PODRÓŻE i ODKRYCIA

.

GEOGRAFICZNE, ASTRONOMICZNE,

......................

HISTORYCZNE

........................

1

xxxxxxxxxxxxxx

Przed około 2500000 lat w Afryce pojawiły się hominidae ...
Przed około 150000 lat - pojawia się w Eurazji człowiek neandertalski ...

po 2900 roku przed naszą erą :Faraon Sehure wyprawił flotę na Morze Czerwone i do Punt.
:Wielkorządca faraona Meren-re III, Har-chuf dotarł do bagien nad górnym Nilem
lub do bagien w okolicy obecnego Dar Fur.
około 1500 :Wyprawy Kmenhotepa wysłanego przez Meren-re II do Punt .
1940 - 1740 :Powstaje krąg megalityczny Stonehenge w Anglii.
1500 : Odkrycie i praktyczne zastosowanie żelaza przez szczep Kizwadana w okołokaukaskich
rejonach Azji Mniejszej.
około 604: Za panowania faraona Necho wyprawa egipsko-fenicka płynie dookoła Afryki
z Morza Czerwonego na Śródziemne.
około 530: Fenicka wyprawa Himilkona z Gades (Kadyks) do Brytanii.
około 525: Grek Eutymenes z Massalii płynie wzdłuż zachodniego wybrzeża Afryki.
510 : Grek Skylax przepływa na polecenie króla perskiego Dariusza I Ocean Indyjski od Indusu
do Morza Czerwonego , co zostaje opisane w "Periplus Morza Erytrejskiego'.
450: Herodot podróżuje po Egipcie, Babilonii, Syrii, Azji Mniejszej, wybrzeżach Morza Czarnego.
367 : Platon wspomina w dialogach "Kritas" i "Timaion" o Atlantydzie.
329: Aleksander Wielki z wojskiem przekracza Syr-darię.
327 - 326 : Nearchos z polecenia Aleksandra Wielkiego spływa w dół Indusu i przez Ocean
Indyjski dociera do wschodnich wybrzeży Egiptu nad Morzem Czerwonym.
300 p.n.e. - 400 n.e.: Zasiedlanie Polinezji.
325: Grek Piteas z Massilii opływa Brytanię, przebywa ją pieszo, dociera do Thule (w Skandynawii ?)
i powraca przez Germanię do Galii.
302 - 291: Megastenes podróżuje z Syrii do Indii; pierwsze wiadomości o Himalajach.
275 - 194: Eratostenes z Kyrene mierzy kąt nachylenia ekliptyki i promień Ziemi.
około 200: Fenicjanie odkrywają Wyspy Kanaryjskie.
około 200: Wyprawa Fenicjan z Morza Czerwonego na Półwysep Malajski.
145:Polibiusz, grecki geograf w służbie rzymskiej wyprawia się na czele flotylli 7 okrętów
w kierunku Wysp Zielonego Przylądka i dociera do Afryki na 14

o

szerokości północnej

(obecny Senegal).
70: Wyprawa rzymska Septimusa Flaccusa dociera do południowego Sudanu.

nowa era nowa era nowa era nowa era nowa era nowa era nowa era nowa era nowa era nowanownownow

NOWA ERA

nowa er nowa era nowa era nowa era nowa era nowa era nowa nowno

a

nowa era nowa era nowa era nowa era nowa era nowa

19: Cornelius Balbus z Trypolitanii dociera do Gamarany - stolicy Gamarantów na Saharze.
25:Hippalos wykorzystuje monsuny w podróży do Indii z Morza Czerwonego.
42:Svetonius Paulinus przekracza góry Atlas w Afryce.
50 - 55: Cejlońskie poselstwo w Rzymie.
59 - 60: Rzymska wyprawa w poszukiwaniu źródeł Nilu
65: Wyprawa rzymska dociera do Sambii nad Bałtykiem (po bursztyn).
75: Juliusz Maternus podróżuje w głąb Sahary.

druugi wiek drugi wiek drugi wiek drugi wiek drugi wi........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO.......................................................................................................................................................................................................ugi wiek drugi

około 150: Pauzaniasz pisze o wyspach poza Atlantykiem i o ludziach o czerwonej skórze.
170: Pausaniasz opisuje zwiedzane przez siebie ruiny Myken.

szósty wiek szósty wiek szósty wiek szósty wiek szósty wiek szósty wiek-------------------------------uuuuuuuuuuaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaeeeeeeeeeeeeeeeeeeeoooooooooo szósty wiek szósty wiek szósty wiek szósty wiek szósty wiek szósty wiek---------------------------------------uuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaeeeeeeeeeeeeeeeeeeeoooooooooo szósty wiek szósty wiek szósty wiek szós

525: Grek Kosmas "Indikopleustes" podróżuje z Egiptu do Indii i na Cejlon.

ty wiek szósty wiek szósty wiek---------------------------------------uuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuu

--------------yyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyy --------------------

Siódmy wiek-------------------------siódmyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyy ------------------------------siódmy wiek-----------siódmy wiek ------------aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaSiódmy wiek-------------------------siódmy wiek-------------------------yyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyy ------------------------------siódmy wiek-----------siódmy wiek ------------aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaSiódmy wiek-------------------------siódmy wiek-----------

VII wiek: Kalif Omar odnawia zasypany kanał łączący Nil z Morzem Czerwonym.

WIEK ÓSMY WIEK ÓSMY WIEK ÓSMY WIEK Ó

około 750: Irlandczycy docierają do Islandii.

SMY WIEK ÓSMY WIEK ÓSMY WIEK ÓSMY WIEK ÓSMY WIEK ÓSMY WIEK ÓSMY WIEK ÓSMY WIEK ÓSMY WIEK ÓSMY WIEK ÓSMY WIEK ÓSMY WIEK ÓSMY WIEK ÓSMY WIEK ÓSMY WIEK ÓSMY WIEK ÓSMY WIEK ÓSMY WIEK ÓSMY WIEK ÓSMY WIEK ÓSMY WIEK ÓSMY WIEK ÓSMY WIEK ÓSMY WIEK ÓSMY WIEK ÓSMY WIEK ÓSMY WIEK ÓSMY WIEK ÓSMY WIEK ÓSMY WIEK ÓSMY WIEK ÓSMY WIEK ÓSMY

770: Kalif Abu Dżafar z Bagdadu nakazuje zasypać kanał łączący Nil z Morzem Czerwonym.

dziewiąty wiek - dziewiiek -----oooooooooooooooooooooooooo dziewiąty wiek -

850: Sulejman wyprawia się drogą morską do Indii i Chin.

dziewiąty wiek --------------------dziewiąty wiek ---oooooooooooooooooooooooooooooo dziewiąty wiek - dziewiąty wiek --------------------dziewiąty wiek ---oooooooooooooooooooooooooooooo dziewiąty wiek - dziewiąty wiek ----------------UUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUU----dziewiąty wiek ---oooooooooooooooooooo

863:Wikingowie docierają do Islandii.
około 870 - 890: Other podróżuje drogą morską wokół Przylądka Północnego do zatoki Kandałasza.

dziesiąty wieksiąty wiek dziesiąty wiek dziesiąty w

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------dziesiąty wiek dziesiąty wiek dziesiąty wiek dziesiąty wiek dziesiąty

912 - 915: Arab Abd al-Hassan ibn Ali al-Mas`udi dociera do Madagaskaru.;podróż swą opisuje
w dziele "Złote łąki".

iek dziesiąty wiek dziesiąty w------

wiek dziesiąty wiek dziesiąty wiek dziesiąty wiek dziesiąty wiek dziesiąty wiek dziesiąty wiek dziesiąty wiek dziesiąty wiek dziesiąty wiek dziesiąty wiek dziesiąty wiek dziesiąty wiek dziesiąty wiek dziesiąty wiek dziesiąty wiek dziesi

970: Ullfson odnajduje wschodnie wybrzeża Grenlandii.
982: Eryk Rudy dociera z Islandii do Grenlandii.
982: Wiking Ari Marsson dociera do północnych wybrzeży Ameryki Północnej (Labrador ?).
985: Bjarni Herjulfson dociera do Nowej Funlandii.
około 1000:Wiking Leif Erikson dociera do wybrzeży Ameryki Północnej (Hvitramannaland ?).

