background image

Grafika inżynierska 

Wykład I 

       Organizacja miejsca pracy 

Postępowanie z arkuszem rysunkowym  

•przed przystąpieniem do kreślenia rysunku należy 
przymocować arkusz papieru do rysownicy, 

•w  przypadku wykonywania rysunków na kalce 
technicznej należy umieścić na rysownicy podkład np. 
z białego czystego kartonu, 

•na podkładzie zazwyczaj rysujemy wymiary 
znormalizowanych formatów rysunkowych, 

 

2012-11-09 

background image

Grafika inżynierska 

Wykład I 

Rysownica  

2012-11-09 

background image

Podstawy projektowania 

Wyznaczanie granic arkusza rysunkowego  

•rysownie linii obcięcia rysunku – po całkowitym 
narysowaniu i wykończeniu rysunku obcina się arkusz 
wzdłuż linii obcięcia, 

•kreślenie linii obramowania – należy prowadzić ją w 
odległości 10 mm od lini obcięcia górnej, prawej i 
dolnej oraz 20 mm od linii lewej. 

Powierzchnię arkusza rysunkowego dzielimy na: 

•powierzchnię rysunkową (rozmieszczenie zgodne       
z wierszami i kolumnami), 

•część tekstową, 

•tabliczkę tytułową. 

Wykład I 

12-lis-9 

background image

Podstawy projektowania 

Część tekstowa zawiera:  

•objaśnienia, 

•instrukcje, 

•powołania, 

•schematyczny rysunek widoczny po złożeniu arkusza, 

•tabliczkę zmian. 

Tabliczka tytułowa zawiera: 

•nazwę prawnego właściciela rysunku, 

•tytuł projektu, 

•tytuł rysunku, 

Wykład I 

2012-11-09 

background image

Podstawy projektowania 

Tabliczka tytułowa zawiera: 

•kolejny numer rysunku w projekcje, 

•podziałkę w jakiej rysunek został narysowany, 

•jednostkę długości jeśli jest inna niż mm, 

•nazwisko i podpis autora projektu, wykonawcy 
rysunku i kierownika pracowni, 

•datę ukończenia rysunku, datę jego sprawdzenia i 
podpis sprawdzającego,  

Wykład I 

2012-11-09 

background image

Podstawy projektowania 

Tabliczka tytułowa zawiera: 

Wykład I 

2012-11-09 

background image

Podstawy projektowania 

Tabliczka tytułowa zawiera: 

Wykład I 

2012-11-09 

background image

Podstawy projektowania 

Pomieszczenie kreślarskie powinno mieć:  

•dobre oświetlenie naturalne i sztuczne, 

•oświetlenie sztuczne górne, 

•przymocowane do lewego, górnego rogu rysownicy 
lampę kreślarską, 

•  dobranie odpowiedniej wysokości stołu do taboretu. 

Wykład I 

2012-11-09 

background image

Podstawy projektowania 

Podstawowe pojęcia związane z projektowaniem.  

Projektowanie

 

jest to zbiór działań, przekształcających 

wymagania na określone właściwości lub na specyfikację 
wyrobu, procesu lub systemu. 

 

Wykład I 

2012-11-09 

background image

Podstawy projektowania 

Normalizacja i normy rysunkowe.  

Normalizacja

 

jest to działalność polegająca na opracowaniu i 

wprowadzaniu w życie norm. 

Normą 

nazywamy dokument prawny i techniczny przyjęty na 

zasadach porozumienia i zatwierdzony przez odpowiednią 
jednostkę administracyjną. 

W Polsce normy (PN) ustanawia Polski Komitet Normalizacyjny 

z siedzibą w Warszawie. 

Normy określają: 

• podstawowe cechy jakościowe wyrobu, 

• właściwości techniczno-użytkowe materiałów i sórowców, 

• wymagania dotyczące wykonywania dokumentacji 

technicznej obiektów budowlanych, 

Wykład I 

2012-11-09 

background image

Podstawy projektowania 

Normalizacja i normy rysunkowe.  

Normy określają: 

• warunków wykonywania robót budowlanych, 

• odbioru robót budowlanych. 

Normy zawierają definicje nazw, pojęć, oznaczeń i symboli.  

W Polsce stosowanie norm jest dobrowolne.  

Numery Polskich Norm zawierają oznaczenia literowe 

odpowiadające określonemu działowi gospodarki narodowej. 

– normy budowlane, 

– przemysłu maszynowego, 

– przemysłu drzewnego, 

– dokumentacji technicznej (rysunek techniczny). 

Wykład I 

2012-11-09 

background image

Podstawy projektowania 

Normalizacja i normy rysunkowe.  

Oznaczenie polskich norm przed rokiem 1993: 

PN-88/N-01607 

– PN – polska norma, 88 – utworzona w roku 

1988, N 

– naukowo-techniczna, 01607 – numer przyjętej 

normy. 

Oznaczenie polskich norm po roku1993: 

PN-B-01029:2000 - PN 

– polska norma,

 

– budowlana,

 

01029 

– numer przyjętej normy, 2000 – rok utworzenia. 

