„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Krzysztof Lenkiewicz
Nanoszenie pokryć ochronnych i ochronno-dekoracyjnych
714[03].Z1.07
Poradnik dla nauczyciela
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
1
Recenzenci:
mgr inż. Tadeusz Ługowski
mgr inż. Andrzej Sadowski
Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Krzysztof Lenkiewicz
Konsultacja:
mgr Zenon W. Pietkiewicz
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 714[03].Z1.07:
Nanoszenie pokryć ochronnych i ochronno-dekoracyjnych, zawartego w modułowym
programie nauczania dla zawodu lakiernika.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
2
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie
3
2. Wymagania wstępne
4
3. Cele kształcenia
5
4. Przykładowe scenariusze zajęć
7
5. Ćwiczenia
11
5.1. Charakterystyka środków ochronno-dekoracyjnych
11
5.1.1. Ćwiczenia
11
5.2. Ochrona czasowa
15
5.2.1. Ćwiczenia
15
5.3 Uszczelnianie i wygłuszenie
18
5.3.1 Ćwiczenia
18
6. Ewaluacja osiągnięć ucznia
21
7. Literatura
36
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
3
1. WPROWADZENIE
Przekazujemy Państwu poradnik dla nauczyciela: Nanoszenie pokryć ochronnych
i ochronno-dekoracyjnych, który będzie pomocny w prowadzeniu zajęć dydaktycznych
w szkole kształcącej w zawodzie lakiernika 714[03].
W poradniku zamieszczono:
−
wymagania wstępne,
−
wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć,
−
przykładowe scenariusze zajęć,
−
propozycje ćwiczeń, które mają na celu wykształcenie u uczniów umiejętności
praktycznych,
−
wykaz literatury, z jakiej uczniowie mogą korzystać podczas nauki.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami
ze szczególnym uwzględnieniem:
−
pokazu z objaśnieniem,
−
tekstu przewodniego,
−
ćwiczeń praktycznych.
Formy
organizacyjne
pracy
uczniów
mogą
być
zróżnicowane,
począwszy
od samodzielnej pracy uczniów – do pracy zespołowej.
W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel
może posłużyć się zamieszczonymi w rozdziale 6 zestawami zadań testowych, zawierającymi
zadania różnego rodzaju.
W tym rozdziale podano również:
−
plan testu w formie tabelarycznej,
−
punktacje zadań,
−
propozycje norm wymagań,
−
instrukcję dla nauczyciela,
−
instrukcję dla ucznia,
−
kartę odpowiedzi,
−
zestaw zadań testowych.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
4
Schemat jednostek modułowych
714[03].Z1.04
Wytwarzanie powłok
malarsko – lakierniczych
na wyrobach
powszechnego użytku
714[03].Z1
Podstawowe technologie
lakiernicze
714[03].Z1.01
Stosowanie przepisów bhp
ochrony ppoż. i ochrony
środowiska przy
wykonywaniu prac
lakierniczych
714[03].Z1.02
Przygotowanie
powierzchni wyrobów do
lakierowania
714[03].Z1.03
Nakładanie powłok
lakierniczych
714[03].Z1.06
Wykonywanie napraw
i renowacji pokryć
lakierniczych
714[03].Z1.05
Znakowanie pokryć
lakierniczych
714[03].Z1.09
Organizowanie
i wyposażenie lakierni
714[03].Z1.08
Ocenianie jakości pokryć
lakierniczych
714[03].Z1.07
Nanoszenie pokryć
ochronnych i ochronno
-dekoracyjnych
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
5
2. WYMAGANIA WSTĘPNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
– organizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii,
– dobierać przybory i materiały do wykonania rysunku,
–
stosować przepisy bhp, ochrony ppoż. i ochrony środowiska przy wykonywaniu prac
lakierniczych,
– stosować i stosować technologie mechaniczne,
– eksploatować maszyny,
– rozróżniać materiały konstrukcyjne,
– wykonywać pomiary laboratoryjne,
– rozróżniać materiały lakiernicze i pomocnicze,
