KO-Ksztalcenie Obywatelskie, Problematyka samobójstw wybrane zagadnienia, Organizacja pracy przy urządzeniach elektrycznych


ZATWIERDZAM Dęblin dnia. 05.07.2007r.

DOWÓDCA

DYWIZJONU ZABEZPIECZENIA

.................................

PLAN - KONSPEKT

Do przeprowadzenia zajęć z żołnierzami KOL

w ramach szkolenia dodatkowego

w dniu 06.07.2007r.

TEMAT: Problematyka samobójstw - wybrane zagadnienia.

CEL:

CZAS: 2 x 45`

MIEJSCE: Świetlica,

FORMA: Wykład z pokazem slajdów

ZAGADNIENIA:

  1. Informacje wstępne oraz dane statystyczne dotyczące samobójstw.

  2. Podstawowe pojęcia dotyczące problematyki samobójstw.

  3. Symptomy zespołu przedsamobójczego.

  4. Czynniki ryzyka zachowań samobójczych - rozpoznawanie skłonności do autoagresji wśród żołnierzy.

  5. Przeciwdziałanie zachowaniom autodestrukcyjnym żołnierzy.

  6. Zasady postępowania dowódcy wobec żołnierza wskazującego objawy zagrożenia samobójstwem.

  7. Gdzie można uzyskać pomoc?

LITERATURA:

PRZEBIEG ZAJĘĆ

Lp.

Zagadnienie

i czas

Treść zagadnienia

Wskazówki metodyczne

Wstęp

  • przyjęcie meldunku,

  • sprawdzenie obecności,

  • podanie tematu i celu zajęć.

Zagadnienie 1: Informacje wstępne oraz dane statystyczne dotyczące samobójstw.

10 min

Informacje wstępne oraz dane statystyczne dotyczące samobójstw.

Krótki wstęp na temat zjawiska samobójstw - ze skryptu.

Omawiamy dane statystyczne przedstawione na wykresach dotyczących samobójstw w populacji ogólnej i wojsku:

1. Samobójstwa usiłowane i dokonane w ogólnej populacji w latach 1999 - 2003.

2. Samobójstwa usiłowane i dokonane w wojsku w latach 1999 - 2003 -ogólnie.

3. Samobójstwa usiłowane i dokonane żołnierzy służby zasadniczej w latach 1999 - 2003.

4. Samobójstwa usiłowane i dokonane żołnierzy zawodowych w latach 1999 - 2003.

5. Zamachy samobójcze, których przyczyna związana była ze służbą wojskową

Najczęstsze sposoby popełnienia samobójstw:

w populacji ogólnej:

• powieszenie,

• rzucenie się z wysokości,

• zażycie środków nasennych

w wojsku:

• postrzelenie,

• powieszenie.

Najczęstsze przyczyny zamachów samobójczych:

wśród kadry to:

- nieporozumienia rodzinne,

- trudności w służbie

- zaburzenia zdrowia psychicznego.

wśród żołnierzy służby zasadniczej:

- zawód miłosny,

- nieporozumienia rodzinne,

- lęk przed karą,

- trudna sytuacja materialna,

- trudności adaptacyjne.

Okoliczności i miejsce popełniania samobójstw:

• w czasie pełnienia warty (służby),

• na samowolnym oddaleniu,

• na przepustce i urlopie,

• w czasie wolnym na terenie jednostki

wojskowej

• w innych okolicznościach.

Najwięcej zamachów samobójczych popełnianych jest przez żołnierzy w godzinach: 5.00 - 7.00, 19.00

- 22.00. Najczęściej w poniedziałki, zwłaszcza po powrocie żołnierza z przepustki lub urlopu.

Slajdy: 2 - 6

Slajd: 7

Zagadnienie 2:

Podstawowe pojęcia dotyczące problematyki samobójstw.

10 min

Podstawowe pojęcia dotyczące

problematyki samobójstw.

