1. Zarządzanie



koordynowanie pracy zespołów ludzkich i środków produkcji dla osiągnięcia zamierzonych

celów w sposób jak najbardziej efektywny (Mała Encyklopedia Ekonomiczna).



(Wg R.W. Griffina) zarządzanie to zestaw działań(obejmujących planowanie, podejmowanie

decyzji organizowanie, przewodzenie- kierowanie ludźmi i kontrolowanie) skierowanych na

zasoby organizacji (ludzkie, finansowe, rzeczowe, informacyjne) i wykonywanych z zamiarem
osiągnięcia celów organizacji w sposób sprawny i skuteczny.



specyficzna funkcja, która powoduje regulację działaności zbiorowej w określonej jednostce, to
organizacja struktur oraz kontrola realizacji celów.

2. Funkcje zarządznia:



planowanie, organizowanie, motywowanie i kontrolę

Związki między funkcjami:

PLANOWANIE

STEROWANIE

KONTROLA

3. Organizacja według Kotarbińskiego- pewien rodzaj całości składającej się z części, przy czym

części te współprzyczyniają się do powodzenia całości

4. Organizacja według Griffina -grupa ludzi, którzy współpracują ze sobą w sposób uporządkowany

i skoordynowany, aby osiągnąć pewien zestaw celów.

5. Model organizacji wg Gryffina
Między poszczególnymi elementami organizacji występują wzajemne relacje. Powodują one, że zmiany
zachodzące w którymkolwiek elemencie wymusza zmiany w pozostałych.



Ludzie (L) - to członkowie organizacji wraz z ich wiedzą, kwalifikacjami, systemem wartości,
motywacją do pracy etc. Jest to społeczny element organizacji.



Cele (C) - drugi element społeczny organizacji. Rozumiane jako zbiór zamierzeń przewidzianych do
realizacji w jakimś przedziale czasu. Z nich wywodzą się zadania cząstkowe przewidziane do

realizacji na poszczególnych stanowiskach pracy.



Technologia (T) - zbiór wytycznych sprawnego działania i sposobów wytwarzania - stanowi

techniczny element organizacji



Struktura (S) - również techniczny element organizacji. Ściślej struktura organizacyjna, rozumiana

jako zbiór regul porządkujących zachowania uczestników organizacji. Jest ona konsekwencją

podziału pracy, uważanego wręcz za przyczynę organizacji.

6. Podsystem społeczny organizacji:
Zawiera uczestników organizacji, ich motywację, postawy, wartości, kulturę oraz więzi społeczne

występujące między nimi.
7. Podsystem techniczny organizacji:
W skład wchodzą stosowane w organizacji, technologie, umiejętności techniczne, maszyny, urządzenia,
budynki i ich wyposażenie.
8. ODMIANY OSOBOWOŚCI

W literaturze najczęściej spotykanymi opisami odmian osobowości są:



biurokratyczna - charakteryzuje się wyuczoną nieudolnością, wysokim stopniem konformizmu,

technicyzmem i formalizmem w działaniu, wysokim stopniem dyscypliny, podstawą dominacji

wobec klientów i petentów, obroną własnych interesów przez dokumentowanie swoich działań i
nieumiejętnością uczenia się na własnych błędach. Przykładem jest urzędnik.



autorytarna - cechuje się szczególnym połączeniem agresywnej dominacji i podległości wobec

autorytetów.



gracza - osoba, która lubi zmiany i chce wpływać na nie; lubi też podejmować skalkulowane

ryzyko. Przykład - makler giełdowy.



profesjonalisty - związek z organizacją polega na sprzedaży swojej wiedzy, kwalifikacji i

umiejętności.



przedsiębiorcy - jest człowiekiem z dużą potrzebą osiągnięć, który dąży do pracy na własny koszt

i własny rachunek.



twórcza - ludzie o twórczej osobowości intereują się bardziej tym, czego nie ma, niż tym co jest.

Postrzegają rzeczywistość przez pryzmat problemów.

9. .rganizacyjnymi grupami interesów są:



G. konserwatywne - członkowie rekrutują się z osób pracujących na najwyższych szczeblach

hierarchii organizacyjnej. Grupy te są nastawione na obronę dotychczasowych pozycji.



G. strategiczne - członkowie również pracują na najwyższych szczeblach hierarchii, ale nie są w pełni
zadowolone ze swojego statusu, zmierzają do poprawy swoich pozycji.