– posługiwać się podstawowymi pojęciami fizyko-chemicznymi,
– posługiwać się dokumentacją techniczną,
– stosować technologię informacyjną,
– wykonywać naprawy i renowację pokryć lakierniczych,
– przygotowywać powierzchnię do lakierowania,
– nakładać powłoki lakiernicze,
– obsługiwać maszyny do nanoszenia powłok lakierniczych,
– dobierać parametry do procesów, mycia, lakierowania.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
6
3. CELE KSZTAŁCENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
−
wykonać pokrycia ochronne i ochronno-dekoracyjne zgodnie z przepisami BHP, ochrony
ppoż. i ochrony środowiska,
−
rozróżniać powłoki dekoracyjne, ochronne i ochronno-dekoracyjne,
−
scharakteryzować środki pielęgnująco – dekoracyjne stosowane na pokrycia lakierowe,
−
scharakteryzować procesy konserwacji powłok lakierniczych,
−
wykonać podstawowe operacje procesu konserwacji pokrycia lakierowego,
−
zastosować środki ochrony czasowej w lakierowanych wyrobach przemysłu
maszynowego,
−
wykonać technikami ręcznymi i mechanicznymi operacje uszczelnienia i wygłuszania
powierzchni,
−
ocenić jakość powierzchni dekoracyjnych i ochronnych,
−
skorzystać z literatury technicznej i innych źródeł informacji.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
7
4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ
Scenariusz zajęć 1
Osoba prowadząca.............................................
Modułowy program nauczania: Lakiernik 714[03]
Moduł: Podstawowe technologie lakiernicze 714[03].Z1
Jednostka modułowa: Nanoszenie pokryć ochronnych i ochronno-dekoracyjnych 714[03].Z1.07
Temat: Wykonać uszczelnienie i wygłuszenie stalowego, przykręcanego błotnika
przedniego samochodu
Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności uszczelnienia i wygłuszania
Po zakończonych zajęciach edukacyjnych uczeń potrafi:
−
dobrać technologie do uszczelnienia i wygłuszenia,
−
wykonać operację uszczelnienia i wygłuszenia,
−
zorganizować stanowisko pracy,
−
korzystać z literatury technicznej,
−
rozwiązywać problemy.
Metody nauczania–uczenia się:
−
metoda przewodniego tekstu
Formy organizacji pracy uczniów:
−
indywidualna
Czas: 180 min
Środki dydaktyczne:
−
błotnik samochodu,
−
pytania prowadzące,
−
tabele prowadzące,
−
formularze prowadzące,
−
środki uszczelniające,
−
pistolet wyciskowy,
−
pędzle, rozprowadzalniki,
−
środki ochrony osobistej,
−
narzędzia monterskie,
−
literatura techniczna.
Przebieg zajęć:
1. Sprawy organizacyjne
2. Nawiązanie do tematu omówionych zajęć
3. Omówienie zalet metody przewodniego tekstu
4. Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia
5. Realizacja tematu:
−
zorganizować stanowisko pracy przy wykonywaniu ćwiczenia,
−
wyszukać potrzebne informacji,
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
8
−
odpowiedzieć na pytania prowadzące,
−
wypełnić tabelę z tekstu przewodniego,
−
ustalić z nauczycielem poprawki do planu operacji,
−
pobrać narzędzia i materiały,
−
oczyścić miejsce nakładania środków uszczelniających,
−
nałożyć za pomocą pistoletu wyciskowego pastę uszczelniającą,
−
wykonać malowania środkami głuszącymi za pomocą pędzla,
−
zamontować podkładki z tworzywa sztucznego,
−
zakonserwować przestrzenia zamknięte,
−
wykonać kontrolę bieżących operacji,
−
sprawdzić wyniki za pomocą formularzu,
−
prezentuje efekty swojej pracy,
−
podać wnioski usprawniające.
Zakończenie zajęć
Praca domowa
Odszukanie w literaturze wiadomości na temat naprawy powłoki lakierowej w samochodach
osobowych. Na podstawie zebranych informacji zapisanie czynności przy renowacji powłoki
pojazdów samochodowych.