Najczęściej pojęcie samobójstwa definiuje się następująco:

Samobójstwo to proces stanowiący ciąg reakcji (fizycznych i psychicznych) składających się na tzw. zachowanie samobójcze, które istnieje od momentu, gdy w świadomości człowieka odebranie sobie życia pojawia się jako cel działania.

Na samobójstwo składają się:

• myśli,

• tendencje,

• decyzja samobójcza,

• końcowy akt samobójczy.

W procesie samobójstwa możemy wyróżnić:

- fazę wyobrażeniową, w której dominują myśli o śmierci, wyobrażanie sobie własnej śmierci i sytuacji bezpośrednio lub pośrednio z samobójstwem związanych.

Osoba akceptuje wewnętrznie śmierć samobójczą jako sposób na rozwiązanie swoich problemów,

- fazę pragnieniową, w której wcześniejsze rozważania dotyczące rozwiązania własnych problemów na drodze samobójstwa, stają się realnymi dążeniami i w tym momencie podejmowane są już próby samobójcze.

Slajdy: 8 - 9

Zagadnienie 3:

Symptomy zespołu przedsamobójczego. 10 min

Symptomy zespołu przedsamobójczego.

Zespół przedsamobójczy (presuicydalny) to szczególny stan emocjonalny polegający na skierowaniu myśli i dążeń do spraw związanych ze śmiercią i samobójstwem oraz towarzyszącym mu przekonaniem o funkcjonowaniu w sytuacji bez wyjścia

i braku możliwości uzyskania pomocy.

Elementy składowe zespołu przedsamobójczego:

- zawężenie funkcjonowania i dominacja negatywnych doznań emocjonalnych,

- intensywne rozważania o samobójstwie, fantazje samobójcze,

- hamowanie wybuchów agresji i kierowanie agresji na własną osobę.

Objawy zespołu przedsamobójczego, które można zaobserwować:

- prezentowanie przekonania, że jest się w sytuacji bez wyjścia,

- w zachowaniu dominuje lęk, bezradność, widzenie świata przez tzw. „czarne okulary”,

- poczucie mniejszej wartości,

- dominacja sfery emocjonalnej, racjonalne myślenie spychane jest na dalszy plan,

- zawężenie stosunków międzyludzkich,

- wybuchy agresji są hamowane, dominuje tendencja do kierowania agresji przeciwko samemu sobie,

- ucieczka od realnych trudności w świat fantazji o śmierci i samobójstwie,

- wypowiadanie myśli o swojej śmierci, porządkowanie spraw,

UWAGA !!!

Nagły powrót do dobrego funkcjonowania - może być sygnałem ostrzegawczym o podjęciu decyzji o samobójstwie i związanej z tym ulgi.

Slajd: 10

Slajd: 11

Zagadnienie 4.:

Czynniki ryzyka zachowań samobójczych - rozpoznawanie skłonności do autoagresji wśród żołnierzy.

15 min

Czynniki ryzyka zachowań samobójczych - rozpoznawanie skłonności do autoagresji wśród żołnierzy.

Główne czynniki ryzyka zamachu samobójczego:

• czynniki społeczno-demograficzne: wiek, płeć, sytuacja rodzinna, sytuacja zawodowa, sytuacja społeczna,

• usiłowanie samobójstwa w ostatnim okresie,

• stan somatyczny: przewlekłe bóle, przewlekłe choroby, ciężkie operacje, zaawansowane stadium choroby o złym rokowaniu;

• stan psychiczny: depresja, uzależnienia, choroby psychiczne, stany

silnego napięcia emocjonalnego i rozdrażnienia, zwłaszcza u osób z zaburzeniami osobowości.