W 1947 r. powstała Międzynarodowa Organizacja 

Normalizacyjna (International Organization for 
Standardization ISO). 

W 2003 r. Polska uzyskała pełne członkostwo Europejskim 

Komitecie Normalizacyjnym (CEN). 

 

Wykład I 

2012-11-09 

background image

Podstawy projektowania 

Normalizacja i normy rysunkowe.  

W wyniku tej działalności zmienia się sukcesywnie treść i 

oznaczenia Polskich Norm, aby je dostosować do norm 
międzynarodowych. 

Zapisy: 

PN- ISO 129:1996 

– oznacza to że norma jest uzgodniona        

z ISO ma numer dostosowany do Międzynarodowej 
Klasyfikacji Norm. 

Normy stanowiące polskie wersie norm opublikowanych przez 

europejskie organizacje normalizacyjne mają przed 
numerem oznaczenia literowe 

– PN-EN-ISO 

Wykład I 

2012-11-09 

background image

 Formaty rysunkowe 

Znormalizowane formaty arkuszy rysunkowych z zgodne z PN-

EN ISO 5457:2002 Formaty arkuszy rysunkowych powinny 
należeć do głównej serii ISO A (od A-0 do A-4). 

Oznaczenie 

Arkusz 

obcięty 

Pole 

rysunkowe 

Arkusz 

nieobcięty 

a

1

 

b

1

 

a

2

 

b

2

 

a

3

 

b

3

 

A0 
A1 
A2 
A3 
A4 

841 
594 
420 
297 
210 

1189 

841 
594 
420 
297 

821 
574 
400 
277 
180 

1159 

811 

564 
390 
277 

880 
625 
450 
330 
240 

1230 

880 
625 
450 
330 

Wykład I 

Grafika inżynierska 

2011-03-01 

background image

Formaty rysunkowe 

Wykład I 

2011-03-01 

background image

Formaty rysunkowe 

Wykład I 

2011-03-01 

background image

Formaty rysunkowe 

Wykład I 

2011-03-01 

background image

Formaty rysunkowe 

Wykład I 

background image

Formaty rysunkowe 

Wykład I 

background image

Rodzaje linii rysunkowych 

Linie rysunkowe, którymi wykreśla się rysunk dzieli 
się na: 

•linie ciągłe, 

•linie przerywane – utworzone z regularnie 
powtarzającego się elementu graficznego (kreski lub 
punktu), 

•linie przerywane złożone – utworzone z regularnie 
powtarzających się takich samych grup elementów 
graficznych. 

 

Wykład I 

10-10-09 

background image

Lekcja 6 

Rodzaje linii rysunkowych 

29-09-08 

background image

Rodzaje linii rysunkowych 

Grupa 

linii 

Grubość linii (PN-ISO 128-23:2002) 

Przykłady zastosowań 

cienka 

gruba 

bardzo 

gruba 

symbole 

graficzne 

Format 

arkusza 

Liczba 

szczegółów 

na rysunku 

0,25 

0,13 

0,25 

0,50 

0,18 

A4 i mniejsze 

bardzo duża 

0,35 

0,18 

0,35 

0,70 

0,25 

A3 i A4 

duża 

0,50 

0,25 

0,50 

1,00 

0,35 

A1 i A2 

niezbyt duża 

0,70 

0,35 

0,70 

1,40 

0,50 

A0 i większe 

mała 

1,00 

0,50 

1,00 

2,00 

0,70 

A0 i większe 

rys. poglądowy 

Wykład I 

10-10-09 

background image

Rodzaje linii rysunkowych 

Wykład I 

10-10-09 

background image

Podziałki i podstawowe zasady wymiarowania

  

Jeżeli jakiś przedmiot lub obiekt budowlany jest narysowany 
w  zmniejszeniu  lub 

powiększeniu,  to  mówimy,  że  jest 

przedstawiony w pewnej 

podziałce lub skali.  

 
Podziałką

 

nazywamy  stosunek  liczbowy 

wielkości  liniowych 

przedstawionych  na  rysunku  do  odpowiedniej 

wielkości 

rzeczywistej.  
Jeżeli  odcinek  długości  1  cm  na  rysunku  odpowiada  w 
rzeczywistości  odcinkowi  100  cm,  to  oznacza,  że  rysunek 
wykonano w 

podziałce 1: 100. W tej podziałce każdy wymiar 

w naturze jest 100 razy 

większy niż na rysunku.

  

Wykład I 

10-10-09 

background image

Podziałki i podstawowe zasady wymiarowania

  

Podziałka  

Odcinek, którego długość  

na rysunku wynosi 1 cm  

ma w rzeczywistości  

Odcinek o rzeczywistej  

długości 10 m  

ma na rysunku  

1:50000  

500 m   0,2 mm  

1:20000  

200m   0,5 mm  

1: 10 000  

100m   1mm  

1:5000  

50m   2mm  

1:2000  

20m   5mm  

1: 1000  

10m   1cm  

1:500  

5m   2cm  

1:200  

2m   5cm  

1: 100  

1m   10cm  

1:50  

50cm   20 cm  

1:20  

20 cm  

50cm  

1: 10  

10 cm   1m  

1:5  

5cm  

2m  

1 :2  

2cm  

5m 

1:1  

1cm   10m  

Wykład I 

10-10-09 

background image

Podziałki i podstawowe zasady wymiarowania  

W  rysunkach  budowlanych  stosuje 

się  różne  podziałki,  nie 

tylko  1  :  100. 