Sposób uzyskiwania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
−
anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące prowadzenia zajęć i zdobytych umiejętności.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
9
Scenariusz zajęć 2
Osoba prowadząca.............................................
Modułowy program nauczania: Lakiernik 714[03]
Moduł: Podstawowe technologie lakiernicze 714[03].Z1
Jednostka modułowa: Nanoszenie pokryć ochronnych i ochronno-dekoracyjnych 714[03].Z1.07
Temat: Wykonać konserwacje profili zamkniętych samochodu w czasie eksploatacji
Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności konserwacji profili zamkniętych
Po zakończonych zajęciach edukacyjnych uczeń potrafi:
−
zorganizować stanowisko do wykonania zadania,
−
dobrać materiały i narzędzia,
−
nanieść środek zabezpieczający na profile zamknięte,
−
przygotować samochód do odbioru.
Metody nauczania–uczenia się:
−
Ćwiczenia praktyczne
Formy organizacji pracy uczniów:
−
indywidualna
Czas: 135 min
Środki dydaktyczne:
−
samochód osobowy,
−
podnośnik kołyskowy,
−
narzędzia monterskie,
−
pistolet do malowania,
−
środki ochrony osobistej,
−
materiały lakiernicze,
−
rozpuszczalniki i pędzle
−
literatura techniczna.
Przebieg zajęć:
−
sprawy organizacyjne, omówienie celów lekcji
−
zorganizowanie stanowiska pracy
−
zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
−
umyć i wysuszyć samochód,
−
przedmuchać samochód sprężonym powietrzem,
−
dobrać technologie nanoszenia środka ochronnego,
−
wyjąć zaślepki z otworów technologicznych,
−
oczyścić otwory technologiczne i odpływowe,
−
przedmuchać sprężonym powietrzem,
−
dobrać parametry sprężonego powietrza,
−
założyć środki ochrony,
−
zabezpieczyć profile zamknięte zaczynając od góry,
−
zamontować zaślepki otworów,
−
dokonać prezentacji efektów pracy.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
10
Zakończenie zajęć
Praca domowa
Odszukanie w literaturze wiadomości o nakładaniu mas głuszących. Na podstawie literatury
napisać proces technologiczny nakładania mas głuszących na obudowę wentylatora.
Sposób uzyskiwania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
−
anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące prowadzenia zajęć i zdobytych umiejętności.
Pytania prowadzące
1) Jakie funkcje spełnia błotnik samochodowy?
2) Z jakich materiałów wykonuje się błotnik?
3) Jakie są rodzaje zużycia błotników samochodowych?
4) Jakie środki stosujemy zabezpieczania błotników?
5) Na czym polega korozja elektrochemiczna?
6) Jakich przepisów BHP należy przestrzegać przy pracach malarskich?
Formularz
Sporządź listę potrzebnych materiałów, narzędzi i maszyn do wykonania zadania.
Wypełnij tabelę podstawowych operacji przy uszczelnianiu i wygłuszania
Nr
Czynność
Narzędzia
Uwagi
Odpowiedz na pytania
1) Jakimi metodami oczyszczamy powierzchnię przed nakładaniem mas uszczelniających?
2) Jakimi metodami nanosimy masy uszczelniające?
3) Jak przygotowujemy narzędzia do nakładania mas uszczelniających?
4) W jaki sposób mocujemy masy głuszące do metalu?
5) Jakimi środkami pielęgnujemy powłoki lakiernicze?
6) Jaka jest technologia zabezpieczeń przestrzeni zamkniętych?
7) Jakie maszyny i narzędzia są stosowane przy zabezpieczaniu kieszeni i kesonów?
8) Z jakich materiałów wykonujemy podkładki i listwy głuszące?