G. wybuchowe - członkami są pracownicy wykonawczy o podstawowym znaczeniu dla
funkcjonowania i rozwoju organizacji.



G. apatyczne - członkami są pracownicy o niskim organizacyjnym statusie, świadomi sowjej
marginesowej roli w organizacji.

10. Kultura organizacyjna jest zbiorem charakterystycznych dla danej organizacji norm i wartości

podbudowanym założeniami co do natury rzeczywistości i wyrażającym się artefakty.

Istotę kultury organizacyjnej wyjaśnia model E. Scheina, z wyodrębnionymi trzema poziomami,

różniącymi się między sobą trwałością i widocznością.

Widoczne i uświadomione



Częściowo widoczne i uświadomione

Całkiem niewidczone
i nieuświadomione

Artefakty

Normy i
wartości

Założenia

11. Czynniki zewnętrzne to:



- kultura narodowa



- system wartości społeczeństwa



- system wartości społecznej regionu



- lokalny system wartości

12. Czynniki wewnętrzne to:



- sytuacja rynowa



- branża



- historia i wielkość organizacji



- wykształcenie uczestników organizacji



- więzi emocjonalne między uczestnikami organizacji

13. Kultura organizacyjna spełnia kilka ważnych funkcji:
- wyznacza granice organizacji
- zapewnia uczestnikom organizacji poczucie tożsamości
- ułatwia poszczególnym osobom angażowanie się w coś więcej niż tylko w interes własny
- zwiększa stabilność systemu społecznego
- służy jako mechanizm wyjaśniający i kontrolny, kształtujący postawy i zachowania pracowników
14. W działalonści organizacji cele spełniają ważne funkcje:



Nadają jednolity kierunek działania uczestników organizacji. Wytyczone cele pozwalają im

zrozumieć, dokąd organizacja zmierza i dlaczego realizacja określonych zmierzeń jest tak ważna.



Sprzyja dobremu planowaniu, które z kolei ułatwia ustalenie celów w przyszłości.

15. .Dla jakich ważnych dziedzin wyznacza się cele organizacji?

Mogą odnosić się do marketingu, finansów, produkcji etc.

16. Technologia jest to zbiór metod i technik w procesie przeobrażeń (transformacji).

Technologia obejmuje:
- niezbędną wiedzę potrzebną do realizacji zadań
- umiejętności posługiwania się tą wiedzą
- wyposażenie techniczne

Technologia zależy od celu organizacji oraz ludzi i ich kwalifikacji; ma ogromny wpływ na strukturę

organizacyjną. W każdej organizacji istnieje inna technologia. Wynika ona także z hierarchii
organizacyjnej, jak i funkcjonalnego podziału pracy.

Przyjmując podział pracy jako kryterium podziału technologii wewnątrz organizacji, możemy wydzielić:
- techonologię bezpośrednio wytwarzającą produkty i usługi, które są dostarczane otoczeniu
- technologię podtrzymującą proces bezpośredni (np. księgowość, kadry)
- technologię służącą dostosowaniu się do otoczenia (badanie rynku, ustalenie strategii, analiza
ekonomiczna)
17. Typy technologii
TYPOLOGIA WG PERROWA:

- technologia rutynowa - niska zmienność i wysoka analizowalność zadań
- technologia rzemieślnicza - niska zmienność i analizowalność zadań

- technologia inżynierska - wysoka zmienność i analizowalność zadań
- technologia nierutynowa - wysoka zmienność i niska analizowalność zadań

TYPOLOGIA WG THOMPSONA

- technologia łańcuchowa - wiąże się ona tak z produkcją masową jak i z procesami przetwarzania

ciągłego. Jej prototypem jest linia montażowa.
- technologia pośrednicząca - kojarzy ona ze sobą klientów wymiany lub transakcji. Firmy

posługujące się tą technologią, działają jako pośrednicy, kojarząc interesy dwóch lub więcej stron

transakcji.
- technologia intensywna - wymaga koordynacji wyspecjalizowanych umiejętności specjalistów

przetwarzających czynniki wejściowe w wynik zgodny z zamówieniem

Technologię dzieli się w nich na (podział stosowany w przedsiębiorstwach):

- produkcję masową - wielkoseryjną

- procesy ciągłe - aparaturowe

- produkcję jednostkową - krótkoseryjną

18. .Struktura organizacyjna to sposób uporządkowania elementów organizacji. Pojęcie struktury

obejmuje także stosunki zachodzące pomiędzy elementami zorganizowanej całości.