Swoistość zagrożenia samobójstwem w służbie wojskowej:

1. Zmienne społeczne, które mogą negatywnie wpływać na psychikę żołnierza:

- zmiana rytmu i warunków życia,

- zerwanie lub ograniczenie więzi rodzinnych i koleżeńskich,

- ryzyko rozpadu związku z sympatią,

- zmiana pozycji społecznej,

- zmiana zwyczajów i obyczajów - nowe sposoby zachowania,

- przeciążenia służbą i pracą;

- ryzyko kontaktu z patologicznymi zachowaniami; w tym tzw. „falą”

2. Zmienne psychologiczne, które mogą negatywnie wpływać na psychikę żołnierza:

- przymus szkolenia i działania z bronią,

- ograniczenie wolności osobistej,

- ograniczone możliwości odpoczynku, regeneracji sił itp.,

- konieczność podporządkowania się rygorom, działanie na rozkaz,

- zagrożenie utraty zdrowia lub życia w działaniach wojskowych,

- ograniczone wsparcie osób bliskich,

- odpowiedzialność za wykonanie zadania,

- brak motywacji do służby,

- hierarchizacja, czasami przedmiotowe traktowanie żołnierza.

3. Inne zjawiska

- stopień skomplikowania zadań i obowiązków wynikających ze specyfiki rodzaju wojsk,

- skłonność do oceny aktów samobójczych, samookaleczeń jako metod na uchylania się od służby wojskowej lub uniknięcia odpowiedzialności za przewinienia.

Rozpoznawanie skłonności do autoagresji:

1. Obserwacja

Pojawienie się lub nasilenie zachowań, reakcji zauważalnie innych od dotychczas spotykanych, oznacza potrzebę bliższego zainteresowania się żołnierzem, i wyjaśnienia przyczyn tego stanu rzeczy. Sygnały

ostrzegawcze dotyczą głównie zmian w:

- ilości spożywanego jedzenia,

- ilości czasu snu, odpoczynku,

- dbałości o wygląd zewnętrzny,

- intensywności kontaktów koleżeńskich,

- aktywności i usposobieniu.

Obserwacją należy objąć szczególnie tych żołnierzy, którzy:

- podejmowali w przeszłości próby zachowań autoagresywnych,

- bliska im osoba ciężko choruje, zmarła, zwłaszcza śmiercią samobójczą,

- mają kłopoty w domu (finansowe, socjalne, kłótnie rodziców, rozwód rodziców),

- rozstali się z dziewczyną,

- doświadczali przemocy fizycznej lub psychicznej,

- stronią od kolegów,

- przez długi czas nie mieli informacji od najbliższych,

- stopniowo pogarszają się ich wyniki szkolenia

i dyscypliny.

2. Wywiad i rozmowa

a) prowadzenie rozmów przy każdej nadarzającej się okazji,

b) rozmowy wcześniej przygotowane, których celem jest zebranie interesujących nas informacji,

3. Zbieranie i wymiana informacji o żołnierzu poprzez:

  • kontakty z rodziną żołnierza;

  • zapoznawanie z wpisami zawartymi w dokumentacji

  • np.: wtórniki kart ewidencyjnych, opinie służbowe;

  • korzystanie z pomocy psychologa, oficera społeczno

  • wychowawczego, lekarza w jednostce.

Slajd: 12

Slajd 13

Slajdy: 14 - 15:

Zagadnienie 5:

Przeciwdziałanie zachowaniom autodestrukcyjnym żołnierzy.

10 min

Przeciwdziałanie zachowaniom autodestrukcyjnym żołnierzy.

Przeciwdziałanie zachowaniom autoagresywnym wśród żołnierzy może być realizowane poprzez (szersze omówienie w skrypcie):

1. Przezwyciężanie sytuacji kryzysowych.

- możliwe jest w większości przypadków uchwycenie momentu pojawienia się trudności i problemów, np.: poprzez śledzenie przebiegu adaptacji,

- należy stworzyć możliwość kontrolowanego upustu agresji i odreagowania emocji dzięki np.: zajęciom sportowym,

- żołnierza zagrożonego autoagresją nie wolno pozostawić samego,

- nie można dopuszczać do naruszania godności osobistej żołnierza, poniżania go lub instrumentalnego traktowania.

2. Wspomaganie procesu adaptacji.

- racjonalne obciążanie nowymi obowiązkami i zadaniami,

- dostosowywanie wymagań do indywidualnych możliwości podwładnych,

- dbałość o możliwości odpoczynku i regeneracji sił,

- zapewnienie kontaktu z bliskimi.