Często  rysunki  kreśli  się  w  podziałce  1:  50. 

Chcąc przedstawić w podziałce 1 : 50 rzut budynku długości 
10  m  i 

szerokości  5  m,  należy  narysować  go  w  obrębie 

prostokąta o wymiarach 20 x 10 cm.  
 

zależności  od  potrzeb,  przeznaczenia  i  rozmiarów 

przedmiotu  stosuje 

się  w  rysunku  budowlanym  różne 

podziałki  zmniejszające.  Podziałki  powiększające  (np.  2:  1) 
stosuje 

się tylko wyjątkowo.

  

Wykład I 

10-10-09 

background image

Podziałki i podstawowe zasady wymiarowania  

Podziałka  

Rodzaje opracowań  

1: 100 000  

studium zagospodarowania przestrzennego regionu  

1:50000  
1:20000  

studium zagospodarowania przestrzennego województwa  

1: 10 000  
1:5000  

projekty miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego 
zespołu gmin lub powiatu  

1:2000  
1: 1000  

projekty miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego 
gminy lub jej części  

1:500  

projekty zagospodarowania działek  

1:200  

projekty  

1:100  
1:50  

projekty  
rysunki robocze  

1:20  
1:10  

rysunki robocze skomplikowanych konstrukcji  

1:5  
1:2  
1:1  

szczegóły bardzo skomplikowanych i drobnych elementów  
architektonicznych lub konstrukcyjnych  

Wykład I 

10-10-09 

background image

Rzutowanie prostokątne metodą europejską „E” 

Wykład I 

background image

Podziałki i podstawowe zasady wymiarowania  

Wykład I 

Prostopadłościan rzutni  

background image

Układ rzutów wg metody „E” 

Wykład I 

10-10-09 

background image

Układ rzutów wg metody „A” 

Wykład I 

10-10-09 

background image

Rzutowanie prostokątne 

Wykład I 

Rzutowanie prostokątne  

Rzut prostokątny powstaje w następujący 

sposób: 

 

przedmiot ustawiamy równolegle do rzutni, tak aby 

znalazł się pomiędzy obserwatorem a rzutnią, 
-

patrzymy na przedmiot prostopadle do płaszczyzny 

rzutni, z każdego widocznego punktu  

prowadzimy linię prostopadłą do rzutni, 

punkty przecięcia tych linii z rzutnią łączymy 
odpowiednimi odcinkami otrzymując rzut 
prostokątny
 tego przedmiotu na daną rzutnię. 

 

2011-03-01 

background image

Rzutowanie prostokątne 

Wykład I 

Rzutowanie prostokątne  

2011-03-01 

background image

Wykład I 

2011-03-01 

ĆWICZENIA

Z GIzEE

Rok:________
Grupa:_______

Uniwersytet Rolnicza w Krakowie
Wydział ____________
Kierunek: ___________

Imię Nazwisko

nr

Rok akademicki 05/06

Semestr:

Temat

Ocena

1

2

3

4

5

10

9

8

7

6

12

11

background image

Rzutowanie prostokątne 

Wykład I 

Rzutowanie prostokątne punktów na rzutnie pionową  

2011-03-01 

background image

Rzutowanie prostokątne 

Wykład I 

Sprowadzenie układu dwóch rzutni 
do rysunku płaskiego 

Rzutowanie prostokątne punktów na dwie płaszczyzny 

2011-03-01 

background image

Rzutowanie prostokątne 

Wykład I 

Rzutowanie prostokątne punktów na dwie płaszczyzny 

Rysunek rzutowy punktu 

Rysunek rzutowy uproszczony 

gdzie: 

 h 

– wysokość = IA’’AxI 

  l 

– głębokość = IA’AxI  

2011-03-01 

background image

Rzutowanie prostokątne 

Wykład I 

Rzutowanie prostokątne punktu B w ćwiartce drugiej  

2011-03-01 

background image

Rzutowanie prostokątne 

Wykład I 

Rzutowanie prostokątne punktu B w ćwiartce drugiej  

Rysunek rzutowy uproszczony 

gdzie: 

 h 

– wysokość = IB’’BxI 

  l 

– głębokość = IB’BxI  

2011-03-01 

background image

Rzutowanie prostokątne 

Wykład I 

Rzutowanie prostokątne punktu C w ćwiartce trzeciej  

2011-03-01 

background image

Rzutowanie prostokątne 

Wykład I 

Rzutowanie prostokątne punktu C w ćwiartce trzeciej  

Rysunek rzutowy uproszczony 

gdzie: 

