazanie ustawy do Senatu (20 dni na poprawki)
-przekazanie ustawy do prezydenta
Co to jest budżet i skarb państwa?
BUDŻET (3 RÓŻNE ZNACZENIA):
FUNDUSZ - gromadzony i rozdzielany w określonym trybie (dysponenci funduszu)
PLAN FINANSOWY - zawiera przewidywane rozmiary dochodów państwowych z określonych źródeł, a więc i rozmiary i strukturę, jest to plan rozdysponowania tych dochodów, a więc zawiera określenie rozmiarów i kierunków wydatków państwowych, są w nim ustalone rozmiary i struktura przyszłych wydatków państwowych
AKT PRAWNY - najwyższej rangi, ustawa, zawiera upoważnienie dla władzy państwowej do gromadzenia dochodów w określonych rozmiarach i z określonych źródeł oraz upoważnienie do dokonywania wydatków w określonej wysokości i na określone cele
SKARB PAŃSTWA (3 RÓŻNE ZNACZENIA):
MAJĄTEK PAŃSTWOWY wraz z należnościami i zobowiązaniami państwa (substancja: ziemia, pasmo wybrzeża, nieruchomości, budowle, budynki, złoto i drobne kamienie)
FISKUS - fikcyjna osoba prawna, która umożliwia państwu występowanie w obrocie gospodarczym wewnątrz kraju i w stosunkach międzynarodowych
URZĄD - zadaniem jest ochrona interesu majątkowego państwa, przede wszystkim, którzy mogą narazić na szwank interes majątku państwa
Finansowanie podmiotowe i przedmiotowe
FINANSOWANIE PODMIOTOWE - wymaga stworzenia precyzyjnych mierników działalności usługowej oraz odpowiedniej rozbudowy rachunków kasztów jak postawy poszczególnych norm wydatków poszczególnych podmiotów gosp. budżetowej.
WYRÓŻNIA SIĘ 2 RODZAJE FINANSOWANIA PODMIOTOWEGO:
system finansowania podmiotowego z zastosowaniem regulowania struktury wydatków podmiotów gospodarki budżetowej : jest on przedmiotem krytyki jako nieskuteczny, a przy tym pracochłonny, nie sprzyjający podnoszeniu efektywności gospodarki budżetowej. Ma zastosowanie w finansowaniu niektórych łatwych do unifikacji dziedzin gospodarki publicznej (np. obrona narodowa).
finansowanie podmiotowe z zastosowaniem regulowania wydatków ogólnych: podlegają wydatki każdej pojedynczej instytucji gospodarki budżetowej oddzielnie, jednakże beż użycia systemu szczególnych norm tych wydatków i szczegółowo ujętych miar czy wskaźników działalności usługowej prowadzonej przez tę instytucję. Można uzyskać pewien stopień elastyczności finansowania poszczególnych sfer gospodarki budżetowej, jeśli normom ogólnym nada charakter norm minimalnych: zapewniająca minimum środków na prowadzenie danego typu działalności przez podmioty prowadzące te działalność; norma maksymalna: byłaby wielkością kierunkową, czyli pułapem, którego przekroczenie nie byłoby możliwe, gdyż nie zostałoby sfinansowane z funduszów zewnętrznych.
FINANSOWANIE PRZEDMIOTOWE - polega na zakupie przez państwo ze środków publicznych dóbr i usług publicznych u podmiotów wytwarzających te dobra i usługi na tzw. rynku wewnętrznym (np. opieka zdrowotna).
Zalety finansowania przedmiotowego:
podmiot gospodarki budżetowej miałby swobodę w dysponowaniu środkami, których wielkość byłaby uzależniona od rozmiarów działalności prowadzonej przez ten podmiot,
umożliwia jednoczesne finansowanie podmiotów z wielu źródeł oraz umożliwia nieskrępowany wybór prze dysponentów funduszów publicznych podmiotów prowadzących danego typu działalność.