3. Doskonalenie stosunków interpersonalnych.

- stanowcze i sprawiedliwe reagowanie na sygnały i przypadki naruszania zasad wspólnego życia w pododdziale,

- skuteczne i szybkie przeciwdziałanie próbom łamania tych zasad,

- nagradzanie za dobre efekty pracy czy ponadprzeciętne wywiązywanie się z obowiązków,

- sprawiedliwy system przepustek i urlopów.

4. Organizacja pracy i wypoczynku.

- właściwa i jednocześnie atrakcyjna organizację przebiegu zajęć szkoleniowych, przeciwdziałanie monotonii, unikanie bezczynności,

- właściwy wypoczynek, odpowiednia ilość snu,

- tworzenie możliwości efektywnego zaspokajanie podstawowych potrzeb biologicznych.

5. Właściwa organizacja systemu pełnienia służb.

  • sprawiedliwy, dostosowany do indywidualnych obciążeń system wyznaczania do pełnienia służb,

  • zapewnienie czasu na odpoczynek i zapoznanie się z obowiązkami przed służbą,

  • kontrola i nadzorowanie pełnienia służb,

  • dbałość o odpowiednie zabezpieczenie warunków socjalno - bytowych w miejscach pełnienia służb,

  • rozpoznawanie stanu psychicznego i fizycznego żołnierzy wyznaczonych do pełnienia służby wartowniczej.

Slajdy 16 - 18

Zagadnienie 6:

Zasady postępowania dowódcy wobec żołnierza wskazującego objawy zagrożenia samobójstwem.

15 min

Zasady postępowania wobec żołnierza wykazującego objawy zagrożenia samobójstwem.

Pomoc dla żołnierza powinna opierać się o ogólne i podstawowe zasady pracy indywidualnej z podwładnym:

• wysłuchanie,

• okazywanie zainteresowania,

• zrozumienie,

• bycie bliskim i wczuwającym się w sytuację żołnierza.

Zasady obowiązujące w trakcie przeprowadzania interwencji wobec osoby zagrożonej samobójstwem:

1. Nawiązanie kontaktu, słuchanie i zrozumienie.

Aby nawiązać kontakt: słuchaj, okazuj zrozumienie i zainteresowanie. Nie oceniaj, bądź spokojny, cierpliwy, życzliwy, bliski i empatyczny.

2. Ocena rzeczywistości.

- dokonaj oceny sytuacji, na ile poważne są zamiary samobójcze,

- dowiedz się, jak wysokie jest ryzyko podjęcia próby samobójczej, zadbaj o bezpieczeństwo tej osoby - nie wolno pozostawiać go samego.

3. Ocena natężenia emocji.

- oceń jak silne są w tej chwili emocje danej osoby, zwłaszcza lęk, rozpacz, agresja, rozmawiaj o tych emocjach, aby umożliwić ich ekspresję,

- nie pocieszaj w stylu: „weź się w garść”, „nie myśl o tym”, „inni mają gorzej”, „wszystko będzie dobrze”, zazwyczaj takie słowa wywołują

przeciwną reakcję.

4. Traktowanie rozmówcy poważnie.

- nie lekceważ ani nie umniejszaj znaczenia tego co mówi. Każda skarga i każde odczucie wyrażone przez zagrożoną osobę jest dla niej ważne,

5. Zadawanie właściwych pytań.

Nie należy bać się zadawania pytań wprost osobie mającej myśli samobójcze. Badania wykazały, że bezpośrednie pytania o samobójstwo, zadane w odpowiednim czasie, rzadko powodują szkodę.