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
11
5. ĆWICZENIA
5.1.Charakterystyka środków ochronno-dekoracyjnych
5.1.1.Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj konserwację pokrywy stalowej silnika samochodu pokrytej lakierem
jednowarstwowym.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę jego wykonania z uwzględnieniem przepisów BHP.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zapoznać się ze stanem technicznym pokryw,
3) dobrać technologię mycia,
4) umyć pokrywę,
5) wysuszyć pokrywę,
6) usunąć ewentualne zanieczyszczenia,
7) dobrać środki do konserwacji,
8) zapoznać się z instrukcją nanoszenia środków,
9) rozprowadzić pastę na powierzchni pokrywy,
10) wykonać polerowanie pokrywy,
11) dokonać prezentacji swojej pracy,
12) przedstawić alternatywne metody wykonania pracy.
Zaleca metoda nauczania–uczenia się
−
pokaz z objaśnieniem,
−
ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
−
pokrywa komory silnika,
−
stojak do mocowania porywy,
−
szczotka i woda,
−
środek myjący,
−
ręczniki papierowe,
−
benzyna ekstrakcyjna,
−
maska i rękawice ochronne,
−
pasta pielęgancyjna-konserwująca,
−
gąbka do nakładania pasty,
−
szmatki sukienne,
−
przybory do pisania,
−
arkusz papieru,
−
literatura techniczna.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
12
Ćwiczenie 2
Wykonaj naprawę porysowanej powierzchni lakierniczej błotnika samochodu.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę jego wykonania z uwzględnieniem przepisów BHP.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) ocenić stan powierzchni lakieru,
3) zidentyfikować materiał malarski na błotniku,
4) dobrać technologię usuwania wad powierzchni lakieru,
5) umyć i wysuszyć błotnik samochodu,
6) nałożyć środek czyszcząco-polerujący,
7) wykonać polerowanie ręczne do usunięcia wad,
8) usunąć resztki środków czyszcąco-polerujących,
9) dobrać środek ochronno-hydrofobizujący,
10) zapoznać się z instrukcją stosowania środka,
11) nanieść środek ochronno-hydrofobizujący,
12) wykonać polerowanie za pomocą szmat flanelowych,
13) zaprezentować efekty swojej pracy.
Zaleca metoda nauczania–uczenia się
−
pokaz z objaśnieniem,
−
ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
−
samochód osobowy,
−
szczotka i woda do mycia,
−
detergent,
−
gąbka do rozprowadzania,
−
środek czyszcząco-polerujący,
−
klocek drewniany oklejony filcem,
−
środek ochronno-hydrofobizujący,
−
szmatki flanelowe,
−
przybory do pisania,
−
arkusz papieru,
−
literatura techniczna.
Ćwiczenie 3
Wykonaj konserwacje elementów plastikowych w samochodzie
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę jego wykonania z uwzględnieniem przepisów BHP.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
13
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zabezpieczyć tapicerkę za pomocą mat ochronnych,
3) umyć elementy plastikowe,
4) wysuszyć za pomocą irchy lub papieru,
5) nanieść środek zgodnie z instrukcją,
6) polerować zgodnie z instrukcją,
7) ocenić jakość wykonanej pracy,
8) usunąć maty zabezpieczające.
Zaleca metoda nauczania–uczenia się
−
pokaz z objaśnieniem,
−
ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
−
samochód osobowy,
−
maty ochronne,
−
woda i środki czyszczące,
−
środek konserwujący,
−
ircha, ręczniki papierowe,
−
szmatki bawełniane.
