- 1 - 

Prawo inŜynierskie i ochrona własności 

intelektualnej 

Anna Domańska 

 
 

Wydział Elektrotechniki, elektroniki, informatyki i automatyki 

Politechniki Łódzkiej 

 

Kierunek: Elektronika i telekomunikacja semestr I 2007/2008 

 

 

- 2 - 

Dobra osobiste 

 
Dobrami osobistymi człowieka są w szczególności: 

•

 

Zdrowie 

•

 

Wolność 

•

 

Cześć (dobre imię) 

•

 

Swoboda sumienia 

•

 

Nazwisko 

•

 

Pseudonim 

•

 

Nietykalność mieszkania 

•

 

Twórczość: naukowa, artystyczna, wynalazcza, racjonalizatorska 

Są to dobra niematerialne naleŜące do sfery świata odczuć i intelektu człowieka. 
 
Ustawodawca chroni dobra osobiste w: 

•

 

Kodeksie cywilnym 

•

 

Ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych 

•

 

Ustawie – prawo własności przemysłowej 

 
Ustawodawca wprowadził w celu ochrony dóbr osobistych domniemanie bezprawności, to 
oznacza, Ŝe kaŜde naruszenie dóbr osobistych jest bezprawne, a naruszający moŜe uwolnić się 
od odpowiedzialności jeŜeli obali to domniemanie przez wykazanie, Ŝe działa zgodnie z 
prawem. 
 
Roszczenie wynikające z kodeksu cywilnego w razie naruszenia dóbr osobistych: 

•

 

W razie zagroŜenia dobra osobistego moŜna Ŝądać zaniechania takiego działania 

•

 

W razie naruszenia dobra osobistego moŜna Ŝądać: 

a)

 

Zaniechania naruszeń 

b)

 

Usunięcia skutków naruszeń w szczególności przez złoŜenie oświadczenia o 
odpowiedniej treści i formie 

c)

 

Zadośćuczynienia pienięŜnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pienięŜnej na 
wskazany cel społeczny 

d)

 

Odszkodowania gdy wystąpi szkoda majątkowa (trzeba wykazać winę naruszającego) 

 

 

- 3 - 

Szkoda 

 

Majątkowa  

 

 

 

 

 

 

 

Niemajątkowa 

 

Szkoda to kaŜdy uszczerbek w dobrach prawnie chronionych poniesiony wbrew woli 
uprawnionego: 
 
Szkoda majątkowa – jest wymierna w pieniądzu, obejmuje stratę oraz utracone korzyści: 

 

Szkoda majątkowa = strata + utracone korzyści 

 
W razie wystąpienia szkody majątkowej moŜna Ŝądać odszkodowania. 
 
Szkoda niemajątkowa (krzywda) – ból fizyczny, cierpienia psychiczne, negatywne doznania 
moralne; nie da się jej przeliczyć na pieniądze. Kiedy ona wystąpi moŜna Ŝądać 
zadośćuczynienia pienięŜnego, ale tylko w przypadkach gdy ustawodawca na to pozwala. 
 

Szkoda 

 
 
 

Na osobie 

 

 

 

 

 

 

 

Na mieniu 

(majątkowa i niemajątkowa)   

 

 

 

 

(zawsze majątkowa) 

 

W sprawach naruszenia dóbr osobistych i łącznie z nimi dochodzonych roszczeń 
majątkowych właściwy w I instancji jest sąd okręgowy. 
 
NiezaleŜnie od ochrony wynikającej z kodeksu cywilnego uprawnionemu przysługują 
roszczenia z innych ustaw: prawo autorskie, prawo własności przemysłowej. 

 

- 4 - 

PRAWO AUTORSKIE I PRAWA POKREWNE 

 

Przedmiot prawa autorskiego – UTWÓR 
 

Utwór – kaŜdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze ustalony w 
jakiejkolwiek postaci, niezaleŜnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyraŜenia. 
Utwór musi spełniać łącznie kilka cech: 

•

 

Jest rezultatem pracy człowieka – twórczy; 

•

 

Stanowi przejaw działalności twórczej – jest oryginalny 

•

 

Ma indywidualny charakter 

Utwór (dzieło) aby był chroniony musi być ustalony. 
Ustalenie oznacza uzewnętrznienie utworu pozwalające na poznanie go przez inne niŜ twórca 
osoby. 
Utwór moŜe być utrwalony czyli umieszczony na jakimś nośniku. 
Utwór jest chroniony od chwili ustalenia chociaŜby miał postać nieukończoną (szkice, 
projekty) 
 
Co nie jest przedmiotem prawa autorskiego? 