 h 

– wysokość = IC’’CxI 

  l 

– głębokość = IC’CxI  

2011-03-01 

background image

Rzutowanie prostokątne 

Wykład I 

Rzutowanie prostokątne prostych i płaszczyzn  

2011-03-01 

background image

Rzutowanie prostokątne 

Wykład I 

Rzutowanie prostokątne prostych i płaszczyzn  

2011-03-01 

background image

Rzutowanie prostokątne 

Wykład I 

Rzutowanie prostokątne prostych i płaszczyzn  

2011-03-01 

background image

Rzutowanie prostokątne 

Wykład I 

Rzutowanie prostokątne prostych i płaszczyzn  

2011-03-01 

background image

Rzutowanie prostokątne 

Wykład I 

Rzutowanie prostokątne prostych i płaszczyzn  

background image

Wymiarowanie 

Wykład II 

Literatura  

 

 

 

 

 

Tadeusz 

Dobrzański    „Rysunek  techniczny 

maszynowy” 

Wydawnictwo 

Naukowo-Techniczne 

Warszawa 2002 Wydanie 23 
 
 
 
 

Lech  Wojciechowski 

„Rysunek  budowlany  – 

dokumentacja budowlana 1

” Wydawnictwo  SiP 2006 

wtorek, 

18 maja 

2010 

background image

Wymiarowanie 

Wykład II 

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

Co to jest wymiarowanie  

 

Wymiarowanie  jest  to  podawanie 

wymiarów 

przedmiotów  na  rysunkach  technicznych  za  pomocą  linii, 
liczb i 

znaków wymiarowych.  

 
 

Wymiarowanie  jest 

jedną  z  najważniejszych  czynności 

związanych  ze  sporządzeniem  rysunku  technicznego. 
Umożliwia ono odczytanie rysunku i wykonanie przedmiotu 
zgodnie z wymaganiami konstruktora.  

background image

Wymiarowanie 

Wykład II 

Linie wymiarowe i pomocnicze linie wymiarowe  

 

Linia  wymiarowa  jest  to  cienka  linia  prosta  lub 

łukowa  zakończona  grotami  dotykającymi  ostrzem  linii 
rysunkowych  w  punktach, 

których  odległość  ma  być  na 

rysunku podana.  

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

background image

Wymiarowanie 

Wykład II 

Linie wymiarowe i pomocnicze linie wymiarowe  

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

background image

Wymiarowanie 

Wykład II 

Linie wymiarowe i pomocnicze linie wymiarowe  

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

background image

Wymiarowanie 

Wykład II 

Groty wymiarowe  

 

Groty  rysuje 

się  krótkimi,  cienkimi  liniami 

tworzącymi ostrze.  
Grot 

może  być  otwarty,  zamknięty  lub  zamknięty  i 

zaczerniony,  natomiast  ostrze  grota 

może  mieć  dowolny 

kąt  rozwarcia,  zawarty  w  przedziale  15  –  90°.  Wielkość 
grota powinna 

być proporcjonalna do wielkości rysunku.  

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

background image

Wymiarowanie 

Wykład II 

Groty wymiarowe  

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

background image

Wymiarowanie 

Wykład II 

Linie wymiarowe i pomocnicze linie wymiarowe  

 

W zasadzie ostrza 

grotów powinny dotykać od wewnątrz 

linii, 

między  którymi  wymiar  ma  być  podany.  Wówczas  gdy  nie 

ma  miejsca  groty 

można  umieszczać  na  zewnątrz  tych  linii,  na 

przedłużeniach linii wymiarowej.  
 
Dopuszczalne jest 

zastępowanie grotów cienkimi (lub o grubości 

linii cyfr wymiarowych) kreskami o 

długości co najmniej 3,5 mm, 

nachylonymi pod 

kątem 45

0

 do linii wymiarowych , lub kropkami 

średnicy ok. 1 mm.  

 
Początek  linii  wymiarowej  oznacza  się  niezaczernionym 
okręgiem o średnicy ok. 3 mm.  

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

background image

Wymiarowanie 

Wykład II 

Linie wymiarowe i pomocnicze linie wymiarowe  

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

background image

Wymiarowanie 

Wykład II 

Linie wymiarowe i pomocnicze linie wymiarowe  

 

Ponieważ  wymiary  na  rysunku  powinny  być  łatwo 

czytelne, 

umieszczanie 

wymiarów  wewnątrz  zarysu 

przedmiotu powoduje przecinanie 

się linii wymiarowych ze sobą 

i  z  zarysem  przedmiotu  (co  jest  niedopuszczalne, 

gdyż 

zaciemnia rysunek), 

większość wymiarów umieszcza się zwykle 

poza  zarysem  przedmiotu, 

posługując  się  pomocniczymi 

liniami  wymiarowymi. 

Są  to  linie  cienkie  ciągłe,  będące  albo 

przedłużeniami linii rysunku, albo stycznymi do nich.  
 
Linie  pomocnicze  wymiarowe 

przeciąga się o 2-3 mm za punkt 

ich 

zetknięcia się z linią wymiarową.  

