Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka
Strona 1 z 52
Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka
Strona 2 z 52
Podziękowania
składam mojemu promotorowi
Panu dr hab. inż.
Włodzimierzowi Salejdzie, prof. nadzw.,
który przekazał mi wiele cennych rad i wskazówek
oraz Pani dr inż. Bogusławie Dubik
i Panu dr Janowi Trzcionkowskiemu
za udostępnienie laboratorium
do nagrania filmów z doświadczeniami fizycznymi.
Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka
Strona 3 z 52
1. Wstęp
1.1. Fizyka
Fizyka jest trudna, nudna i nieciekawa. Takie przekonanie jest powszechnie
przyjęte w polskim społeczeostwie. Skąd się to bierze? Dlaczego osoby, które mnie
pytają, co studiuję, a słysząc odpowiedź, że fizykę, otwierają buzię ze zdziwienia
i z uszanowaniem kiwają głową? Co sprawia, że nauka ta zarazem budzi lęk, jak
i zainteresowanie oraz szacunek?
Uczniowie gimnazjum oraz szkół średnich fizyki nie lubią. Świadczy o tym liczba
osób zdających fizykę na maturze oraz wolne miejsca na kierunkach Fizyka lub Fizyka
Techniczna i to nie tylko na Politechnice Wrocławskiej. Dodatkowym poparciem tej
tezy są wyniki badao zamieszczone na stronie portalu edukacja-zlotoryja.org, gdzie
ponad 60% uczniów gimnazjum uważa, że fizyka jest nudna i niezrozumiała. Tylko kilka
procent wybrało odpowiedź ciekawa, a pojedyncze osoby przyznały, że ich pasjonuje.
Należy się zastanowid, co wpływa na te wyniki. Pierwszym wnioskiem, który się
nasuwa jest sposób nauczania przedmiotu. Nauczyciele kładą nacisk na mechaniczne
zapamiętywanie i rozwiązywanie zadao, które nie mają odniesienia w rzeczywistości.
Dodatkowym elementem jest brak możliwości „dotknięcia” fizyki, czyli nauczanie
czysto teoretyczne, nie poparte żadnymi doświadczeniami, czy chodby prostymi
przykładami z życia codziennego. Jedna godzina lekcyjna zajęd w tygodniu również nie
pomaga w zrozumieniu i zainteresowaniu się fizyką.
Z pomocą przychodzą nam dostępne zdobycze technologii, czyli telewizja
(programy popularno-naukowe) oraz komputery wraz z dostępem do Internetu. Te
dwa środki przekazu w połączeniu z pewnym (dużym!) nakładem pracy wzbudzą chęd
poznawania otaczającego nas świata, w którym jest jeszcze mnóstwo rzeczy do
odkrycia, praw do udowodnienia i zjawisk do wyjaśnienia.
Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka
Strona 4 z 52
1.2. Cel pracy
Wychodząc naprzeciw zapotrzebowaniu na efektowne przedstawianie
trudniejszych i łatwiejszych praw fizycznych powstał projekt pt.:
„Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – fala elektromagnetyczna”
Całośd stanowi strona internetowa, na której zamieszczone są materiały
podzielone na cztery rozdziały w porządku tematycznym na zadany temat.
Projekt pozwala na zebranie w jednym miejscu informacji teoretycznych
dotyczących zagadnienia oraz zamieszczenia dodatkowych pozycji, które pomogą
pewne rzeczy zrozumied. Poprzez informacje teoretyczne, wykresy, rysunki, zdjęcia,
prezentacje, nagrania video, czy interaktywne programy użytkownik poszerza swoją
wiedzę.
Łatwa dostępnośd do materiałów (wystarczy komputer z podłączeniem do
Internetu), przejrzysty wygląd oraz możliwośd wyszukiwania interesujących
użytkownika zagadnieo powodują, że ta forma przyswajania wiedzy staje się coraz
popularniejsza. Poza tym, uczeo nie jest ograniczony czasowo. W wybranym przez
siebie momencie zapoznaje się z zawartością, poświęca odpowiedni dla zrozumienia
czas i zawsze może wrócid ponownie.
Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka
Strona 5 z 52
2. E – learning
2.1. Definicja
Ten obco brzmiący wyraz staje się coraz bardziej rozpoznawalnym i często
używanym zwrotem na polskich uczelniach. Oznacza nauczanie poprzez wykorzystanie
dostępnych nowoczesnych technik, czyli komputerów osobistych oraz Internetu. Coraz
więcej osób wybiera ten sposób kształcenia. Wpływ na to ma kilka czynników.
Przede wszystkim nauka jest możliwa na odległośd, w miejscu gdzie jest
komputer z podłączeniem do sieci. Zwiększa to liczbę studentów, którzy z różnych
przyczyn nie mogą podjąd studiów w trybie dziennym, czy zaocznym. Wiąże się to
przeważnie z kwestią finansową, czyli dojazdami i noclegami w większych miastach.
Również praca czy życie rodzinne nie pozwala na fizyczne uczestniczenie w wykładach
na uczelni.
Użytkownik sam wybiera porę oraz czas, jaki poświęci opanowaniu materiału.
Całośd jest przygotowana przez specjalistów z danej dziedziny. Odbiorca otrzymuje
wsparcie i pomoc doświadczonego wykładowcy. Wszelkie postępy są kontrolowane
i śledzone na bieżąco. Metoda ta umożliwi ukooczyd szkolenie, kurs czy nawet już
i studia na odległośd. (1)
Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka
Strona 6 z 52
2.2. Początki w Polsce
Panowie Włodzimierz Marek Baraoski i Tomasz Walkowiak, w ramach projektu
MM-EDU (www.mm-edu.ict.pwr.wroc.pl), sponsorowanego przez Unię Europejską
(IV Program Ramowy), opracowali multimedialny kurs „Sterowanie ploterem”.
Ponadto opracowali technologię tworzenia multimedialnych kursów internetowych.
