monter instalacji gazowych 713[07] z1 06 n

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ

Wojciech Kacprzak

Instalowanie armatury i aparatury pomiarowej
713[07].Z1.06

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
dr inż. Władysława Maria Francuz
mgr inż. Anna Kusina

Opracowanie redakcyjne:
inż. Zygfryd Gajewski

Konsultacja:
mgr inż. Jarosław Sitek

Korekta:

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej
713[07].Z1.06. „Instalowanie armatury i aparatury pomiarowej” zawartego w modułowym
programie nauczania dla zawodu monter instalacji gazowych 713[07].

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony

środowiska podczas instalowania armatury i aparatury pomiarowej

5.1.1. Ćwiczenia 12
5.2. Armatura gazowa

5.2.1. Ćwiczenia 14
5.3. Urządzenia zabezpieczające i sygnalizacyjne

5.3.1. Ćwiczenia 17
5.4. Aparatura pomiarowa i redukcyjna

5.4.1. Ćwiczenia 19
6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu „Poradnik” dla nauczyciela „Instalowanie armatury i aparatury

pomiarowej” który będzie pomocny w prowadzeniu zajęć dydaktycznych w szkole
zawodowej kształcącej w zawodzie monter instalacji gazowych 713[07] oraz w przyswajaniu
przez uczniów wiedzy o rodzajach armatury i aparatury pomiarowej stosowanej w
instalacjach gazowych oraz o zasadach obowiązujących podczas ich instalowania, a także
warunkach bezpieczeństwa pracy, ochrony ppoż przy wykonywaniu tego rodzaju prac.

W poradniku zamieszczono:

− wymagania wstępne określające umiejętności, jakie powinien posiadać uczeń, by mógł

bez problemów rozpocząć pracę ze swoim poradnikiem,

− cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy

z poradnikiem,

− wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć,
− przykładowe scenariusze zajęć,
− przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania-

uczenia oraz środkami dydaktycznymi,

− ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego,
− wykaz literatury, z jakiej uczniowie mogą korzystać podczas nauki.

Wskazane jest, by zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami, ze

szczególnym uwzględnieniem:
− metody tekstu przewodniego,
− pokazu z objaśnieniami,
− metody projektów,
− ćwiczeń praktycznych.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel

może posłużyć się zamieszczonym w rozdziale 6 zestawem zadań testowych, zawierających
różnego rodzaju zadania.

W tym rozdziale podano również:

− plan testu w formie tabelarycznej,
− punktacje zadań,
− propozycje norm wymagań,
− instrukcje dla nauczyciela,
− instrukcje dla ucznia,
− kartę odpowiedzi,
− zestaw zadań testowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

713[07].Z1

Technologia montażu instalacji gazowych

713[07].Z1.01

Wykonywanie prac przygotowawczo-zakończeniowych

podczas montażu instalacji gazowych

713(07).Z1.02

Wykonanie połączeń rur stalowych

w instalacjach gazowych

713[07].Z1.03

Wykonywanie połączeń rur miedzianych

w instalacjach gazowych

713[07].Z1.04

Wykonywanie połączeń rurociągów gazowych

z tworzyw sztucznych

713[07].Z1.05

Wykonywanie przyłączy do budynku

713[07].Z1.06

Instalowanie armatury i aparatury pomiarowej

713[07].Z1.07

Instalowanie szafek gazowych

i ich wyposażenia

713[07].Z1.08

Wykonywanie instalacji na gaz ziemny

713[07].Z1.09

Wykonywanie instalacji na gaz płynny

713[07].Z1.10

Wykonywanie konserwacji i napraw instalacji gazowych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji jednostki modułowej „Instalowanie armatury i aparatury
pomiarowej” uczeń powinien umieć:
− stosować ogólne przepisy bhp i ochrony przeciwpożarowej,
− organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,
− wykonywać prace przygotowawczo-zakończeniowe podczas montażu instalacji

gazowych,

− dobierać i obsługiwać narzędzia monterskie,
− wykonywać połączenia rur stalowych, miedzianych i z tworzyw sztucznych,
− wykonywać podłączenia przyłączy do budynków,
− dokonywać pomiarów łączonych elementów armatury i aparatury pomiarowej,
− sprawdzać szczelność połączeń instalacji z armaturą i aparaturą pomiarową,
− przeprowadzać próbę szczelności instalacji gazowej,
− odpowietrzać instalacje gazową zgodnie z zasadami bezpieczeństwa,
− uruchamiać instalację gazową,
− uczestniczyć w dyskusji i wymieniać doświadczenia wcześniej nabyte,
− korzystać z różnych źródeł informacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej „Instalowanie armatury i aparatury

pomiarowej” uczeń powinien umieć:

− zastosować przepisy bhp i ochrony ppoż. obowiązujące podczas montażu armatury

i aparatury pomiarowej,

− zorganizować i likwidować stanowisko instalacji armatury i aparatury pomiarowej,
− rozróżnić rodzaje armatury i aparatury pomiarowej,
− posłużyć się dokumentacją techniczną,
− zaplanować kolejność prac,
− dobrać narzędzia i sprzęt potrzebny do instalacji armatury i aparatury pomiarowej,
− ocenić stan techniczny materiałów stosowanych do instalacji armatury i aparatury

pomiarowej,

− wyznaczyć miejsce lokalizacji armatury i aparatury pomiarowej,
− zastosować wymagania dotyczące montażu armatury i aparatury pomiarowej,
− zamontować armaturę gazową,
− zamontować urządzenia zabezpieczające i sygnalizujące,
− uruchomić aparaturę pomiarową,
− odczytać wskazania aparatury pomiarowej,
− wykonać obmiar prac, rozliczyć robociznę, materiał i sprzęt,
− wykonać prace zgodnie z warunkami technicznymi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca ……………………………………………….
Modułowy program nauczania: Monter instalacji gazowych 713[07]
Moduł: Technologia montażu instalacji gazowych 713[07].Z1.
Jednostka modułowa: Instalowanie armatury i aparatury pomiarowej 713[07].Z1.06
Temat: Montaż zaworu odcinającego na instalacji z rur stalowych

Cel ogólny: kształtowanie umiejętności przy wykonywaniu prac montażowych
i demontażowych armatury odcinającej.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

− zorganizować stanowisko pracy do wykonania montażu i demontażu kurka odcinającego,
− dobrać odpowiednie narzędzia monterskie,
− dobrać odpowiednie materiały uszczelniające połączenia rozłączne rur stalowych,
− pomierzyć elementy łączone,
− przyciąć rurę stalową i przygotować do gwintowania,
− naciąć gwint gwintownicą,
− dokonać połączenia i uszczelnić je,
− sprawdzić szczelność.

