Pedagogika ogólna - to syntetyczny ogólny wynik badań innych dyscyplin pedagogicznych dzieli się

subdyscyplina / szczegółowe/ - to rozważania problemów pedagog. w świetle nauki

to perspektywy w której pytamy o tożsamość pedagogiki jako nauki

• budowanie wiedzy naukowej

Podział wiedzy ludzkiej : wiedza potoczna, wiedza naukowa

Wiedza potoczna cechy: tw. Nie tworzą spójnego systemu, mogą funkcjonować tzw. sądy sprzeczne np. plotki; twierdz. Są formułowane najczęściej na podstawie inicjacji

Chwilowego dośw. Mają małą moc wyjaśniającą dotyczącą zjawisk językowych;

Źródłem wiedzy potocznej nie są badania lecz codzienna obserwacja, chwilowe dośw.

Cechy wiedzy naukowej: (rozbija nasze potoczne wyobrażenie o świecie),
tw. Muszą stanowić spójny system (całość), tw. Muszą być racjonalne posiadać moc
wyjaśniającą i pozwalać na prognozowanie; tw. Są formułowane na podstawie badań naukowych; tw. muszą posiadać moc heurystyczną a zatem pozwalać na stawianie

Nowych pytań, problemó co w konsekwencji prowadzi do rozwoju

Nauka jest częścią wiedzy, która jest udowodniona na podstawie tez i twierdzeń.

Pedagogika musi spełniac warunki wiedzy naukowej, to część wiedzy dotyczącej wychowania w formie twierdzeń i rozważań.

Twierdzenie to zdanie ogólne mówiące o zależnościach między zjawiskami - większość twierdzeń wyrażanych jest za po pomocą formuły
Tw. dzielimy na: aksjonat - jest to najogólnej tw. które przyjmujemy w danej nauce bez podważania
prawa - są to tw. bardzo szczegółowe wywodzone z aksjonat za pomocą dowodu logicznego

Każde prawo musimy uzasadniać:
Uzasadnienie - 2 sposoby : argumentacja rzeczowa - polega na przywoływaniu się do tych argumentów

Które zaświadczają nam o prawdziwości danego twierdzenia
Sprawdzani Twierdzenia - polega na wykazaniu prawdziwości bądź fałszywości twierdzeń wykazania

Prawdziwości twierdzenia KONFIRMACJA , fałszywości FALSYFIKACJA

Zbiór twierdzeń tworzy nam teorie.

Każda teoria w danej nauce musi spełniać określone cechy. Wyróżniamy 5 cech:

-1)język- zbiór terminów specyficznych dla danej nauki w naukach humanistycznych, język jest wieloznaczny

( nieprecyzyjny), w naukach ścisłych język jest sprecyzowany

2) aksjomat - tw. nieodwracalne wartości

3)zakres ( dziedzina bądź przedmiot )

4) pomiar - zbiór metod badawczych ; meteorologia :nauka,(sposób ) o metodach

Sposoby badania rzeczywistości pedagogicznej:
5) rodzaje wnioskowań, każda teoria budowana jest na podstawie wniosków
a \ dedukcja - wprowadzenie sposób wnioskowania, który polega na wprowadzeniu wniosków szczególnych z wniosków ogólnych ( od ogółu do szczegółu ). Dedukcją posługują się głównie nauki ścisłe

B\ indukcja - inductio- wprowadzenie - sposób wnioskowania który polega na wprowadzeniu wniosków ogólnych z wniosków szczegółowych ( przechodzenie od szczegółu do ogółu ).

W naukach humanistycznych stosujemy indukcję
c\ redukcja - odprowadzenie zpowrotem - polega na dobieraniu do danego zdania uznanego za prawdziwe

takiego zdania ( drugiego ) z którego to pierwsze logicznie wynika

Pedagogika to nauka indukcyjna - powinniśmy się posługiwać głównie indukcją

TEORIA EMPIRYCZNA W UJĘCIU PEDAGOGICZNYM
Jakie powinna pełnić funkcje. Rozumienie teorii w pedagogice: prof. H.Muszyński tworzył obraz polskiej pedagogiki przez 40 lat, do 1989r. Twierdził że teorie w pedagogice powinny być przede wszystkim prakseologiczne ( prakseologia - nauka o sprawnym działaniu). Tę teorię rozszerzył prof.Łobocki -metodologia badań pedagogicznych. Podzielał teorię Muszyńskiego, ale także teoria powinna być generalizująca (uogólniająca). Największą koncepcję przedstawił prof. St.Palka - teoria to uporządkowany zbiór twierdzeń odnoszący się do dziedzin pedagogiki i pełniący funkcje wyjaśniające

Wyróżniamy 3 rodzaje teorii:

1. teorię szerokiego zasięgu - dotyczy poszczególnych dziedzin wychowania

2. teorię średniego zasięgu - dotyczy poszczególnych dziedzin wychowania

3. teorię najniższego zasięgu - dotyczy działań wychowawczych
   Na tym poziomie rozróżniamy 3 rodzaje działań:
   - działania intencjonalne - świadome,celowe zamierzone działanie
   - działania instytucjonalne - podejmowane w placówkach wychowawczo-oświatowych