Materiały są dostarczane w jednym spójnym środowisku, które zarządza
uczniami, udostępnia kursy i przeprowadza egzaminy. Autorzy wybrali platformę
WebCT (38% udziału w rynku platform e-learningowych). Pozwala ona na łączenie
wielu kursów w jeden tok studiów, udostępnia materiały szkoleniowe (tekst, grafikę,
wideo i audio), sprawdza postępy w nauce (testy, również z pytaniami otwartymi
i prostą analizą treści odpowiedzi, automatyczne sprawdzanie odpowiedzi, analiza
rezultatów w grupy studenckiej).
Politechnika Wrocławska jako pierwsza uczelnia w Polsce wprowadza system e-
learningu czyli uczenia przez Internet. Nowe metody na razie nie wyprą jednak
tradycyjnych ćwiczeo i wykładów, choć mogą zastąpić egzaminy.
Jednym z twórców projektu jest dr Jędrzej Wierzejewski. Stworzył on projekt
internetowego kursu "Algebra z geometrią analityczną", który jury międzynarodowego
konkursu "The Best Designed Cours/Lesson" uznało za najlepszy projekt e-learningowy
na świecie.
Nowy system przetestuje 600 studentów Studium Kształcenia Podstawowego (na
pierwszym roku wszyscy mają te same przedmioty, dopiero później wybierają właściwy
kierunek studiów). Na początek będą mogli ściągnąd z sieci materiały do dwiczeo
i uzupełniające wykład. Dzięki temu nie będą musieli zaprzątad sobie głowy
notowaniem i będą się mogli skupid na słuchaniu prowadzącego.
Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka
Strona 7 z 52
Zupełną nowością mają byd e-sprawdziany, których ma byd pięd w semestrze.
Zaliczenie wszystkich zwolni studenta z egzaminu koocowego u prowadzącego. Ma to
służyd odciążeniu pracowników naukowych, którzy nie będą musieli sprawdzad tak
wielu prac.
Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka
Strona 8 z 52
2.3. Podobne sposoby edukacji
E-learning wspiera tradycyjną edukację realizowaną przez zajęcia w szkole czy sali
wykładowej. Definiowane są również pojęcia podobne:
2.3.1. d-learning
Termin ten oznacza uczenie się na odległośd (ang. distance learning). Polega
na tym, że uczeo komunikuje się z nauczycielem poprzez wykorzystanie dostępnych
środków łączności, takich jak poczta oraz nowe technologie. Najczęściej jest kojarzony
ze szkołami korespondencyjnymi, które wysyłają poszczególne partie materiału
odbiorcy. Użytkownik zapoznaje się z nim, wypełnia testy, które są odsyłane do
siedziby i sprawdzane przez odpowiednie osoby. W odpowiedzi dostaje poprawione
błędy wraz z komentarzem, opis postępów w nauce i oczywiście kolejną partię
materiału.
2.3.2. m-learning
Jest to również forma nauki na odległośd, ale wymaga technologii
bezprzewodowej, tzn. laptopów, palmtopów oraz smartfonów. Urządzenia te
posiadają stały bezprzewodowy dostęp do Internetu, stąd nazwa mobile learning.
2.3.3. edutainment
Słowo edutainment powstało poprzez złożenie dwóch angielskich słów:
education (edukacj) oraz enertainment (rozrywka). Nie ma jeszcze odpowiednika
w języku polskim, dlatego obecnie używany jest obcojęzyczny termin.
Jak sama nazwa wskazuje metoda ta polega na uczeniu poprzez zabawę.
Podczas przekazywania określonej formy rozrywki przemycane są informacje
Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka
Strona 9 z 52
edukacyjne. Pozwala to uatrakcyjnid nauczanie, czyli staje się interesujące, a zatem jest
chętniej przyswajane przez odbiorcę.
Obecnie edutainment jest często wykorzystywany przez środki masowego
przekazu do informacji na określony, przeważnie społeczny i uświadamiający cel, tzn.
o profilaktyce i ochronie zdrowia, świadomości ekologicznej czy poznawanie zasad
rządzących finansami. Poprzez dużą dostępnośd i różnorodnośd materiałów (film,
artykuł, audycja radiowa) ma ogromne szanse dotrzed do olbrzymiej grupy odbiorców.
W telewizji pojawia się coraz więcej kanałów tematycznych, również
naukowych, które starają się w prosty i zrozumiały sposób przedstawid, jak działają
urządzenia, żyją zwierzęta czy wyjaśnid zjawiska powszechnie znane lecz nie zrozumiałe
dla ludzi. Jest to pierwszy krok do zainteresowania odbiorcy danym zagadnieniem, a co
za tym idzie i możliwości dalszego poznawania i wnikania w dany temat. (2)
Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka
Strona 10 z 52
2.4. e-Learning po polsku
Wraz z rozwojem technologii oraz powszechnością komputerów podłączonych
do Internetu rozwija się również metoda kształcenia poprzez dostępne środki. Niżej
przedstawione informacje pochodzą ze stron internetowych najpopularniejszych
polskich uczelni wyższych.
Multimedialne nauczanie jest również stosowane w nauczaniu w szkołach
podstawowych, gimnazjach i średnich, ale minie dużo czasu, zanim zastąpi tradycyjne
nauczanie. Obecnie jest to dodatkowa forma zdobywania wiedzy przez ucznia.
2.4.1. Uniwersytet Warszawski
COME UW – Centrum Otwartej Edukacji Multimedialnej jest międzywydziałową
jednostką Uniwersytetu Warszawskiego. Zostało powołane uchwałą Senatu
Uniwersytetu Warszawskiego dnia 23 czerwca 1999 roku.
Misją COME UW jest rozszerzanie dostępu do edukacji uniwersyteckiej. Dążąc do
niwelowania społecznych, geograficznych i czasowych barier w dostępie do oferty
dydaktycznej UW wykorzystuje nowe technologie informacyjne, multimedialne
i informatyczne.
Aby zapisad się na wybrany kurs internetowy należy wypełnid formularz
zgłoszeniowy online. Po rejestracji i dokonaniu wpłaty uczestnik otrzymuje hasło
dostępu do materiałów.
