Egzamin maturalny z chemii - poziom rozszerzony
Kryteria oceniania - model odpowiedzi
ODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA
POZIOM ROZSZERZONY
Zdający otrzymuje punkty tylko za poprawne rozwiązania, precyzyjnie odpowiadające poleceniom zawartym w zadaniach. Odpowiedzi
niezgodne z poleceniem (nie na temat) są traktowane jako błędne. Komentarze wykraczające poza zakres polecenia nie podlegają ocenianiu.
" Gdy do jednego polecenia zdający podaje kilka odpowiedzi (jedną prawidłową, inne nieprawidłowe), to nie otrzymuje punktów za żadną
z nich.
" Jeżeli polecenie brzmi: Napisz równanie reakcji..., to w odpowiedzi zdający powinien napisać równanie reakcji chemicznej, a nie jej schemat.
" Niewłaściwy dobór lub brak współczynników w równaniu reakcji powoduje utratę 1 punktu za zapis tego równania.
" W rozwiązaniach zadań rachunkowych oceniane są: metoda, wykonanie obliczeń i podanie wyniku z jednostką. Błędny zapis jednostki lub jej
brak przy ostatecznym wyniku liczbowym wielkości mianowanej powoduje utratę 1 punktu. W obliczeniach wymagane jest poprawne
zaokrąglanie wyników liczbowych.
" Poprawne rozwiązania zadań uwzględniające inny tok rozumowania niż podany w schemacie punktowania, oceniane są zgodnie z zasadami
punktacji.
" Za poprawne obliczenia będące konsekwencją zastosowania niepoprawnej metody zdający nie otrzymuje punktów.
" Za poprawne spostrzeżenia i wnioski będące konsekwencją niewłaściwie zaprojektowanego doświadczenia zdający nie otrzymuje punktów.
Za napisanie wzorów strukturalnych zamiast wzorów półstrukturalnych (grupowych) nie odejmuje się punktów.
Zapis   ,  ę! w równaniach reakcji nie jest wymagany.
W równaniach reakcji, w których ustala się stan równowagi, brak  �! nie powoduje utraty punktów.
Elementy odpowiedzi umieszczone w nawiasach nie są wymagane.
Punktacja
Kryteria oceniania Uwagi
za czynność sumaryczna
1.  za podanie wzoru: MgO 1p 1p
 za uzupełnienie tabeli: 1p
2. 1p
Wartość głównej liczby kwantowej (n) Wartość pobocznej liczby kwantowej (l)
3 1
 za podanie symbolu i liczby masowej: Zapis równania reakcji nie 1p
3. Symbol: C jest oceniany. 1p
Liczba masowa: 12
1p
4.  za wybór: 1, 3 1p
1
Zadanie
Egzamin maturalny z chemii - poziom rozszerzony
Kryteria oceniania - model odpowiedzi
 za napisanie wzoru soli: M CO Należy uznać wzór soli 1p
2 3
5a
K CO .
2 3
 za ustalenie masy molowej: 39 g/mol 1p
5b
2p
przykład rozwiązania: Nie wymaga się zapisania
obliczeń.
138- (12+ 48)
M = = 39 g/mol
x
2
-
6.  za napisanie wzoru jonu: HS 1p 1p
7a  za podanie wartości stałej dysocjacji: 1,75 �10-5 lub około 10-5 1p
 za określenie odczynów wodnych roztworów dwóch soli: 1p
2p
7b odczyn NaX: zasadowy lub alkaliczny
odczyn NH Y: kwasowy lub kwaśny
4
8.  za napisanie: metyloamina 1p 1p
 za metodę uwzględniającą zależność stężenia jonów H+ od stopnia
dysocjacji: 1p
 za obliczenia i wynik: [H+] = 0,0001 mol/dm3 oraz pH = 4 1p
przykład rozwiązania:
9. 2p
[ ] ą �" c 1�" 0,01
H+
+ 3
[H ] = = = 0,0001 mol / dm
ą = �" 100%
100% 100
c
pH=(  log10  4 ) = 4
Za napisanie 3 prawidłowych
- za napisanie wzorów:
wzorów  2pkt; za napisanie
a) HCl
2 prawidłowych wzorów 
10. 2p
b) HBr
1pkt; za 1 prawidłowy wzór-
c) HBr
0 pkt.