1.

 

Akty normatywne – ustawy, rozporządzenia oraz urzędowe projekty 

2.

 

Urzędowe dokumenty, znaki i symbole 

3.

 

Opublikowane opisy patentowe lub ochronne 

4.

 

Proste informacje prasowe 

 

Podmiot prawa autorskiego 

•

 

Twórca 

•

 

Współtwórca 

•

 

Pracodawca 

•

 

Producent utworu audio-wizualnego 

 
Twórcą moŜe być tylko osoba fizyczna, która niekoniecznie musi być podmiotem autorskich 
praw majątkowych. Twórcą jest osoba, której nazwisko jako twórcy uwidoczniono na 
egzemplarzach utworu lub której autorstwo podano do publicznej wiadomości w z związku z 
rozpowszechnieniem utworu. 
 
JeŜeli twórca wydaje utwór pod pseudonimem lub anonimowo to dopóki nie ujawni swego 
autorstwa, w wykonywaniu praw autorskich zastępuje go producent lub wydawca, a w ich 
braku, właściwa organizacja zbiorowego zarządzania prawami autorskimi. Podmioty te 
działają we własnym imieniu, ale na rachunek twórcy. 
 
Dzieło współautorskie rozłączne i łączne 
 
Z dziełem współautorskim mamy do czynienia gdy kilka osób łączy swe wysiłki twórcze dla 
osiągnięcia zmierzonego celu. WyróŜniamy współautorskie dzieła nierozłączne i rozłączne. 
 
Dzieła nierozłączne – nie da się wyróŜnić wkładów twórczych kaŜdego autora poniewaŜ 
opracowali oni całość wspólnie począwszy od powzięcia pomysłu aŜ do ostatecznego 
kształtu. 
 

 

- 5 - 

Dzieła rozłączne – wkład kaŜdego twórcy da się wyodrębnić jako samodzielną całość. W tym 
przypadku kaŜdy z nich moŜe wykonywać prawa autorskie do swojej części mającej 
samodzielne znaczenie jeŜeli nie powoduje to uszczerbku lub nie narusza to praw pozostałych 
współautorów. 
 
Do wykonywania prawa autorskiego do całości dzieła potrzebna jest zgoda wszystkich 
współtwórców. W razie braku zgody, kaŜdy z nich moŜe Ŝądać rozstrzygnięcia przez sąd, 
które będzie wydane po rozwaŜeniu interesów wszystkich współtwórców. W przypadku 
dochodzenia roszczeń z tytułu naruszenia praw autorskich do całości utworu, kaŜdy ze 
współtwórców moŜe samodzielnie dochodzić roszczeń. 
 
Przy utworach zbiorowych, na przykład encyklopediach, autorskie prawa majątkowe oraz 
prawa do tytułu ma producent lub wydawca. 
 

Pracodawca 

 
JeŜeli ustawa lub umowa o pracę nie stanowią inaczej, pracodawca, którego pracownik 
stworzył utwór w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, nabywa z chwilą 
przyjęcia autorskie prawa majątkowe do utworu. Umowa moŜe wyłączyć ten sposób nabycia 
praw. 
Pracodawca, licząc od dostarczenia mu utworu na 6 miesięcy na złoŜenie oświadczenia o 
przyjęciu/nieprzyjęciu lub uzaleŜnieniu przyjęcia od wprowadzenia zmian. Jeśli termin ten 
minie bezskutecznie, uwaŜa się, Ŝe pracodawca przyjął utwór bez zastrzeŜeń. Strony mogą 
określić inny termin na złoŜenie tego oświadczenia. Pracodawca nabywa równieŜ własność 
nośnika, na którym jest umieszczony utwór. Obowiązkiem pracodawcy jest 
rozpowszechnienie utworu w ciągu dwóch lat od jego przyjęcia. JeŜeli tego nie uczyni to 
pracownik moŜe na piśmie wyznaczyć pracodawcy odpowiedni termin na rozpowszechnienie. 
Po jego upływie bezskutecznie, prawa autorskie majątkowe i własność nośnika wracają do 
pracownika. 
 

Producent utworu audiowizualnego 

 
Przyjmuje się, Ŝe producent nabywa na mocy umowy o stworzenie utworu lub umowy o 
wykorzystanie juŜ istniejącego utworu wyłączne prawa majątkowe do eksploatacji utworu 
jako całości. 
 