Kurs trwa zazwyczaj 10 tygodni. Wszystkie materiały szkoleniowe umieszczane są
na stronie www kursu i wykorzystują różne środki przekazu: tekst, grafikę, multimedia,
audio i wideo.
Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka
Strona 11 z 52
Zwykle co tydzieo pojawia się nowy materiał szkoleniowy, który należy przeczytad,
pytania, na które należy odpowiedzied oraz zadania, które należy rozwiązad. E-
słuchacze mają na to wcześniej określoną ilośd czasu – zwykle 1-2 tygodni.
E-wykładowca czyta i ocenia wykonane prace oraz wysyła informację zwrotną do
studentów korzystając na przykład z listy dyskusyjnej. Prowadzący może też
kontaktowad się indywidualnie z uczestnikami kursu poprzez e-mail lub czat. Zadania
testowe są oceniane on-line i od razu można sprawdzid poprawnośd swoich
odpowiedzi. Marzenie, którego nie można zrealizowad na normalnych zajęciach
stacjonarnych!
E-słuchacze wymieniają swoje opinie i zadają pytania innym uczestnikom kursu
oraz wykładowcom za pomocą poczty elektronicznej, listy dyskusyjnej lub czatu.
W latach 2000-2004 w internetowych kursach i studiach udział wzięło 2 479 osób.
W kolejnych 12 miesiącach liczba ta podwoiła się i wynosiła 4820. Dziś mamy ponad
12 500 użytkowników platformy zarejestrowanych na zajęcia przez Internet. (3)
Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka
Strona 12 z 52
2.4.2. Uniwersytet Jagiellooski
Stowarzyszenie E-learningu Akademickiego zostało zarejestrowane we wrześniu
2006.
Strategicznymi celami SEA są:
tworzenie
wzorcowych
programów
kształcenia
z wykorzystaniem
nowoczesnych technologii teleinformacyjnych;
opracowywanie modeli wdrożeo e-nauczania w szkolnictwie wyższym;
opracowywanie standardów kształcenia przez Internet oraz prowadzenie
postępowao akredytacyjnych i certyfikacyjnych;
promocję dobrych praktyk w zakresie tworzenia treści dydaktycznych
i prowadzenia zajęd w Internecie;
budowę platformy współpracy praktyków e-learningu;
organizowanie konferencji oraz seminariów naukowych;
prowadzenie działalności popularyzatorskiej, informacyjnej i wydawniczej;
monitoring i opiniowanie ofert naukowo-dydaktycznych dotyczących e-
edukacji;
organizowanie i wspieranie krajowych oraz międzynarodowych projektów
badawczych z zakresu e-edukacji;
organizowanie i finansowanie konkursów na prace naukowe z zakresu e-
edukacji;
organizowanie
wymiany
naukowo-dydaktycznej
pomiędzy
ośrodkami
prowadzącymi kształcenie przez Internet;
prowadzenie list rankingowych w obszarze e-edukacji;
Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka
Strona 13 z 52
współpracę z instytucjami paostwowymi, organizacjami pozarządowymi,
krajowymi i zagranicznymi. (4)
2.4.3. Politechnika Wrocławska
Od 2007 roku 600 studentów pierwszego roku na Politechnice Wrocławskiej
testuje system e-learningu, ucząc się matematyki oraz fizyki.
Zgodnie z założeniami materiały dostępne na platformie nie mają zastąpid
tradycyjnych wykładów i dwiczeo, a jedynie je uzupełnid o dodatkowe informacje czy
zadania. Pomysłodawcy są bowiem zdania, że studentom łatwiej i wygodniej dotrzed
dzisiaj do informacji zawartej w Internecie niż wertowad książki, które najpierw trzeba
jeszcze zdobyd.
Studentom Studium Kształcenia Podstawowego na początek udostępnione będą
dodatkowe materiały z zakresu matematyki i fizyki. Co ciekawe, uczelnia będzie także
przeprowadzad e-sprawdziany, których przewidziano 5 w semestrze. Ich idea jest
prosta – student rozwiązuje zadania w domu, jeśli wszystkie zaliczy, nie musi pojawiad
się na zaliczeniu czy egzaminie na uczelni. Od razu dostanie wpis.
Rozwiązanie to ma odciążyd nauczycieli akademickich, którzy często mają do
sprawdzania jednorazowo po kilkaset prac. Z kolei studenci, bez presji otoczenia,
jaka występuje podczas zaliczeo i egzaminów, będą mogli dzięki temu lepiej skupid się
na zadaniach. (5)
Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka
Strona 14 z 52
W semestrze zimowym 2006/2007 roku przeprowadzony został kursy Algebra
z Geometrią Analityczną wspomagane kompletnym zestawem internetowych
materiałów wykładowych i dwiczeniowych o bardzo wysokim stopniu interaktywności.
Wyniki obejmują wybrane grupy studentów z wydziałów Budownictwa Lądowego
i Wodnego, Chemicznego oraz Informatyki i Zarządzania. Ponadto nie obejmują
studentów, którzy w trakcie semestru zrezygnowali z kursu lub nie przystąpili do
egzaminu koocowego.
Już w pierwszym terminie kurs zaliczyło ponad 78% studentów. Dwa diagramy
przedstawiają rozkład ocen z kursu odpowiednio po egzaminie podstawowym oraz po
egzaminie poprawkowym.
Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka
Strona 15 z 52
2.4.4. Politechnika Warszawska
Od 4 października 2006 r. w sieci wydziałowej dostępne jest oprogramowanie
(MOODLE) pozwalające na prowadzenie kursów na zasadzie e-teaching. Uczestnicy
kursów (Prowadzący i Studenci) mogą logowad się w systemie po rejestracji i założeniu
konta.
Oprogramowanie daje Prowadzącym możliwośd stworzenia osobistych serwisów
kursowych, publikowania materiałów i zadao dla Studentów, odbierania i oceniania na
bieżąco prac studenckich. (6)
2.4.5. AGH Kraków
Centrum e-Learningu AGH jest jednostką Akademii Górniczo-Hutniczej
w Krakowie i jej podstawowym zadaniem jest rozwijanie e-learningu w uczelni.