Metody nauczania–uczenia się:

− ćwiczenia praktyczne, pokaz z objaśnieniem
Formy organizacyjne pracy uczniów:

− indywidualna

Czas: 2 godziny lekcyjne (90min).
Środki dydaktyczne:

− teksty przewodnie do ćwiczeń,
− plansze armatury gazowej,
− rury stalowe i kurki odcinające,
− materiały uszczelniające,
− sprzęt do ciecia i gwintowania rur stalowych,
− komplet narzędzi monterskich,
− imadło i komplet narzędzi ślusarskich,
− przyrządy pomiarowe,
− tester szczelności w aerozolu.
Przebieg zajęć:
1. Sprawy organizacyjne.
2. Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.
3. Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia.
4. Realizacja tematu:

a) Każdy uczeń przygotowuje materiał do połączenia.
b) Uczeń sprawdza stan techniczny sprzętu i narzędzi.
c) Każdy uczeń wyposaża się w środki ochrony osobistej.
d) Po wykonaniu pomiarów elementów łączonych przystępuje do cięcia rury.
e) Po ucięciu rury sprawdza jej prostopadłość do osi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

f) Wykonuje gwint przy pomocy gwintownicy.
g) Oczyszcza gwint i nakłada materiał uszczelniający.
h) Wykonuje połączenie i sprawdza jego szczelność.
i) Porządkuje stanowisko pracy.

- Przez cały czas trwania ćwiczenia nauczyciel nadzoruje pracę uczniów i pomaga im

w uzyskaniu jak najlepszych rezultatów. Podpowiada najlepsze powiązania.

5. Po wykonaniu wszystkich czynności uczeń dokonuje analizy wykonanego zadania.
6. Uczeń przeprowadza samoocenę i wskazuje swoje mocne i słabe strony.
7. Nauczyciel analizuje prace ucznia i stwierdza czy praca wykonana jest starannie i zgodnie

z wytycznymi montażowymi.

8. Uczniowie prezentują swoje prace wśród uczniów.
9. Klasa wspólnie z nauczycielem dokonuje oceny prac.

Zakończenie zajęć
Praca domowa

Odszukaj w literaturze wiadomości na temat: Detektory gazów palnych. Na podstawie

zgromadzonych informacji przygotuj materiał o typach detektorów oraz

o rodzajach gazów, które wykrywają. Przynieś ten materiał na zajęcia.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

− anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych

umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca ……………………………………………….
Modułowy program nauczania: Monter instalacji gazowych 713[07]
Moduł: Technologia montażu instalacji gazowych 713[07].Z1.
Jednostka modułowa: Instalowanie armatury i aparatury pomiarowej 713[07].Z1.06
Temat: Montaż gazomierza miechowego.
Cel ogólny: kształtowanie umiejętności wykonywania prac przygotowawczych

i montażowych aparatury pomiarowej.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

− zorganizować stanowisko do wykonania montażu gazomierza,
− dobrać środki ochrony osobistej,
− dobrać odpowiednie narzędzia monterskie,
− dobrać odpowiednie przyłącza redukcyjne,
− dobrać odpowiednie złączki dla połączenia przewodów instalacji gazowej z przyłączem

redukcyjnym,

− dobrać odpowiednie materiały uszczelniające połączenia,
− dokonać montażu gazomierza i uszczelnić połączenie,
− sprawdzić szczelność.

Metody nauczania–uczenia się:

− ćwiczenia praktyczne,
− metoda przewodniego tekstu.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

− indywidualna.
− grupowa.

Strategia: uczenie się przez ćwiczenia praktyczne

Środki dydaktyczne:

− tekst przewodni do ćwiczeń,
− Polskie Normy i Branżowe Normy dot. gazomierzy,
− Instrukcje producentów gazomierzy,
− plansze aparatury pomiarowej stosowanej w instalacjach gazowych,
− przeźrocze, foliogramy,
− środki ochrony osobistej,
− przyłącza redukcyjne z uszczelkami,
− złączki gwintowane,
− narzędzia monterskie i ślusarskie,
− gwintownica,
− tester szczelności w aerozolu,
− gazomierz miechowy,
− przyrządy pomiarowe.
Czas: 2 godziny lekcyjne (90min).

Przebieg zajęć:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zadanie dla ucznia
Przedmiotem zadania jest przygotowanie do połączenia gazomierza z przewodami istniejącej
instalacji, dobranie odpowiedniego przyłącza do gazomierza, zamontowanie i sprawdzenie
szczelności połączenia.

FAZA WSTĘPNA

Czynności organizacyjno-porządkowe, podanie tematu lekcji, zaznajomienie uczniów

z pracą metodą przewodniego tekstu.

FAZA WŁAŚCIWA
INFORMACJE
1. Rodzaje gazomierzy stosowanych w gospodarce komunalnej.
2. Rodzaje przyłączy gazomierzowych oraz przyłączy redukcyjnych.
3. Jakie jest ciśnienie robocze gazomierzy.
4. Rodzaje uszczelnień połączeń rur z gazomierzami.
5. Rodzaje złączek gwintowanych.

PLANOWANIE
1. Przygotuj rury gazowe do połączenia.
2. Dobierz rozmiar przyłącza redukcyjnego.
3. Dobierz odpowiednie złączki gwintowane.
4. Dobierz uszczelki.
5. Pomierz rozstaw króćców w gazomierzu.
6. Przygotuj narzędzia monterskie.