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

background image

Wymiarowanie 

Wykład II 

Linie wymiarowe i pomocnicze linie wymiarowe  

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

background image

Wymiarowanie 

Wykład II 

Liczby wymiarowe 

 

Na  rysunkach  technicznych  maszynowych  wymiary 

liniowe 

(długościowe)  podaje  się  w  milimetrach,  przy  czym 

oznaczenie  "mm"  pomija 

się,  nawet  gdy  liczba  wymiarowa 

podana  jest  z 

dokładnością  do  trzech  znaków  dziesiętnych  za 

przecinkiem. 

Jeżeli  konieczne  jest  podanie  wymiaru  w  innych 

jednostkach,  to  za 

liczbą  wymiarową  należy  umieścić 

oznaczenie jednostki miary, np. 3" lub 10 cm.  

 

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

background image

Wymiarowanie 

Wykład II 

Liczby wymiarowe 

 

Liczby  wymiarowe 

określające  wymiary  nominalne 

pisze 

się  pismem  o  wysokości  co  najmniej  3,5  mm,  a  ułamki 

zwyczajne  i 

odchyłki  graniczne  pismem  o  jeden  stopień 

mniejszym,  lecz  nie  mniej 

niż  2,5  mm.  Na  dużych  rysunkach 

poglądowych  wysokość  cyfr  przyjmuje  się  odpowiednio  do 
grubości linii rysunkowych.  

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

background image

Wymiarowanie 

Wykład II 

Liczby wymiarowe 

 

Na  wszystkich  rysunkach  wykonanych  na  jednym 

arkuszu  i  w  jednakowej 

podziałce  liczby  wymiarowe  powinny 

mieć  jednakową  wysokość,  niezależnie  od  wielkości  rzutów  i 
wartości wymiarów.  
 
Liczby  wymiarowe  pisze 

się  nad  liniami  wymiarowymi  w 

odległości  0,5-1,5  mm  od  nich,  mniej  więcej  na  środku.  Unikać 
jednak 

należy umieszczania liczb wymiarowych dokładnie jednej 

nad 

drugą.  Jeżeli  linia  wymiarowa  jest  krótka,  to  liczbę 

wymiarową można napisać nad jej przedłużeniem, w zasadzie z 
prawej strony.  
Liczby  wymiarowe 

małych  wymiarów  pisze  się  -  gdy  brak  jest 

miejsca - nad liniami odniesienia.  

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

background image

Wymiarowanie 

Wykład II 

Liczby wymiarowe 

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

background image

Wymiarowanie 

Wykład II 

Liczby wymiarowe 

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

background image

Wymiarowanie 

Wykład II 

Rozmieszczanie wymiarów na rysunku  

 

Liczby wymiarowe rozmieszcza 

się, stosując tylko jedną 

dwóch metod.  

 
M e t o d a 1. Liczby wymiarowe 

należy podawać w taki sposób, 

aby 

można było je odczytać, patrząc od dołu lub z prawej strony 

rysunku.  
 
M  e  t  o  d  a  2.  Liczby  wymiarowe 

należy  wpisywać  tak,  aby 

można  było  je  odczytać,  patrząc  od  dołu  rysunku.  Linie 
wymiarowe 

różne  od  poziomych  przerywa  się,  wstawiając  w 

przerwę liczbę wymiarową.  

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

background image

Wymiarowanie 

Wykład II 

Rozmieszczanie wymiarów na rysunku  

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

background image

Wymiarowanie 

Wykład II 

Rozmieszczanie wymiarów na rysunku  

 

Należy  unikać  przecinania  się  linii  pomocniczych 

wymiarowych z liniami wymiarowymi innych 

wymiarów i z liniami 

rysunku. Dlatego 

też w przypadku kilku wymiarów równoległych 

należy  wymiary  dłuższe  umieszczać  dalej  od  rysunku  niż 
wymiary 

krótsze, przy czym odstępy między równoległymi liniami 

wymiarowymi  powinny 

być  równe  i  nie  mniejsze  niż  7  mm,  a 

odległość między zarysem przedmiotu (lub osią) i najbliższą linią 
wymiarową powinna wynosić co najmniej 10 mm.  

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

background image

Wymiarowanie 

Wykład II 

Rozmieszczanie wymiarów na rysunku  

 

Nie  wolno 

używać  pomocniczych  linii  wymiarowych  i  ich 

przedłużeń oraz linii rysunkowych jako linii wymiarowych ani 
też  linii  wymiarowych  jako  pomocniczych  dla  innych 
wymiarów.  

 
Wymiarowanie jest przejrzyste, gdy wymiary 

są umieszczone na 

tych  rzutach,  na 

których  wymiarowane  elementy  przedmiotu 

występują  najwyraźniej.  Z  tego  względu  należy  raczej 
wymiarować:  

przekroje, a nie widoki, w przypadkach 

przedmiotów o kształtach 

obrotowych -  rzuty  na 

płaszczyźnie równoległej do ich osi, a 

nie na 

płaszczyźnie do niej prostopadłej.  