1p
 za określenie zakresów pH:
woda amoniakalna: (pH) >7
11a
woda chlorowa: (pH) < 7
2p
woda wapienna: (pH) >7
 za napisanie równania: 1p
11b
+
NH + H O �! NH +
3 2 4 OH-
2
Egzamin maturalny z chemii - poziom rozszerzony
Kryteria oceniania - model odpowiedzi
 za napisanie równania reakcji z H SO : 1p
2 4
(T
Sn + 4H SO Sn(SO ) + 2SO (ę!) + 4H O
2 4 �ł �ł) 4 2 2 2
12. 2p
1p
 za napisanie równania reakcji z HCl:
(T
Sn + 2HCl SnCl + H (ę!)
�ł �ł) 2 2
13.  za wybór: I, III, IV 1p 1p
14.  za napisanie wzoru soli i podanie temperatury: NaNO , 30�C 1p 1p
3
 za metodę: 1p
 za obliczenia i wynik z jednostką: 25 g
przykład rozwiązania:
W 100 g wody o temperaturze 20�C rozpuszcza się 36 g NaCl
45 g  36 g = 9 g.
9 g NaCl rozpuszcza się w 25 g wody
lub
100 g H O    36 g NaCl
2
15. 2p
x g H O    45 g NaCl
2
x = 125 g H O
2
125 g  100 g = 25 g wody
lub
Przy zastosowaniu tej metody
45
36
26,47%= �" 100%
Cp = �" 100%= 26,47%
obliczeń uznaje się wynik
45 + 100 + x
136
około 24,8 g.
x = 25 g
 za napisanie dwóch odpowiedzi: 2 x 1p
Szybkość procesu: zmniejszy się lub zmaleje
16. 2p
oraz
Wydajność procesu: zwiększy się lub wzrośnie
 za zakwalifikowanie przemian: 1p
I endoenergetyczna lub endo-
17. 1p
II egzoenergetyczna lub egzo-
III egzoenergetyczna lub egzo-
 za odpowiedz
: Y 1p 1p
18.
 za uzupełnienie schematów: 1p
19. X2+ + 2e X i Y2+ + 2e �! Y 1p
3
Egzamin maturalny z chemii - poziom rozszerzony
Kryteria oceniania - model odpowiedzi
 za określenie odczynu roztworu: kwasowy lub kwaśny 1p
- -
1p
20.  za napisanie równania reakcji: 2H O + 2e H (ę!) + 2OH
2 2 2p
- -
lub 4H O + 4e 2H (ę!) + 4OH
2 2
 za metodę: 1p
 za obliczenia i wynik z jednostką: 11,2 dm3 1p
przykład rozwiązania: Obliczenia mogą być
48250 C jest to ładunek 0,5 mola elektronów wykonane oddzielnie dla
21. 2p
2 mole elektronów  2 mole gazów każdej elektrody.
2 mole elektronów  44,8 dm3 gazów
0,5 mola elektronów  x x = 11,2 dm3
 za wybór odczynników: Al C i HCl Należy uznać za poprawne 1p
4 3
22a
nazwy odczynników.
2p
 za napisanie równanie reakcji: 1p
22b
Al C + 12HCl 3CH (ę!) + 4AlCl
4 3 4 3
 za podanie odpowiednich właściwości: 1p
Właściwość, która pozwala na zbieranie metanu nad wodą:
Mała rozpuszczalność w wodzie lub nierozpuszczalny w wodzie,
(oraz gęstość metanu jest mniejsza niż gęstość wody).
23. Właściwość, która pozwala na zbieranie metanu do naczynia 1p
odwróconego dnem do góry:
Gęstość CH jest mniejsza od gęstości powietrza.
4
lub metan jest lżejszy od powietrza.