UZGODNIENIE
1. Omów wszystkie punkty z fazy planowania z nauczycielem.
2. Odnieś się do uwag i propozycji nauczyciela.

WYKONANIE
1. Oczyścić końcówki rur i sprawdzić jakość gwintów.
2. W przypadku złej jakości gwintu – popraw go za pomocą gwintownicy.
3. Załóż uszczelki na pierścienie łączące.
4. Zwróć uwagę na dokładność wykonanej pracy.
5. Zainstaluj gazomierz.
6. Sprawdź szczelność połączenia.
7. Przygotuj się do zaprezentowania swojej pracy. Zespoły uczniów wyznaczają lidera

grupy, który dokonuje prezentacji ćwiczenia.

SPRAWDZANIE
1. Czy elementy połączenia zostały prawidłowo przygotowane do połączenia?
2. Czy zostały dobrane odpowiednie złączki?
3. Czy zostały dobrane odpowiednie uszczelnienia połączenia?
4. Czy prawidłowo złączki zostały nakręcone na gwint rury i końcówki (króćca)

gazomierza?

5. Czy połączenie jest szczelne przy ciśnieniu roboczym instalacji?

ANALIZA

Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy ćwiczenia sprawiły im najwięcej

trudności. Nauczyciel podsumowuje całe ćwiczenie, wskazuje jakie nowe, ważne

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

umiejętności zostały wykształcone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać
w przyszłości.

FAZA KOŃCOWA

Zakończenie zajęć
Praca domowa

Odszukaj w literaturze wiadomości na temat: rodzaje gazomierzy stosowanych

w gospodarce komunalnej. Na podstawie zgromadzonych informacji przygotuj materiał,
w którym wykaż różnicę między stosowanymi rodzajami gazomierzy i przynieś tę pracę na
zajęcia.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

− anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności

podczas realizowania zadania i zdobytych umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.ĆWICZENIA

5.1. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej i ochrony środowiska podczas instalowania
armatury i aparatury pomiarowej

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1.

Zorganizuj stanowisko do montażu armatury gazowej tak aby były spełnione wymagania

bhp i p.poż..

Wskazówki do realizacji:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy na stanowisku
montera instalacji gazowej przy montażu armatury i aparatury pomiarowej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym wyposażenia stanowiska w narzędzia

i sprzęt monterski, środki ochrony indywidualnej oraz sprzęt bhp i p.poż,

3) dobrać sprzęt bhp i p.poż.,
4) dobrać narzędzia i sprzęt potrzebny do montażu armatury gazowej,
5) zorganizować miejsce pracy i dokonać oceny pod względem kompletności wyposażenia,
6) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
7) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

– metoda przewodniego tekstu, pokaz z objaśnieniem,

Środki dydaktyczne:

– instrukcja wykonania ćwiczenia,
– stół montażowy,
– krzesło,
– sprzęt bhp i p.poż.,
– narzędzia monterskich do montażu armatury gazowej,
– środki ochrony indywidualnej stosowane przy montażu instalacji gazowej,
– typowe instrukcje bhp przy wykonywaniu montażu instalacji gazowej,
− literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2.

Określ podstawowe zasady bezpiecznej pracy podczas wykonywania prac monterskich

przy instalacjach gazowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy na stanowisku
montera instalacji gazowej przy montażu armatury i aparatury pomiarowej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym zasad bezpieczeństwa przy pracach

monterskich na instalacjach gazowych,

3) na arkuszu papieru wypisać zasady bhp obowiązujące przy wykonywaniu prac

monterskich,

4) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
5) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

– metoda przewodniego tekstu, pokaz z objaśnieniem,

Środki dydaktyczne:

− instrukcja wykonania ćwiczenia,
− zeszyt,
− ołówek,
− gumka,
− stolik,
− krzesło,
− typowa instrukcja bhp przy wykonywaniu montażu instalacji gazowych,
− przepisy bhp w zakresie eksploatacji urządzeń i instalacji gazowych,
− literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Armatura gazowa

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zgodnie z obowiązującymi przepisami dotyczącymi instalowania armatury odcinającej :

a) wykonaj odręczny rysunek instalacji gazowej dla pomieszczenia kuchennego

wyposażonego w kuchnię gazową (dla armatury odcinającej wskaż odległości
normowane przepisami),

b) wykonaj podłączenie kuchni gazowej do instalacji gazowej wykonanej ze stali.

Wskazówki do realizacji:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy na stanowisku
montera instalacji gazowej przy montażu armatury i aparatury pomiarowej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją wykonania ćwiczenia,
2) przygotować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym przepisów oraz zasad montażu

armatury odcinającej na instalacji gazowej,

4) wykonać szkic w oparciu o obowiązujące przepisy,
5) zgromadzić niezbędne materiały instalacyjne ze stali – rury, kształtki, elementy

uzbrojenia,

6) ocenić jakość rur, łączników i elementów uzbrojenia,
7) dobrać sprzęt, narzędzia i materiały pomocnicze niezbędne do wykonania ćwiczenia,
8) sprawdzić stan techniczny sprzętu i narzędzi,
9) wykonać niezbędne pomiary elementów przyłączenia,
10) zabezpieczyć się w środki ochrony osobistej,
11) wytrasować miejsce ułożenia i umocowania podejścia do kuchni gazowej,
12) zamocować uchwyty mocujące do przegrody budowlanej,
13) dokonać cięcia i obróbki rur stalowych,
14) nagwintować końcówki rur stalowych,
15) sprawdzić poprawność przygotowanych końcówek rur stalowych,
16) dokonać wstępnego montażu przygotowanego podłączenia,
17) zamocować przygotowany odcinek instalacji w uchwytach,
18) połączyć odcinki rur z niezbędnymi łącznikami i elementami uzbrojenia,
19) króciec przyłączeniowy kuchenki połączyć z instalacją uszczelniając taśmą teflonową,
20) sprawdzić zgodność podłączenia z dokumentacją ćwiczenia,
21) uporządkować stanowisko pracy,
22) podpisać protokół wykonania podłączenia kuchenki,
23) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
24) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