Wyróżniamy dwa ujęcia struktury:

- ujęcie statyczne ujmuje relacje pomiędzy elementami w danej chwili z pominięciem czasu
- ujęcie dynamiczne to struktura zdarzeń zachodzących w czasie. To sposób uporządkowania

procesów.
Struktura organizacyjna jest rezultatem:
- podziału pracy
- podziału władzy
- koordynacji i integracji elementów i działań
19. Pięć cech organizacji:
- Konfigurację - odzwierciedlającą kształt struktury, ról i pozycji organizacyjnych, przedstawiającą

między innymi wysokość hierarchii organizacyjnej, rozpiętość kierowania na poszczególnych szczeblach,

stopień rozczłonkowania oraz propozycji części składowych
- Centralizację - określającą wewnętrzną władzę w organizacji, w więc rozmieszczenie uprawnień

decyzyjnych
- Specjalizację - charakteryzującą wynikający z podziału pracy stopień ograniczenia dowolności

zachowań w realizacji zadań i obowiązków organizacyjnych
- Standaryzację - dotyczącą typowości działań i zachowań. Wynika ona z przyjętych ujednoliconych

sposobów postępowania, powtarzalnych procedur organizacyjnych i przestrzeganych zwyczajów
- Formalizację - charakteryzującą zakres, w jakim łączność, wzorce działania i postępowania są zapisane
w dokumentach organizacyjnych.

20. Według M. Hatch - za otoczenie organizacji uważa się za byt leżący poza jej granicami

OTOCZENIE

ORGANIZACJA

Proces przekształcenia

Czynniki wejściowe:
- surowce
- kapitał
- wiedza
- siła robocza
- wyposażenie

Czynniki wyjściowe:
- produkty
- usługi

21. Sieć międzyorganizacyjna składa się z siedmiu elementów:
związki zawodowe, instytucje kontrolne, dostawcy, klienci, grupy interesów, partnerzy i konkurenci W

wielu przypadkach wymienione elementy stanowią inne organizacje.

22. Sektory otoczenia ogólnego organizacji:

SEKTOR SPOŁECZNY Są to przede wszystkim elementy struktury klasowej społeczeństwa, względy

demograficzne, wzroce mobilności, style życia i tradycyjne instytucje społeczne (system edukacji, handel,
rozmaite zawody)
SEKTOR KULTUROWY To obyczaje, tradycje i oczekiwania względem zchowań i wartości
społeczeństwa, w którym funkcjonuje dana organizacja. Wskazują one, jakie produkty, usługi i normy

postępowania społeczeństwo sobie ceni.
SEKTOR PRAWNY To panujący porządek prawny, stopień szczegółowości norm prawnych,
zwłaszcza regulacji dotyczących powstawania i funkcjonowania organizacji.
SEKTOR POLITYCZNY To panujący system polityczny, sposób sprawowania władzy i stopień

integracji czynnikiów politycznych w otoczeniu organizacji.
SEKTOR EKONOMICZNY To ogólna kondycja systemu gospodarczego, w którym funkcjonuje

organizacja. Składają się na niego rynki: pracy, finansowy, towarów i usług.
SEKTOR TECHNOLOGICZNY To nie tylko wytwory techniki: maszyny, urządzenia, infrastuktura

technologiczna (drogi, linie energetyczne, telekomunikacyjne itp.), lecz także wiedza techniczna i

technologiczna, z której organizacja może korzystać.
SEKTOR FIZYCZNY To zasoby naturalne, klimat, jakość gleby, system hydrologiczny, a także stopień

zmian w przyrodzie wskutek działalności człowieka.

23. CECHY OTOCZENIA ZMIENNEGO:

- Rodzaj produktów i usług podlega częstym lub permanentnym zmianom

- Powstają innowacje techniczne i technologiczne powodujące, że dotychczas wykorzystywane urządzenia

techniczne i stosowana technologia szybko się starzeją
- Występują częste zmiany upodobań i zachowań klientów oraz zachowań konkurentów

- Występują częste i nieprzewidziane zmiany w polityce państwa wobec organizacji gospodarczych

- Następują szybkie zmiany w postawach i systemach wartości ludzi

24. CYKL ŻYCIA ORGANIZACJI:

Cykl życia organizacji jest to sekwencja

etapów, przez które przechodzi większość organizacji w trakcie

swego istnienia. Etapy te wykazują określone różnice zarówno pod względem ilościowym, jak też
jakościowym. Są stymulowane przez różnego rodzaju siły wewnętrzne i zewnętrzne.