• działanie incydentalne ( incydentalne) - przypadkowe, nieświadome, środki masowego przekazu
  

CHARAKTERYSTYKA FUNKCJI PEDAGOGIKI JAKO NAUKI

Funkcje pedagogiki jako nauki

F-cje poznawcze i f-cje praktyczne

Poznanie,myślenie pamięć, spostrzeżenia

Naczelną wartością każdego poznania jest prawda

Epistemologia - - nauka o poznaniu, umożliwia gromadzenie wiedzy. Poznanie potoczne -intuicyjne, przypadkowe .... tworzy naszą wiedzę potoczną
Poznanie naukowe - metodyczne, zorganizowane, systematyczne naukowe, dzięki któremu budujemy naszą wiedzę naukową

Każda nauka musi spełniać funkcję poznawczą i jej 3 odmiany:

Funkcja poznawcza:
1. f.opisowa = f. Destryptywna

2. f.wyjaśniająca = f.eksplanacyjna

3. f.prognastyczna = f.przewidywana = f. Prewidystyczna

1. funkcja opisowa

Funkcja polega na rozpoznaniu, diagnozie oraz opisie stanów przeszłych lub aktualnych danego stanowiska (obserwacja określonych zjawisk)
Rodzaje opisów jakie możemy rozpoznać T.Czeżowski:

• opis klasyfikacyjny - rodzajowy charakter całej zbiorowości grupy

• opis szeregujący - idiograficzny - opis poszczególnych jednostek

Cechy opisu: obiektywność, celowość, systematyczność, zupełność, aspektowość

2. f. Eksplanacyjna - polega na wykrywaniu przyczyn występowania danego zjawiska w oparciu o ukryte wcześniej zależności

eksplanandum (a) = to co wyjaśniam

eksplanans (b) = zbiór przesłanek wyjaśniających

3 rodzaje wyjaśnień:

- wyjaśnienie normologiczno-dedukcyjne

Dlaczego uczeń X jest niesamodzielny

A

Dziecko nadmiernie chronione jest niesamodzielne.
- wyjaśniające probabilistyczne ( nauka o rachunku prawdopodobieństwa)
eksplanans (b) musi znaleść się pewna prawidłowość statystyczna o której powiemy że między zjawiskami zachodzą związki z pewnym prawdopodobieństwem

Dlaczego uczeń X osiąga przeciętne wyniki w nauuce

Eksplanans

-wyjaśnienie funkcjonalne ( nie posiadają struktury a i b)

Pyt? Do czego coś służy, jaką pełni rolę

Odp.

3. Funkcja prognastyczna

Funkcja ta polega na wykrywaniu następstw danego zjawiska w oparciu o wykryte wcześniej zależności

• pozwala nam określić co będzie się dało określić w przyszłości

postgnoza - przewidywanie wstecz

Funkcja praktyczna - czynny oparty na działaniu mówi za pomocą jakich metod form środków działań

AKSJOLOGICZNE PODSTAWY NAUK PEDAGOGICZNYCH

1. Jakie są sposoby rozumienia rozwoju orientacji podmiotowej jednostki?
2. Czym są wartości i jaką pełnią funkcję w rozwoju podmiotu?

1) Podmiotowości - znaczenie i zakres zjawiska oraz kryteria jego występowania w procesach edukacyjnych jednostka= podmiot

Nie każdy podmiot jest jednostką.
Podmiot : -pierwotny :w filozofii i psychologii - podmiot oznacza„bogate”wyposażenie w tzw. kwalifikacje osobowe

• wtórny

1-autonomia
2- samoświadomość

3- tożsamość

4-wolnośc - poczucie wolności

Koncepcja tożsamości Ch. Taylora wyróżnia 3 wymiary tożsamości:

-choryzont moralny - samookreślanie się

• wymiar uznania

• wymiar grupowy

Trzy warunki z psychologii:

• umiejętność przekszatałcenia świata - realne dokonywanie zmian obecnie proponuje się paradygmat krytyczno-kreatywny ( podmiotowy) T.Lewanicki. Jednostka ma krytycznie oceniać rzeczywistość(obiektywnie) i być twórczym.

• Świadomość swojej działalności ( samoświadomość)

• Psychologiczna odrębnośc i autonomia

Właściwości podmiotu w aspekcie filozofii i psychologii:

• tożsamość i ciągłość

• intymność i pewnego rodzaju niedostępność ( ukrytość świata wewn.)

