background image

Paulina Lipska gr. III - POPRAWA 

Zadanie  analityczne  –  sylwetka  (Tycner  Adam,  Zlekceważone  świadectwo  Jana 

Karskiego. „Do Rzeczy” 2014, nr 16/064, s. 82-83.) 

Sylwetka  to  gatunek  dziennikarski  mający  na  celu  przedstawienie  oraz 

zarekomendowanie danej osoby.  Ważne jest, by wszystkie informacje w niej zawarte 

były  wiarygodne  i  rzetelne.  Analizowana  przeze  mnie  przykładowa  sylwetka  Jana 

Karskiego  zamyka  się  w  formie  artykułu  publicystycznego,  a  informacje  dotyczące 

postaci historycznej są jak najbardziej prawdziwe.   

Autor tekstu w lidzie zawarł  cytat bohatera  zaciekawiający i jednocześnie  ukazujący 

jego  bohaterską  postawę.  Tytuł  również  przyciąga  wzrok,  ponieważ  mowa  jest 

o zlekceważeniu  spostrzeżeń  Karskiego,  które  mogły  odmienić  bieg  historii 

i przyczynić się do uratowania ludności żydowskiej od eksterminacji. 

Sylwetka  ta  ma  bardzo  wyraźne  znamiona  swojego  gatunku.  Korpus  tekstu  jest 

rozbudowany – składa się z dziewięciu segmentów wydzielonych akapitami. Pierwszy 

z nich ma za zadanie nakreślenie obrazu oraz sposobu, w jaki postrzegany był bohater. 

Autor w tym celu umieszcza cytat Feliksa Frankfutera  – sędziego Sądu Najwyższego 

USA,  który  zwraca  się  do  bohatera  z  należytym  szacunkiem.  W  poszczególnych 

częściach  sylwetki  odnajdujemy  inne  informacje  np.  dotyczące  miejsca  urodzenia, 

edukacji,  aż  po  śmierć  i  miejsce  pochówku.    Choć  zawarte  w  tekście  dane  mają 

charakter  biograficzny,  to  szablonowość  biogramu  przezwyciężona  jest  poprzez 

dodanie  wielu  anegdot  na  temat  Jana  Karskiego,  cytatów  jego  i  osób,  które  miały 

z nim kontakt. Do tego autor wkomponowuje swoje komentarze oraz refleksje.  

Należy zwrócić uwagę na perswazję, którą odnaleźć można w tej sylwetce. Pierwszym 

aspektem  są  formy  leksykalne,  takie  jak  słownictwo  wartościujące  w  odniesieniu  do 

cech  charakteru  postaci. Zawarte  w artykule  jest również  słownictwo fachowe,  które 

odnosi się do rzeczywistości II Wojny Światowej oraz pracy, jaką wykonywał Karski.  

Poza elementami tekstowymi artykuł wzbogacony jest o fotografie bohatera z czasów 

dzieciństwa  oraz  z  lat  późniejszych,  które  zaczerpnięte  zostały  z  Muzeum  Miasta 

w Łodzi. 

Podsumowując,  tekst  ten  jest  sylwetką  wspomnieniem  adaptującym  formę  artykułu 

publicystycznego.  Ma  cechy  podobne  do  sylwetek  dotyczących  osób  żyjących, 

background image

ponieważ  wartościuje  przedstawianą  postać  pozytywnie. Jak też  udało się zauważyć, 

posiada wiele cech innych gatunków, między innymi biogramu, wiadomości, notatki. 

Dlatego  też,  określając  pole  gatunkowe  sylwetki,  należy  zaznaczyć,  że  nie  jest  ono 

koncentryczne*. 

*

  używając  słowa  koncentryczne  miałam  na  myśli,  że  sylwetka  zaczerpuje  wiele  cech  od 

innych  gatunków,  dlatego  może  przybierać  bardzo  różne  postaci  (sylwetka-biogram, 

sylwetka-notatka itd.). Niestety, źle zbudowałam w pierwszej wersji to zdanie, przez co było 

zupełnie niezrozumiałe.