Prawa autorskie przysługujące twórcy 
 
Dzielą się one na autorskie prawa osobiste i autorskie prawa majątkowe. Autorskie prawa 
osobiste mają charakter niematerialny, chronią nieograniczoną w czasie więź twórcy z 
utworem. Cechy: 

a)

 

Nie są przedmiotem obrotu 

b)

 

Nie moŜna się ich zrzec 

c)

 

Nie podlegają dziedziczeniu 

d)

 

Nie są ograniczone w czasie 

Są to w szczególności: 

a)

 

Prawo do autorstwa utworu – twórca moŜe Ŝądać by jego autorstwo było ujawnione i 
rozstrzygać w jaki sposób ma to nastąpić 

b)

 

Prawo do oznaczania utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem 

c)

 

Prawo do nienaruszalności formy i treści utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania 

 

- 6 - 

d)

 

Prawo do decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu 

e)

 

Prawo do nadzoru nad sposobem korzystania z utworu 

 

Majątkowe prawa autorskie: 

 

•

 

Zbywalne – w drodze czynności prawnych(umowy) 

•

 

Podlegają dziedziczeniu 

•

 

Są ograniczone w czasie (70 lat po śmierci twórcy) 

Autorskie prawa majątkowe obejmują: 

a)

 

Prawo do korzystania z utworu 

b)

 

Prawo do rozporządzania utworem 

c)

 

Prawo do wynagrodzenia za korzystanie z utworu 

 
 

Obrót autorskimi prawami majątkowymi 

 

1.

 

Przeniesienie autorskich praw majątkowych w drodze umowy z zbywcy na nabywcę.  

2.

 

UpowaŜnienie do korzystania z utworu, z dzieła w określonym zakresie na 
określonych polach eksploatacji(umowa licencyjna). 

 
Umowa o przeniesienie autorskich praw majątkowych: 

1.

 

Wymaga formy pisemnej pod rygorem niewaŜności. 

 

Formy umów 

a.

 

Ustna 

b.

 

Pisemna 

i.

 

Zwykła 

ii.

 

Kwalifikowana 

1.

 

Forma pisemna z datą pewną 

2.

 

Pisemna z podpisem urzędowo poświadczonym 

3.

 

Akt notarialny 

 

2.

 

Umowa musi wskazywać pola eksploatacji, na których będzie czyniony uŜytek z 
utworu.  

3.

 

Umowa jest niewaŜna, jeŜeli przeniesienie autorskich praw majątkowych dotyczy 
wszystkich utworów twórcy, które mają powstać w przyszłości. 

4.

 

Umowa moŜe dotyczyć korzystania z utworu tylko na tych polach eksploatacji, które 
znane są w chwili jej zawarcia.  

5.

 

Zasadą jest odpłatne przeniesienie autorskich praw majątkowych. Nieodpłatny 
charakter przeniesienia, musi wyraźnie wynikać z umowy. Jeśli w umowie nie mówi 
się nic o odpłatności za przeniesienie tych praw, twórcy naleŜy się stosowne 
wynagrodzenie.  

 
Umowa licencyjna: 

1.

 

MoŜe być umowa licencyjna wyłączna i niewyłączna: 

•

 

Licencja wyłączna gwarantuje licencjobiorcy wyłączność korzystania z utworu 
w określony w licencji sposób. Licencja wyłączna wymaga formy pisemnej 
pod rygorem niewaŜności. 

 

- 7 - 

•

 

Licencja niewyłączna polega na tym, Ŝe twórca nie jest pozbawiony 
moŜliwości udzielenia licencji kilku osobom na tych samych polach 
eksploatacji. MoŜe być zawarta w formie dowolnej. 

2.

 

Zasadą jest, Ŝe licencja wygasa po upływie 5 lat. Chyba, Ŝe strony postanowiły 
inaczej. 

 

Ochrona autorskich praw osobistych: 

 
Roszczenia: 

1.

 

W razie zagroŜenia autorskich praw osobistych twórca moŜe Ŝądać zaniechania 
działań naruszających. 

2.

 

W razie naruszenia tych praw moŜe Ŝądać: 

a.

 

Zaniechania dalszych działań naruszających; 

b.

 

Usunięcia skutków naruszeń; 

c.

 

Zadośćuczynienia lub uiszczenia odpowiedniej sumy pienięŜnej na wskazany 
przez twórcę cel społeczny o ile zachowanie sprawcy było zawinione; 

3.