Zarządza i rozwija Uczelnianą Platformę e-Learningową Moodle. Szkoli pracowników
AGH w metodyce i technologii e-learningu
Edukacyjna misja Akademii Górniczo-Hutniczej nie zamyka się w murach uczelni.
AGH realizuje wiele projektów skierowanych do osób, które na niej nie pracują ani nie
studiują. Ważnym adresatem takich inicjatyw są szkoły. Centrum e-Learningu również
uczestniczy w programach tego typu.
Stworzony i prowadzony „e-Nauczyciel” – kurs on-line, który zapoznaje
nauczycieli z metodyką i technologią e-learningu. Obecnie trwa jego ósma edycja.
Powstało również jego rozwinięcie – kurs „Innowacje w e-Learningu”, który skupia się
na wykorzystaniu w edukacji najnowszych możliwości Internetu, w szczególności
oprogramowania społecznościowego.
AGH użycza szkołom platformę Moodle i wspiera w jej administrowaniu.
Przykładem jest współpraca z XVI Gimnazjum w Krakowie.
Bezpośrednio do uczniów skierowana jest specjalna wersja konkursu „Notatki
w Internecie”. Studenci AGH juz od kilku lat mają okazję rywalizowad o miano twórcy
Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka
Strona 16 z 52
najlepszych cyfrowych materiałów edukacyjnych. Teraz taką szansę dostali także
uczniowie szkół ponadgimnazjalnych.
Uczelnia współtworzy „Rok Zerowy” – cyklu kursów dokształcających
z matematyki, fizyki i chemii dla maturzystów. Uczestniczy poza tym w projekcie
„Wirtualne Kółko Graniaste”. Uczniowie gimnazjów i szkół ponadgimanzjalnych
spotykają się w środowisku on-line i pod przewodnictwem prowadzących rozwijają
swoje zainteresowania. (7)
Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka
Strona 17 z 52
2.5. Podsumowanie
Internet otwiera olbrzymie możliwości przed edukacją (m.in. ułatwia dostęp do
edukacji wielu osobom, grupom, środowiskom, które z różnych powodów nie mogą
uczestniczyd w tradycyjnych formach kształcenia), ale uczenie się za jego
pośrednictwem nie jest jednakowo dobre dla wszystkich, a jest na pewno znacznie
trudniejsze, zarówno dla nauczyciela, jak i studenta.
Przyzwyczajenie nauczycieli akademickich do nauczania w tradycyjnej formie;
nastawienie na przekazywanie wiedzy, a nie na to, co student ma się nauczyd. Duża
czasochłonnośd uczenia przez Internet: komunikacja ze studentem częstsza,
rozciągnięta w czasie i bardziej pracochłonna, bo pisemna i często indywidualna.
Pozbawienie możliwości oddziaływania gestem, mimiką, ciałem = odebranie siły
oddziaływania tym wszystkim, co składa się na jego osobowośd, na indywidualny styl
nauczania. Te wszystkie punkty opisują, pod jakim względem jest to trudne dla
nauczycieli.
Również trudności występują od strony ucznia. Musi on wymusid na sobie
zdolnośd systematycznego i samodzielnego uczenia się oraz opanowad w stopniu
wystarczającym i zapewniającym posługiwanie się komputerem wraz z dostępnym
oprogramowaniem.
Z drugiej strony jest wiele zalet:
Szkolenia na zawołanie: dostęp z różnych miejsc i w dowolnym czasie
dostosowane do indywidualnych preferencji;
Indywidualny tok nauki: dostosowanie możliwości do indywidualnych potrzeb;
Spójnośd przekazu: każdy uczestnik otrzymuje takie same materiały
merytoryczne;
Kontrola nauki: zestaw pytao i testów pozwala na kontrolę postępów
zdobywania wiedzy;
Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka
Strona 18 z 52
Zasięg: możliwośd szkolenia dużej liczby studentów w tym samym czasie,
globalizacja;
Dostępnośd: komputer z dostępem do Internetu umożliwia zdobywanie wiedzy;
Oszczędnośd kosztów: sale wykładowe, laboratoria, dojazdy itp;
Integracja: możliwośd połączenia prezentacji wyników opracowao i programów
pracujących w sieci (DataMine, MicroStation itp..).
Dyskusja nad zaletami i wadami tradycyjnego nauczania oraz e-learningu może
trwad w nieskooczonośd. Zawsze się znajdą osoby za, ale nie zabraknie głosów
sprzeciwu. (Nie)stety w tym kierunku zmierza nauczanie na świecie i pozostaje polskim
uczelniom alternatywa: albo pracują nad udoskonaleniem form nauczania na odległośd
albo pozostają w tyle. (8)
Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka
Strona 19 z 52
3. Zaplecze techniczne
Rozmieszczenie elementów na stronie zostało zaproponowane w porozumieniu
z Bartoszem Dudą (studentem Politechniki Wrocławskiej), który również przygotowuje
lekcję multimedialną z działu elektrostatyka. Ujednolicenie interfejsu strony dla
poszczególnych e-lekcji ułatwi użytkownikowi poruszanie się po witrynie. Dzięki temu
można ten projekt rozbudowywad.
Projekt graficzny wraz z szablonem strony jest autorskim dziełem Pana Bartosza.
3.1. HTML
HTML (ang. HyperText Markup Language, pol. hipertekstowy język znaczników) –
dominujący język wykorzystywany do tworzenia stron internetowych. Pozwala opisad
strukturę informacji zawartych w dokumencie nadając znaczenie poszczególnym
fragmentom tekstu (formując linki, nagłówki, akapity, listy, itp.) oraz osadzid w tekście
dodatkowe obiekty np. statyczne grafiki, interaktywne formularze, dynamiczne
animacje. W składni języka HTML wykorzystuje się znaczniki opatrzone z obu stron
nawiasami ostrokątnymi.
