Zmiana imienia i nazwiska

Prawo administracyjne – studia niestacjonarne

Semestr zimowy

mgr Adrian Misiejko

Imię i nazwisko

●

W Polsce pierwotne były imiona, nazwiska pojawiły się
dopiero później. Nazwisko, dodawane dla lepszej identyfikacji
danej osoby, pojawiło się w XV-XVI wieku, najpierw w stanie
szlacheckim (P. Ruczkowski, Ustawa o zmianie imienia i

nazwiska. Komentarz, ABC 2010, Wprowadzenie);

●

A. Banach: „Nazwisko jest formalną, zewnętrzną, trwałą
cechą człowieka, która w połączeniu z imieniem oznacza
identyczność, tożsamość, istotną część składową stanu
cywilnego człowieka” (Nowe prawo o zmianie i ustalaniu

nazwisk, Kraków 1946, s. 13 za: P. Ruczkowski,

Komentarz...).

Podstawa prawna

●

Ustawa z dnia 17 października 2008 r. o zmianie

imienia i nazwiska (Dz. U. z 2008 r., nr 220, poz. 1414
ze zm.).

●

Art. 17 uchylił ustawę z dnia 15 listopada 1956 r. o

zmianie imion i nazwisk.

●

Obowiązująca ustawa (art. 1) „określa zasady zmiany

imienia lub nazwiska na inne imię lub nazwisko oraz

właściwość organów administracji publicznej i tryb
postępowania w sprawach zmiany imienia lub

nazwiska”.

Katalog podmiotowy

●

Art. 2 – ustawę stosuje się do:
- obywateli polskich;

- cudzoziemców - bezpaństwowców (apatrydów), jeżeli mają
w Polsce miejsce zamieszkania;
- cudzoziemców, którzy uzyskali w Polsce status uchodźcy;

Ważne powody zmiany imienia i nazwiska

●

Zasada względnej stabilności imion i nazwisk;

●

Zmiany nazwiska można dokonać wyłącznie z ważnych

powodów. Ustawa wskazuje katalog przykładowy:
- zmiana imienia lub nazwiska ośmieszającego albo
nielicującego z godnością człowieka;

- zmiana na imię lub nazwisko używane;
- przywrócenie imienia lub nazwiska bezprawnie
zmienionego;

- zmiana na imię lub nazwisko noszone zgodnie z
przepisami prawa, którego obywatelstwo również się

posiada;

Ośmieszające lub nielicujące z godnością

człowieka

●

Brak jest dookreślenia, jakie nazwiska lub imiona należy
uznać za ośmieszające lub nielicujące z godnością;

●

Rozporządzenie z 1930 r. wskazywało m.in. na nazwiska
pochodzące od roślin, zwierząt lub przedmiotów, których
cechy mogły narazić posiadaczy na żartobliwe uwagi.

●

W literaturze podaje się zarówno nazwiska wyraźnie
obraźliwe, pochodzące od przekleństw, jak i teoretycznie
neutralne, np. powielające nazwy owadów;

Imię i nazwisko używane

●

Chodzi przede wszystkim o pseudonimy, a także o imiona i
nazwiska przyjęte w związku z prześladowaniami, wojną (P.

Ruczkowski, Komentarz..., komentarz do art. 4 ustawy o
z.i.n);

●

Samo wieloletnie używanie nazwiska innego niż urzędowo

określone nie powoduje jego legalizacji; konieczna jest
odpowiednia decyzja (tamże);

Bezprawna zmiana imienia i nazwiska;

zmiana ze względu na przepisy państwa

obcego

●

Jest to przesłanka, która pozwala na powrót do nazwiska,
które zostało zmienione wbrew przepisom prawa

powszechnie obowiązującego;

●

Mieści się tu także zmiana omyłkowa.

●

Z. Duniewska, B. Jaworska-Dębska, M. Stahl, Prawo
administracyjne materialne, Warszawa 2014, s. 140
wskazują, że ostatnia z przykładowych przesłanek ma na

względzie m. in ochronę praw dzieci posiadających dwa
obywatelstwa, aby mogły zmienić imiona i nazwiska na

tradycyjne dla innego państwa;

Ograniczenia

●

Zasadniczo nie zmienia się nazwisk na historyczne lub wsławione
w dziedzinie kultury, nauki, działalności politycznej, społecznej
albo wojskowe;

●

Dopuszcza się zmianę na takie nazwisko, o ile osoba posiada
członków rodziny o tym nazwisku (patrz art. 3 pkt 3 – członkiem
rodziny jest małżonek i wstępny osoby ubiegającej się o zmianę
imienia lub nazwiska);