– metoda przewodniego tekstu, pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne

Środki dydaktyczne:

a) dla części I:

– kartka papieru A4,
– ołówek,
– linijka,
– kątownik,
– gumka,
– literatura z rozdziału 6.

b) dla części II:

– narzędzia i sprzęt do cięcia rur: obcinarki do rur; ręczne piłka do metalu z drobnymi

zębami, korytka (szablony);

– narzędzia i sprzęt do czyszczenia: czysta sucha szmatka, szczotka druciana,
– narzędzia i sprzęt do obróbki mechanicznej: mechaniczna nacinarka do gwintu

(gwintownica), pilniki płaskie o długości ok. 20 cm (zdzierak i gładzik),

– sprzęt zaciskowy: stojak monterski zaciskowy do rur, imadło szczękowe,
– sprzęt monterski: komplet kluczy płaskich do śrub, komplet narzędzi

ślusarskich, komplet narzędzi monterskich do robót instalacyjnych,

– przyrządy pomiarowe: metrówka, miara rozwijana, przymiar,
– uchwyty do rur z kołkami rozporowymi,
– odcinki rury stalowej,
– złączki stalowe i elementy uzbrojenia zgodnie z dokumentacją,
– materiały uszczelniające,
– środki ochrony osobistej,
– instrukcja do wykonania ćwiczenia wraz z dokumentacją zadania,
– literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami dotyczącymi instalowania armatury odcinającej:

a) wykonaj odręczny rysunek instalacji gazowej dla pomieszczenia kuchennego

wyposażonego w kuchnie gazową (dla armatury odcinającej wskazać odległości
normowane przepisami),

b) wykonaj

podłączenie kuchni gazowej dla instalacji gazowej wykonanej z miedzi.

Wskazówki do realizacji:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy na stanowisku
montera instalacji gazowej przy montażu armatury i aparatury pomiarowej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją wykonania ćwiczenia,
2) przygotować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym przepisów oraz zasad montażu

armatury odcinającej na instalacji gazowej,

4) wykonać szkic w o oparciu o obowiązujące przepisy,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5) zgromadzić niezbędne materiały instalacyjne z miedzi – rury, kształtki, elementy

uzbrojenia,

6) ocenić jakość rur, łączników i elementów uzbrojenia,
7) dobrać sprzęt, narzędzia i materiały pomocnicze niezbędne do wykonania ćwiczenia,
8) sprawdzić stan techniczny sprzętu i narzędzi,
9) wykonać niezbędne pomiary elementów przyłączenia,
10) zabezpieczyć się w środki ochrony osobistej,
11) wytrasować miejsce ułożenia i umocowania podejścia do kuchni gazowej,
12) zamocować uchwyty mocujące do przegrody budowlanej,
13) dokonać cięcia i obróbki rur miedzianych,
14) sprawdzić poprawność przygotowanych końcówek rur miedzianych,
15) dokonać połączenia rury miedzianej z łącznikiem poprzez lutowanie twarde,
16) zamocować przygotowany odcinek instalacji w uchwytach,
17) połączyć odcinki rur z niezbędnymi złączkami i elementami uzbrojenia,
18) króciec przyłączeniowy kuchenki połączyć z instalacją uszczelniając taśmą teflonową,

sprawdzić zgodność podłączenia z dokumentacją ćwiczenia,

19) uporządkować stanowisko pracy,
20) podpisać protokół wykonania podłączenia kuchenki,
21) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
22) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

– metoda przewodniego tekstu, pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne

Środki dydaktyczne:

a) dla części I:

– kartka papieru A4,
– ołówek,
– linijka,
– kątownik,
– gumka,
– literatura z rozdziału 7.

b) dla części II:

– narzędzia i sprzęt do cięcia rur: obcinarki do rur; ręczne piłka do metalu z drobnymi

zębami, prowadnica korytkowa,

– materiały czyszczące: czysta sucha szmatka, wełna stalowa, włókno tworzywowe,

drobnoziarnisty papier ścierny,

– narzędzia i sprzęt do obróbki mechanicznej: giętarka ręczna lub mechaniczna,
– sprzęt zaciskowy: imadło szczękowe,
– sprzęt monterski: komplet kluczy monterskich,
– komplet narzędzi ślusarskich,
– przyrządy pomiarowe: metrówka, miara rozwijana, przymiar,
– uchwyty do rur z kołkami rozporowymi,
– odcinki rury miedzianej,
– złączki miedziane i elementy uzbrojenia zgodnie z dokumentacją,
– materiały uszczelniające,
– środki ochrony osobistej,
– instrukcja do wykonania ćwiczenia wraz z dokumentacją zadania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Urządzenia zabezpieczające i sygnalizacyjne

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Scharakteryzuj urządzenia indywidualne przeznaczone do wykrywania obecności metanu

w powietrzu.

Wskazówki do realizacji:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy na stanowisku
montera instalacji gazowej przy montażu armatury i aparatury pomiarowej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym urządzeń informujących o stężeniu

metanu w powietrzu,

3) wymienić oraz opisać urządzenia indywidualne wykorzystywane do pomiaru stężenia

metanu w powietrzu,

4) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
5) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

– metoda przewodniego tekstu, pokaz z objaśnieniem,

Środki dydaktyczne:

– instrukcja do wykonania ćwiczenia,
– instrukcje obsługi urządzeń przeznaczonych do pomiaru stężenia metanu w powietrzu,
– internet: http://www.ewimarwb.com.pl, http://www.alter.pl, http://www.zawgaz.com.pl,
– plansze urządzeń do wykrywania gazów palnych w powietrzu,
– literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2.

Wykonaj montaż stacjonarnego detektora (DAG-11) oraz czujek w budynku

jednorodzinnym dla następujących pomieszczeń:

- kuchnia – kuchnia gazowa zlokalizowana na I piętrze,
- kotłownia – kocioł gazowy zlokalizowany w piwnicy,
- pralnia – taboret gazowy (1 palnik) zlokalizowany w piwnicy,

Opisz rozmieszczenie czujek dla poszczególnych pomieszczeń.

