M I N I P R O J E K T Y
Wspólną cechą układów opisywanych w dziale "Miniprojekty" jest łatwość ich praktycznej realizacji.
Zmontowanie układu nie zabiera zwykle więcej niż dwa, trzy kwadranse, a można go uruchomić w ciągu
kilkunastu minut. Układy z  Miniprojektów mogą być skomplikowane funkcjonalnie, lecz łatwe w montażu
i uruchamianiu, gdyż ich złożoność i inteligencja jest zawarta w układach scalonych. Wszystkie układy
opisywane w tym dziale są wykonywane i badane w laboratorium AVT. Większość z nich znajduje się
w ofercie kitów AVT, w wyodrębnionej serii  Miniprojekty o numeracji zaczynającej się od 1000.
Regulator temperatury w akwarium
Schemat elektryczny ukÅ‚a- aby nie przedostawaÅ‚a siÍ do
Timer 555 cały czas
WYKAZ ELEMENTÓW
du znajduje siÍ na rys. 1. Å›rodka woda. DokoÒcÛwekter-
zadziwia swoimi
Rezystory
Układ NE555 pracuje jako mistora przylutowujemy prze-
mołliwościami.
komparator z histerezÄ…. Wej- wodyi naciÄ…gamykoszulkiizo- R1: 4,7k&!
W artykule
ście THRESHOLD dołączono lacyjne. Tak przygotowany ter- R2: 390k&!
przedstawiono opis
do plusa zasilania poprzezre- mistor smarujemy pastÄ… siliko- R3: 2,2k&!
zystor R1. HisterezÍ uzyskuje- nowÄ…i umieszczamy we wczeÅ›-
prostego regulatora
R4: 20k&!
my Å‚Ä…czÄ…c rezystorem R2 wej- niej przygotowanej rurce. Na
temperatury, POT1, POT2: 5k&!
Å›cie CONTROL VOLTAGE koÒcÛwkÍ naciÄ…gamy koszulkÍ
Termistor NTC: 10k&!
skÅ‚adajÄ…cego siÍ z kilku
z wejÅ›ciem DISCHARGE. Do- termokurczliwÄ…,ktÛrÄ…ostroÅ‚nie
Kondensatory
Å‚atwo dostÍpnych
datkowo, aby przeciwdziałaĘ zgrzewamy palnikiem lub za-
C1: 4,7nF
i tanich czÍÅ›ci. MoÅ‚e
wzbudzaniu siÍ ukÅ‚adu na paÅ‚kÄ…. Tak przygotowany czuj-
C2: 1000µF/16V
wielkichczÍstotliwoÅ›ciach,po- nik dośĘ dobrze zabezpiecza
on byĘ z powodzeniem
C3, C4: 100nF
miÍdzy wyprowadzenia 5 i 7 przed wilgociÄ… umieszczony
stosowany np. do
C5: 220µF/16V
włączonorezystor R3i konden- w środku termistor.
regulacji temperatury
sator C1speÅ‚niajÄ…cerolÍfiltru. UkÅ‚ad zmontowano najed- Półprzewodniki
wody w akwarium,
Do wejścia TRIGGER dołączo- nostronnej płytce drukowanej,
US1: NE555
sterowania wentylatorem
no dzielnik napiÍcia z termis- ktÛrejschemat montaÅ‚owy po-
US2: 7805
torem pomiarowym. Cewka kazano na rys. 2. UrzÄ…dzenie
czy nagrzewnicÄ….
D1: 1N4148
przekaünika PK1 jest sterowa- wrazz transformatoremsiecio-
Rekomendacje: ze
M1: 1,5A
na bezpośrednio z wyjścia wymnajlepiejumieściĘ w obu-
wzglÍdu na prostotÍ Różne
układu NE555. W kierunkuza- dowie plastikowej. Naleły pa-
PK1: MH4-5V
wykonania i dułe
porowym rÛwnolegle z prze- miÍtaĘ o tym, Å‚e przekaünik
ARK 1x2 500V 2 szt.
walory praktyczne
kaünikiem wÅ‚Ä…czono diodÍ za- PK1zaÅ‚Ä…czaobwÛdbÍdÄ…cypod
WÅ‚Ä…cznik sieciowy 1 szt.
bezpieczajÄ…cÄ… wyjÅ›cie przed napiÍciem 220 V, w zwiÄ…zku
wykonanie tego układu
TR1 TS2/14
przepiÍciamiindukujÄ…cymisiÍ z tym zalecam zachowanie
polecamy szczegÛlnie
w cewce przekaünika. Poten- szczegÛlnej ostroÅ‚noÅ›ci.