●

Art. 6 – po zmianie nazwiska, może składać się one nie więcej niż
z dwóch członów; można mieć najwyżej dwa imiona; wyjątkiem są
nazwiska zmienione ze względu na art. 4 ust. 1 pkt 4 (tj. przepisy
państwa, którego obywatelstwo również posiada wnioskodawca);

Rodzice i dzieci

●

Zmiana nazwiska obojga rodziców rozciąga się na
małoletnie dzieci i na dzieci, które zrodzą się z tego

małżeństwa;

●

Zmiana nazwiska jednego z nich zasadniczo wymaga zgody
drugiego rodzica, by rozciągała się na dzieci (dla dzieci po

ukończeniu 13. roku życia wymagana jest również ich
zgoda). Zgoda wyrażana jest przed kierownikiem USC albo
jego zastępcą lub w formie pisemnej w formie pisemnej z

podpisem notarialnie poświadczonym);

Opłaty

●

Ustawa z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz.
U. 2015 r., poz 783, t.j.);

●

Zgodnie ze stanem na dzień dzisiejszy, opłata skarbowa w
przedmiocie zmiany imienia i nazwiska wynosi 37 zł;

●

Nie podlega opłacie skarbowej dokonanie czynności

urzędowej i wydanie zaświadczenia w sprawach o zmianę
imienia lub nazwiska osób, które bezprawnie je zmieniono, a
także zstępnych i małżonków tych osób;

Odwołanie

●

Organem odwoławczym w przypadku zaskarżenia decyzji
jest właściwy wojewoda; należy pamiętać, że odwołanie

wnosi się za pośrednictwem organu, który decyzję wydał
(ma on wtedy 7 dni na przekazanie odwołania wraz z aktami
sprawy); pozostają w mocy przepisy, które pozwalają

organowi I instancji uznać odwołanie w całości i wydać nową
decyzję;

●

Ustawa o zmianie imienia i nazwiska nie modyfikuje

kodeksowego terminu odwołania – wynosi on więc 14 dni od
dnia doręczenia lub ogłoszenia;

Orzecznictwo

●

Subiektywne odczucia osoby o jej płci nie są wystarczającym
powodem, by dokonać zmiany imienia i nazwiska – wyrok WSA w
Łodzi z dnia 25 października 2012, sygn. III SA/Łd 732/12;

●

Darzenie kogoś sympatią i chęć przyjęcia jego nazwiska nie jest
powodem jego zmiany; podobnie, problemy rodzinne nie
uzasadniają automatycznie zmiany nazwiska – Wyrok WSA w
Łodzi z dnia 17 lipca 2013 r., sygn. III SA/Łd 410/13;

●

Dopuszczalne jest dodanie do nazwiska partykuły „von”, o ile
spełnione będą przesłanki ustawowe zmiany imienia i nazwiska –
wyrok WSA w Lublinie z dnia 27 marca 2012 r., sygn. III SA/Lu
35/12;

Zajęcia praktyczne

●

Sporządź wniosek o zmianę nazwiska, ze względu na jedną
z ustawowych przesłanek; adres urzędu to: Urząd Stanu

Cywilnego w Mońkach, ul. Słowackiego 5a, 19-100 Mońki
(Województwo Podlaskie).

●

Istotne jest zachowanie wymogów formalnych, a nie

redakcyjnych;

Zajęcia praktyczne - cd

●

Sporządź decyzje w sprawie wniosku, który utrzymałeś.
Proszę nie martwić się nieznajomością KPA;

●

Decyzja powinna zawierać oznaczenie organu i stron, datę
wydania, powołanie podstawy prawnej, rozstrzygnięcie,
uzasadnienie faktyczne i prawne, pouczenie o odwołaniu,

podpis z podaniem imienia, nazwiska i stanowiska
służbowego osoby upoważnionej (w tym wypadku
kierownika USC).

Zajęcia praktyczne – cd 2

Przykładowy rozkład decyzji

Data

Nazwa urzędu

Tytuł decyzji

Na podstawie art. 104 § 1 i 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks

Postępowania Administracyjnego oraz … (podstawa z danej ustawy)

orzeka o … (o czym?) wnioskodawcy imię i nazwisko, data urodzenia i

PESEL.

Uzasadnienie

Zgodnie z KPA uzasadnienie faktyczne powinno wskazywać fakty, które

organ uznał za udowodnione, dowodów, na jakich się oparł albo jakim

odmówił mocy dowodowej;

uzasadnienie prawne zaś powinno zawierać wyjaśnienie podstawy

prawnej decyzji z przytoczeniem przepisów prawa.

Należy również podać informację o uiszczeniu lub nie opłaty skarbowej.

Podpis organu, pieczęć urzędowa

Informacja o możliwości odwołania