6. Odnalezienie osobistego systemu wsparcia.

- oceń, czy rozmówca ma w sobie siły, które mogą być dla niego oparciem w pokonywaniu kryzysu, co mu dotąd pomagało,

- pomóż mu odkryć alternatywne rozwiązania kryzysu,

- warto abyś dowiedział się, kto jest ważną osobą w jego życiu (mającą największy wpływ na jego życie), oświadczając jednocześnie, że znajomość tych osób jest jednym z elementów pomocy, (poprzez

pytania typu: Kogo chciałbyś mieć teraz przy sobie?, Czy chcesz, abym cię z kimś skontaktował)

7. Podjęcie działania.

- staraj się skłonić (ale nie wymuszaj) rozmówcę do podjęcia decyzji, by zrobił coś konstruktywnego w celu zmiany swojej sytuacji,

- jeśli jest to potrzebne, przejmij inicjatywę i bądź stanowczym,

- miej na uwadze, że kryzys niekoniecznie można uznać za miniony tylko dlatego, że osoba zagrożona twierdzi, że tak się stało.

8. Organizacja wsparcia i pomocy profesjonalnej

- staraj się zapewnić system wsparcia dla zagrożonej osoby, w tym celu, w działanie włączyć powinno się jak najwięcej pozytywnie nastawionych i życzliwych osób,

- skontaktuj osobę w kryzysie z lekarzem lub psychologiem,

- jeśli podejrzewasz, że istnieje realne zagrożenie życia (wypowiadany zamiar pozbawienia się życia) wezwij pomoc lekarską.

Podsumowanie:

Co jest wskazane w kontakcie z osobą zagrożoną samobójstwem

a co przeciwwskazane.

1.Wskazania

- prowokować i zachęcać do „wygadania się”,

- tworzyć atmosferę pełnej akceptacji (osoby zagrożonej samobójstwem),

- otwarcie podejmować temat, zadawać pytania,

- ocenić zagrożenie - myśli, plany, fantazje,

- kontrolować sytuację,

- wydobywać „mocne strony” i zasoby wewnętrzne osoby,

- odwoływać się do wcześniej przeżytych trudnych sytuacji, z którymi osoba sobie poradziła skutecznie,

- zorganizować system wsparcia,

- pokazywać tymczasowość sytuacji, otwierać perspektywy, możliwości,

- kierować do specjalisty - konkretnej osoby (uprzedzonej o sytuacji),

- wezwać pomoc lekarską,

2. Przeciwwskazania

- zbyt szybkie oceniane - tzw. etykietowanie,

- powoływanie się na własny system wartości,

- lekceważenie problemów osoby zagrożonej samobójstwem,

- zbyt szybkie kończenie kontaktu - ze względu na brak czasu,

- ograniczanie czasu spotkania, rozmowy,

- zadawanie pytań w formie „przesłuchania”,

- wymuszanie zobowiązań, podejmowania decyzji, dokonywania wyborów,

- używanie sloganów w stylu „wszystko będzie dobrze”, „to nie jest aż taki problem”, „weź się w garść” itp.,

- dawanie „dobrych rad”,

- wzbudzanie poczucia winy,

- ujawnianie własnych negatywnych stanów emocjonalnych

- np.: zniecierpliwienia, zniechęcenia, złości itp.,

- zostawianie osoby bez opieki, pomocy,

- obiecywanie nierealnych działań na rzecz osoby zagrożonej samobójstwem,

Slajdy: 19 - 23

Slajdy: 24 - 25

Zagadnienie 7:

Gdzie można uzyskać pomoc?

5 min

Gdzie może uzyskać pomoc osoba doświadczająca kryzysu i przeżywająca poważne problemy?

- Na terenie jednostki: gabinet konsultanta ds. psychoprofilaktyki,

gabinet lekarski, kancelaria oficera społeczno - wychowawczego, itp.,

- Poradnie Zdrowia Psychicznego, Punkty Konsultacyjne działające w regionie stacjonowania jednostki wojskowej,

- Ogólnopolskie i regionalne telefony zaufania.

Podsumowanie zajęć, odpowiedzi na pytania

uczestników.

Slajd: 26

Zakończenie.

  • podsumowanie zajęć,

  • odpowiedzi na pytania,

  • pytania kontrolne.

OPRACOWAŁ

chor. Modest MALISZKIEWICZ


Wyszukiwarka