2

1000: Thorfin Karlsefni dociera do Ameryki Północnej (dzisiejsze Massachusetts)

jediek jedenasty wiek jedenasty wiek jedenasty wiek jedenasty wuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuu jedenasty wiek jedenasty wiek jedenasty wiek jedenasty wiek jedenasty wiek jedenasyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyiek jedenasty wiek jedenasty wiek jedenasty wiek jedenasty wiek jedenasty wiek jedenasty wiek jedenastyeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeee

1002/1003:Thorwald Erikson dociera do Labradoru (Helluland ?)..
1029: Kupiec Gudleif Gudlaugson dopływa do Ameryki Północnej (Winland ? - dzisiejsze Środkowe Wy-
brzeże USA).

trzynasty wiek---------------eeeeeeeeeeeeeeeeeeeee-------------------------------------- eeeeeeeeeeeee-------------------------------------- trzynasty wiek---------------eeeeeeeeeeeeeeeeeeeee-------------------------------------- trzynasty wiek---------------eeeeeeeeeeeeeeeeeeeee-------------------------------------- trzynasty wiek---------------eeeeeeeeeeeeeeeeeeeee-------------------------------------- trzynasty wiek---------------eeeeeeeeeeeeeeeeeeeee-------------------------------------- trzynasty wiek---------------aaaaaaaa

1170: Król Walii Północnej, Madoc wraz z drużyną opłynął Irlandię i dotarł na zachodzie do nieznanego lądu,
na którym pozostawił częć załogi, a powróciwszy do kraju zebrał nową drużynę i ponownie wypłynął na wy-
prawę, z której nie powrócił.

trzynasty wiek---------------eeeeeeeeeeeeeeeeeeeee-------------------------------------- eeeeeeeeeeeee-------------------------------------- trzynasty wiek---------------eeeeeeeeeeeeeeeeeeeee-------------------------------------- trzynasty wiek---------------eeeeeeeeeeeeeeeeeeeee-------------------------------------- trzynasty wiek---------------eeeeeeeeeeeeeeeeeeeee-------------------------------------- trzynasty wiek---------------eeeeeeeeeeeeeeeeeeeee-------------------------------------- trzynasty wiek---------------aaaaaaaa

1245: Jan de Plano Carpini wyrusza z Avignonu do chana mongolskiego Kujuka do Karakorum - w wypra-
wie uczestniczy mnich Benedykt - Polak (powrót do Lyonu w 1247 roku).

1260: Niccolo i Matteo Polo przybywają do Buchary skąd udają się do Pekinu (w 1262 roku)
na dwór chana mongolskiego Kubłaja.
1266 - 1267:Normanowie z Grenlandii docierają do 73

o

szerokości północnej na Grenlandii.

1272: Niccolo, Mateo i Marco Polo wraz z dominikanami Wilhelmem z Trypolisu i Mikołajem
z Vicenzy obaj opuścili wyprawę i już w Armenii) ruszają do Mongolii i Chin (pobyt Marco Polo
potrwa tam 17 lat).
1292:Johannes de Montecorvino, franciszkanin udaje się do Chin, w których przebywać będzie 35 lat.

Czternasty wiek----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Czternasty wiek-------------------------------------------------------------------------------------------------

1314 - 1340: Odoryk z Pardenone dociera do Tybetu.

------ Czternasty wiek------------------------------------------------------------------------------------------------------- Czternasty wiek----------------------------------------------------------------------------------------------------

1322 - 1341: Portugalczycy ponownie odkrywają Wyspy Kanaryjskie.
14.07.1325: Arabski podróżnik Abu Abdallah Muhammad ibn Abdallah ibn Muhammad ibn Ibra-him
(zwany Ibn Batuta ) wyrusza z Tangeru nad Cieśniną Gibraltarską do Mekki, a następnie podró-żuje do
Egiptu, Persji, Krymu, Afganistanu, Indii, Chin skąd powraca w 1349 roku do Tangeru.
1350: Arabski podróżnik Ibn Batuta przemierza Saharę i dociera do Timbuktu.

piętn--------uuuuuuuuuuuuuuuuuu

1421: Wenecjanin Niccolo da Conti dociera lądem do indyjskiego Kalikat.

uuuuuuuuuu--------piętnasty wiek----- piętnasty wiek--------------------------------------uuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuu--------piętnasty wiek----- ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------piętnasty wiek--------------------------------------uuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuu--------piętnasty wiek----- piętnasty wiek--------------------------------------uuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuu--------wiek-----qqq

: Ponad sto okrętów chińskich dowodzonych przez admirała Czeng Ho wyrusza na rozkaz cesarza
Jung Lo z portu Tanggu w kierunku Afryki z zadaniem opłynięcia Ziemi.
1446: Portugalczycy docierają do Zielonego Przylądka w Afryce.
1447: Genueńczyk Antonio Malafante z domu bankowego Centurionich penetruje Saharę w celu
ustalenia źródeł pochodzenia afrykańskiego złota.
1455: Ca da Mosto, Wenecjanin w służbie portugalskiej dociera drogą morską do Gwinei w Afryce.
1470: Benedetto Dei dociera do Timbuktu na Saharze (Afryka).
1472: Ruy de Siquiera dopływa do Beninu w Afryce.
1473: Pining, Pothurst i Joao Cortreal na czele norwesko-portugalskiej wyprawy docierają
do "Kraju Sztokfiszów" (Labrador ?) poza Oceanem Atlantyckim.
1481: Diego de Cao dociera do przylądka Santa Maria w Afryce na 14

o

szerokości północnej.

1487: Bartolomeo Diaz, Portugalczyk dociera do obecnego Przylądka Dobrej Nadziei - najdalej
na południe wysuniętego cypla Afryki, któremu nadaje nazwę "Przylądek Burz".

.
08.07.1497:Vasco da Gama na czele flotylli czterech okrętów - "Gabriel", "Rafael" (kapitan Paolo

03.08.1492( godzina 5.

45)

: Krzysztof Kolumb na czele flotylli złożonej z okrętów- "Santa Maria",

Ninha" (kapitan Juan Ninho), "Pinta" (Alonzo Pinzon) wyrusza z Palos w podróż, w wyniku
której dociera do wysp na Morzu Karaibskim na obrzeżach nowego lądu

.

12.10.1492

(piątek): Krzysztof Kolumb dociera do wyspy, którą nazywa San Salvador.