• intencjonalnośc,celowość i sprawność zachowania

• zdolność do transendencji ( przekraczanie swoich możliwości)

• aktywność twórcza i bycie źródłem wartości

• wolność - możliwość dokonywania wyborów

• godność

• odpowiedzialność

Wtórne znaczenie terminu podmiot:

Występuje na gruncie socjologii, prawa ekonomii, pedagogiki (kultury).Podmiot który ma określoną kompetencje ( zdolność) : każda zdolność do czegoś to kompetencje ale nie odwrotnie

Zdolności:
- zdolność do pobierania, przetwarzania i generowania informacji

• zdolność do odbierania wpływów otoczenia do transformacji ich oraz do tworzenia nowych elementów nie będących prostą reprodukcją spostrzeżeń

• zdolność do tworzenia wiedzy, system wartości, ocen oraz programów działań

Kategorie podmiotowości ujmowane jako cel oznacza świadome rozwijanie orientacji podmiotowej zarówno podmiotu wychowanego jak i podmiotu wychowującego który zawiera określone składniki.:

1. optymizm nastawienie jednostki na powodzenie

2. zaufanie do siebie tzw. wiarę we własne siły , możliwości

3. selektywność zdecydowane wartościowanie dobór, selekcja

4. poszukiwanie przyczynowości - związki przyczynowe wykrywanie związków z własnego wykrywania własnych działań; analfabetyzm funkcjonalny - nie rozumieją co czytają, słyszą

Wyróżniamy 3 poziomy rozwoju podmiotu:

-psychologiczna - źródłem rozwoju na tym poziomie jest jednostka i jej psychofizyczny struktura, która rozwija

się zgodnie z prawidłowościami określonymi przez psychologię
- kulturowy - funkcjonowanie jednostki w wymiarze społeczno-kulturalnym umożliwia tworzenie koncepcji własnej osoby z uwzględnieniem relacji „ja-inni” ludzie i „ja” otaczająca społeczność i kultura

kulturyzacja: 1.kultura materialna - dorobek danej społeczności dobra materialnego
2. Symboliczna ( duchowa)

3. socjetalna - zachowanie społecnze , role społeczne - socjalizacja

pierwotna: wtórna:

-w rodzinie - szkołą

• grupa

• zakład pracy

inkulturacja ( enkulturacja) - wrastanie w kulturę

- noetyczny (duchowy) - zakłada rozwój motywacji aksjologicznej, związanej z poznawczym ujęciem
wartości i powstawaniem w osobie ich wewn. reprezentacji. Źródł rozwój na tym poziomie
znajduje się w świecie wartości istniejących obiektywnie

WYCHOWANIE - (A.Tchorzewski) - jest bytem społecznym będącym wytworem dwóch ludzi którego

cechą konstytatywną jest zachodząca pomiędzy nimi relacje wyrażające się w przekraczani przestrzeni międzypodmiotową za pomocą obranej formy kontaktu w ramach którego jeden
z podmiotu ( wychowujący) kieruje się powszechnie uznanym dobrem, umożliwia drugiemu

podmiotowi ( wychowanemu ) zdążać do określenia własnej tożsamości

PROBLEMATYKA WARTOŚCI:

Wartość (Kloska):

• nie ma w naukach społecznych zgody na jednolity sposób rozumienia słowa wartość
  - brak jest konwencji termologicznej która pozwoliłaby klasyfikować pewne przedmioty lub zjawiska jako desygnat słowa wartość

• brak spójnej i całościowej koncepcji wartości , nie zezwala na integracje rozważań teoretycznych czy badań empirycznych prowadzonych w ramach różnych dyscyplin naukowych

• do oznaczenia tych samych klas przedmiotów lub zjawisk uzywa się różnych nazw

Dziedziny aksjologii:

1.interpretacja pojęcia wartość
2. Określa sposób istnienia wartości oraz ich natury

3. określa źródło wiedzy o wartościach i sposobach poznania
4. Klasyfikacja i chierarchizacja wiedzy

5. badanie społecznego i kulturowego istnienia wartości

fenomenologia - jest to nauka o fenomenach, wartości istnieją obiektywnie, niezależnie od poznającego go

podmiotu

1.) Wartość : - wymiar antologiczny -określa się bytową strukturę wartości

- wymiar epistemologiczny -jak można poznać

- wymiar semiotyczny -analiza wyrażeń dotyczących wartości

-wymiar humanistyczny: dotyczy: psychologii: -proces przeżywania wartości

socjologii: czy istotne jest przekazywanie wartości i ich funkcjonowania
kulturoznawczyL: rola wartości w rozwoju kultury

2.) Sposób istnienia wartości :

• subiektywizm- wartość łączy się ze sferą doznań psychicznych co prowadzi do relatywizacji podmiotu

• - obiektywizm aksjologiczny -wartości istnieją obiektywnie niezależnie od poznającego podmiotu

• racjonalizm aksjologiczny - wartość jest relacją powstałą w wyniku współdziałania postrzegającego podmiotu i przedmiotu zdolnego do wywołąnia wartości przeżycia

3.) Klasyfikacja i chierarchizacja wartości
[M.Scheler] - od najniższych do najwyższych

KoncepcjaSchelera - na najniższym poziomie wartości hedoniczne (dobór rzeczy stanów), nad nimi są wartościwitalne ( tzw. wartości życiowe i pospolite) nad nimi są wartości duchowe:estetyczne, poznawcze, moralne, na najwyższym poziomie są wartości religijne które są święte i nieświęte