Język HTML umożliwia, do pewnego stopnia, zdefiniowanie sposobu wizualnej
prezentacji dokumentu w przeglądarce internetowej, a także osadzanie ciągów
instrukcji języków skryptowych, wpływających na zachowanie przeglądarek lub innych
parserów HTML. Zaleca się zrezygnowanie z wykorzystywania znaczników opisujących
wygląd strony na rzecz kaskadowych arkuszy stylów CSS.
Ważną cechą języka, która wyraźnie przyczyniła się do rozpowszechnienia sieci
WWW jest niezależnośd od systemu operacyjnego oraz parametrów sprzętowych
komputera, na którym strony te będą oglądane. (9)
Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka
Strona 20 z 52
Widok strony internetowej wraz z fragmentem kodu źródłowego.
Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka
Strona 21 z 52
3.2. CSS
CSS – Cascading Style Sheets (z ang. Kaskadowe Arkusze Stylów) jest to
specjalny język opracowany tylko w jednym celu: stworzenie możliwości bardziej
elastycznego
zarządzania
sposobem formatowania
(wyglądem)
elementów
znajdujących się w dokumentach elektronicznych. CSS nie może zatem istnied
samodzielnie, gdyż jest ściśle powiązane z językiem opisu struktury dokumentów takim
jak (X)HTML. CSS daje możliwośd globalnego zarządzania formą prezentacji całej
witryny internetowej. Pomysł ten nie jest wcale nowy. Style formatujące są
wbudowane od dawna w praktycznie każdy bardziej zaawansowany edytor tekstu.
Posiada je np. MS Word i Open Office.
Niestety częśd poleceo stylów nie jest interpretowana przez niektóre
przeglądarki internetowe lub jest obsługiwana odmiennie. Absolutnie nie trzeba się
jednak obawiad stosowania CSS, ponieważ nie powodują one błędów
w przeglądarkach, które ich nie obsługują. Nigdy nie zdarzy się tak, aby strona w ogóle
nie została wyświetlona, ponieważ korzysta z CSS. Jeżeli przeglądarka nie obsługuje
stylów, po prostu je pominie.
Najważniejszym powodem wprowadzenia stylów było rozdzielenie struktury
i prezentacji dokumentów. Język HTML wywodzi się od SGML (Standard Generalized
Markup Language – Standardowy Uogólniony Język Oznaczania). SGML miał opisywad
ogólną strukturę strony: nagłówek oraz ciało dokumentu, w którym mogły znajdowad
się akapity z tekstem, wykazy, tabele i inne elementy. SGML odpowiada tylko za
wstawienie tych elementów, ale nie określa ich wyglądu. Jak łatwo się domyślid, szybko
przestało to wystarczad – dlatego wprowadzono HTML. Zawarcie poleceo
formatujących w samym HTML spowodowało jednak, że modyfikacja wyglądu
elementów strony stała się bardzo żmudna (atrybuty i znaczniki które za to
odpowiadają, są porozrzucane w różnych miejscach kodu, mieszając się ze strukturą
dokumentu). Dzięki wprowadzeniu stylów CSS, wszystkie polecenia dotyczące
formatowania można umieścid w jednym miejscu (tzw. arkuszu) i powiązad je
z konkretnymi elementami, wstawionymi za pomocą czystego (X)HTML. Taka
Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka
Strona 22 z 52
koncepcja sprawia, że modyfikacja wyglądu stron może przebiegad dużo sprawniej.
(10)
Widok strony internetowej wraz z fragmentem arkusza stylów.
Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka
Strona 23 z 52
4. Prezentacja materiałów za pomocą strony internetowej
Strona internetowa, jako forma prezentacji materiałów jest bardzo dobrym
rozwiązaniem. W jednym miejscu można zgromadzid różne rodzaje środków
dydaktycznych, takich jak tekst, wzory, wykresy, rysunki, zdjęcia, prezentacje, a nawet
filmy. Każdy z wymienionych elementów jest ważny indywidualnie, ale łącząc je
w mniejsze lub większe grupy otrzymujemy ogromne możliwości tworzenia
i przekazywania wiedzy.
W zależności od indywidualnego charakteru użytkownika, jednemu wystarczy
przeczytad opis i obejrzed wzór, inny natomiast będzie potrzebował do zrozumienia
wykresu, a kolejny dopiero po obejrzeniu animacji zrozumie zagadnienie.
Widok strony głównej e-lekcji.
Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka
Strona 24 z 52
4.1. Objaśnienia symboli ze strony internetowej
Rozmieszczenie elementów na stronie opracowałam wspólnie z Bartoszem Dudą
(student Politechniki Wrocławskiej). Projekt graficzny wraz z napisaniem szablonu
strony stworzył Bartosz, który również opracowuje lekcję multimedialną na temat
elektrostatyki.
Ujednolicenie wyglądu strony pozwoli użytkownikowi na sprawne poruszanie się
po witrynie. Uczeo znając ogólny schemat budowy strony nie będzie musiał poświęcad
dodatkowego czasu na opanowanie (przy każdej lekcji multimedialnej) przeszukiwania
dostępnych materiałów.
Cały materiał e-lekcji został podzielony na 5 rozdziałów, w których znajdują się
poszczególne lekcje. Powinno się studiowad je po kolei i przechodzid do następnego
rozdziału dopiero wtedy, gdy użytkownik jest pewien, że rozumiał materiał
z poprzedniego. Ma to istotne znaczenie, bo wnioski i informacje z danego rozdziału
będą wielokrotnie wykorzystywane w następnych lekcjach.
Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka
Strona 25 z 52
4.1.1. Kolory
Kolor czerwony określa strony, na których znajduje się materiał przeznaczony do
samodzielnej nauki.
Kolor żółty wskazuje, że na tych stronach użytkownik znajdzie dodatkowe
elementy, które wpłyną na wyższą efektywnośd nauczania. Są to nagrane
doświadczenia na Politechnice Wrocławskiej, filmy popularno-naukowe i naukowe oraz
animacje komputerowe obrazujące trudne do wyobrażenia zjawiska fizyczne.
Zielonym kolorem jest zaznaczona strona, na której znajdują się pytania
sprawdzające wiedzę zdobytą podczas nauki. Jest to test wyboru, gdzie wśród
proponowanych 4 lub 5 odpowiedzi jedna jest tylko poprawna.
Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka
Strona 26 z 52
Na stronach z niebieską wstawką znajduje się bibliografia. Dzięki temu
użytkownik może skorzystad z podanych tytułów. Każda osoba indywidualnie dobiera
lekturę taką, która jest dla niej najbardziej zrozumiała.
Również pomocna będzie mapa serwisu dla osoby, która pierwszy raz korzysta
i chciałaby mied ogólne spojrzenie na stronę oraz zakres materiału, jaki się na niej
znajduje. Dodatkowo mapka umożliwia szybkie przemieszczanie się między
podstronami.
W razie jakichkolwiek problemów, pytao czy uwag jest podany adres e-mail do
autora pracy.
4.1.2. Ramki
W szarej ramce umieszczone są najważniejsze prawa, zasady lub twierdzenia.
Dzięki wyeksponowaniu kolorystycznemu oraz interesującemu zielonemu puzzlowi
użytkownik zwraca większa uwagę na zaznaczoną treśd. Ponadto, w czasie
przeszukiwania strony łatwo można odnaleźd ten fragment, który jest nam w danym
momencie potrzebny.
Widok linijki automatycznie kojarzy się każdemu z miarą. Kolorowe oznaczenia są
lepiej widoczne w tekście. Dzięki temu użytkownik bez problemu zauważy jednostki,
które są wykorzystywane w danych obliczeniach.
Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka
Strona 27 z 52
4.1.3. Ikonki
4.1.3.1.
Zdjęcia
Ikonka obrazująca zdjęcie.
Użytkownik widząc powyższą ikonkę może najechad na obszar rysunku i po
kliknięciu obraz zostanie powiększony. Umożliwi to dokładne obejrzenie i odczytanie
danych i napisów znajdujących się na zdjęciu, które mogą byd nieczytelne.
Widok strony wraz z powiększonym obrazkiem
Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka
Strona 28 z 52
4.1.3.2.
Animacje
Ikonka animacji
Animacje komputerowe zostały przygotowane w możliwie prostej formie, tak że
ich rozmiar pozwala na oglądanie ich "przez Internet" w czasie rzeczywistym. Kolorowa
animacja, nawet jeśli nie jest rozbudowana graficznie, przedstawia w sposób oczywisty
zasadę działania danego zjawiska.
Widok strony wraz z uruchomioną animacją.
Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka
Strona 29 z 52
4.1.3.3.
Filmy
Ikonka filmu.
Częśd filmów jest nagrana w laboratoriach Politechniki Wrocławskiej. Są to
doświadczenia, które studenci mogą obejrzed podczas wykładów (te prostsze) oraz
w czasie zajęd laboratoryjnych (te wymagające odpowiedniego sprzętu i bardziej
czasochłonne).
Filmy są nagrane w dobrej jakości, co się wiąże z ich rozmiarem. Dlatego lepiej
nie oglądad ich za pośrednictwem Internetu (chyba, że ktoś ma bardzo szybkie łącze),
a po prostu ściągnąd je na swój dysk, a następnie obejrzed.
Dzięki takim nagraniom w sieci Internauci mogą poszerzad swoje zainteresowani.
Czasem fizyczne uczestniczenie w takim doświadczeniu może byd niemożliwe z różnych
powodów, ale nowe technologie rozwiązują ten problem.
Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka
Strona 30 z 52
4.1.3.4.
Programy
Ikonka programu.
Programy są znacznie pokaźniejsze od animacji i uruchomienie ich z serwera
może byd kłopotliwe. Istnieje jednak możliwośd zapisania ich (ściągnięcia) na lokalny
dysk i uruchomienia z własnego komputera.
Program soczewka w bardzo prosty sposób pokazuje zasady powstawania obrazu
w soczewkach skupiających i rozpraszających. Jest to program autorski przygotowany
przeze mnie na zaliczenie kursu „Podstawy języka C/C++ dla fizyków”, prowadzonego
przez dr Z. Ruckiego.
Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka
Strona 31 z 52
Wykorzystane są dwie metody przestawienia wyników: poprzez rysowane linie
oraz poprzez opis, który znajduje się poniżej. Użytkownik na bieżąco widzi, jak zmienia
się obraz podczas zmiany parametrów początkowych.
Program autorski.
Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka
Strona 32 z 52
4.2. Instrukcja obsługi strony
Strona główna lekcji multimedialnej informuje, jakie zawiera treści, informacje
o autorze oraz zaprasza do rozpoczęcia nauki.
4.2.1. Nauka
Naukę rozpoczyna się poprzez kliknięcie myszą w prawym dolnym rogu na ikonce
„play” lub na napisie „rozpocznij naukę”.
Po kliknięciu na ikonkę rozpoczyna się nauka.
Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka
Strona 33 z 52
W kolejnym kroku użytkownik jest poinformowany o prezentacji zagadnieo
i sposobach korzystania z kursu. Dodatkowo są wyjaśnione i opisane symbole (ikonki),
które zawracają uwagę na istotne elementy kursu.
Informacje o sposobie korzystania z kursu.
Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka
Strona 34 z 52
Na dole strony umieszczony jest przycisk „wybierz lekcję”. Po jego kliknięciu
użytkownikowi wyświetla się pierwsza partia materiału.
Przycisk pozwalający na przełączanie sie między kolejnymi partiami materiału.
4.2.2. Materiały
Pierwsza partia materiału do opanowania.
Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka
Strona 35 z 52
Należy zwrócid uwagę, że po prawej stroni u góry (zielona ramka) są wypisane
hasła wraz z odnośnikami do stron internetowych, które zawierają więcej informacji na
wybrany konkretny temat. Jeżeli użytkownik ma chęd poszerzenia wiedzy może
skorzystad z tych hiperłączy. Oczywiście nie są to jedyne odnośniki, ale godne uwagi.
Po wybraniu hasła otwiera się w nowym oknie strona internetowa.
Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka
Strona 36 z 52
4.2.2.1.
