PNOF - wykład

Podstawy nauki o finansach cz.III

mgr Jarosław Olejniczak WSB Wrocław

ISTOTA I FUNKCJE PIENIĄDZA

Pieniądz - jest to rzecz, która przez swoją

uniwersalną wartość wymienną stanowi
dla większości ludzi na danym obszarze
środek płatniczy ułatwiający wymianę
towarową.

Stanowi więc pewien substrat wartości

zbywanego bądź nabywanego towaru
akceptowany przez obydwie strony
transakcji.

CECHY PIENIĄDZA



Podzielność - to możliwość dostosowania ilości
danego dobra

(pieniądza) do ilości dobra, na które

jest ono wymieniane.



Trwałość - to odporność na procesy starzenia się -
fizyczne zniszczenie.



Rzadkość

-

definiowana

jest

często

jako

ograniczoność

dostępu

danego

dobra,

która

powoduje,

iż dane dobro posiada dla konsumentów

(określoną przez ich preferencje) wartość wymienną.

FUNKCJE PIENIĄDZA

funkcja

środka wymiany (cyrkulacji)

funkcja miernika

wartości

funkcja gromadzenia
(przechowywania) wartości
funkcja

środka płatniczego

funkcja

międzynarodowego środka

płatniczego

FORMY PIENIĄDZA

-

gotówkowa

-

bezgotówkowa

- elektroniczna

EWOLUCJA PIENIĄDZA



pieniądz ozdobny



pieniądz sumeryjski (3100-1955 p.n.e.)



pieniądz towarowy



pieniądz kruszcowy od VII w p.n.e.

• dwa standardy monetarne –

– bimetaliczny (Łacińska Unia Monetarna)
– system złoty (np. Wielka Brytania).



pieniądz parytetowy (Niemcy 1909 r.)



pieniądz niewymienialny na kruszce –



wymienialność banknotów na złoto - USA do 1971
roku

CHARAKTERYSTYKA
WSPÓŁCZESNEGO PIENIĄDZA

•

PAPIEROWY,

• PAŃSTWOWY,
• ZABEZPIECZONY

TOWARAMI I

USŁUGAMI,

• KREDYTOWY.

PODAŻ PIENIĄDZA



Podaż pieniądza – problem definicyjny
wynikający z różnic w postrzeganiu
zakresu jej elementów.



Stosowane jest zazwyczaj jedno z
dwóch kryteriów:

- kryterium

wypełniania przez pieniądz funkcji

środka cyrkulacji (transakcyjne)

- kryterium

płynności pieniądza

Pomiar ilości pieniądza- M

1

obejmuje:

-

pieniądz gotówkowy w obiegu (poza kasami

banków), który stanowi różnicę między:

stanem

pieniądza gotówkowego w obiegu, znajdującego się

poza NBP,
a stanem

gotówki w kasach banków;

– depozyty i inne zobowiązania bieżące złotowe i

walutowe

(łącznie z rachunkami inwestycyjnymi

w bankowych biurach maklerskich):

– gospodarstw domowych, niemonetarnych instytucji finansowych,
przedsiębiorstw, instytucji niekomercyjnych działających na rzecz
gospodarstw

domowych,

instytucji

samorządowych,

funduszy

ubezpieczeń

społecznych oraz depozyty jednodniowe typu overnight.

Pomiar ilości pieniądza - M

2

obejmuje:



pieniądz gotówkowy w obiegu (poza
kasami

banków);



depozyty

i

inne

zobowiązania

podmiotów wymienionych przy M

1

do

których zalicza się tu:

depozyty i inne

zobowiązania bieżące,

depozyty terminowe z terminem pierwotnym do 2 lat
włącznie,
zablokowane

zobowiązania

banków

z

tytułu

zabezpieczeń pieniężnych,
kredyty i

pożyczki otrzymane od funduszy i fundacji

niefinansowych.

Pomiar ilości pieniądza - M

3

obejmuje:



pieniądz gotówkowy w obiegu (poza
kasami

banków);



depozyty

i

inne

zobowiązania

podmiotów wymienionych przy M

1

,



pozostałe składniki M

3

, tj. :

dłużne

papiery

wartościowe

z

terminem

pierwotnym do 2 lat

włącznie, wyemitowane przez

banki, a zakupione przez podmioty niebankowe,
zobowiązania

banków

z

tytułu

operacji

z

przyrzeczeniem odkupu.

Inflacja

Jest:

a)

utrzymującym się przez dłuższy czas

b)

procesem wzrostu cen w gospodarce narodowej,

c)

połączonym z dużą utratą wartości pieniądza.

Występuje wówczas:



duży wzrost podaży pieniądza i szybkości obiegu

pieniądza



ucieczka od danej waluty do innych wartości pieniężnych
i rzeczowych.

Jeżeli procesom inflacyjnym towarzyszy stagnacja gospodarcza mówi

się o stagflacji, natomiast w przypadku wystąpienia recesji
gospodarczej o slumpflacji

Inflacja

W zależności od przyczyn wywołujących zjawiska inflacyjne

wyróżnia się:

1.

inflację popytową, w której przyczyną wzrostu cen jest

nadmierny popyt w stosunku do istniejącej podaży.

Nazywana jest również inflacją pieniężną ze względu na

nadmierną ilość pieniądza w obiegu.

2.

inflację kosztową, w której przyczyną wzrostu cen są

rosnące koszty produkcji.

3.

inflację strukturalną, której przyczyną jest
niedostosowanie struktury produkcyjnej do

zmieniających się potrzeb nabywców. Inflacja
strukturalna ma charakter inflacji popytowo - kosztowej.