1493: Krzysztof Kolumb odkrywa Dominikę, Gwadelupę, Puerto Rico.
1494: Krzysztof Kolumb odkrywa Jamajkę
1498: Krzysztof Kolumb odkrywa Trynidad i dociera do lądu amerykańskiego.
1502 - 1504: Krzysztof Kolumb bada wschodnie wybrzeże Ameryki Środkowej.

da Gama), "Berrio" (Nicolao Coelho) i okrętu prowiantowego wyrusza na wyprawę wokół
Afryki do Indii.
1497: Giovanni Caboto - Wenecjanin w służbie angielskiej dociera do Labradoru lub Nowej Funlandii.
1497 - 1504: Amerigo Vespucci rozpoczyna działalność odkrywczo-naukową, która doprowadzi
do udowodnienia, że ziemie na zachodzie są nowym kontynentem.
1499: Alonzo de Ojeda dociera do wybrzeży Wenezueli.
20.05.1498: Vasco da Gama dociera do portu Kalikut w zachodnich Indiach.
1500: V. Pinzon dociera do ujścia Amazonki i wybrzeży Brazylii.
22.04.1500: Diego Cabral dociera do wschodnich wybrzeży Brazylii.

3

1500: Bernal Diaz de Solis dociera do Madagaskaru.
1500 - 1501: Gaspar de Cortereal dociera do wschodnich wybrzeży Labradoru.

szesnasty wiek---------------------------------ooooooooooooooooooooo-szesnasty wiek----------------oooooo szesnasty wiek---------------------------------ooooooooooooooooooooo-szesnasty wiek----------------ooooooszesnastyoaoaoaoaoaoaoaoaoaoaoaoaoaoaoaoaoaoaoaoaoaoaoaoaoaoaoaoaoaoaoaoaoaoaoaoaoaoaoaoaoaoaoaoaoaoaoaoao--------------------------- wiek---------------------------------ooooooooooooooooooooo-szesnasty wiek----------------ooooooesnasty wiek---------------------------------oooooooo

1504: Portugalski admirał Diego Cabral dociera do Brazylii na 16

o

szerokości południowej.

25.03.1505: Admirał portugalski Francisco d`Almeida na czele flotylli 22 karawel z ponad 1700-osobową za-
łogą wypływa w celu zajęcia wschodnich wybrzeży Afryki i zachodnich wybrzeży Indii.
1509: Portugalczycy docierają do Cejlonu.
1511: Hernando Cortez rozpoczyna podbój Kuby.
1511: Alfonso d`Albuquerque opanowuje Malakkę - część Półwyspu Malajskiego.
1512: Juan Ponce de Leon szuka tajemniczego kraju Bimini i dociera do Florydy.
1512: A. D`Abreu odkrywa Molukki i wybrzeża Nowej Gwinei.
1513: Hiszpan Nunhez de Balboa dociera na terenie obecnej Panamy do wybrzeży Pacyfiku.
1515: Hiszpan Juan Diaz de Solis dociera do ujścia La Plata w Ameryce Południowej.
1516: Sebastiano Caboto (syn Giovanniego) dociera do zatoki zwanej później Zatoką Hudsona w północnej
Kanadzie.
1516:Fernando d`Andrade dociera do wybrzeży Chin.
1518: Hiszpan Juan de Grijalva bada północny i zachodni brzeg Jukatanu.

13.08.1519: Hernando Cortez rusza na podbój Meksyku mając ze sobą 110 marynarzy,

(03?] 10.08.1519: Hiszpańska flotylla admirała Ferdynanda Magellana rusza w rejs dokoła Ziemi

listopad 1519: Dotarcie do okolic obecnego Pernambuco w Brazylii.
13.12.1519: Lądowanie w zatoce Rio de Janeiro.
02.02.1520: Odwrót z ujścia La Plata.
24.02.1520: Pobyt w zatoce San Matias na 42

o

szerokości południowej.

31.03.1520: Decyzja o zimowaniu w zatoce San Julian (5 miesięcy).
01.04.1520: Stłumienie buntu Juana Cartageny, Luisa de Mendozy, Gaspara de Quesady.
: Pozostawienie na lądzie dwóch księży i Juana Cartageny, ścięcie Gaspara de Quesady.
maj 1520: Rekonesans i rozbicie się korwety "Santiago" (kapitan Serrano).
sierpień 1520: Dalszy rejs czterech okrętów.
26.08.1520: Kolejne zimowanie
18.10.1520: Dalsza podróż.
21.10.1520: Odkrycie cieśniny
październik 1520: Ucieczka okrętu "San Antonio" z kapitanem Estevao Gomezem.
16.03.1521: Flotylla trzech okrętów dobija do "Wysp Złodziejskich"(obecnie- Mariany).

około 24.03.1521: Śmierć Magellana i 25 oficerów

w bitwie z krajowcami na wyspie Cebu.

: Likwidacja okrętu "Concepcion"; dalszy rejs okrętów - "Trynidad" i "Victoria".
06.11.1521: Dotarcie do Molukków.
21.12.1521: Decyzja o powrocie do Hiszpanii.
: Zaginięcie okrętu "Trinidad" ( kapitan Gomez de Espinoza).
1522: Juan del Cano odkrywa Timor.
: Bask Juan Sebastian del Cano dociera do Przylądka Dobrej Nadziei.
07.09.1522: "Victoria" del Cano z piętnastoma Europejczykami i trzema mieszkańcami Molukków
dociera do Hiszpanii

556 żołnierzy, 10 dział, 4 falkonety, 16 koni.
08.11.1519: Hernando Cortez wkracza do Tenochtitlan - stolicy Montezumy II, króla Azteków.
1522: Pascual de Andagoya bada puszcze na południe od Panamy.
1524: W listopadzie Hernando Pizarro i Diego de Almagro wyruszają na podbój Tawantinsuju
( Ameryka Południowa).
1526 - 1527: Juan de Meneses odkrywa zachodnie wybrzeża Nowej Gwinei.
1527 - 1529: Alonzo de Saavedra odkrywa na Pacyfiku Wyspy Admiralicji, Archipelag Karolinów i Wyspy
Marshalla.
1528: Panfilo de Narvaez dopływa do Florydy skąd płynie do ujścia Missisipi.
1528 - 1536: Alvar Nunhez Cabeza de Vaca (Krowi Łeb) podróżuje z Teksasu do Kalifornii.
1534 - 1541: Jacques Cartier odkrywa ujście rzeki Świętego Wawrzyńca w Ameryce Północnej.
1535 - 1537: Diego de Almagro dociera do Pustyni Atacama i jeziora Titicaca.
1536: Gonzalo Ximenes de Quesada na czele 875 żołnierzy rusza na poszukiwanie El Dorado
w Ameryce Południowej.
1539: Zakonnik brat Marcos poszukuje „siedmiu miast Ciboli” i odkrywa naród Zuni na terenie
obecnego Meksyku.
:Hernando de Soto przemierza prerie dzisiejszej Georgiii i Karoliny Południowej, dociera
do Missisipi i spływa do Meksyku.
1540: Kapitan Jon "Grenlandczyk" odnajduje trupa ostatniego białego osadnika na Grenlandii.