Rozdziały
Równania Maxwella
James Clerk Maxwell
Prawo indukcji Faradaya
Prawo Ampere'a
Prawo Gaussa dla pola magnetycznego
Indukowane wirowe pole elektryczne
Indukowane pole magnetyczne
Równania Maxwella
Fale elektromagnetyczne
Widmo fal elektromagnetycznych
Równanie falowe dla fali elektromagnetycznej
Monochromatyczna płaska fala elektromagnetyczna
Rozchodzenie się fal e-m
Energia fal
Natężenie fali elektromagnetycznej
Pęd niesiony przez falę
Prędkośd grupowa i dyspersja
Absorpcja fali przez ośrodek
Rozchodzenie się fal elektromagnetycznych
Optyka geometryczna i falowa
Zakres długości fal
Odbicie i załamanie
Optyka geometryczna czy falowa
Interferencja fal
Dyfrakcja
Polaryzacja
Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka
Strona 37 z 52
Po skooczonej nauce (nie muszą to byd wszystkie rozdziały, a jedynie krótka
lekcja) użytkownik może przejśd do strony z materiałami pomocniczymi. Zamieszczone
są tu filmy wraz z opisami oraz serwisy stron internetowych, na których można znaleźd
ciekawe doświadczenia.
Dział „Materiały” wraz z uruchomionym filmem pt. „Siła elektrodynamiczna działająca
na przewodnik w polu magnetycznym”.
Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka
Strona 38 z 52
4.2.2.2.
Filmy autorskie
Wymienione poniżej filmy są nakręcone przeze mnie przy współpracy
z Bartoszem Dudą. Sprzęt do doświadczeo został udostępniony z laboratorium przez
Instytut Fizyki Politechniki Wrocławskiej (sala 322 oraz sala 26 w budynku A1).
Spis filmów:
I.
Siła elektrodynamiczna działająca na przewodnik w polu magnetycznym.
II.
Demonstracja reguły Lenza.
III.
Zjawisko dyfrakcji.
IV.
Demonstracja światła spolaryzowanego liniowo.
V.
Obserwacja wiązki światła spolaryzowanego przechodzącej przez ośrodek
rozpraszający.
VI.
Ugięcie światła na pojedynczym otworze kołowym.
VII.
Ugięcie światła na pojedynczej szczelinie o zmiennej szerokości.
VIII.
Doświadczenie Younga.
Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka
Strona 39 z 52
4.2.3. Zadania
Kolejnym etapem kształcenia jest sprawdzenie zdobytej wiedzy. Do tego celu
został przygotowany dział „Zadania”, w którym znajdują się pytania testowe.
Użytkownik ma do wyboru jedną poprawną odpowiedź z czterech lub pięciu podanych.
Po przeczytaniu i rozwiązaniu zadania użytkownik wybiera właściwą odpowiedź
klikając w pole przy prawidłowej opcji. Odpowiedź jest sprawdzana automatycznie i na
ekranie jest wyświetlany monit.
Poprawna odpowiedź jest zaznaczana na zielono, a obok treści zadania pokazuje
się symbol poprawności. Natomiast nieprawidłowe odpowiedzi są podkreślane
kolorem czerwonym wraz z ikonką błędu koło treści dwiczenia. Graficzna reprezentacja
zwraca uwagę użytkownika i pozwala mu na efektywniejsze zapamiętywanie.
Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka
Strona 40 z 52
Graficzna reprezentacja błędnych i poprawnych odpowiedzi.
Podsumowanie testu następuje na dole strony, gdzie są do dyspozycji
użytkownika dwa przyciski: „Pokaż wynik” oraz „Wyczyśd odpowiedzi”. Pierwszy
wyświetla informację o ilości prawidłowych odpowiedzi (w procentach), a drugi
pozwala usunąd zaznaczone odpowiedzi, dzięki czemu test można wypełnid praz
kolejny.
Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka
Strona 41 z 52
Rezultat rozwiązanego testu.
Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka
Strona 42 z 52
Kontynuacją sprawdzania wiedzy z danego zakresu materiału są jeszcze zadania
z treścią. Należy je rozwiązad a następnie za pomocą ikonki „Pokaż/ukryj odpowiedź”
sprawdzid jej poprawnośd.
Przykładowe „zadanie z treścią” wraz z pokazaną odpowiedzią.
Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka
Strona 43 z 52
4.2.4. Informacje
W zakładce „Informacje” znajduje się informacja o autorze witryny, bibliografia
wykorzystana do tworzenia treści lekcji multimedialnej oraz mapa strony pokazująca
konspekt tematyczny.
Zakładka „Informacje”.
Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka
Strona 44 z 52
4.3. Zakres merytoryczny
4.3.1. Przykładowa e-lekcja
Użytkownik wybiera dział, z którego będzie korzystał, a następnie lekcję.
W każdym rozdziale jest różna liczba lekcji.
4.3.2. Odbicie i załamanie
Przeglądając dokładnie zakres dostępnego materiału, użytkownik wykorzystuje
różne formy przekazu informacji.
Powiększony rysunek wraz z opisem jest czytelny i obrazowo przedstawia problem.
Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka
Strona 45 z 52
Dane zestawione w tabeli pozwalają na porównanie zebranych wartości.
Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka
Strona 46 z 52
Rysunek wyjaśnia znaczenie symboli użytych przy wzorach przy definiowaniu praw.
Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka
Strona 47 z 52
Rysunek wraz z interaktywnym programem bardzo dobrze współpracują, umożliwiając
użytkownikowi szybkie kojarzenie faktów ogólnych.
Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka
Strona 48 z 52
5. Wnioski
Środki multimedialne mogą byd wykorzystywane przez każdą grupę wiekową do
nauki. Poprzez swoją różnorodnośd wzbogacają lekcję z każdego przedmiotu, czyniąc ją
prostszą i bardziej dostępną dla wszystkich (poprzez Internet).
Wykład prowadzony przez nauczyciela za pomocą tablicy i kredy jest nadal
podstawowym sposobem przekazywania wiedzy uczniom. Wykładowca nie powinien
nudzid słuchaczy. Ten sam wykład zapisany za pomocą kolorowych akcentów na pewno
bardziej zainteresuje studenta niż monotonny ciąg znaków.