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

background image

Wymiarowanie 

Wykład II 

Rozmieszczanie wymiarów na rysunku  

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

background image

Wymiarowanie 

Wykład II 

Rozmieszczanie wymiarów na rysunku  

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

background image

Wymiarowanie 

Wykład II 

Rozmieszczanie wymiarów na rysunku  

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

background image

Wymiarowanie 

Wykład II 

Wymiarowanie średnic i promieni  

 

Przy  wymiarowaniu 

średnic  powierzchni  obrotowych  liczbę 

wymiarową poprzedza się znakiem (φΦ), niezależnie od tego 
czy wymiar 

średnicy ma być podany w rzucie na płaszczyznę 

równoległą do osi powierzchni obrotowej, czy też w rzucie, na 
którym  powierzchnia  obrotowa  jest  przedstawiona  w  postaci 
okręgu.  

Znaku 

φ

 nie pisze 

się tylko:  

a) gdy wymiar 

średnicy podaje się w postaci symbolu literowego 

lub d, bez 

wskaźnika cyfrowego u dołu lub ze wskaźnikiem, 

jak np. w normach,  

b) przed oznaczeniem gwintu.

  

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

background image

Wymiarowanie 

Wykład II 

Wymiarowanie średnic i promieni  

 

Gdy wymiaruje 

się średnice powierzchni obrotowych w rzucie 

na 

płaszczyźnie  równoległej  do  ich  osi,  linie  wymiarowe 

należy prowadzić tylko po jednej stronie osi, przeciągając je o 
8-10 mm za 

oś:  

a)  gdy  przedmiot  jest  narysowany  w  postaci 

półwidoku  lub 

półprzekroju, 

b)  gdy  jedna  z 

tworzących  powierzchni, między którymi wymiar 

ma 

być podany, jest niewidoczna  

c) gdy wymiaruje 

się kilka średnic.  

 

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

background image

Wymiarowanie 

Wykład II 

Wymiarowanie średnic i promieni  

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

background image

Wymiarowanie 

Wykład II 

Wymiarowanie średnic i promieni  

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

background image

Wymiarowanie 

Wykład II 

Wymiarowanie średnic i promieni  

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

background image

Wymiarowanie 

Wykład II 

22-11-09 

Wymiarowanie średnic i promieni  

background image

Wymiarowanie 

Wykład II 

Wymiarowanie średnic i promieni  

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

background image

Wymiarowanie 

Wykład II 

Wymiarowanie średnic i promieni  

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

background image

Wymiarowanie 

Wykład II 

Wymiarowanie średnic i promieni  

 

Przy wymiarowaniu promieni 

łuków linię wymiarową prowadzi 

się od środka łuku i zakańcza grotem tylko od strony łuku, a 
liczbę wymiarową poprzedza się zawsze literą R.  

 
Jeżeli położenie środka łuku ma być zwymiarowane, to:  
a) gdy 

środek łuku znajduje się w obszarze rysunku - położenie 

środka  wyznacza  się  jako  punkt  przecięcia  osi  lub  linii 
pomocniczych wymiarowych,  

b) gdy 

środek łuku znajduje się poza obszarem rysunku - należy 

przenieść  go  do  obszaru  rysunku,  rysując  linię  wymiarową 
promienia 

łamaną,  przy  czym  odcinek  linii  wymiarowej 

zakończony grotem powinien być prostopadły do łuku, a kąty 
załamań linii wymiarowej równe 90

0

.  

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

background image

Wymiarowanie 

Wykład II 

Wymiarowanie średnic i promieni  

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

background image

Wymiarowanie 

Wykład II 

Wymiarowanie średnic i promieni  

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

background image

Wymiarowanie 

Wykład II 

Uproszczone wymiarowanie otworów  

Uproszczone wymiarowanie 

otworów można stosować gdy:  

 - otwory 

mają małe średnice,  

 - otwory 

są przedstawione na rysunku w sposób umowny, 

  - wymiarowanie 

zwykłe zaciemniłoby rysunek.  

 
Uproszczenie  polega  na  wpisywaniu 

wymiarów  nad  poziomą 

linią  odniesienia,  przy  czym  gdy  konieczne  jest  podanie 
tolerancji 

średnicy  i  chropowatości  powierzchni  otworu  - 

wymagania te wpisuje 

się w odpowiedniej kolejności.  

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

background image

Wymiarowanie 

Wykład II 

Uproszczone wymiarowanie otworów  

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

background image

Wymiarowanie 

Wykład II 

Uproszczone wymiarowanie otworów  

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

background image

Wymiarowanie 

Wykład II 

Uproszczone wymiarowanie otworów  

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

background image

Przekroje 

Wykład IV 

Po co stosujemy? 

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

• Przekroje służą do odwzorowania niewidocznych 
elementów skomplikowanych przedmiotów, 
 
• Do przedstawienia wewnętrznych zarysów 
Przedmiotów. 

background image

Przekroje 

Po co stosujemy? 

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

• Przekrój jednopłaszczyznowy, 

• Półwidok-półprzekrój, 

• Przekrój wielopłaszczyznowy, 

• Przekrój cząstkowy. 