Według R.W. Griffina wyróżnić można następujące, podstawowe etapy cyklu życia organizacji:

narodziny, młodość, wiek średni, dojrzałość.

Narodziny - głównym celem organizacji jest przetrwanie i utrzymanie się na rynku. Realizowana

strategia polega na nastawieniu się na szybkie wykorzystanie pojawiających się szans.

Młodość - nacechowana jest wzrostem i ekspansją wszystkich zasobów organizacji, elastycznością,

adaptacyjnością, szybkością działania, a także innowacyjnością i kreatywnością. Prowadzi to do

zwiększenia rozmiarów organizacji.

Wiek średni - następuje stabilizacja organizacji, jej rozmiary. Organizacja wypracowuje pozycję na ynku,

czerpie korzyści z osiągniętego poziomu wzrostu.

Dojrzałość - okres stabilizacji który może przerodzić się w schyłek. Kryzys - kumulacja wielu zjawisk na

rynku, zagrożenie pozycji konkurencyjnej na rynku oraz zdolności do generowania zysków. Przyczyny -

zewnętrzne (spadek popytu), wewnętrzne (błędy w zarządzaniu).

25. Typy struktur organizacyjnych:

Proste, linowe, wieloliniowe, sztabowo –liniowe, funkcjonalne, wielozakładowe.

26.

Wady struktur organizacyjnych- linowych - wysoki stopień centralizacji, niepełne wykorzystanie

ludzkich zdolności, mała motywacja do współpracy wskutek wysokiego stopnia centralizacji, długa

droga przepływu informacji, ograniczania inicjatywy, spiętrzenie kierownia, konieczność

orientowania się każðego kierownika we wszystkich zakresach działalności organizacji.

27. Zalety struktur sztabowo-liniowych - jednoznacznie określony, planowy podział pracy,

kompetencji i odpowiedzialności, prostotę i przejrzystość konstrukcji, szybkość decyzji, zachowanie

autorytetu kierownika.

28.

Planowanie



jest najważniejszą funkcją zarządzania. Stanowi początek i podstawę wszelkich późniejszych działań.



jest ustalaniem celów i projektowaniem sposobów realizacji przyszłych działań, opartych na

identyfikacji i analizie obecnych i przewidywaniu przyszłych warunków. Natomiast plan jest

optymalnym projektem przeprowadzenia przyszłych działań, wybranym spośród wielu.

29. Rodzaje planów w różnych horyzontach czasu:



Plany długookresowe określają podstawową misję i strategię organizacji



Plany średniookresowe określają rodzaj nakładów i wyników



Plany krótkookresowe programują czynności

30. Planowanie składa się z czterech podstawowych etapów:

- ustalenia celów lub zbioru celów

- określenia istniejącej sytuacji
- ustaleniu, co sprzyja, a co przeszkadza w realizacji celów

- opracowania planu lub zbiorem działań prowadzących do osiągnięcia celu (celów)

31. FUNKCJE PLANOWANIA

1.

Funkcja koordynacyjna - zapewnienie równowagi między celami, zadaniami.

2.

Funkcja integracyjna - zapewnienie równowagi między konkretnymi celami.

3.

Funkcja mobilizacyjna - plan może być podstawą oceny działalności przedsiębiorstwa,

proponować systemy motywacyjne, a także zasady podziału zysku.

4.

Funkcja kształcąca - ujawnia się przy analizie różnych wariantów planu i analizie stopnia

realizacji planu.

32.

Prognozowanie - proces opracowywania założeń lub przesłanek dotyczących przyszłości, którą

mogą wykorzystywane przez menedżerów w planowaniu lub podejmowaniu decyzji.

Najczęściej opracowuje się

prognozy dotyczące przyszłej wielkości sprzedaży, dochodów z różnych

źródeł, przewiduje rozwój techniki. Wykorzystywane są również prognozy zasobów (ludzie, surowce),
gospodarcze (warunki ogólnoekonomiczne), ludnościowe, rozmiarów rynku i inne.

33. TECHNIKI PROGNOZOWANIA W ORGANIZACJACH

1.