4

1540 - 1542: Odkrycie przez Francisco Vasqueza de Coronado i G. L. De Cardenasa Wyżyny Colorado,
Wielkiego Kanionu Colorado, północnej części Gór Skalistych i Wielkich Równin.
1541: Gonzallo Pizarro na czele 350 Hiszpanów rusza z Quito na poszukiwanie El Dorado.
25.12.1541: Francisco de Orellana na polecenie Gonzala Pizarra buduje brygantynę "Victoria", a następnie
"San Pedro" i rozpoczyna z sześćdziesięcioma ludźmi spływ rzeką Napo i Amazonką w poszu-kiwaniu El Do-
rado.
11.09.1542: Francisco de Orellana dociera do Atlantyku i powraca do Hiszpanii.
1545: Druga wyprawa Francisco Orellany w poszukiwaniu El Dorado, z której nikt nie powrócił.
1554: S. Burrough odkrywa Nową Ziemię.
1566: Diego de Landa pali biblioteki i dorobek kultury materialnej Majów na Jukatanie.
1567: Alvaro Mendanha de Neyra wyrusza z Callas w Peru na wyprawę odkrywczą i dopływa
do Wysp Salomona.
1576: Martin Frobisher odkrywa Ziemię Baffina i wschodnie wejście do Cieśniny Hudsona.
1577 - 1580:Francis Drake opływa Ziemię.
1578: Francis Drake osiąga cieśninę ( obecną Cieśninę Drake`a) łączącą Pacyfik z Atlantykiem.
1581 - 1584: Timofiej Jermak przeprawia się przez Ural i rozpoczyna penetrację Syberii.
1585: John Davis odkrywa cieśninę (obecnie Cieśnina Davisa) na Oceanie Lodowatym Północnym.
1592: John Davis odkrywa w Antarktyce Falklandy.
1594 - 1597: Wilhelm Barents dociera do Spitsbergenu, odkrywa Nową Ziemię i dociera do Morza
Karskiego.
1595:de Neyra odkrywa Archipelag Marianów.
1595: Pedro Fernando de Quiros bada Pacyfik.

siedemnasty wiek-------------------------------------------uuuuuuuuuuuuuuuuuu-------------------------------------- siedemnasty wiek-------------------------------------------uuuuuuuuuuuuuuuuuu

1605:Pedro Fernando de Quiros odkrywa Pictairn, Tahiti, Nowe Hebrydy.

-------------------------------------- siedemnasty----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- wiek-------------------------------------------uuuuuuuuuuuuuuuuuu-------------------------------------- siedemnasty wiek-------------------------------------------uuuuuuuuuuu

1606: Luiz Vall de Torres bada cieśninę ( obecnie Cieśnina Torresa) między Nową Gwineą
i Australią.
1606 - 1615: Badania Rzeki Świętego Wawrzyńca, odkrycie jezior - Huron i Ontario przez Samuela de
Champlaine`a i Emile`a Brule..
1612 - 1616: William Baffin poszukuje Przejścia Północno-Zachodniego.
1609 - 1610: Henry Hudson odkrył rzekę ( obecnie Rzeka Hudsona) i zatokę ( Hudson Bay)
1615: Holenderski okręt "Eendracht" D. Hartoga dobija do brzegów nieznanego kontynentu (obecna
Australia).
1616: Jean de la Maire i William Schouten odkrywają przylądek Horn.
1616: Giovanni Boccaro odkrywa w Afryce jezioro Niassa.
około 1621:Pietro della Valle - "Il Pellegrino" odkrywa ruiny Persepolis i tabliczki ze znakami,
które określa jako "pismo klinowe".
1621 - 1628: Emile Brule odkrywa w Ameryce Północnej Jezioro Górne.
1627: Odkrycie południowych wybrzeży Australii przez P. Nyutsa.
1634: J. Nicolet odkrywa jezioro Michigan.
1639 - 1641: Iwan Moskwitin przechodzi wschodnią Syberię i dociera do Pacyfiku.
1640 - 1648: J. Brebeuf odkrywa jezioro Eyre i Wodospad Niagara.
1640: Holenderski żeglarz Pelsaert ląduje na brzegu Australii i odnotowuje istnienie kangura.
1642 - 1644: Abel Janszoon Tasman odkrywa Nową Zelandię,Tasmanię, Fidżi i Wyspy Tonga.
1643: Marcus de Vries dociera do Hokkaido, Sachalinu i Wysp Kurylskich.
1667: Pirat Edward Davies podaje współrzędne Wyspy Wielkanocnej.
1680 - 1682: Robert de la Salle spływa nurtem Missisipi do jej ujścia.
1684: Ataman kozacki Siemion Iwanowicz Dieżniew przepływa cieśninę( obecną Cieśninę Beringa) i uda-
wadnia, że Azja i Ameryka Północna nie mają połączenia lądowego.
1697 - 1699: W. W. Atłasow bada Kamczatkę.

osi---------------------yyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyy----------osiemnasty wiek osiemnasty ojojojojojojojojojojojojojojojojojojojojojojojojojojojojojojojojojojojoiek-------------------------------------------yyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyy----------osiemnasty wiek osiemnasty wiek-------------------------------------------yyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyy----------osiemnasty wiek osiemnasauauauauauauauauauauauauauauauauauauauauauauauauauau---------------------------------ty wiek-----yyyyyyyyyyyyyyy

1721: Hans Egede, pastor islandzki dociera do Grenlandii i odkrywa ruiny osiedli normandzkich
- Eystribyggd i Vestribyggd.
1721 - 1722: Holender Jacob Rogeveen opływa Ziemię; odkrywa Wyspę Wielkanocną i kilka wysp
w Archipelagu Samoa na Pacyfiku.
1728: Vitus Bering odkrywa cieśninę między Azją i Ameryką Północną (Cieśnina Beringa).
1732: Iwan Fiedorow i M. S. Gwozdiew odkrywają północnozachodni kraniec Ameryki Północnej.
1733 - 1744: Wielka Ekspedycja Północna w okolice Kamczatki kierowana przez Vitusa Beringa
i A. I. Czirikowa.
1738: Francuski gubernator Kanady zleca badaczowi de la Verandrye gruntowne zbadanie szczepu Mandanów
– białoskórych Indian mieszkających nad środkową Missouri i nad Ohio.

5

1741: Odkrycie Alaski, Aleutów, Archipelagu Aleksandra przez Vitusa Beringa.
1742: Iwan Czeluskin odkrywa przylądek ( zwany obecnie jego imieniem).
11.12.1738: Markiz Marcello Venuti - kierownik biblioteki królewskiej na dworze Karola, króla
Obojga Sycylii natrafił pod Resiną na Herculaneum zasypane przez Wezuwiusz w 202 r.
1738: Kanadyjczyk de la Varandrye odkrywa nad Missisipi "białych Indian" - Mandanów.
01.04.1748: Rocco Gioachino de Alcubierre - dowódca wojsk saperskich króla Karola Burbona
rozpoczyna planową penetrację Herculaneum.
19.04.1748: Znalezienie pierwszych zwłok ludzkich w Herculaneum.
16.08.1763: We wsi Civita odnaleziono ruiny Pompei zasypanych przez Wezuwiusz.
1767: Kapitan Walis na "Delphinie" dobija do Tahiti.
1768: Kapitan Louis de Bouganville podczas wyprawy dookoła świata w latach 176 - 1768 odkrywa
ponownie Wyspy Salomona.

26.08.1768: James Cook na okręcie "Endeavour" wyrusza w rejs wokół Przylądka Horn na Pacyfik.