Ryzyka socjalne wymienić i opisać
PODSTAWOWE RODZAJE RYZYKA SOCJALNEGO:
ubóstwo,
choroba - chodzi o zapewnienie przez system zabezpieczenia społecznego opieki zdrowotnej oraz zasiłku pieniężnego, który wyrównywałby w jakimś stopniu dochody utracone na skutek choroby. Trudność polega na zapewnieniu należytych środków utrzymania osobom chorym w sposób, który spowodowałby ograniczenia indywidualnej troski o zdrowie oraz nie zwiększałby absencji chorobowej.
bezrobocie,
bezdomność,
niepełnosprawność,
wielodzietność - celem świadczeń zabezpieczenia społecznego jest w tym przypadku wyrównanie dzieciom pochodzącym z rodzin wielodzietnych szans życiowych oraz zapewnienie im warunków do odpowiedniego rozwoju psychofizycznego.
starość demograficzna w miastach i jej skutki,
zaburzenia psychiczne, przemoc
Podziałki klasyfikacyjne
Funkcje podatków
FUNKCJE PODATKÓW:
FISKALNA - dostarczenie państwu dochodów (pokrywa obciążenia publiczne); podatki stanowią główne źródło dochodów budżetowych. Dochody te służą finansowaniu sfery budżetowej i działalności socjalnej, wypełnianiu funkcji obronnych, politycznych, a także dają podstawę finansową gospodarczym przedsięwzięciom państwa na skalę ogólnokrajową.
ALOKACYJNA - polega na wykorzystaniu podatków dla celów korygowania rynkowej alokacji zasobów w gospodarce.
REDYSTRYBUCYJNA - polega na wykorzystaniu podatków dla celów korygowania rynkowego rozkładu dochodów i majątków pomiędzy gospodarstwa domowe i przedsiębiorcami.
STABILIZACYJNA - polega na wykorzystywaniu podatków dla celów stabilizacji ma
Wady i zalety podatków pośrednich
ZALETY
ci którzy ponoszą ciężar podatków nie zdają sobie z tego sprawy (tzw. znieczulenie podatkowe)
wysoka wydajność fiskalna (łączą się ze sprzedażą bo towarzyszy jej opodatkowanie - moment sprzedaży),
systematyczność związana z realizacją produkcji
umożliwiają automatyczną realizację marży inflacyjnej ( inflacja daje dodatkowy dochód - podatek inflacyjny) .
WADY
wywołują reakcje u podatników, przedsiębiorców czyli zmniejszają skłonności do ryzyka w biznesie,
uniemożliwiają innowację i stosowanie nowych technologii,
efekt odwróconej progresji - działają restrykcyjnie,
Ucieczka przed podatkami
OSZUSTWA PODATKOWE:
zatajenie materialne
zatajenie rachunkowe
zatajenie prawne
UNIKANIE PODATKU:
w skali kraju
powstrzymanie się od dokonania opodatkowanej czynności lub od posiadania przedmiotów obłożonych podatkiem
wykorzystanie luk w systemie podatkowym
zrzeszenie się prawa pobrania podatku
w skali międzynarodowej
unikanie nałożenia podatku
unikanie wymierzenia podatku.
Zasady podatkowe wg Smitha i Wagnera
WG SMITHA
zasada równości podatków- obywatele każdego państwa powinni partycypować w utrzymaniu rządu proporcjonalnie do ich możliwości, czyli dochodów,
zasada pewności podatków- podatek, jaki obowiązana jest płacić każda jednostka, powinien być określony, a nie dowolny.
zasada dogodności podatków- każdy podatek powinno się ściągać w takim czasie i w taki sposób, by podatnikowi było jak najdogodniej go zapłacić.
zasada taniości podatków- postuluje ona uzyskiwanie wpływów podatkowych przy minimalnych kosztach wymiaru i poboru podatków.
WG WAGNERA
zasady fiskalne, oznaczające wydajność i elastyczność podatków;
zasady gospodarcze, zabezpieczające nienaruszalność substancji majątkowej podatnika oraz konieczność uwzględniania przerzucalności podatków;
zasady sprawiedliwości, gwarantujące powszechność i równość opodatkowania;
zasady techniczne
Pieniądz jako dobro wspólne
Pieniądz polski, jest pieniądzem narodowym, jego właścicielem jest cały Naród Polski. System finansowy państwa powinien być tak ukształtowany, aby dzięki niemu można było bez przeszkód realizować cele ustrojowe, czyli wspólne dobro wszystkich obywateli i zasady sprawiedliwości społecznej. Pieniądz jest jednym z najważniejszych narzędzi w realizacji tych celów.
Gospodarstwa pomocnicze
Gospodarstwem pomocniczym jest wyodrębniona z jednostki budżetowej, pod względem organizacyjnym i finansowym, część jej podstawowej działalności lub działalność uboczna. Gospodarstwo pomocnicze pokrywa koszty swojej działalności z uzyskiwanych przychodów własnych.