 

Z roszczeniami moŜe wystąpić - Twórca, jeśli Ŝyje. Po jego śmierci osoba przez 
niego wskazana (Np. w testamencie, nawet jeśli testament został uznany za 
niewaŜny). Jeśli nie uczynił tego to z powództwem mogą wystąpić: małŜonek, a w 
razie jego braku kolejno: zstępni(dzieci, wnuki i prawnuki), rodzice, rodzeństwo, 
zstępni rodzeństwa.  

4.

 

Z roszczeniem mogą takŜe wystąpić - Stowarzyszenie twórców właściwe ze 
względu na rodzaj twórczości lub organizacja zbiorowego zarządzania prawami 
autorskimi, która zarządzała prawami zmarłego twórcy.  

 

Ochrona autorskich praw majątkowych 

 
1.

 

Roszczenie o zaniechanie naruszeń 

2.

 

Usunięcie skutków naruszenia 

3.

 

Wydanie uzyskanych korzyści 

4.

 

Odszkodowania albo zapłaty sumy pienięŜnej w wysokości odpowiadającej 
dwukrotności, a gdy naruszenie było zawinione trzykrotności stosownego 
wynagrodzenia, które byłoby naleŜne gdyby uprawniony wyraził zgodę na 
korzystanie z utworu. 

 
Kto moŜe wystąpić z tymi roszczeniami? 
 

1.

 

Twórca o ile przysługują mu prawa majątkowe. 

2.

 

Spadkobiercy 

3.

 

Licencjobiorca wyłączny w zakresie naruszeń pól eksploatacji objętych umową 
licencyjną. 

4.

 

Pracodawca, co do utworu pracowniczego. 

5.

 

Wydawca utworu zbiorowego (encyklopedia) 

6.

 

Producent utworu audiowizualnego (filmu). 

 
Kogo moŜna pozwać? 
 

1.

 

Ten, kto naruszył prawa majątkowe. 

2.

 

Ten, na którego korzyść działa szkoda. 

(sądem pierwszej instancji jest sąd okręgowy) 

 

- 8 - 

 
 
Wygaśnięcie autorskich praw majątkowych: 
 
Autorskie prawa majątkowe wygasają z upływem lat 70: 

•

 

Od śmierci twórcy, a w przypadku utworów współautorskich – od śmierci 
współtwórcy, który przeŜył pozostałych. 

•

 

W odniesieniu do utworu, do którego prawa autorskie majątkowe z mocy ustawy 
przysługują innej niŜ twórca osobie(pracodawca, producent) – liczymy od daty 
rozpowszechnienia utworu, a gdy go nie rozpowszechniono, od daty ustalenia. 

•

 

W odniesieniu do utworu audiowizualnego – od śmierci najpóźniej zmarłej z 
następujących osób: głównego reŜysera, autora scenariusza, autora dialogów, 
kompozytora muzyki do utworu.  

 
Czas trwania autorskich praw majątkowych liczy się w latach pełnych następujących po roku, 
w którym nastąpiło jedno z wyŜej wymienionych zdarzeń. 
Jeśli utwór rozpowszechniono w częściach, odcinkach, fragmentach, bieg terminu liczy się 
oddzielnie od daty rozpowszechnienia kaŜdej z części. 
 
Ochrona programów komputerowych: 
 
Brak jest definicji programu komputerowego 
 
Program komputerowy jest chroniony jak utwór literacki.  
Uprawnienia pracodawcy do programu komputerowego: 
Przysługują prawa autorskie majątkowe. 
 
Co wolno legalnemu nabywcy programu komputerowego? 
 
Twórcy programu przysługują następujące autorskie prawa majątkowe: 

1.

 

Prawo do reprodukcji (zwielokrotnienia programu) 

2.

 

Prawo do tłumaczenia, adaptacji i wprowadzania innych zmian do programu 

3.

 

Prawo do rozpowszechniania programu. 

4.

 

Prawo do rozporządzania programem komputerowym 

5.

 

Prawo do pobierania wynagrodzenia za korzystanie z programu komputerowego. 

 

Autorskie prawa majątkowe 

 

I.

 

Jeśli umowa nie stanowi inaczej to legalny dysponent programu komputerowego 
(nabywca kopii lub licencjobiorca) moŜe bez zgody twórcy zwielokrotniać program w 
całości lub w części, a takŜe tłumaczyć, przystosowywać i zmieniać go w zakresie, w 
jakim jest to niezbędne do korzystania z programu zgodnie z jego przeznaczeniem.  
Do działań tego rodzaju naleŜą: 

a.