1769: Kapitan James Cook wyrusza penetruje południowy Pacyfik z uczonymi, którzy mają
obserwować całkowite zaćmienie słońca w dniu 3 czerwca 1769 roku.
1770: Odkrycie wschodnich wybrzeży Australii.
13.07.1771: Powrót Jamesa Cooka do Anglii z czwartej wyprawy dookoła świata.
13.07.1772: James Cook wyrusza na drugą wyprawę na Pacyfik na okrętach - "Adventure"
(ex-"Drake") i "Adventure" (ex-"Releigh") z kapitanem Furneaux.
1773: Odkrycie archipelagu na Pacyfiku ( obecny Archipelag Cooka).
1774: Odkrycie Nowej Kaledonii.
1775: Odkrycie wysp Georgia Południowa i Sandwich Południowy.
30.07.1775: Powrót kapitana Cooka z podróży na Pacyfik.
13.07.1776: Kapitan Cook wyrusza w trzecią podróż na Pacyfik na okręcie "Resolution".;
W Capetown dołącza "Discovery".
1778: Cook odkrywa Hawaje ("Wyspy Lorda Sandwicha").
09.08.1778: Cook w Cieśninie Beringa.
14.02.1779:

Śmierć Jamesa Cooka w bitwie z krajowcami na Hawajach

.

1770: James Bruce odkrywa jezioro Tana i źródła Nilu Błękitnego.
1785 - 1788: Wyprawa dookoła świata pod dowództwem Jeana le Perouse`a.
1789: Artur Mackenzie osiąga Przejście Północnozachodnie i spływa rzeką ( obecnie Mackenzie) do Morza
Arktycznego.
1792 - 1793: Artur Mackenzie przechodzi przez Kanadę do wybrzeży Pacyfiku.
1795 - 1797: Szkot Mungo Park wyruszył z Pisanii w Gambii na wyprawę badawczą z zadaniem dotarcia do
rzeki Niger.
19.05.1798 - 19.08.1799: Egipska wyprawa Napoleona Bonaparte daje początek francuskim odkryciom
w Egipcie (m. in. trójjęzyczny - grecko-egipsko-koptyjski "Kamień z Rosetty
będący hołdem kapłanów z Memfis do faraona Ptolomeusza V z 196 roku p.n.e. ).
1799 - 1804: Aleksander Humboldt i A. Bonpland badają Amerykę Środkową i Południową.

dziewiętnasty wiek dziewiętnasty wiek dziewiętnasty wiek dziewiętnasty wiek dziewiętnasty wiekoooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooodziewiętn

ętna

1802 -1803: Matthew Flinders udowodnił odrębność kontynentalną Australii.

asty wiek dziewiętnasty wiek dziewiętnasty wiek dziewiętnasty wiek dziewiętnasty wiek diiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiek dziewiętnasty wiek dziewiętnasty wiek dziewiętnasty wiek dziewi

sty wiek dziewiętnasty wiek duuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuu

1801 - 1804: Szkot Elgin bada ruiny Akropolu w Atenach.
1802: Georg Friedrich Grotenfeld ogłasza dzieło "Przyczynki do objaśnienia pisma klinowego
z Persepolis", w którym podaje odczytane asyryjskie, babilońskie i perskie zapisy w piśmie
klinowym.
1803 - 1806: Iwan Kruzensztern dowodzi wyprawą dookoła świata.
1804 - 1806: M. Lewis i W. Clark przechodzą zachodnią część USA i docierają do Pacyfiku.
1805: Mungo Park tonie pod Bussą w czasie wyprawy nad Niger, podczas której miał ustalić kierunek rzeki.
1805: Jan Potocki bada Kaukaz, stepy mongolskie, Chiny.
1807: Wacław Potocki podróżuje po Arabii, Syrii, Mezopotamii.
1812: Jan Ludwik Burckhardt odnajduje w tureckim Hama pierwszą tablicę z pismem hetyckim.
1815 - 1818: Otto Kotzube dowodzi wyprawą dookoła świata.
10.1817: Giovanni Battista Belzoni odkrywa w egipskiej dolinie Królów (Biban-el-Muluk) grób Setiego I.
02.05.1818: Giovanni Belzoni otwiera piramidę Chufu ( Chefrena) w Gizeh.
1819: W. Smith odkrywa Szetlandy Południowe.
1819 - 1821: Fiodor Bellingshausen i Michał Łazariew na statkach "Mirnyj" i "Wostok" docierają do An-
tarktydy oraz odkrywają wyspy Piotra Pierwszego i Aleksandra Pierwszego.
1822: Francuz Jean-Francois Champollion odczytuje hieroglify egipskie.

6

1821: Odkrycie Orkadów Południowych przez G. Powella i N. Palmera.
1823: Odkrycie jeziora Czad w Afryce przez D. Denhama, H. Clappertona, W. Oudney`a.
1826: Aleksander Gordon Laing dociera do Timbuktu na Saharze.
1826 - 1829:Wyprawa dookoła świata pod kierownictwem F. P. Litkego bada akwen południowego
Pacyfiku
1827: Towarzystwo Francusko-Azjatyckie wysyła F. Schulza do Azji Mniejszej na teren starożytnego
Urartu.
1828 - 1829: Wyprawa Champolliona do Egiptu; odkrycia w Luksorze, Mit-Rahine, Karnaku
Tel- el-Amarna, Denderze.
1829 - 1830: Charles Sturt bada wnętrze Australii.
1830 - 1943:James Ross i Charles Wilkes odkrywają Ziemię Wilkesa, Ziemię Wiktorii, Barierę
Lodową Rossa, Morze Rossa.
1831 - 1834: T. Kobyledzki bada Syberię.
1834: John Harris szuka jeziora Ngani w Afryce Środkowej.
1836: Meksykański pułkownik Garlindo odkrywa na Jukatanie ruiny miast Majów.
1837 - 1847: Angielski major Henri Creswicke Rawlinson odczytuje napis klinowy na skale
w Behistunie w Persji.
1838: J. i J. C. Ross odkrywają północny biegun magnetyczny na półwyspie Boothia.
1838 - 1884: Ignacy Domeyko bada i odkrywa złoża geologiczne w Chile.
1839: Amerykanin John Lloyd Stephens odkrywa nad rzeką Copan w Hondurasie na terenie
półwyspu Jukatan ruiny miast Majów.
1839 - 1941: E. Eyre bada południową Australię.
1839 - 1844: Edmund Strzelecki bada Australię i Tasmanię.
1842 - 1847: J. Fremont bada Góry Skaliste.
1843 - 1846: Paul Emile Botta prowadzi wykopaliska w Międzyrzeczu i odnajduje Niniwę króla
asyryjskiego - Sargona, a w niej bibliotekę z zapisanym pismem klinowym bogatym
księgozbiorem.
1843 - 1846: Richard Lepsius bada ruiny w Tebach i Memfis, odkrywając zabytki z okresu "Starego
Państwa" (piramidy, Dolina Królów).
1844 - 1845: Charles Sturt bada środkową Australię.
08.11.1845: Austen Henry Layard rozpoczyna wykopaliska na wzgórzu Nimrud w Persji, które
doprowadzają odkrycia na terenach starożytnej Niniwy pałacu króla asyryjskiego
Assurnasirpala II.
1845 - 1847: John Franklin próbuje bezskutecznie przebyć Przejście Północnozachodnie.
1847: W Afryce odkryto małpę "gabun".
1847 - 1848: J. Kowalewski i Leon Cienkowski badają Abisynię i poszukują źródeł Nilu.
1848: J. L. Krapf i J. Rebmann odkrywają Kilimandżaro w Kenii.