Ćwiczenie 4
Wykonać naprawę pokrycia lakierowego obręczy aluminiowej koła samochodu.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę jego wykonania z uwzględnieniem przepisów BHP.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zapoznać się ze stanem technicznym,
3) dobrać proces technologiczny naprawy,
4) przeszlifować uszkodzenie,
5) przemyć za pomocą rozpuszczalnika,
6) zastosować trawienie powierzchni aluminium,
7) nałożyć warstwę gruntową,
8) przeszlifować warstwę gruntową,
9) nanieść warstwę wierzchnią,
10) wykonać polerowanie powłoki,
11) nanieść środek ochronno-hydrofobizujący,
12) wykonać polerowanie środka ochronnego,
13) zaprezentować efekty swojej pracy.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
ćwiczenia praktyczne.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
14
Środki dydaktyczne:
−
uszkodzona obręcz aluminiowa,
−
papier ścierny,
−
rozpuszczalnik,
−
środek do trawienia tzw. owinie,
−
zestaw lakierów,
−
pędzelki, gąbki, szmatki,
−
środek konserwujący,
−
przybory do pisania,
−
arkusz papieru,
−
literatura techniczna.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
15
5.2. Ochrona czasowa
5.2.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonać ochronę czasową przęsła bramy.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę jego wykonania z uwzględnieniem przepisów BHP.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zapoznać się ze stanem powierzchni bramy,
3) przeszlifować miejsca niedopiaskowane,
4) odtłuścić bramę za pomocą benzyny ekstrakcyjnej,
5) przygotować farbę gruntową,
6) przygotować pistolet do gruntowania,
7) dobrać parametry lakierowania,
8) przygotować kabinę lakierniczą,
9) osuszyć część przed lakierowaniem,
10) zastosować środki ochrony osobistej,
11) wykonać lakierowanie,
12) ocenić jakość pracy i naprawić błędy,
13) zaprezentować efekty swojej pracy.
Zalecane metoda nauczania–uczenia się
−
pokaz z objaśnieniem,
−
ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
−
półwyrób w postaci przęsła bramy,
−
papier ścierny,
−
benzyna ekstrakcyjna,
−
pędzle, szmatki,
−
środki ochrony osobistej,
−
kabina lakiernicza,
−
pistolet lakierniczy,
−
literatura techniczna.
Ćwiczenie 2
Wykonać konserwacje pługa 2-skibowego po sezonowej eksploatacji.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i technikę wykonania z uwzględnieniem przepisów BHP.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
16
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) umyć pług myjką parową ,
3) wysuszyć pług,
4) dobrać środek konserwujący,
5) usunąć ślady korozji,
6) usunąć trudno zmywalne zanieczyszczenia,
7) ustawić pług na podkładki drewniane,
8) zabezpieczyć lakierowane elementy za pomocą pasty woskowej,
9) pomalować metalowe elementy robocze środkiem do ochrony czasowej,
10) zabezpieczyć mechanizmy pługa wazeliną techniczna,
11) zaprezentować efekty swojej pracy,
12) podać alternatywne metody wykonania zadania.
Zalecane metoda nauczania–uczenia się
– pokaz z objaśnieniem,
– ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
−
narzędzia rolnicze,
−
myjka parowa,
−
odzież ochronna,
−
papier ścierny,
−
pędzle, szmatki,
−
materiały malarskie, ochronne i rozpuszczalniki,
−
podkładki drewniane,
−
przybory do pisania,
−
arkusz papieru,
−
literatura techniczna.
Ćwiczenie 3
Wykonać konserwacje profili zamkniętych samochodu w czasie eksploatacji.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i technikę wykonania z uwzględnieniem przepisów BHP.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) umyć i wysuszyć samochód,
3) przedmuchać samochód sprężonym powietrzem,
4) dobrać technologie nanoszenia środka ochronnego,
5) wyjąć zaślepki z otworów technologicznych,
6) oczyścić otwory technologiczne i odpływowe,
7) przedmuchać sprężonym powietrzem,
8) dobrać parametry sprężonego powietrza,
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
17
9) założyć środki ochrony,
10) zabezpieczyć profile zamknięte zaczynając od góry,
11) zamontować zaślepki otworów,
12) dokonać prezentacji efektów pracy.
Zalecane metoda nauczania–uczenia się
−
pokaz z objaśnieniem,
−
ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
−
samochód osobowy,
−
podnośnik kołyskowy,
−
narzędzia monterskie,
−
pistolet do konserwacji,
−
środki ochrony osobistej,
−
materiały lakiernicze,
−
rozpuszczalniki i pędzle
−
literatura techniczna.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
18
5.3. Uszczelnianie i wygłuszenie
5.2.1.Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj uszczelnienie i wygłuszenie stalowego, przykręcanego błotnika przedniego
samochodu.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i technikę wykonania z uwzględnieniem przepisów BHP.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) wyszukać potrzebne informacji,
3) odpowiedzieć na pytania prowadzące,
4) wypełnić tabelę z tekstu przewodniego,
5) ustalić z nauczycielem poprawki do planu operacji,
6) pobrać narzędzia i materiały,
7) oczyścić miejsce nakładania środków uszczelniających,
8) nałożyć za pomocą pistoletu wyciskowego pastę uszczelniającą,
9) wykonać malowania środkami głuszącymi za pomocą pędzla,
10) zamontować podkładki z tworzywa sztucznego,
11) zakonserwować przestrzenia zamknięte,
12) wykonać kontrolę bieżących operacji,
13) sprawdzić wyniki za pomocą formularzu,
14) prezentuje efekty swojej pracy,
15) podać wnioski usprawniające.