 

Zwykłe stosowanie programu w komputerze 

b.

 

Poprawianie błędów 

c.

 

Testowanie programu z punktu widzenia zakaŜenia wirusami i usuwanie tych 
wirusów 

d.

 

Zmienianie parametrów programu wywołane zmianą przepisów, standardów, 
wymogów. 

 

- 9 - 

e.

 

Dostosowanie programu do wymogów nowszych wersji sprzętu 
komputerowego 

f.

 

Integrowanie programu z innymi stosownymi programami 

 

II.

 

Nie wymaga zezwolenia uprawnionego, nie podlega wyłączeniom umownym: 

a.

 

Uprawnienie do sporządzenia kopii zapasowej, jeŜeli jest to niezbędne do 
korzystania z programu. Jeśli umowa nie stanowi inaczej, kopia zapasowa nie 
moŜe być uŜywana równocześnie z programem komputerowym 

b.

 

Uprawnienie do analizowania ( obserwowanie, badanie i testowanie 
funkcjonowania programu) w celu poznania jego idei i zasad pod warunkiem, 
Ŝ

e czynności te będą wykonywane w trakcie wprowadzania, wyświetlania, 

stosowania, przekazywania lub przechowywania programu.  

c.

 

Dekompilacja programu – zwielokrotnienie kodu programowego lub 
tłumaczenie jego formy sprowadzające się do odtworzenia jego kodu 
ź

ródłowego na podstawie jego kodu wynikowego przeprowadzane w celu 

osiągnięcia współdziałania programu z innym programem. Dekompilacja jest 
dopuszczalna, gdy spełnione są łącznie następujące warunki: 

i.

 

Jest wykonywana przez osobę uprawnioną do korzystania z programu 

ii.

 

Nie jest łatwo dostępne inne źródło odpowiedniej informacji 

iii.

 

Przedmiotem dekompilacji są wyłącznie te fragmenty oryginalnego 
programu komputerowego, które są niezbędne do osiągnięcia 
współdziałania z innym niezaleŜnie stworzonym programem 

 

Autorskie prawa osobiste 

 
Twórcy programu komputerowego przysługują następujące autorskie prawa osobiste: 

1.

 

Prawo do autorstwa programu 

2.

 

Prawo do oznaczania programu swoim nazwiskiem, pseudonimem lub 
rozpowszechniania go anonimowo 

 
Twórcy nie przysługują prawa osobiste: 

1.

 

Prawo do decydowania o pierwszym udostępnieniu programu (to jest prawo 
majątkowe) 

2.

 

Prawo do nienaruszalności formy i treści programu (poniewaŜ ma takie prawo 
majątkowe) 

3.

 

Prawo do nadzoru nad sposobem korzystania z programu 

 
 
Prawo własności przemysłowej reguluje stosunki w zakresie wynalazków, wzorów 
przemysłowych, wzorów uŜytkowych, znaków towarowych, topografii układów scalonych i 
oznaczeń geograficznych, a takŜe zasady, na jakich przedsiębiorcy mogą przejmować 
projekty racjonalizatorskie. Na wynalazki przyznawane są patenty. Na wzory uŜytkowe i 
znaki towarowe przyznawane jest prawo ochronne. Na wzory przemysłowe, topografię 
układów scalonych i oznaczenia geograficzne udzielane jest prawo z rejestracji. Ochrona w 
prawie własności przemysłowej powstaje z chwilą zgłoszenia projektu wynalazczego, znaku 
towarowego, oznaczenia geograficznego do urzędu patentowego. Co do projektów 
racjonalizatorskich przedsiębiorca sam ustala regulamin racjonalizacji, w którym określa, co 
jest projektem racjonalizatorskim, na jakich zasadach będzie takie projekty przyjmował i jakie 
są zasady wynagradzania za nie. 
 

 

- 10 - 

Wynalazek 

 
Nie ma definicji wynalazku. Wynalazek musi spełniać pewne cechy, aby nadawał się do 
opatentowania: 

1.

 

Musi być nowy 
Wynalazek jest nowy, jeŜeli nie naleŜy do stanu techniki. Przez stan techniki 
rozumie się wszystko to, co przed datą według, której oznacza się pierwszeństwo 
do uzyskania patentu, zostało udostępnione do wiadomości powszechnej w formie 
pisemnego lub ustnego opisu, przez stosowanie, wystawienie lub ujawnienie w 
inny sposób 

2.