Wykład IV 

background image

Przekroje 

Tworzenie przekroju 

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

Przekrój powstaje przez przecięcie przedmiotu w 

interesującym nas miejscu wyobrażalną 

płaszczyzną. Następnie - równie w wyobraźni - 

odrzucamy 

przednią cześć przeciętego 

przedmiotu, a 

drugą cześć rysujemy w rzucie 

prostokątnym z widocznym już wewnętrznym 

ukształtowaniem. Miejsce w którym dokonano 

przekroju oznaczamy 

równoległymi liniami 

ciągłymi cienkimi rysowanymi pod katem 45

o

Wykład IV 

background image

Przekroje 

Wykład III 

Po co stosujemy? 

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

Rzutami 

przedmiotów  mogą  być  zarówno  widoki, 

przedstawiające  ich  zewnętrzne  kształty,  jak  i 

przekroje, 

które  pokazują  budowę  wewnętrzną 

przedmiotów wydrążonych.  

background image

Przekroje 

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

Wykład IV 

background image

Przekroje 

Po co stosujemy? 

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

 

Przekrój  powstaje  przez  przecięcie  przedmiotu 

wyobrażalną płaszczyzną (płaszczyzną przekroju) i 

odrzucenie tej 

części przedmiotu, która znajduje się 

przed 

płaszczyzną przekroju. W ten sposób zostaje 

odsłonięta część wnętrza przedmiotu znajdująca się 

poza 

płaszczyzną  przekroju.  Przekrój  przedstawia 

więc  zarys  figury  leżącej  w  płaszczyźnie  przekroju 

oraz widoczne zarysy i 

krawędzie przedmiotu leżące 

za 

tą płaszczyzną.

  

Wykład IV 

background image

Przekroje 

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

Przy 

rysowaniu 

przedmiotów 

rzutach 

prostokątnych  należy  stosować  następujące 

zasady:  

 

1) Liczba 

rzutów  powinna  być  ograniczona  do 

minimum 

niezbędnego  do  jednoznacznego 

przedstawienia 

kształtów 

przedmiotu 

zwymiarowania  go.  Dlatego 

też  wszystkie  sześć 

rzutów,  rysuje  się  tylko  wtedy,  gdy  przedmiot 

obrócony jest o pewien kąt w stosunku do swego 

właściwego położenia.  

Wykład IV 

background image

Przekroje 

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

Wykład IV 

background image

Przekroje 

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

 

2)

 

Przedmiot  rysowany  powinien 

być  tak  ustawiony 

wewnątrz  wyobrażalnego  prostopadłościanu  aby 

większość jego charakterystycznych płaszczyzn i 

osi 

była  równoległa  lub  prostopadła  do  rzutni, 

gdyż  ułatwia  to  rysowanie  i  wymiarowanie.  

Jeżeli  konieczne  jest  narysowanie  rzutu 

ukośnego (widoku lub przekroju). 

 

 

Wykład IV 

background image

Przekroje 

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

Wykład IV 

background image

Przekroje 

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

Wykład IV 

background image

Przekroje 

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

Wykład IV 

background image

Przekroje 

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

Wykład IV 

background image

Przekroje 

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

 

3) Rzut 

główny, zarówno rysunku złożeniowego, jak 

i  rysunku  pojedynczej 

części  maszynowej, 

powinien  - 

jeśli  to  jest  możliwe  -  przedstawiać 

przedmiot w 

położeniu, jakie ma on zajmować w 

rzeczywistości  (tzw.  położenie  użytkowe), 

widziany  od  strony 

uwidaczniającej  najwięcej 

jego cech charakterystycznych.  

Wykład IV 

background image

Przekroje 

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

Od 

zasady 

tej 

dopuszcza 

się  następujące 

odstępstwa:  

 

a) 

długie  przedmioty,  których  położenie 

użytkowe  jest  pionowe,  można  rysować  w 

położeniu  poziomym,  przy  czym  dolną  część 

przedmiotu  umieszcza 

się z prawej strony rzutu,  

 

Wykład IV 

background image

Przekroje 

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

 

b)  przedmioty, 

których  położenie  użytkowe  nie 

jest  ani  poziome,  ani  pionowe,  oraz  przedmioty, 

które  przyjmują  różne  położenia  podczas 

użytkowania  (np.  korbowody),  rysuje  się  w 

położeniu  poziomym  lub  pionowym,  zgodnie  z 

zasadą 2. 

 

Wykład IV 

background image

Przekroje 

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

Wykład IV 

background image

Przekroje 

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

Położenie  płaszczyzny  przekroju  zaznacza  się  w 

rzucie  na 

płaszczyznę  do  niej  prostopadłą  dwiema 

krótkimi,  grubymi  kreskami,  nie  przecinającymi 

zewnętrznego  zarysu  przedmiotu  oraz  strzałkami 

wskazującymi  kierunek  rzutowania  przekroju, 

umieszczonymi  w 

odległości  2  -  3  mm  od 

zewnętrznych końców grubych kresek.  