Zalecane metoda nauczania–uczenia się
−
pokaz z objaśnieniem,
−
ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
−
błotnik samochodu,
−
pytania prowadzące,
−
tabele prowadzące,
−
formularze prowadzące,
−
środki uszczelniające,
−
pistolet wyciskowy,
−
pędzle, rozprowadzalniki,
−
środki ochrony osobistej,
−
narzędzia monterskie,
−
literatura techniczna.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
19
Ćwiczenie 2
Wykonaj uszczelnienie i wygłuszenie drzwi samochodu po naprawie.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i technikę wykonania z uwzględnieniem przepisów BHP.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zapoznać się z wymogami stawianymi drzwiom pojazdu określonej klasy,
3) ocenić stan drzwi i usunąć ewentualne niedoskonałości,
4) zaplanować przebieg operacji,
5) uszczelnić złącza blacharki za pomocą kitu,
6) nanieść powłokę plastizolu za boczną, wewnętrzną część drzwi,
7) uszczelnić łącznie zewnętrzne drzwi za pomocą żywicy epoksydowej,
8) nakleić masę głuszącą od środka drzwi,
9) zabezpieczyć kesony drzwi za pomocą Fluidolu,
10) ocenić jakość wykonania poszczególnych operacji,
11) zaprezentować efekty swojej pracy,
12) przedstawić modyfikację i usprawnienia.
Zalecane metoda nauczania–uczenia się
−
pokaz z objaśnieniem,
−
ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
−
drzwi samochodu po naprawie blacharskiej,
−
środki głuszące i uszczelniające,
−
pistolet wyciskowy ręczny,
−
pędzle, rozpuszczalniki,
−
pistolet do nanoszenia Fluidolu,
−
instrukcje stosowania kleju epoksydowego,
−
narzędzia ślusarskie,
−
przybory do pisania,
−
arkusz papieru,
−
środki ochrony osobistej,
−
literatura techniczna.
Ćwiczenie 3
Zabezpiecz podwozie samochodu.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i technikę wykonania z uwzględnieniem przepisów BHP.
Sposób wykonania ćwiczenia
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
20
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) umyć podwozie za pomocą myjki parowej,
3) wysuszyć podwozie sprężonym powietrzem i ręcznikami papierowymi,
4) usunąć odpadającą powłokę,
5) oczyścić mechanicznie szczotkami stalowymi i papierem ściernym,
6) odrdzewić wżery za pomocą preparatu fosforowego,
7) przeszlifować miejsca odrdzewione,
8) zabezpieczyć elementy gumowe,
9) nanieść farbę gruntową,
10) nanieść środek zabezpieczający na podwozie,
11) zakonserwować przestrzenie zamknięte,
12) nanieść warstwę zabezpieczającą na progi i elementy zawieszenia,
13) usunąć zabezpieczenia przewodów gumowych i elektrycznych,
14) zaprezentować efekty pracy.
Zalecane metoda nauczania–uczenia się
−
pokaz z objaśnieniem,
−
ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
−
samochód i podnośnik uchylny,
−
wiertarka ze szczotką stalową,
−
papier ścierny, odrdzewiacz,
−
farba gruntowa, pistolet pneumatyczny,
−
środek zabezpieczający, rozpuszczalnik,
−
fluidol i pistolet do przestrzeni zamkniętych,
−
środek woskowy do zabezpieczeń zewnętrznych.