1849-

1855: Henryk Barth, James Richardson i Adolf Overwegh prowadzą prace badawcze

w głębi Sahary.
1849: Austen Henry Layard odkrywa na wzgórzu Kujundżyk drugi wielki pałac oraz bibliotekę króla
asyryjskiego Assurbanipala.
1850: Auguste Mariette odkrywa Aleję Sfinksów w Egipcie pod Sakkara oraz grobowiec możnowładcy
- Ti sprzed historycznie udokumentowanych dziejów Egiptu.
1850: W ruinach urartyjskiej stolicy Tuszpy (Wan) kopie H. Layard, który stawia tezę, że Uratu nie było
prowincją asyryjską lecz niepodległym państwem.
1850 - 1851: Przejście Sahary przez Henryka Bartha i Johna Richardsona.
1856: Nauczyciel gimnazjum w Elberfeld koło Duesseldorfu, doktor Johann Carl Fuhlrott określa
znalezione resztki kostne jako kości człowieka neandertalskiego.
Paweł Siemionow-Tianszański bada Tien-szan, Ałatau, jezioro Issyk-kuł i Bachasz.
1857 - 1864: Henri Duveyrier bada zwyczaje saharyjskich Tuaregów.
1856 - 1857: Paweł Siemionow-Tianszański bada Tien-szan, Ałatau, jezioro Issyk-kuł i Bachasz.
1857 - 1864: Henri Duveyrier bada zwyczaje saharyjskich Tuaregów.
1858: J. Speke i Robert Burton odkrywają jezioro Tanganika.
1858: J. Speke odkrywa jezioro Wiktorii.
1859: Cherles Darwin ogłasza teorię ewolucji w dziele "O powstawaniu gatunków drogą doboru natural-
nego"

7

1860 ... i następne : Odnajdywanie w mieście Majów Chumayal na Jukatanie różnych redakcji świętej księgi
"Chilam-Balam" spisanej w alfabecie łacińskim w języku Majów.
1860 - 1861: Robert Burke i W. Wills przechodzą Australię z południa na północ.
1862: John Mac Douall Stuart przechodzi Australię z południa na północ w najszerszym miejscu.
1862 - 1884: Henryk Barth bada zwyczaje saharyjskich Tuaregów.
1862: J. Speke odkrywa wypływ Nilu z Jeziora Wiktorii.
1862: S. Baker odkrywa Jezioro Alberta.
1863: John Hanning Spelle i James August Grant "odkrywają" źródła Nilu w Jeziorze Wiktorii
i jeziorze Ripona. 1863 - 1864: Ignacy Żagiell dociera do źródeł Nilu Białego i Nilu Błękitnego.
1864: Charles Etienne Brasseur de Bourbourg odnajduje w Bibliotece Królewskiej w Madrycie rękopis za-
konnika Diego de Landy "Relacion de las cosas de Yukatan" z 1566 r.
1864: Odkrycie tabliczek "rongo-rongo" na Wyspie Wielkanocnej.
1864 - 1868: Ksiądz Eugene Eyrauol pali na Wyspie Wielkanocnej tabliczki "rongo-rongo".
1865 - 1870: A. Gardiner bada Madagaskar.
1866: Richard Lepsius znajduje w Egipcie dwujęzyczny "Dekret z Konopus"
1868: Don Marcellino de Sautuola właściciel zamku Santillana sur Mar i dóbr Altamira koło Santande
w Hiszpanii odkrywa malowidła w jaskini pochodzące sprzed ponad 30000 lat i będące dziełem "człowieka
oryniackiego".
1868: Benedykt Dybowski - zesłaniec polityczny bada jezioro Bajkał, Góry Nerczyńskie, dorzecze
Amuru i Ussuri.
1869: Jan Kubary bada Archipelag Karolinów w Oceanii.
1869: Dymitr Mendelejew ogłasza "Okresowy układ pierwiastków".
1870: Georg Schweinenfurth odkrywa pigmejskie plemię Akka podczas wyprawy do źródeł Nilu

01.06.1849: David Livingstone rusza przez pustynię Kalahari

na poszukiwanie jeziora Ngani,

które odkrywa w dniu 01.08.1848 roku.
1850: Nieudana wyprawa do plemienia Makolo.
1851: Dotarcie do Makolo i króla Sebituaniego.
1853: Kolejna wyprawa do Makolów Sebituaniego i kraju Barotse.
1854: Odkrycie jeziora Dibolo.
13.04.1854: Dotarcie do Kasangi.
31.05.1854: Pobyt w Luandzie.
03.11.1855: Wyprawa z Lingwani wodami Zambezi do wodospadów Wiktorii.
14.01.1856: Wyprawa z Zumbo u ujścia Luangi do Zambezi.
kwiecień 1856: Pobyt w Tete nad Zambezi.
20.05.1856: Pobyt w Kilimane na północ od ujścia Zambezi.
1858: Wyprawa znad Tese.
16.09.1859: Odkrycie jeziora Szirwa.
03.09.1866 - luty 1870: Wyprawa z przylądka Delgado w kierunku jeziora Niassa;
Odkrycie jeziora Meru.
Dotarcie nad Lampula - dopływ Kongo.
Obejście pieszo i opłynięcie jeziora Bangweolo;
Powrót do wsi Udżidżi.
marzec 1871: Odkrycie rzeki Lualaba i dotarcie do miasta Niangue;
październik 1871:Powrót do Udżidżi.
26.01.1871: Henry Morton Stanley wyrusza z Zanzibaru na poszukiwanie Livingstone`a.
23.11.1871: Stanley spotyka Livingstone`a w Udżidżi
25.08.1572: Wyprawa w kierunku jeziora Bangweolo.

01.05.1873: Śmierć Davida Livingstone`a nad Bangweolo w Ilala - wsi plemienia Czitambów..

14.06.1873: Heinrich Schliemann trafia na na wzgórzu Hissarlik w Turcji na ruiny Troi.
07.08.1876: Prace wykopaliskowe na miejscu Myken na Krecie.
06.12.1876: Pierwszy grób z epoki minojskiej w Mykenach.
1878 - 1879: Wykopaliska w Troi.
1880: Odkrycie skarbca króla Minosa w Orchomenos na Krecie.
1882: Wykopaliska w Troadzie na Krecie.
1884: Wykopaliska w Tirnysie.

8

1874: Verney Lowett Cameron dociera nad Lualabę i udawadnia jej bieg do Konga.
27.02.1875: Henry Morton Stanley dociera z Bagamojo nad Jezioro Wiktorii.
1875: Stanley bada jezioro Kiwu i dociera nad Tanganikę.
1876: Stanley - "Bula-Matari" spływa Lualabą do Konga i do jej ujścia, które osiąga
9 sierpnia 1877 roku.
1876: Henry Stanley odkrywa Kagerę - źródłową rzekę Nilu.
1876: Bronisław Grąbczewski i Karol Bohdanowicz badają Turkiestan, Pamir, Tybet północny
i Kaszgarię.
1877: Ernest de Sarzec na wzgórzu Tello trafia na ślady Summerów - odkrywa we wsi Tello ruiny
sumeryjskiego miasta Lagasz.
1878: - 1879: Nils Adolf Nordenskjold przebywa Przejście Północnozachodnie ze zachodu na wschód..
1881 - 1894: Alfred Percival Maudslay bada pozostałości kultury Majów na Jukatanie

.