4
Egzamin maturalny z chemii - poziom rozszerzony
Kryteria oceniania - model odpowiedzi
 za narysowanie wzoru 1p
 za zaznaczenie fragmentu z dwiema grupami -OH: 1p
CH
2-CH-CH
3
| |
24. OH OH 2p
lub
CH (OH)CH(OH)CH
2 3
 za metodę: 1p
 za obliczenia i wynik: 2 (atomy węgla) 1p
przykład rozwiązania:
"H0 (CO ) = "H , "H0 (H O ) ="H , "H0 (C H ) ="H
tw. 2(g) 1 tw. 2 (c) 2 tw. n 2n(g) 3
C H + 1,5nO nCO + nH O "H0 =  1411 kJ/mol C H
n 2n 2 2 2 n 2n
n"H + n "H "H = "H0
1 2 
3
n ( 393,5) + n ( 286)  (+52) =  1411 n = 2
lub
nC + nH C H "H = 52 kJ/mol
2 n 2n 3
n"H + n"H "H0 = "H
1 2 
3
25. 2p
n( 393,5) + n( 286)  ( 1411) = 52 n = 2
lub
"H0
C H + 1,5nO nCO + nH O
n 2n 2 2 2
"H "H
1 2
"H
3
nC, nH , 1,5nO
2 2
"H + "H0  n"H "H = 0
3 1  n
2
52 + ( 1411 )  n ( 393,5)  n ( 286) = 0 n = 2
26a  za narysowanie wzoru, np.: 1p 2p
CH =C(CH )CH
2 3 3
5
Egzamin maturalny z chemii - poziom rozszerzony
Kryteria oceniania - model odpowiedzi
 za uzupełnienie rysunku, np.: 1p
H C CH
3 3
26b
C = C
H H
 za napisanie równania reakcji: 1p
27a
(kat.)
CH CH CHO + H CH CH CH OH
3 2 2 �ł �ł�ł 3 2 2
 za określenie typu reakcji: eliminacja lub odłączenie 1p 3p
27b
lub dehydratacja lub odwodnienie
 za narysowanie wzoru produktu Y: CH CH(Br)CH 1p
3 3
27c
28.  za wybór: X  benzenol (fenol), Y  glukoza. 2 x 1p 2p
 za bilans elektronowy: Należy uznać zapis: 1p
0 II
+ 14H+ + 6e 2Cr3+ + 7H O
2
C - C (x 3)
2e-
CH CH(OH)CH  2e CH COCH + 2H+ (x 3)
3 3 3 3
VI III
29a  za równanie reakcji:
3e-
Cr + Cr (x 2)
2
3p
1p
Cr2O7- + 8H+ 3CH COCH + 2Cr3+ + 7H O
3CH CH(OH)CH +
3 3 3 3 2
 za wskazanie reduktora: CH CH(OH)CH 1p
3 3
29b
 za podanie nazw grup związków, do których należą substraty: 1p
30a Substrat 1: aldehyd(y)
Substrat 2: alkohol(e)
 za narysowanie wzorów półstrukturalnych (grupowych) substratów
3p
reakcji: 2 x 1p
CH  CHO
3
30b
CH  CH  OH lub C H OH
3 2 2 5
6
Egzamin maturalny z chemii - poziom rozszerzony
Kryteria oceniania - model odpowiedzi
 za wybór odczynników i uzupełnienie schematu doświadczenia: 1p
H SO
2 4(aq)
31a
CH COONa
3 (aq)
3p
 za sformułowanie obserwacji: 1p
(wyczuwa się) zapach octu
31b
lub
(wyczuwa się) charakterystyczny zapach
 za napisanie równania reakcji: 1p
(T
2CH COONa + H SO 2CH COOH + Na SO
3 2 4 �ł �ł) 3 2 4
31c
lub
(T
CH COONa + H SO CH COOH + NaHSO
3 2 4 �ł �ł) 3 4
 za narysowanie wzoru estru, np.: 1p
32. 1p
HCOOCH(CH )
3 2
 za napisanie równania reakcji: Należy uznać zapis: 1p
(kat.)
C H COOC H + 2H
CH CH COOCH CH + 2H 2 5 2 5 2
3 2 2 3 2 �ł �ł�ł
(kat.)
�ł �ł�ł
CH CH CH OH+CH CH OH
3 2 2 3 2
CH CH CH OH + C H OH
3 2 2 2 5
33. 2p
1p
Należy przyznać punkt, jeśli
 za podanie nazw alkoholi: propan-1-ol lub 1-propanol oraz etanol
zdający poda nazwę
n-propanol.
 za napisanie równania reakcji: 1p
(H+
C H O + H O 2C H O 2p
12 22 11 2 6 12 6
�ł �ł�ł)
34.
Można uznać: aldozą 1p
 za wybór: aldoheksozą
35.  za napisanie numerów zdań: 1, 2, 3 1p 1p
Razem: 60p
7