 

Musi mieć poziom wynalazczy 
Wynalazek ma poziom wynalazczy jeŜeli dla znawcy z danej dziedziny jest 
zaskoczeniem czyli nie wynika w sposób oczywisty ze stanu techniki. 

3.

 

Musi nadawać się do przemysłowego stosowania 
Wynalazek nadaje się do przemysłowego stosowania jeŜeli według wynalazku 
moŜe być uzyskiwany produkt lub wykorzystywany sposób w jakiejkolwiek 
działalności przemysłowej nie wykluczając rolnictwa. 

Za wynalazki nie uwaŜa się w szczególności: 

•

 

Teorii naukowych i metod matematycznych  

•

 

Wytwory jedynie o charakterze estetycznym 

•

 

Zasady i metody dotyczące działalności umysłowej lub gospodarczej oraz gier 

•

 

Wytwory, których niemoŜność wykorzystania moŜe być wykazana w świetle 
powszechnie przyjętych i uznanych zasad nauki 

•

 

Programy do maszyn cyfrowych 

•

 

Przedstawianie informacji  

 
Patentu nie udziela się na: 

•

 

Nowe odmiany roślin lub rasy zwierząt 

•

 

Sposoby leczenia ludzi i zwierząt metodami chirurgicznymi lub terapeutycznymi oraz 
sposoby diagnostyki stosowane na ludziach lub zwierzętach 

•

 

Wynalazki, których wykorzystanie byłoby sprzeczne z porządkiem publicznym 
(wynalazki wojskowe) 

 
 
Pierwszeństwo do uzyskania patentu: 

1.

 

Podstawowym sposobem oznaczenia pierwszeństwa jest data zgłoszenia wynalazku 
do urzędu patentowego. Zgłoszenie uwaŜa się za dokonane w dniu, w którym 
wpłynęło do urzędu patentowego lub zostało odebrane faksem. W przypadku 
przesłania zgłoszenia faksem oryginał naleŜy dostarczyć w ciągu 30 dni od nadania 
faksu. Termin ten jest nieprzywracalny. JeŜeli faks jest nieczytelny albo nie jest 
toŜsamy z oryginałem albo wpłynął po 30 dniach od nadania faksu za datę zgłoszenia 
uznaje się dzień, w którym dostarczono oryginał. 

2.

 

Pierwszeństwo z wystawy 
Pierwszeństwo do uzyskania patentu oznacza się takŜe według daty wystawienia 
wynalazku na wystawie międzynarodowej oficjalnej lub oficjalnie uznanej jeŜeli 
zgłoszenie w urzędzie patentowym zostanie dokonane w okresie 6 miesięcy od daty 
wystawienia. 

3.

 

Pierwszeństwo konwencyjne 
Prawo do uzyskania pierwszeństwa zgłoszenia ustala się równieŜ na zasadach 
określonych w ustawach międzynarodowych według daty pierwszego prawidłowego 

 

- 11 - 

zgłoszenia wynalazku w państwie, które podpisało daną umowę jeŜeli od tej daty 
zgłoszenie w urzędzie patentowym zostanie dokonane w okresie 12 miesięcy. 

 
Zgłoszenie wynalazku powinno obejmować: 

1.Podanie 
2.Opis wynalazku 

Tytuł, dziedzina, znany zgłaszającemu stan techniki,  

3.ZastrzeŜenia patentowe 
4.Skrót opisu(do publikacji) 
5.Rysunki (jeśli jest to niezbędne dla wyjaśnienia wynalazku) 
6.Pełnomocnictwo, gdy twórca korzysta z pomocy rzecznika patentowego 
 

 
 

Rozpatrywanie zgłoszenia: 

 

1.

 

Po wpłynięciu zgłoszenia UP nadaje mu kolejny numer i stwierdza datę wpływu oraz 
zawiadamia o tym zgłaszającego. Zawiadomienie przez UP zgłaszającego o 
wpłynięciu jego zgłoszenia jest obligatoryjne. Stanowi zwykle pierwszy dokument w 
postępowaniu zgłoszeniowym o udzielenie ochrony. 

2.

 

JeŜeli UP stwierdzi brak opłaty za zgłoszenie, wzywa zgłaszającego do jej uiszczenia 
w ciągu miesiąca. W tym samym terminie zgłaszający moŜe złoŜyć wniosek o 
zwolnienie go z części opłaty. W razie nie uiszczenia tej opłaty i nie zgłoszenie 
wniosku o zwolnienie z opłaty zgłoszenie uwaŜa się za wycofane, a postępowanie 
umarza się.  