Człowiek widząc, że następuje jakaś zmiana, coś się porusza mimowolnie zwraca
na to uwagę, a jeśli jest to przedstawione w ciekawy sposób, na pewno zostanie mu
w pamięci. Gdy uczeo korzysta z wielu form pozyskiwania wiedzy (czytania, pisania,
oglądania, słuchania, dotykania), poprzez to bogactwo, nauczyciel uzyskuje lepsze
efekty dydaktyczne, niż stosując tradycyjną metodę.
Wykorzystując najprostszą technikę, która obecnie staje się bardzo popularna,
a mianowicie prezentację multimedialną, możemy przekazad informacje w przystępny,
szybki, zwięzły sposób. W formie, która jest łatwiejsza do zapamiętania. Bardzo łatwo
możemy łączyd tutaj zalety obrazu, jak i dźwięku. W prosty sposób wyszczególnimy
informacje, które są ważne i godne zatrzymania ich w pamięci.
Trudniejsza do wykonania jest strona internetowa, która również zawiera
elementy wyżej wymienione, ale ma szersze grono odbiorców. Do obejrzenia takiej
pracy wystarczy komputer z podłączeniem do Internetu oraz przeglądarka. Nie jest
potrzebny specjalistyczny program do tworzenia oraz obsługi. Wystarczy zwykły
notatnik, dobry pomysł i dużo cierpliwości. Wyniki takich prac codziennie widzimy.
Informacje poprzez sied rozchodzą się z ogromną prędkością.
Celem pracy było przygotowanie lekcji multimedialnej. Uważam, że zadanie
zostało wykonane poprawnie. Powstała strona internetowa zwierająca wiele
pomocnych informacji na temat fali elektromagnetycznej i to nie tylko czystej teorii
Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka
Strona 49 z 52
z wzorami, ale również dostępnych jest wiele programów interaktywnych oraz filmów
z doświadczeniami fizycznymi.
Profesjonalnie przygotowana lekcja multimedialna służy pomocą nie tylko
studentowi, ale i wykładowcy. Zawarte w niej duże ilości grafiki, animacji i przede
wszystkim programów interaktywnych pozwalają studentowi przyswoid materiał
„mimo woli”. Dobrym pomysłem jest wykorzystanie krótkich testów czy zadao, które
pozwolą ocenid w jakim stopniu wiedza została przyswojona lub ewentualnie po
analizie wyniku można odesład użytkownika do powtórzenia określonej patii materiału.
Pomimo tego, że e-learning nie zastąpi tradycyjnego nauczania, uważam, że
warto inwestowad w powstawanie lekcji multimedialnych. Kosztuje to na pewno
więcej czasu i nakładów pracy, ale efekty są widoczne wśród studentów, którzy
z chęcią chodzą na wykłady, na których „coś się dzieje”.
Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka
Strona 50 z 52
6. Bibliografia
1. Kociatkiewicz, Piotr. Kompendium wiedzy o sieciach - e-learning, i-learning. 2003.
2. Barcikowski, W. E-edukacja otwarte uniwersytety w Internecie. Legionów : brak nazwiska,
2000.
3. Uniwersytet Warszawski. [Online] http://come.uw.edu.pl.
4. Uniwersytet Jagiellooski. *Online+ http://www.czn.uj.edu.pl.
5. Politechnika Wrocławska. *Online+ http://eportal.pwr.wroc.pl.
6. Politechnika Warszawska. [Online] https://www.ch.pw.edu.pl/moodle/.
7. Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie. [Online] http://pl.cel.agh.edu.pl.
8. Włodzimierz Marek Baraoski, Tomasz Walkowiak. Multimedialne technologie nauczania w
Internecie.
9. Wempen, Faithe. HTML i XHTML krok po kroku. brak miejsca : RM, 2007.
10. Andrew, Rachel. CSS. Antologia. 101 wskazówek i trików. brak miejsca : Helion, 2005.
Bibliografia wykorzystana przy opracowywaniu materiałów do lekcji multimedialnej:
1. Z. Kąkol, Fizyka, Kraków 2006.
2. D. Halliday, R. Resnick, Fizyka, T.1 i T.2, Warszawa, PWN 1996.
3. J. Orear, Fizyka, T.1 i T.2, Warszawa, WNT 1990.
4. C. Bobrowski, Fizyka – Krótki Kurs, Warszawa, WNT 1995.
5. A.K. Wróblewski, J.A. Zakrzewski, Wstęp do Fizyki, T.1, Warszawa, PWN 1984.
Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka
Strona 51 z 52
7. Spis treści
Lekcja ze wspomaganiem komputerowym – Joanna Niedźwiedzka
Strona 52 z 52
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Elektrostatyka lekcja ze wspomaganiem komputerowym
Elektrostatyka lekcja ze wspomaganiem komputerowym
Hydrostatyka i hydrodynamika lekcja ze wspomaganiem komputerowym
Kinematyka lekcja ze wspomaganiem komputerowym
Hydrostatyka i hydrodynamika lekcja ze wspomaganiem komputerowym
Scenariusz ze wspomaganiem komputerowym, polibuda, dydaktyka techniki, 6 sem
Fale elektromagnetyczne lekcja
opracowanie scenariusza lekcji techniki ze wspomaganiem komputerowym
Wywiad telefoniczny ze wspomaganiem komputerowym CATI Dzialania ankieterskie w call centers e 0cpw
Wywiad telefoniczny ze wspomaganiem komputerowym CATI Dzialania ankieterskie w call centers
sciaga ze wspomagania, Politechnika Lubelska, Studia, Semestr 6, sem VI, Komputerowe wspomaganie pro
wspomaganie komputerowe zagadnień projektowych i laboratoryjnych
Fale Elektromagnetyczne
Drgania i fale elektromagnetyczne
35 Fale elektromagnetyczne i ich polaryzacja
Fale elektromagnetyczne czyli czym naprawdę jest światło
62 MT 01 Fale elektromagnetyczne
więcej podobnych podstron