Wskazówki do realizacji:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy na stanowisku
montera instalacji gazowej przy montażu armatury i aparatury pomiarowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją do wykonania ćwiczenia,
2) przygotować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym urządzeń zabezpieczających

i sygnalizujących oraz z instrukcją DAG - 11,

4) zaplanować miejsca usytuowania czujek oraz miejsce zaworu odcinającego

zintegrowanego z detektorem DAG 11,

5) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
6) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

– metoda przewodniego tekstu, pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne

Środki dydaktyczne:

− instrukcja do wykonania ćwiczenia,
− instrukcja obsługi i montażu DAG 11,
− plansze stosowanych stacjonarnych detektorów gazu,
− zeszyt,
− ołówek,
− gumka,
− komplet narzędzi monterskich,
− drabina,
− środki ochrony osobistej,
− literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Armatura pomiarowa i redukcyjna

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj montaż i uruchomienie gazomierza miechowego o rozstawie 250mm. Sporządź

wykaz czynności, materiałów i sprzętu niezbędnych do jego zamontowania. Sporządź
kalkulację cenową, wykonaj obmiar prac i rozlicz robociznę. Montaż i uruchomienie
gazomierza wykonaj w obecności osoby posiadającej ważne świadectwo kwalifikacyjne do
wykonywania tego typu prac.

Wskazówki do realizacji:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy na stanowisku
montera instalacji gazowej przy montażu armatury i aparatury pomiarowej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym montażu aparatury pomiarowej

stosowanej w instalacjach gazowych,

3) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym sporządzania kalkulacji, wykonywania

obmiaru prac oraz rozliczenia robocizny,

4) wybrać gazomierz z katalogu producenta gazomierzy,
5) dobrać złączki do połączenia gazomierza z instalacją ,
6) dobrać materiały uszczelniające,
7) sporządzić kalkulację cenową materiałów podstawowych i pomocniczych użytych do

montażu,

8) na arkuszu papieru zaplanować kolejność czynności niezbędnych przy montażu

uwzględniając wymagania bhp i p.poż. obowiązujące podczas wykonywania tego typu
prac,

9) zorganizować stanowisko do wykonania ćwiczenia,
10) zabezpieczyć się w środki ochrony osobistej,
11) wykonać połączenia gazomierza z instalacją za pomocą złączek i podejścia pod

gazomierz, uszczelniając te połączenia taśmą teflonową,

12) uruchomić gazomierz i sprawdzić szczelność połączenia gazomierza z instalacją,
13) wykonać obmiar prac monterskich i przygotowawczych oraz rozliczyć robociznę

wykonaną przy tych pracach,

14) uporządkować stanowisko pracy,
15) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
16) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

– metoda przewodniego tekstu, pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne

Środki dydaktyczne:

− instrukcja do wykonania ćwiczenia,
− katalog producenta gazomierzy,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

− katalog producenta przyłączy redukcyjnych pod gazomierze,
− materiały uszczelniające – taśma teflonowa,
− gazomierz miechowy,
− przyłącza redukcyjne,
− klucze monterskie nieiskrzące,
− zeszyt,
− ołówek,
− gumka,
− Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków

technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2002 r.
Nr 75 poz. 690 z późniejszymi zmianami),

− http://www.intergaz.com.pl, http://www.metrix.pl, http://weba.com.pl,
− literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2.

Określ warunki techniczne dla montażu gazomierza na zewnątrz budynku.

Wskazówki do realizacji:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy na stanowisku
montera instalacji gazowej przy montażu armatury i aparatury pomiarowej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym warunków technicznych montażu

aparatury pomiarowej w instalacjach gazowych,

3) określić warunki instalowania gazomierza na zewnątrz budynku,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
5) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

– metoda przewodniego tekstu, pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne

Środki dydaktyczne:

− plansze z przykładami montażu gazomierzy,
− zeszyt,
− ołówek,
− gumka,
− Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków

technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2002 r.
Nr 75 poz. 690 z późniejszymi zmianami),

− http://www.intergaz.com.pl, http://www.metrix.pl, http://weba.com.pl,
− literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

TEST 1

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Instalowanie armatury
i aparatury pomiarowej”.

Test składa się z 20 zadań, z których:

− zadania 1-15 są z poziomu podstawowego,
− zadania 16-20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

bardzo dobry – za rozwiązanie 19 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu

ponadpodstawowego,

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. b, 3. a, 4. b, 5. d, 6. b, 7. d, 8. b, 9. d, 10. c, 11. a,
12. a, 13. c, 14. d, 15. b, 16. b, 17. d, 18. d, 19. c, 20. c

Plan testu

Nr zadania

Cel operacyjny (mierzone osiągnięcia ucznia)

Kateg

celu

Poziom

Wymaga

Poprawna

Odpowiedź

Rozpoznać wymagania kwalifikacyjne
dotyczące wykonywania instalacji gazowej.

A P

2. Określić warunki montażu kurka głównego.

C P

Rozróżnić urządzenia gaśnicze i odpowiednio
je zastosować.

B P

Określić skuteczność wykonania napełnienia
instalacji gazem.

C P

Wymienić zakres obowiązków grupy
zawodowej.

A P

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. Rozróżnić warunki eksploatacyjne armatury.

B P

Określić warunki techniczne montażu
armatury odcinającej.

C P

8. Określić warunki montażu gazomierza.

C P

9. Określić warunki montażu gazomierza.

C P

10. Określić zastosowanie reduktorów.

C P

11.

Podać kwalifikacje niezbędne do
wykonywania określonych prac.

A P

12.

Określić warunki lokalizacji aparatury
kontrolnej.

C P

13.

Rozpoznać zastosowanie reduktorów
domowych.

A P

14.

Określić sposób wykonywania odpowietrzenia
instalacji gazowej.

C P

15.

Rozróżnić własności fizyko-chemiczne
stosowanych gazów palnych.

B P

16. Określić przeznaczenie urządzeń pomiarowych.

17.