PÅ‚ytka drukowanajest dostÍpna
poczÄ…tkujÄ…cym
cjometr POT1 słuły do ustale- Zmontowanyukładpo włą-
w AVT- oznaczenie AVT-1367.
elektronikom, ktÛrzy
nia zakresu regulacji, a POT2 czeniu zasilania wymaga tylko
chcÄ… sobie lub
do ustawiania temperatury za- przeprowadzenia skalowania,
Wzory płytek drukowanych
Å‚Ä…czenia. Termistor naleÅ‚y tak Å‚eby byÅ‚a moÅ‚liwośĘ regu- w formacie PDF sÄ… dostÍpne
znajomym nieco
umieściĘ w miedzianej rurce lacji w zakresie od 20 do 30 w Internecie pod adresem:
zautomatyzowaĘ
o przekroju zaleÅ‚nym od Å›red- stopni Celsjusza. årodekzakre- http://www.ep.com.pl/?pdf/
akwarium.
nicy ułytego termistora i dłu- su naleły wyznaczyĘ doświad- czerwiec03.htm oraz na płycie
CD-EP7/2003 w katalogu PCB.
gości według własnego uzna- czalnie za pomocą POT2.
nia. Jeden koniec rurki naleły Krzysztof Górski, AVT
zlutowaĘbardzodokładnie,tak [e-mail]
Rys. 1 Rys. 2
Elektronika Praktyczna 6/2003
71
M I N I P R O J E K T Y
Krokowy sterownik silnika DC
Na rys. 1 przedsta-
Prezentowany układ
wiono schemat elek-
słuły do sterowania
trycznyregulatora. UrzÄ…-
prÍdkoÅ›ciÄ… obrotowÄ…
dzenie skÅ‚ada siÍ z na-
silnika prądu stałego.
stÍpujÄ…cychblokÛwfun-
Moc sterowanego silnika
kcjonalnych: generatora
monostabilnego (słuły
zaleły od ułytych
do likwidacji drgaÒ sty-
elementÛw
kÛw P1), licznika deka-
wykonawczych oraz
dowego, generatora as-
ürÛdÅ‚a zasilania. UkÅ‚ad
tabilnego oraz bloku wyko-
modelowy został
nawczego. Działanie układu
WYKAZ ELEMENTÓW
jest bardzo proste: kałde na-
dostosowany do
ciÅ›niÍcie przycisku P1 powo-
Rezystory
sterowania silniczkami
C2, C4: 10nF
duje zmianÍ stanu na wyj-
R1: 220k&!
małej mocy.
C3: 22µF/16V
ściach licznika IC2 i w kon-
R2, R3: 10k&!
Rekomendacje: C5: 680nF
sekewncji zmianÍ czÍstotli-
R4: 470k&!
Półprzewodniki
doskonały regulator do
wości pracy multiwibratora
R5: 56k&!
IC3, od ktÛrej zaleÅ‚y szyb- IC1, IC3: NE555
wszelkiego typu silnikÛw
R6: 1k&!
kośĘ obrotowa dołączonego IC2: CD4017
staÅ‚oprÄ…dowych, ktÛry
R7: 330&!
silnika.
T1: BD136
mołna wykorzystaĘ np.
Licznik dekadowyIC2zli- R8: 120&!
T2: BD254 lub podobny
do regulacji obrotÛw
cza impulsy pochodzące z ti- R9...R18: dobrać (4,7k&!...1M&!)
D1...D10: 1N4148
wentylatora nagrzewnicy
mera IC1, ktÛre wystÍpujÄ…
Kondensatory
D11, D12: 1N4007
kaÅ‚dorazowo po naciÅ›niÍciu
w samochodzie lub jako
C1: 4,7µF/16V
przycisku P1. W szeregz kał-
regulator obrotÛw Å›migÅ‚a
Wzory pÅ‚ytek drukowanych w formacie PDF sÄ… dostÍpne w Inter-
dym wyjściem licznika włą-
wentylatora. necie pod adresem: http://www.ep.com.pl/?pdf/czerwiec03.htm
czono rezystor (o dobiera-
oraz na płycie CD-EP7/2003 w katalogu PCB.
nychrezystancjach) oraz dio-
dÍ, ktÛrej zadaniem jest wza- prowadzenie 7 ukÅ‚adu IC3. lany jest z zewnÍtrznego
jemne odseparowanie rezys- UkÅ‚ad ten pracuje jako gene- ürÛdÅ‚a zasilania o napiÍciu
torÛw. PrzyzmianachstanÛw rator astabilny, na wyjÅ›ciu 12 VDC i wydajnoÅ›ci prÄ…do-
na wyjÅ›ciach licznika IC2, ktÛrego pojawia siÍ ciÄ…g im- wej zaleÅ‚nej od uÅ‚ytego sil-
w zaleÅ‚noÅ›ci od wartoÅ›ci pulsÛwsterujÄ…cychsilnikiem. nika.
ìaktywnegoîjednegoz rezys- Blok wykonawczy zÅ‚oÅ‚ony SterownikzostaÅ‚ wykona-
torÛw R9...R18, zmienia siÍ z tranzystorÛw T1i T2steru- ny na jednostronnej pÅ‚ytce
napiÍcie podawane na wy- je pracÄ… silnika. UkÅ‚ad zasi- drukowanej, ktÛrej mozaikÍ
Rys. 1
przedstawiono narys.2. Nie-
wielka liczba zastosowanych
elementÛw powoduje, Å‚e
układ jest tani w wykonaniu,
a czas poÅ›wiÍcony na montaÅ‚
nie przekraczakilkunastu mi-
nut. Stosownie do potrzeb na-
leły dobraĘ wartości rezysto-
rÛw R9...R18 lub zastosowaĘ
w ich miejsce potencjometry
i rÍcznie dokonaĘ regulacji.
Krzysztof Górski, AVT
Rys. 2 [e-mail]
Elektronika Praktyczna 6/2003
72