1882: Paul Reichard odkrywa w Katandze złoża miedzi.
1882 - 1883: Stanisław Szolc-Roghoziński odkrywa Kamerun.

1880 - 1926: William Matthew Flinders Petrie odnajduje w delcie Nilu greckie miasto Neukratis.
- Odnajduje w gruzach Nebeshe Świątynię Ramzesa.
- Lokalizuje miasto greckie Dafnae ( biblijne Tachpanches).
- Lokalizuje "Kolosy Memnona"
- Odnajduje grobowiec faraona Amenemheta III i jego córki Ptahnofru.

1883 - 1916: Charles de Foucauld bada zwyczaje Tuaregów.
1885: Edward Herbert Thompson - konsul USA w Gwatemali odkrywa ruiny miasta Majów
w Chichen-Itza oraz Świętą Studnię ofiar.
1886 - 1891: J. Siemiradzki bada Amerykę Południową.
1887: W Tell-el-Amarna odnaleziono archiwum Echnatona, a w nim listy króla hetyckiego
Suppiluliumasa.
1887: Hans Meyer zdobywa najwyższy szczyt Afryki - Kilimandżaro - 5889 m.
1888: W. Goleniszczew wydaje słownik języka asyryjskiego z komentarzem.
1888: Fridtjof Nansen i Olav Sverdrup przechodzą Grenlandię ze wschodu na zachód.
1888 - 1890: Amerykanie - Hilprecht, Peters, Heyne, Fisher odkopują dowody istnienia Summerów
w Nippur i Fara.
1890 - 1891: Stanisław Szolc-Rogoziński bada Fernado Poo i Liberię w Ameryce Zachodniej.
1892:Eugene Dubois odnajduje na Jawie kości pithecanthropusa.
1893: S. Hedin bada Pamir.
1893 - 1893: Fridtjof Nansen na statku "Fram" organizuje wyprawę w celu zdobycia bieguna północnego.
1894: Artur Evans ogłasza odkrycie kreteńskiego pisma linearnego "A".
1897 - 1899: Antoni de Gerlache na statku "Belgica" ( w składzie załogi - Antoni Dobrowolski
i Henryk Arctowski) zimuje na wodach antarktycznych podczas wyprawy do bieguna
południowego.
1898: Piotr Curie i Maria Skłodowska-Curie odkrywają rad - pierwszy pierwiastek
promieniotwórczy.
1898: Loret odnajduje grób faraona Amenhotepa II.
1898: Amerykański farmer szwedzkiego pochodzenia, Olaf Ohman z Salem pod Kensington
w Minnesocie odkopuje kamień z inskrypcją runiczną z 1362 roku.
1898: Richard Kandt "odkrywa" źródła Nilu.
1898: Antoni de Gerlache z udziałem Antoniego Dobrowolskiego i Henryka Arctowskiego odkrywa Archipe-
lag Palmera podczas badania wód wokół Antarktydy.
05.04.1899: Anglik Francis H.

Bacon,

i Niemiec Robert Koldewey odkopują wieżę Etemenanki - biblijny

prawzór „Wieży Babel” oraz mury obronne Babilonu z czasów babilońskiego
króla Nabukednezara (Nabuchodonozora).
1900: Artur Evans rozpoczyna prace wykopaliskowe w Knossos na Krecie.
1900: Odkrycie północnego krańca Grenlandii przez Morissa Jesupa i Roberta Pearego.

dwudziesty wiek dwudziesty wiaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaak dwudziesty wiek dwudziesty wiek dwudziesty wiek dwudziesty wiek dwudziesty wiek dwudziesty wiek

1903:W Font-de-Gaume we francuskiej Dordonii odkryto malowidła naskalne sprzed ponad 30000 lat.

1903 - 1906: Przepłynięcie przez wyprawę Roalda Amundsena przejścia północno-zachodniego
w Arktyce.
1905: S. Hedin bada Tybet i odkrywa źródła Brahmaputry, Setledżu, Indusu.

9

: Peruwiańscy archeolodzy odkrywają nad rzeką Supe, 200 km od Limy i 23 kilometry od Pacyfiku ruiny
miasta Caral ( sześć piramid, infrastruktura miejska) datowanego w 2001 roku na 2900 – 2627 p.n.e. oraz sie-
demnaście osad rolniczych i rzemieślniczych.
1906: Hugo Winckler lokalizuje stolicę Hetytów - Hatusas w okolicy wioski tureckiej Boghazkoy.
1907:Teodor Davis odnajduje w Dolinie Królów mumię faraona Echnatona.
1907 - 1908: Adolf książę Meklemburski i antropolog Jan Czekanowski badają Środkową Afrykę.
1909: John Davis odkrywa południowy biegun magnetyczny.
06.04.1909: Robert Peary dociera do bieguna północnego.
16.05.1910: Badacz polarny Stefansson odnajduje białych Eskimosów, potomków Normanów
i Eskimosów.
15.12.1911: Roald Amundsen dociera do bieguna południowego.
18.01.1912: Robert Scott dociera w sześć tygodni po Roaldzie Amundsenie do bieguna
.południowego i ginie wraz z ekipą w drodze powrotnej.
1912 - 1913: Deutsche Orient Geselschaft odnajduje w Uruk (Erech) dowody istnienia wysokiej
kultury umysłowej Summerów.
1913: Eugeniusz Romer bada Alaskę.
1913: B. A. Wilkicki odkrywa Ziemię Północną.
1914: Pierwszy statek przepływa Kanał Panamski łączący Atlantyk z Pacyfikiem.
1915: Bedrzich Hrozny ogłasza zarys gramatyki hetyckiej.
05/06.11.1922: Amerykanin Howard Carter odkrywa w Dolinie Królów grobowiec Tutenchamona,
do którego wszedł wraz z lordem Carnavonem 24 listopada.
1922:R. D. Banderi odkrywa w Indiach ruiny miast Harappa i Mohendżo-Daro.
1922: Mortimer Wheeler bada w Indiach starożytne miasto Harappa.
1922: Leonard Wooley odkrywa Ur.
1926: Roald Amundsen i Umberto Nobile dokonują przelotu balonowego ze Spitsbergenu na przylądek Bar-
row na Alasce.
1927 - 1928: Leonard Wooley odkrywa w Ur nad Eufratem groby królewskie i wodzowskie z epoki sumeryj-
skiej ( między innymi grób wodza Mes-kalam-duga).
1927 - 1933: S. Hedin penetruje Azję Środkową.
1928: Richard Evelyn Byrd przelatuje nad biegunem południowym.
1929: Leo Frobenius odnajduje w Rodezji (Afryka Południowa) malowidła z epoki kamiennej
wykonane przez rasę białą.
1930: P. C. Madeiro i J. A. Mason odbywają loty nad dżunglą Jukatanu i odkrywają miasta Majów.
1930: Hans Bauer odczytuje pismo ze staroasyryjskiego Ugarit.
1931: American School of Orient dokonuje odkrycia zabytków kultury materialnej i umysłowej
(tabliczki) Summerów.
1931: Alfonso Caso wydobywa na Monte Alban (Jukatan) pod Oaxaca ukryty skarb Majów.
1931:Kurt Bittel odkopuje stolicę Hetytów w Hattusas.
1932: Francuz Auguste Piccard osiąga w balonie wysokość 16940 metrów.
1937: Doktor Leakey odkrywa w Kenii koło Hyrax Hill osadę neolityczną sprzed 3000 r. p.n.e.
1937: Burhard Weldecker "odkrywa" Źródła Nilu koło miejscowości Kitanga.
1940: Odkrycie na Jukatanie miasta Tula , a w nim piramid - Słońca i Księżyca opisanych przez
księcia Ixtlilxochitla żyjącego w XVI w.
1942: A. Hyatt Verirll odkopał w Panamie ruiny "kultury Cocle".
1942 - 1952: Francuski ksiądz Breuil bada rysunki naskalne w Rodezji i określa ich wiek na 1500 lat przed
naszą erą.
1946 - 1947: Leonard Woolley odnajduje koło Alalakh w Turcji grób króla Yarim-Lin sprzed 4000 lat.
1946 - 1947: Richard Byrd dociera na Antarktydzie do terenów zwanych obecnie Ziemią Mary Byrd.
1947: Francis Steele zestawia fragmenty tabliczek z pismem klinowym, z których odczytują fragmenty ko-
deksu praw króla Lipit-Isztar starszego o około 150 lat od kodeksu króla Hammurabiego.
1947: Norweg Thor Heyerdahl na tratwie z balsy „Kon-Tiki” przepływa Pacyfik na trasie z Chile do Poli-
nezji udawadniając możliwość kontaktów antycznych i średniowiecznych między Ameryką i Oceanią.
1947: Helmuth Thomas Bossert odczytuje znaleziony przez siebie na górze Karatepe (w Turcji)
tekst hetycki.