Oznaczanie i kreskowanie przekrojów  

Wykład IV 

background image

Przekroje 

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

Oznaczanie i kreskowanie przekrojów  

Wykład IV 

background image

Przekroje 

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

Płaszczyznę  przekroju  oznacza  się  dwiema 

jednakowymi  wielkimi  literami, 

które  pisze  się  obok 

strzałek,  a  nad  rzutem  przekroju  powtarza  się  te 

litery, 

rozdzielając je poziomą kreską.  

Oznaczanie i kreskowanie przekrojów  

Wykład IV 

background image

Przekroje 

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

Oznaczanie i kreskowanie przekrojów  

Wykład IV 

background image

Przekroje 

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

Gdy  na  rysunku  jest 

więcej  niż  jeden  przekrój,  to 

oznacza 

się  je  kolejnymi  wielkimi  literami  alfabetu 

łacińskiegoz wyjątkiem liter: I, O, R, Q i X . W razie gdy 

ilość  przekrojów  przekracza  ilość  liter  w  alfabecie, 

stosuje 

się  litery  z  cyframi,  np.  A1-A1,  B1-B1.  

 

Oznaczanie i kreskowanie przekrojów  

Wykład IV 

background image

Przekroje 

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

Na  przekrojach 

złożonych  (stopniowych  i  łamanych) 

krótkimi  kreskami  oznacza  się  również  miejsca 

załamania  płaszczyzny  przekroju  i  -  gdy  to  jest 

potrzebne 

(np. 

przy 

kilku 

przecinających 

się 

płaszczyznach  przekroju)  -  powtarza  się  w  tych 

miejscach 

literę płaszczyzny przekroju. 

Oznaczanie i kreskowanie przekrojów  

Wykład IV 

background image

Przekroje 

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

 

Przekroje 

złożone  dzieli  się  na  łamane  i  stopniowe.  

 

Przekrój  łamany  jest  to  przekrój  dwiema  lub  więcej 

płaszczyznami,  których  ślady  tworzą  linię  łamaną  o 

kątach  rozwartych.  Przekrój  taki  sprowadza  się  do 

jednej 

płaszczyzny,  przy  czym,  gdy  nie  budzi  to 

wątpliwości, części ukośne przekroju można skrócić. 

Rodzaje przekrojów  

Wykład IV 

background image

Przekroje 

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

Przekrój stopniowy jest to przekrój dwiema lub więcej 

płaszczyznami równoległymi na rzucie takiego przekroju 

przedstawia 

się  tylko  części  przedmiotu  leżące  w  tych 

płaszczyznach równoległych.  

 

 

Rodzaje przekrojów  

Wykład IV 

background image

Przekroje 

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

Oznaczanie i kreskowanie przekrojów  

Wykład IV 

background image

Przekroje 

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

Wykład IV 

background image

Przekroje 

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

Oznaczanie i kreskowanie przekrojów  

Wykład IV 

background image

Przekroje 

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

Oznaczanie i kreskowanie przekrojów  

Wykład IV 

background image

Przekroje 

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

Linie  kreskowania  powinny 

być  nachylone  pod  kątem 

45

0

 do linii zarysu przekroju, do jego osi lub do poziomu. 

Przekroje 

zagięte  można  kreskować  pod  kątem  30

0

,  a 

gdy 

są  długie  i  wąskie  (ale  co  najmniej  o  szerokości  2 

mm) 

można je kreskować tylko przy końcach i w pobliżu 

ewentualnych 

otworów,  zaś  przekroje  i  kłady  jeszcze 

węższe  można  zaczerniać,  pozostawiając  między 

zaczernionymi przekrojami 

prześwit.  

Oznaczanie i kreskowanie przekrojów  

Wykład IV 

background image

Przekroje 

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

Wykład IV 

background image

Przekroje 

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

Wykład IV 

background image

Przekroje 

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

Linie  kreskowania  powinny 

być  nachylone  pod  kątem 

45

0

 do linii zarysu przekroju, do jego osi lub do poziomu. 

Przekroje 

zagięte  można  kreskować  pod  kątem  30

0

,  a 

gdy 

są  długie  i  wąskie  (ale  co  najmniej  o  szerokości  2 

mm) 

można je kreskować tylko przy końcach i w pobliżu 

ewentualnych 

otworów,  zaś  przekroje  i  kłady  jeszcze 

węższe  można  zaczerniać,  pozostawiając  między 

zaczernionymi przekrojami 

prześwit.  

Oznaczanie i kreskowanie przekrojów  

Wykład IV 

background image

Przekroje 

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

Wykonaj przekrój   

Wykład IV 

background image

Przekroje 

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

Wykonaj przekrój   

Wykład IV 

background image

Przekroje 

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

Wykonaj przekrój   

Wykład IV 

background image

Przekroje 

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

Wykonaj przekrój   

Wykład IV 

background image

Przekroje 

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

Wykonaj przekrój   

Wykład IV 

background image

Przekroje 

poniedzi

ałek, 17 

grudnia 

2012 

Wykonaj przekrój   

Wykład IV