Dawid Lakomski
Roman Kwaśniewski
Pedagogika krytyczna w 10 zdaniach
Nazwa tej orientacji myślenia o edukacji odwołuje się do kategorii myślenia krytycznego, a szczególnie do tej jego postaci, która znana jest pod nazwą teorii krytycznej i wiąże się przede wszystkim, z dokonaniami filozoficznej szkoły frankfurckiej.
Jak każda odmiana myślenia pedagogicznego, stawia ona sobie kilka rodzajów zadań:
Po pierwsze, musi określić jakąś wizję człowieka i społeczeństwa - i to zarówno realną, jak i idealną; musi określić, jaki świat jest i jaki być powinien.
Po drugie, konieczne jest określenie sposobów działania umożliwiających choćby nieznaczne zbliżenie się tego, co jest, do tego, co być powinno. Inaczej mówiąc, konieczne jest zaprojektowanie określonych działań pedagogicznych.
Nauczyciel
Jest on postrzegany jako sprzymierzeniec słabszych grup społecznych, jako osoba działająca wspólnie z nimi na rzecz zmiany ich sytuacji życiowej. Jego działanie polega przy tym nie tylko na wspieraniu społeczności, z którymi pracuje, w ich codziennych problemach, (choć jest to niezwykle istotne), ale także na swoistym przewodnictwie duchowym. Przypominają one działania tłumacza, którego zadaniem jest przekład kultury nieznanej (np. dominującej kultury kanonu) na język zgodny z doświadczeniem kulturowym dziecka oraz pośredniczenie w kontaktach pomiędzy dziećmi pochodzącymi z różnych środowisk
Szkoła
Szkoła jest postrzegana przede wszystkim jako miejsce spotkania kultur, jako teren, na którym są eksponowane i analizowane, różnice pomiędzy kulturami. Spotkanie takie powinno doprowadzić do wykształcenia umiejętności dialogu międzykulturowego, który jest warunkiem społecznego porozumienia. Dialog zakłada tu dwie rzeczy: po pierwsze, nabycie umiejętności rozumienia inności
kulturowej i komunikowania się z przedstawicielami innych kultur, po drugie, szczególne „otwarcie tożsamości": stykając się z innością, uczniowie mają sposobność spojrzenia na własną kulturę innymi oczami, ujrzenia siebie niejako z boku, z perspektywy innego człowieka.