−
środki ochrony osobistej.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
21
6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego
Test dwustopniowy do jednostki modułowej Nanoszenie pokryć
ochronnych i ochronno-dekoracyjnych
Test składa się z 20 zadań, z których:
−
zadania 1 – 14 są z poziomu podstawowego,
−
zadania 15 – 20 z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma
następujące oceny szkolne:
−
dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 6 zadań z poziomu podstawowego,
−
dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 9 zada z poziomu podstawowego,
−
dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,
−
bardzo dobry – za rozwiązanie18 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego.
Plan testu
Klucz odpowiedzi
7
Określić grubość powłoki
A
P
a
8
Dobierać technologie czyszczenia
C
P
b
Nr
zad.
Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)
Kategoria
celu
Poziom
wymagań
Poprawna odpowiedź
1
Scharakteryzować budowę powłok
zabezpieczających
C
P
c
2
Wyjaśnić budowę teflonu
B
P
a
3
Zastosować technologie usuwania
zanieczyszczeń
C
P
b
4
Wybrać sposób konserwacji
C
P
d
5
Zaprojektować proces
technologiczny zabiegów
pielęgnacyjno-konserwujacych
C
P
Wymienić co najmniej 5
operacji
6
Rozróżniać i dobrać narzędzia
B
P
a)pistolet
b)dysza elastyczna
c)dysza wygięta
d)dysza do natrysku
wstecznego
e)prosta przedłużona
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
22
9
Scharakteryzować technologię
łączenia
C
P
d
10
Wyjaśnić budowę i skład środków
zabezpieczających
B
P
d
11
Dobrać narzędzia do kitowania
C
P
b
12
Wyjaśnić proces utwardzania
B
P
...żywicy...
...utwardzacza...
13
Wyjaśnić przeznaczenie
składników w środkach
uszczelniających
B
P
a
14
Scharakteryzować plastizole
B
P
...rozpuszczalników...
...przyczepność...
15
Narysować element konstrukcyjny
i dobrać zabezpieczenie i
uszczelnienie
C
PP
Wykonać rys. nazwać
warstwy wygłuszające
16
Zanalizować własności mas
ochronnych
D
PP
Wymienić co najmniej 5
własności
17
Scharakteryzować nową
technologie zabezpieczeń
C
PP
Opisać proces
technologiczny
18
Wyjaśnić budowę plastizoli
B
PP
c
19
Porównać metody i wyciągnąć
wnioski
C
PP
Wymienić różnice, wady
i zalety oraz obszary
zastosowania
20
Sklasyfikować metody badania
mas antykorozyjno-głuszących
C
PP
Wymienić co najmniej 5
metod
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
23
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu, z co najmniej jednotygodniowym
wyprzedzeniem.
2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych,
jakie będą w teście.
5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony
na udzielanie odpowiedzi.
8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru
dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).
9. Klika minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się
czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.
10. Zbierz karty odpowiedzi raz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania,
które sprawiły uczniom największe trudności.
13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń
dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań dotyczących nakładania powłok lakierniczych. Zadania: 1, 2, 3, 4,
7, 8, 9, 10, 11, 13, 18 są to zadania wielokrotnego wyboru i tylko jedna odpowiedź jest
prawidłowa; pytania: 12 i 14 to zadania z luką, w pytaniach: 5, 6, 16, 17, 19 i 20 należy
udzielić krótkiej odpowiedzi, zadanie 15 to zadania rysunkowe.
5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi:
– w pytaniach wielokrotnego wyboru zaznacz prawidłową odpowiedź znakiem X
(w przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową),
– w pytaniach z krótką odpowiedzią wpisz odpowiedź w wyznaczone pole,
– w zadaniach do uzupełnienia wpisz brakujące wyrazy,
– w zadaniu 15, narysuj rysunek wyznaczonym polu.
6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas. Trudności mogą przysporzyć
Ci pytania: 15-20, gdyż są one na poziomie trudniejszym niż pozostałe.