10

1947: Giles Greville Healey znajduje na
Jukatanie 11 świątyń Majów z okresu Stare-
go Państwa
1947: Odnalezienie przez pasterzy -
Beduinów zwojów judejskich esseńczyków
z pierwszego wieku naszej ery w Chirbet
Qumran.

STARE PAŃSTWO Majów

Okres najstarszy - od czasów niedatowanych do 374 roku
Okres średni - 374 rok - 472 rok
Okres wielki - 472 rok - 610 rok

27.12.1949: Albert Einstein przedstawił swoją teorię grawitacji.
1949: Alberto Ruz odkrył w piramidzie w Palenque grób królewski.
29.05.1953: Edmund Hillary (Nowozelandczyk) i Norkey

Bhotia Tensing (Szerpa z Nepalu) zdobywają

Mount Everest = Czomolungmę - najwyższy szczyt Ziemi - 8848 m.
1953: Francuz Auguste Piccard osiąga w batyskafie głębokość 3150 metrów.
1954: Egipski archeolog Zakaria Goneim odnajduje piramidę schodkową w Sakkara.
1955:Barbara Kenyon odkrywa ruiny Jerycho sprzed 7000 lat p.n.e.
1956: Profesor Ralph Solecki z Columbia University rozpoczął wykopaliska w jaskini Szanidar w Iraku
oprowadzające do odkrycia śladów człowieka neandertalskiego i kromaniońskiego sprzed 65000 lat.
1956 - 1957: Edmund Hilary i V. E. Fuchs docierają do bieguna południowego.
1957: Michael Ventris odczytał kreteńskie pismo linearne "B".
04.10.1957: ZSRR wyrzuca w przestrzeń kosmiczną sztucznego satelitę "Sputnik 1".
03.11.1957: Pies Łajka w bliskim kosmosie.
31.01.1958: Odkrycie pasów van Allena w kosmosie przez amerykański "Explorer 1"
1958: James i Marlette Melaart odkopali koło Catal Huyuck w Turcji miasto neolityczne
sprzed 7000 lat p.n.e.
1958: Okręt podwodny USA "Nautilus" dociera do bieguna północnego pod wodą.
12.09.1959: Radziecka "Łuna 2" dotarła do powierzchni Księżyca.
04.10.1959: "Łuna 3" rozpoczęła fotografowanie niewidocznej strony Księżyca.
12.02.1961: Radziecka sonda "Wenus 1" dotarła w pobliże Wenus.
12.04.1961: Jurij Gagarin - pierwszy człowiek w bliskim kosmosie dokonał jednego okrążenia Ziemi.
1961 - 1963: Ekspedycja profesora Kazimierza Michałowskiego odkrywa w Farras (Sudańska Nubia) freski
we wczesnochrześcijańskich świątyniach.
1964 - 1966:Świat ratuje zabytki antycznego Egiptu w Abu Simbel, którym groziło zalanie przez wody Nilu
spiętrzane przez tamę pod Assuanem (apel dyrektora UNESCO Vittorio Veronese
w 1960 roku; Komitet do Spraw Ocalenia Świątyń w Abu Simbel pod przewodnictwem profesora doktora
Kazimierza Michałowskiego)
28.11.1964: Amerykańska sonda "Mariner 4" fotografuje powierzchnię Marsa.
31.01.1966: Radziecka sonda "Łuna 9" łagodnie ląduje na Księżycu.
21 - 27.12.1968: Frank Borman, Joe Lovell i William Anders na statku "Apollo 8" okrążają
Księżyc.
16 - 24.07.1969: Neill Armstrong, Edvin Aldrin lądują na Księżycu na module "LEM" statku "Apollo
11".
07.05.1970: Norweg Thor Heyerdhal na trzcinowej łodzi „Ra II” przebył Atlantyk udawadniając możliwość
starożytnych kontaktów między Europą i Afryką a Ameryką (załoga łodzi - Norman Baker - Amerykanin,
Santiago Genoves - Meksykanin, Carlo Mauri - Włoch, Jurij Sienkiewicz - Rosjanin, Georges Sourial - Egip-
cjanin, Kei Ohara - Japończyk, Madan Ait Ouhani - Marokańczyk).
17.08.1970: Radziecka sonda "Wenus 7" łagodnie ląduje na Wenus.
28.05.1971: Radziecka sonda "Mars 3" łagodnie ląduje na Marsie.
03.02.1973: Amerykański "Pioneer 10" wchodzi w atmosferę Jowisza.
1973: Amerykański Mariner - 10 dociera do Merkurego.
1977: Lodołamacz atomowy ZSRR "Arktika" dociera do bieguna północnego.
12 - 14.11.1981: Pierwszy lot amerykańskiego wahadłowca "Columbia" z załogą w składzie
- J. Young, R. Crippen.
1990:Aleksander Wolszczan, astronom polski odkrył w Arecibo=Puerto Rico pulsar PSR B1257+12
z krążącymi wokół niego planetami (odkrycie potwierdza w 1994 r.)
04.07.1997: Amerykański łazik "Pathfinder" bada powierzchnię Marsa.
16.10.1998: Uczeni chińscy odkryli w miejscowości Si-An w okolicach miasta Faong w prowincji Szan-Si
grobowiec ze szczątkami Buddy.

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

XXI

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

11

12.02.2001: Amerykańska sonda kosmiczna osiada na planetoidzie Eros w odległości 380 milionów kilome-
trów od Ziemi.

KONIEC ZAPISU KONIEC ZAPISU KONIEC ZAPISU KONIEC ZAPISU

12