3.

 

Do czasu wydania decyzji w sprawie udzielenia patentu na wynalazek zgłaszający 
moŜe wprowadzić uzupełnienia i poprawki do zgłoszenia. Nie mogą one jednak 
wykraczać poza to, co zostało ujawnione jako przedmiot rozwiązania w opisie 
wynalazku w dniu dokonania zgłoszenia.  

4.

 

O zgłoszeniu wynalazku UP dokonuje ogłoszenia w biuletynie UP niezwłocznie po 
upływie 18 miesięcy od daty pierwszeństwa do uzyskania patentu. Nie ogłasza się o 
zgłoszeniu jeŜeli: 

•

 

Dotyczy ono wynalazku tajnego 

•

 

Przed terminem ogłoszenia, wydana została decyzja ostateczna o odmowie 
udzielenia patentu lub umorzenia postępowania 

5.

 

Po dokonaniu ogłoszenia przez UP kaŜdy moŜe zapoznać się z cała dokumentacją 
dotyczącą wynalazku(co nie oznacza, Ŝe z całością akt sprawy). Osoby trzecie mogą 
zapoznać się z opisem zgłoszeniowym wynalazku obejmującym opis wynalazku, 
zastrzeŜenia patentowe, dołączone do zgłoszenia rysunki. Osoby te mogą w ciągu 6 
miesięcy od dnia zgłoszenia zgłaszać do UP uwagi o istnieniu okoliczności 
uniemoŜliwiających udzielenie patentu lub prawa ochronnego. 

6.

 

UP sporządza dla kaŜdego zgłoszenia wynalazku podlegającego ogłoszeniu 
sprawozdanie o stanie techniki obejmujące wykaz publikacji, które będą brane pod 
uwagę przy ocenie zgłoszonego wynalazku niezwłocznie po sporządzeniu 
sprawozdania UP przekazuje je zgłaszającemu. 

7.

 

JeŜeli UP stwierdzi brak ustawowych warunków wymaganych do uzyskania patentu 
wydaje decyzję o odmowie udzielenia patentu. 

8.

 

JeŜeli UP nie stwierdzi braku ustawowych warunków do uzyskania patentu, a upłynął 
juŜ okres 6 miesięcy od dnia ogłoszenia o zgłoszeniu wydaje decyzję o udzieleniu 
patentu. 

 

- 12 - 

9.

 

Udzielenie patentu następuje pod warunkiem uiszczenia opłaty za pierwszy okres 
ochrony. W razie nie uiszczenia opłaty w wyznaczonym terminie UP stwierdza 
wygaśnięcie decyzji o udzieleniu patentu. 

10.

 

Udzielony patent podlega wpisowi do rejestru patentowego 

11.

 

Udzielenie patentu stwierdza się przez wydanie dokumentu patentowego. 

 
 
 
 

Prawo 

wył

ą

czne 

Przedmiot 

ochronny 

Okres, na który 

udzielane jest 

prawo 

wył

ą

czne 

Zakres uzyskanych 

uprawnie

ń

 

Wymogi formalne 

Patent 

Wynalazek 

20 lat 

Prawo wył

ą

cznego 

korzystania w sposób 

zarobkowy lub 

zawodowy na 

obszarze RP 

nowy;  

posiada poziom 

wynalazczy; 

nadaje si

ę

 do 

przemysłowego 

stosowania 

Prawo 

ochronne 

Wzór u

Ŝ

ytkowy 

10 lat 

Prawo wył

ą

cznego 

korzystania w sposób 

zarobkowy lub 

zawodowy na 

obszarze RP 

rozwi

ą

zanie nowe; 

u

Ŝ

yteczne; 

 o charakterze 

technicznym 

Prawo z 

rejestracji 

Wzór 

przemysłowy 

25 lat 

Prawo wył

ą

cznego 

korzystania w sposób 

zarobkowy lub 

zawodowy na 

obszarze RP 

posta

ć

 wytworu 

nowa;  

posiadaj

ą

ca 

indywidualny 

charakter; 

 
 

 

- 13 - 

 
 

Prawo 

ochronne 

Znak towarowy 

10 lat z 

mo

Ŝ

liwo

ś

ci

ą

 

odnowienia 

ochrony na 

kolejne okresy 

10 letnie 

prawo wył

ą

cznego 

u

Ŝ

ywania w sposób 

zarobkowy lub 

zawodowy na 

obszarze RP  

(Np umieszczanie na 

towarach, w 

reklamie) 