Prognozowanie metodą orientacyjną - oparte jest na szacunkach zebranych za pomocą

kwestionariuszy lub wywiadów.

2.

Prognozowanie metodą historyczną - oparte na zbieraniu danych, analizie danych oraz założeniu,

że ustalony w ten sposób

trend utrzyma się również w przyszłości.

3.

Prognozowanie metodą analizy statystycznej - wykorzystuje się analizę matematyczną dla ustalenia

relacji przyczynowo-skutkowych.

34. Metody planowania strategicznego

1.

Bezscenariuszowe

a. metoda portfelowa

b. metoda portfelowa posługująca się 4-polową macierzą (BCG).

2.

Scenariuszowe - strategia marketingowa, finansowa, produkcyjna i personalna

35. Motywowanie:



Proces kierowniczy polegający na wpływaniu na zachowania ludzi, z uwzględnieniem wiedzy

o tym, co powoduje takie, a nie inne zachowanie człowieka



Psychologiczny stan przyczyniający się do stopnia jakiego człowiek się angażuje.

36. Teoria potrzeb Maslowa opiera się na pięciostopniowej hierarchii potrzeb człowieka. Zgodnie z ta

koncepcją w miarę zaspokajania potrzeb niższego rzędu pojawiają się potrzeby wyższe.

37. 5 potrzeb wg teorii Maslowa :

Fizjologiczne, bezpieczeństwa, przynależności (społeczne), szacunku (psychologiczne ),

samorealizacji.

38. Czynniki w teorii motywacji wg F. Herzberga :



Higieniczne- polityka i administracja firmy, nadzór, stosunki międzyludzkie, pozycja,

pewność pracy, życie osobiste, warunki pracy



Motywujące – osiągnięcia, uznanie, zainteresowanie pracą, odpowiedzialność, awanse.

39. Współczesne poglądy na motywację (teorie):



Potrzeb



Sprawiedliwości



Oczekiwań



Wzmocnienia



Wyznaczenia celów

40. Teoria motywacji ERG

Zakłada, że ludzie dążą do zaspokajania hierarchii potrzeb egzystencjonalnych, społecznych i

rozwojowych, jeżeli wysiłki zmierzające do zaspokojenia potrzeb z wyższego poziomu są

daremne, dana osoba powraca do zaspokojenia potrzeb z niższego poziomu.

41. Założenie z teorii motywacji:



Nie narzuca kolejności realizacji potrzeb



Dopuszcza możliwość równoczesnego motywowania przez więcej niż jedną kategorię

czynników



Uwzględnia demotywację

42. Przywództwo - oddziaływanie na zachowania innych, sztuka mobilizowania ludzi do skutecznych

działań.

43. Komunikacja w organizacji- proces przetwarzania informacji od jednej osoby do drugiej.

Skuteczne komunikowanie się to proces wysyłania informacji w taki sposób, że wiadomość ma

możliwie zbliżone znaczenie

44. Komunikacja w organizacji obejmuje :



Nabór i selekcja pracowników oraz wzbogacanie pracy



Programy szkolenia pracowników i przygotowanie ich do zmiany zawodu



Wynagradzanie pracowników i ulepszanie systemów płacy



Ocena pracowników

45. Kontrola w organizacji – jedna z funkcji zarządzania. Jest traktowana jako element cyklu

sprawnego, zorganizowanego działania. Traktuje się ja z reguły jako zakończenie jednego punktu

wyjścia następnego cyklu działań zorganizowanych o charakterze powtarzalnym. Z zasady traktuje

się ją jako końcową fazę procesu decyzyjnego.

46. 6 podstawowych funkcji kontroli:



Sygnalizacyjna- informuje o stopniu realizacji zadań rzeczowych i wyników finansowych oraz
zakłóceń



Instruktażowo – doradcza – wskazanie sposobów likwidacji odchyleń od stanu wymaganego



Korygująca – podejmowanie działań zapewniających przywrócenie stanu wymaganego



Profilaktyczna- zapobieganie powstawaniu nieprawidłowości



Pobudzająca – skłanianie do osiągania lepszych efektów działania



Dydaktyczno – wychowawcza – wskazanie na zasadność wartościowania interesów
indywidualnych i zbiorowych.

47. Co składa się na proces kontroli?



Ustalenie norm i metod pomiaru efektywności



Pomiar efektywności



Sprawdzenie czy efektywność jest zgodna z normami



Podjęcie działań korygujących.