Określić budowę i zasadę działania urządzeń
pomiarowych.

C PP

18.

Ocenić prawidłowość wykonanej czynności
sprawdzającej.

D PP

19. Określić zasadę działania armatury odcinającej. C PP

20.

Określić budowę i zasadę działania urządzeń
pomiarowych.

C PP

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

4. Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych,

jakie będą w teście.

5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).

6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.

7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony

na udzielanie odpowiedzi.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.

11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.

12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.

14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję zanim zaczniesz rozwiązywać zadania.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem pytań testowych.
4. Przed wykonaniem każdego zadania lub udzieleniem odpowiedzi na pytania przeczytaj

bardzo uważnie polecenia.

5. Test zawiera 20 pytań o różnym stopniu trudności. Są to pytania: zamknięte,

wielokrotnego wyboru.

6. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, zakreślając kółeczkiem

prawidłową odpowiedź. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź przekreślić
znakiem X i otoczyć kółkiem prawidłową odpowiedź.

7. Za każde poprawne rozwiązanie zadania otrzymasz jeden punkt.
8. Test składa się z dwóch części o różnym stopniu trudności:

I część – poziom podstawowy
II część – poziom ponadpodstawowy.

9. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania
10. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.

11. Na rozwiązanie testu masz 45 min.

Powodzenia

Materiały dla ucznia:

• instrukcja,

• zestaw pytań i zadań testowych,

• karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

Część I
1. Do podłączenia kuchni gazowej na gaz ziemny jest uprawniony:

a) dostawca gazu,
b) pracownik serwisu urządzeń gazowych,
c) każda osoba posiadająca kwalifikacje i uprawnienia energetyczne,
d) monter posiadający uprawnienia budowlane.

2. Odległość podstawowa od wolnostojącej szafki na kurek główny do zasilanego budynku

nie powinna być większa niż:

a) 15 m,
b) 10 m,
c) dla przyłączy wykonanych z stali 5 m, a dla przyłączy z PE 10 m,
d) 5 m.

3. Do gaszenia pożarów grupy B służą gaśnice:

a) płynowe, śniegowe, proszkowe,
b) płynowe, pianowe, śniegowe, proszkowe,
c) tylko proszkowe,
d) tylko pianowe.

4. Podczas napełniania instalacji gazem cały czas kontrolujemy:

a) szczelność instalacji gazowej,
b) zawartość metanu w przewodzie odpowietrzającym,
c) poprawność działania gazomierza,
d) drożność przewodów kominowych.

5. Włączenie do czynnej sieci gazowej mogą wykonywać wyłącznie:

a) pracownicy posiadający uprawnienia do wykonywania prac gazoniebezpiecznych,
b) pracownicy posiadający uprawnienia do wykonywania prac gazoniebezpiecznych oraz

pracownicy dostawcy gazu,

c) tylko pracownicy dostawcy gazu.
d) tylko pracownicy dostawcy gazu z ważnymi uprawnieniami.

6. Zawory typu kulowego przeznaczone są do pracy przy ciśnieniu roboczym do 10 kPa

i temperaturze:

a) od -20

°C do +60°C,

b) od -30

°C do +60°C,

c) od -20

°C do +60°C,

d) od -40

°C do +100°C.

7. Armatury odcinającej na instalacji gazowej nie montujemy:

a) przed gazomierzem,
b) przed reduktorem,
c) przed urządzeniem gazowym,
d) w szafce kurka głównego pomiędzy kurkiem głównym a gazomierzem.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8. Gazomierze w pomieszczeniach budynku zaleca się instalować na wysokości:

a) 1,6 m,
b) 1,8 m,
c) wysokość montażu gazomierza ustala projektant w porozumieniu z odbiorcą gazu,
d) powyżej 1,8 m.

9. Gazomierzy nie wolno instalować::

a) na klatce schodowej,
b) na zewnątrz budynku,
c) wydzielonych i zamykanych pomieszczeniach piwnicznych,
d) w łazienkach.

10. Reduktory gazowe przed urządzeniem gazowym stosuje się tylko:

a) dla gazu ziemnego,
b) dla gazu miejskiego,
c) dla wszystkich gazów,
d) dla gazu płynnego.

11. Prace gazoniebezpieczne mogą wykonywać tylko:

a) pracownicy posiadający odpowiednie uprawnienia,
b) pracownicy wyznaczeni przez właściciela budynku,
c) pracownicy dostawcy gazu,
d) wszyscy pracownicy posiadający uprawnienia budowlane.

12. Wlot czujnika detektora w przypadku gazu ziemnego należy umieścić:

a) pod sufitem, w odległości 15-30 cm od sufitu,
b) nad podłogą, w odległości 15-30 cm od niej,
c) nad potencjalnym źródłem ulatniania gazu,
d) bezpośrednio nad potencjalnym źródłem ulatniania.

13. Reduktory domowe ciśnienia gazu przeznaczone są do stabilizacji i:

a) redukcji ciśnienia niskiego na robocze,
b) redukcji ciśnienia średniego na niskie,
c) redukcji ciśnienia wysokiego na średnie,
d) redukcji tylko gazu płynnego.

14. Przewód odpowietrzający montujemy na zewnątrz budynku w celu:

a) wyprowadzenia mieszaniny gazu i powietrza na zewnątrz,
b) szybszego odpowietrzenia instalacji,
c) wyrównania ciśnienia gazu w instalacji,
d) całkowitego odpowietrzenia instalacji.

15. Jaka jest dolna granica wybuchowości dla mieszaniny metan-powietrze:

a) 1,2 % metanu w powietrzu,
b) 5,0 % metanu w powietrzu,
c) 14 % metanu w powietrzu,
d) 25 % metanu w powietrzu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Część II
16. Detektor GD-7 jest urządzeniem przeznaczonym do wykrywania nieszczelności gazu

poprzez:
a) spalanie katalityczne,
b) pomiar dyfuzyjny ciągły,
c) katalityczny ciągły,
d) czujnik elektrochemiczny.