Nadaje si

ę

 do odró

Ŝ

niania 

w obrocie towarów lub 

usług jednego 

przedsi

ę

biorstwa od tego 

samego rodzaju towarów 

lub usług innych 

przedsi

ę

biorstw 

Prawo z 

rejestracji 

Oznaczenie 

geograficzne 

Nieograniczone 

w czasie, trwa 

od dokonania 

wpisu w 

rejestrze 

oznacze

ń

 

geograficznych 

prawo u

Ŝ

ywania w 

obrocie o ile towary 

spełniaj

ą

 warunki 

korzystania z 

oznaczenia 

geograficznego 

odnosi si

ę

 bezpo

ś

rednio 

lub po

ś

rednio do nazwy 

miejsca, miejscowo

ś

ci, 

regionu lub terenu. 

Identyfikuje towar jako 

pochodz

ą

cy z tego terenu, 

a okre

ś

lona jako

ść

, dobra 

opinia lub inne cechy 

towaru s

ą

 przypisywane 

przede wszystkim 

pochodzeniu 

geograficznemu tego 

towaru. 

Prawo z 

rejestracji 

Topografia 

układu 

scalonego 

10 lat 

Prawo wył

ą

cznego 

u

Ŝ

ywania w sposób 

zarobkowy lub 

zawodowy na 

obszarze RP 

Polega na przestrzennym 

wyra

Ŝ

onym w dowolny 

sposób rozplanowaniu 

elementów z których co 

najmniej jeden jest 

elementem aktywnym oraz 

wszystkich lub cz

ęś

ci 

poł

ą

cze

ń

 układu 

scalonego;  
oryginalne; 

 
 

 

 

- 14 - 

 

 
 
Otwarta – uprawniony z patentu moŜe złoŜyć w urzędzie patentowym oświadczenie o 
udzieleniu licencji kaŜdemu zainteresowanemu. Oświadczenie to nie moŜe być cofnięte ani 
zmienione. Uprawniony z patentu ponosi opłaty okresowe za ochronę o połowę niŜsze, a 
opłata licencyjna nie moŜe przekroczyć 10% korzyści uzyskanych przez licencjobiorcę. 
Licencja otwarta jest pełna i niewyłączna. 
 
Dorozumiana – jeŜeli umowa o wykonanie prac badawczych lub inna podobna nie stanowią 
inaczej przyjmuje się, Ŝe wykonawca tych prac udzielił zamawiającemu licencji na 
korzystanie z wynalazku zawartego w przekazanych wynikach prac badawczych. 
 
Przymusowa – jest to jedyna licencja, której udziela urząd patentowy, a nie uprawniony z 
patentem. Jest ona ustanawiana gdy: 

1.

 

Istnieje konieczność zapobieŜenia lub usunięcia stanu zagroŜenia bezpieczeństwa 
państwa. 

2.

 

Jeśli uprawniony naduŜywa patentu. 

3.

 

JeŜeli uprawniony z patentu późniejszego musi skorzystać z wynalazku, na który 
wcześniej udzielono patent, a uprawniony z patentu wcześniejszego nie godzi się na 
zawarcie umowy licencyjnej w sytuacji gdy jest to konieczne dla zaspokojenia potrzeb 
rynku krajowego. Zakres i czas trwania tej licencji, wysokość opłat licencyjnych, 
sposób i terminy ich zapłaty oraz szczegółowe warunki wykonywania licencji ustala 
urząd patentowy. Decyzja o udzieleniu licencji przymusowej moŜe być zmieniona po 
upływie 2 lat na wniosek zainteresowanego. 

 
 

 

- 15 - 

Co trzeba umieć? 

 
Dobra osobiste 
Co to są dobra osobiste? 
Jakie roszczenia przysługują? 
 
Prawo autorskie 
Co to jest utwór? 
Co to jest utrwalenie a ustalenie utworu? 
Kiedy prawo do utworu przysługuje pracodawcy? Utwór pracowniczy 
Jakie są i ich cechy - autorskich praw osobistych i majątkowych? 
Ile trwają prawa autorskie? 
Obrót autorskimi prawami majątkowymi?(cechy licencji i umowy o przeniesienie) 
 
Programy komputerowe 
 
Co wolno legalnemu dysponentowi programu komputerowego? 
 
Wynalazki 
 
Licencje szczególne? 
Jak ustalane jest pierwszeństwo do wynalazku? 
Zgłoszenie faksem? 
Cechy wynalazku? 
 
 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Sporządził Sebastian Sieradzki