Gospodarstwo pomocnicze tworzy, przekształca w inną formę organizacyjno - prawną i likwiduje kierownik jednostki budżetowej, po uprzednim uzyskaniu zgody:
1) właściwego ministra, kierownika urzędu centralnego lub wojewody w przypadku gospodarstw pomocniczych państwowych jednostek budżetowych;
2) zarządu jednostki samorządu terytorialnego w przypadku gospodarstw pomocniczych gminnych, powiatowych i wojewódzkich jednostek budżetowych.
Podstawą gospodarki finansowej gospodarstwa pomocniczego jest roczny plan finansowy obejmujący przychody, wydatki stanowiące koszty działalności, rachunek wyników, stan środków obrotowych i rozliczenia z budżetem.
Gospodarstwo pomocnicze może otrzymywać z budżetu dotacje przedmiotowe.
Klasyfikacja budżetowa w Polsce
KLASYFIKACJA BUDŻETOWA - system grupowania dochodów i wydatków budżetowych wyodrębnionych według jednolitych kryteriów na określone podziałki poprzez jednolity system symboli cyfrowych
WYRÓŻNIAMY KRYTERIA KLASYFIKACJI:
KRYTERIUM PRZEDMIOTOWO- FUNKCJONALNE - w Polsce nie odgrywa ono roli;
Teoria wyboru publicznego- wprowadza ekonomizacje sfery budżetowej, która polega na tym, że do dziedzin kultury, edukacji, bezpieczeństwa wprowadza rachunek ekonomiczny. Aby był to możliwe to klasyfikacja musi zejść do jednostek podstawowych (podmiotów wykonawczych), jeżeli nie to nie ma warunków technicznych do ekonomizacji.
Podziałki klasyfikacyjne: działy.
KRYTERIUM PODMIOTOWO-ORGANIZACYJNE - pozwala na grupowanie dochodów i wydatków wg podmiotów zobowiązanych do gromadzenia dochodu i uprawnionych do dokonywania wydatków.
Podziałki klasyfikacyjne:
części - odnoszą się do organów administracji: ministerstwa - odrębna część; kancelaria prezydenta, sejm, senat - odrębna część; wszyscy wojewodowie maja jedną wspólną część.
rozdziały - grupują typy jednostek wykonawczych.
Powyższe podziałki mają określone cyfry, symbole.
KRYTERIUM RODZAJOWE - w tym kryterium brak jest jednolitości.
Podziałki klasyfikacyjne: paragrafy.
Sądowa kontrola nad wykonaniem budżetu we Francji
Teoria długu publicznego i pożyczki publicznej
DŁUG PUBLICZNY - jest to suma wszelkich finansowych zobowiązań z tytułu zaciągniętych pożyczek oraz innych działań podmiotów publicznych powodujących wzrost ich zobowiązań.
Dzieli się na: dług dobrowolny i przymusowy, dług krajowy i dług zagraniczny, dług krótkoterminowy, długoterminowy, średnioterminowy.
POŻYCZKA PUBLICZNA - jest rodzajem nadzwyczajnego dochodu państwa polegającym na dowolnym udostępnieniem środków pieniężnych, które po określonym czasie winny zostać zwrócone orzeczodawcy wraz z odsetkami. Pożyczka jest świadczeniem na rzecz budżetu pieniężnym, ogólnym, umownym, dobrowolnym, odpłatnym lub zwrotnym. Pożyczkę publiczna wprowadza się ustawą albo zarządzeniem Ministra Finansów.
Rodzaje pożyczek publicznych:
zagraniczne - są stosowana formą powiększenia bogactwa narodowego i stymulacji gospodarki. W momencie zaciągania pozwalają na dopływ kapitału i walut zagranicznych. Wady pożyczek zagranicznych ujawniają się w związku z ich koniecznością spłaty
wewnętrzne - odciągają kapitał od innych celów, niż te na które je zaciąga.
Zasady jedności materialnej i formalnej, odstępstwa
ZASADA JEDNOŚCI FORMALNEJ BUDŻETU - w danym państwie w danym czasie powinien istnieć tylko jeden budżet jako fundusz, plan finansowy i akt prawny.
Naruszeniem jest istnienie parabudżetu.
ZASADA JEDNOŚCI MATERIALNEJ BUDŻETU (zasada jednego funduszu środków) - dochody państwa ze wszystkich źródeł powinny tworzyć jeden fundusz, z którego następnie dokonuje się wydatków państwowych (wszystkie dochody są przeznaczone na wszystkie wydatki).
1