17. W gazomierzu turbinowym gaz:

a) wprawia w ruch obrotowy tłoki i napełnia komory pomiarowe.
b) wypełnia komory miechowe,
c) wpływający powoduje spadek ciśnienia, co powoduje moment obrotowy, który

wpływa na tłoki, które zaczynają się obracać,

d) wpływający wprawia w ruch wirnik pomiarowy,

18. Instalacja gazowa zostaje napełniona, kiedy pomiar przy wylocie przewodu

odpowietrzającego wykaże zawartość tlenu w gazie ziemnym poniżej:

a) 6% mierząc eksplozymetrem,
b) 10 % mierząc eksplozymetrem,
c) 90 % mierząc eksplozymetrem,
d) 2 % mierząc eksplozymetrem.

19. Działanie metanomierza oparte jest na:

a) wskazaniach czujnika dyfuzyjnego,
b) wskazaniach czujnika elektrochemicznego,
c) na zjawisku katalitycznego spalania metanu na spiralach platynowych,
d) ciągłym pomiarze dyfuzyjnym.

20. W gazomierzu rotorowym gaz:

a) wypełnia komory miechowe,
b) wpływający wprawia wirnik pomiarowy turbiny,
c) wpływający powoduje spadek ciśnienia, co powoduje moment obrotowy, który

wpływa na tłoki, które zaczynają się obracać,

d) napędza wałek transmisyjny poprzez sprzęgło magnetyczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………………..

Instalowanie armatury i aparatury pomiarowej

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Numer

pytania

ODPOWIEDŹ

Punktacja

1. a

2. a

3. a

4. a

5. a

6. a

7. a

8. a

9. a

10. a

11. a

12. a

13. a

14. a

15. a

16. a

17. a

18. a

19. a

20. a

Razem

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

TEST 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Instalowanie armatury
i aparatury pomiarowej ”.

Test składa się z 20 zadań, z których:

− zadania 1-15 są z poziomu podstawowego,
− zadania 16-20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

dopuszczający- za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

dostateczny- za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

dobry- za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

bardzo dobry- za rozwiązanie 19 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu

ponadpodstawowego,

Klucz odpowiedzi: 1. d, 2. b, 3. b, 4. d, 5. a, 6. b, 7. b, 8. d, 9. c, 10. a, 11. d,
12. a, 13. c, 14. b, 15. b, 16. c, 17. c, 18. c, 19. a, 20. a

Plan testu

Nr zadania

Cel operacyjny (mierzone osiągnięcia ucznia)

Kateg

celu

Poziom

Wymaga

Poprawna

odpowiedź

Rozróżnić urządzenie gaśnicze i odpowiednio
je zastosować.

B P

2. Określić warunki montażu połączenia PE/stal.

C P

Wymienić urządzenia pomiarowe stosowane
w instalacjach gazowych.

A P

Określić warunki techniczne wykonania
przyłącza.

C P

Wymienić zastosowania reduktorów
w instalacjach wewnętrznych.

A P

6. Rozpoznać zastosowane narzędzia monterskie.

A P

Ocenić prawidłowość wykonywanej czynności
sprawdzającej.

D P

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8. Wyjaśnić, jak obsługiwać armaturę gazową.

B P

Określić warunki eksploatacyjne armatury
gazowej.

C P

10.

Określić warunki techniczne montażu
aparatury pomiarowej.

C P

11.

Wymienić terminy ważności uprawnień
państwowych.

A P

12.

Wymienić zakres obowiązków grupy
zawodowej.

A P

13.

Rozpoznać praktyczne sposoby montażu
instalacji gazowej.

14.

Określić warunki umiejscowienia armatury
sygnalizacyjnej odcinającej.

C P

15.

Rozróżnić własności fizyko chemiczne
stosowanych gazów palnych.

B P

16. Określić zasadę działania aparatury kontrolnej.

17.

Określić budowę i zastosowanie urządzeń
pomiarowych.

C PP

18.

Określić miejsce zainstalowania szafek
gazowych.

19. Określić warunki montażu gazomierza.

20. Określić zakres prac gazoniebezpiecznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

4. Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych,

jakie będą w teście.

5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).

6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.

7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony

na udzielanie odpowiedzi.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

9. dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

10. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

11. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.

12. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.

13. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

14. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.

15. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

bardzo uważnie polecenia.

5. Test zawiera 20 pytań o różnym stopniu trudności. Są to pytania: zamknięte,

wielokrotnego wyboru.

6. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, zakreślając kółeczkiem

prawidłową odpowiedź. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź przekreślić
znakiem X i otoczyć kółkiem prawidłową odpowiedź.

7. Za każde poprawne rozwiązanie zadania otrzymasz jeden punkt.
8. Test składa się z dwóch części o różnym stopniu trudności:
I część – poziom podstawowy
II część – poziom ponadpodstawowy.
9. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania
10. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.

11. Na rozwiązanie testu masz 45 min.

Powodzenia

Materiały dla ucznia:

• instrukcja,
• zestaw zadań testowych,
• karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

TEST 2

Część I
1. Do gaszenia pożarów grupy E służą gaśnice:

a) płynowe,
b) pianowe,
c) płynowe, pianowe.
d) śniegowe

2. Przejście PE/stal na przyłączu gazowym stosuje się w odległości:

a) 1,0 m od ściany budynku,
b) 1,5 m od ściany budynku,
c) 1,0 m do 2,0 m od ściany budynku,
d) powyżej 1,2 m.

3. Podstawowym urządzeniem służącym do pomiaru zużytego gazu w gospodarstwie

domowym są:

a) gazomierze rotorowe,
b) gazomierze miechowe,
c) gazomierze turbinowe,
d) gazomierze miechowe i rotorowe.

4.Ponad powierzchnią terenu należy wykonać przyłącze z rur:

a) stalowych lub PE,
b) PE,
c) stalowych lub miedzianych,
d) stalowych.

5. Reduktory przed palnikiem:

a) stabilizują ciśnienie,
b) redukują gaz z ciśnienia średniego,
c) odcinają gaz w momencie zakłócenia pracy palnika,
d) redukują gaz z ciśnienia niskiego.

6. Prace gazoniebezpieczne oraz prace na instalacjach gazowych wykonujemy narzędziami:

a) atestowanymi,
b) nieiskrzącymi,
c) specjalnie przystosowanymi do prac monterskich na instalacjach gazowych,
d) ze znakiem „B”.

7. Instalacja gazowa zostaje napełniona, kiedy pomiar przy wylocie przewodu

odpowietrzającego wykaże zawartość metanu powyżej:

a) 51%,
b) 90%,
c) 2%,
d) 80%.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8. Zamykanie każdego zaworu gazowego powinno następować przez obrót zwierciadła:

a) w lewo,
b) nie ma różnicy ważne, aby zawór był sprawny,
c) przeważnie w prawo,
d) w prawo.

9. Zawory typu kulowego przeznaczone są do pracy w temperaturze od -30

°C do +60°C oraz

przy ciśnieniu roboczym do:

a) 15 kPa,
b) 5 kPa,
c) 10 kPa,
d) od 5 kPa do 15 kPa.

10. Gazomierze wolno instalować:

a) na klatce schodowej,
b) pomieszczeniach mieszkalnych,
c) we wspólnych wnękach z licznikami elektrycznymi,
d) w łazienkach.

11. Uprawnienia energetyczne uprawniające do prowadzenia prac na instalacjach gazowych

wydaje się na okres:

a) bezterminowo,
b) 1 rok,
c) 2 lata,
d) 5 lat.

12. Uruchomienie instalacji gazowej może przeprowadzić:

a) pracownik dostawcy gazu,
b) osoba posiadające niezbędne kwalifikacje i uprawnienia,
c) wykwalifikowany monter instalacji gazowej,
d) wykwalifikowany monter instalacji gazowej w obecności kierownika budowy.

13. Podczas wykonywania instalacji gazowej należy unikać:

a) nadmiernej ilości połączeń spawanych,
b) nadmiernej ilości połączeń lutowanych,
c) nadmiernej ilości połączeń skręcanych,
d) stosowania połączeń giętkich przy urządzeniach gazowych.

14. Zawór odcinający dopływ gazu do budynku, będący elementem składowym urządzenia

sygnalizacyjno-odcinającego, powinien być instalowany:

a) przy urządzeniu gazowym,
b) poza budynkiem,
c) przy urządzeniu gazowym oraz poza budynkiem,
d) przy urządzeniu sygnalizacyjno - odcinającym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15. Jaka jest dolna granica wybuchowości dla mieszaniny propan-powietrze:

a) 1,2 % propanu w powietrzu,
b) 2,12 % propanu w powietrzu,
c) 5,0 % propanu w powietrzu,
d) 25 % propanu w powietrzu,

Część II
16. Działanie metanomierza oparte jest na:

a) wskazaniach czujnika dyfuzyjnego,
b) wskazaniach czujnika elektrochemicznego,
c) na zjawisku katalitycznego spalania metanu na spiralach platynowych,
d) ciągłym pomiarze dyfuzyjnym.

17. Gazomierze domowe to:

a) rotorowe,
b) turbinowe,
c) miechowe,
d) wszystkie wymienione.

18. Miejsca lokalizacji szafki na zawór główny oraz gazomierz:

a) określa projektant o aktualnie obowiązujące przepisy,
b) określa Rozporządzenie Ministra infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 roku w

sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich
usytuowanie. (D. U. nr 75, poz. 690 z 2002 r.),

c) określają warunki techniczne przyłączenia,
d) wskazuje właściciel obiektu za akceptacją projektanta.

19. Gazomierz na zewnętrznej ścianie budynku montujemy na wysokości:

a) co najmniej 0,5 m
b) co najmniej 0,3 m
c) od 0,3 do 0,8 m
d) co najmniej 0,6 m.

20. Pracą gazoniebezpieczną nie jest:

a) prowadzenie prac ziemnych w sąsiedztwie sieci gazowej,
b) uruchomienie instalacji gazowej,
c) wymiana kurka głównego,
d) wymiana gazomierza.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………………..

Instalowanie armatury i aparatury pomiarowej

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Numer

pytania

ODPOWIEDŹ

Punktacja

1. a

2. a

3. a

4. a

5. a

6. a

7. a

8. a

9. a

10. a

11. a

12. a

13. a

14. a

15. a

16. a

17. a

18. a

19. a

20. .

a b c d

Razem

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

1. Barczyński A.: Instalacje gazowe z miedzi. Centrum Szkolenia Gazownictwa, Warszawa

1998

2. Bąkowski K., Bartuś J., Zajda R.: Projektowanie instalacji gazowych. Arkady, Warszawa

1995

3. Bąkowski K.: Sieci gazowe. Arkady, Warszawa 1978
4. Instalacje gazowe. Cobo-Profil, Warszawa 1996
5. http://www.alter.pl
6. http://www.elektrometal.com.pl
7. http://www.ewimarwb.com.pl
8. http://www.famas.com.pl
9. http://www.gazziemny.pl
10. http://www.intergaz.com.pl
11. http://www.metrix.pl
12. http://www.perfexim.com.pl
13. http://www.weba.pl
14. http://www.zawgaz.com.pl
15. Instrukcja obsługi Detektor DAG-11 [http://www.alter.pl/]
16. Instrukcja obsługi Detektor GD-7 [http://www.alter.pl/]
17. http://www.merazet.pl
18. Karta technologiczna Eksplozymetr przenośny typu EXPLOR

[http://www.ewimarwb.pl/]

19. Karta technologiczna Tlenomierz OXG - O [http://www.ewimarwb.pl/]
20. Technologia instalacji wodociągowych i gazowych – podręcznik do nauki zawodu.

Część II – Instalacje gazowe. Rea, Warszawa 1998

21. Zajda R., Gebhardt Z.: Instalacje gazowe oraz lokalne sieci gazu płynnego. Cobo-Profil,

Warszawa 1995

22. Zajda R., Tymiński B.: Instalacje i urządzenia gazowe. Centrum Szkolenia Gazownictwa,

Warszawa 1999