8. Na rozwiązanie testu masz 90 minut.
Materiały dla ucznia:
– instrukcja,
– zestaw zadań testowych,
– karta odpowiedzi.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
24
ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH 1
1. Powłoki zabezpieczające mające półstały układ koloidalny to:
a) emulsje,
b) pasty,
c) żele,
d) mastyki.
2. Teflon jest pochodna węglowodorów i:
a) chlorowców,
b) wosków,
c) stearynianów,
d) fosforanów.
3. Zanieczyszczenia od smoły usuwamy z lakierów za pomocą:
a) kwasu fosforowego,
b) terpentyny,
c) toluenu,
d) denaturatu.
4. Prowadnice obrabiarek zabezpieczamy:
a) gruntem dwuskładnikowym,
b) lakierem epoksydowym,
c) gruntoszpachlówką,
d) lanolina z naftą.
5. Przy stosowaniu środków pielęgnacyjno-konserwujących należy wykonać następujące
operacje:
−
............................................................................................
−
............................................................................................
−
............................................................................................
−
............................................................................................
−
............................................................................................
−
............................................................................................
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
25
6. Nazwij dysze do konserwacji hydrodynamicznej:
a)................................... b)........................................... c)....................................
d)...........................................e)................................................
7. Grubość gruntów do ochrony czasowej wynosi:
a) 20
µ
m,
b) 50
µ
m,
c) 100
µ
m,
d) 150
µ
m.
8. Do czyszczenia kształtowników z zendry hutniczej stosujemy najczęściej:
a) szlifowanie,
b) piaskowanie,
c) frezowania,
d) polerowanie,
9. Głównym sposobem łączenia blach w pojazdach samochodowych jest:
a) spawanie,
b) lutowanie,
c) nitowanie,
d) zgrzewanie.
10. Głównym składnikiem środków do zabezpieczania przestrzeni zamkniętych jest:
a) minia ołowiana,
b) kwas fosforowy,
c) lanolina,
d) wosk.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
26
11. Kity szpachlowe nanoszone są przez:
a) pistolet pneumatyczny,
b) pistolet wyciskowy,
c) pistolet hydrauliczny,
d) elektroforezę.
12. Masy
uszczelniające
epoksydowe
składają
się
z
............................................
i ...................................
13. Czynniki tiksotropowe stosowane są w środkach uszczelniających w celu:
a) zapobiegania ścierania,
b) poprawy przyczepności,
c) zwiększenia wytrzymałości,
d) zwiększenia odporności na temperaturę.
14. Kity oparte na plastizolach nie zawierają..................................... i wykazują
dobrą......................................
15. Narysuj przekrój progu samochodu i nazwij elementy zabezpieczające i uszczelniające
16. Masy do ochrony podwozia muszą mieć następujące własności:
−
..............................................................................................
−
.............................................................................................
−
.............................................................................................
−
............................................................................................
−
............................................................................................
−
............................................................................................
−
.............................................................................................
17. Opisz technologię zabezpieczania profili zamkniętych metodą RUST
18. Głównym składnikiem plastizolu jest:
a) teflon,
b) wosk karnauba,
c) polichlorek winylu,
d) epichlorohydryna.
19. Porównaj
metody
nakładania
środków
konserwujących
hydrodynamiczną
i pneumatyczną i opisz różnicę.
20. Badanie mas antykorozyjno-głuszących polega na:
−
...................................................................................................
−
...................................................................................................
−
...................................................................................................
−
...................................................................................................
−
...................................................................................................
−
....................................................................................................
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
27
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko ………………………………………………………………………………...
Nanoszenie pokryć ochronnych i ochronno-dekoracyjnych.
Zakreśl poprawną odpowiedź, wpisz brakujące części zdania lub wykonaj rysunek.
Nr
zadania
Odpowiedź
Punkty
1.
a
b
c
d
2.
a
b
c
d
3.
a
b
c
d
4.
a
b
c
D
5.
6.
a) ………………………………………….
b) ………………………………………….
c) ………………………………………….
7.
a
b
c
d
8
a
b
c
d
9
a
b
c
d
10.
a
b
c
d
11.
a
b
c
d
12.
13.
a
b
c
d
14.
15.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
28
16.
17.
18.
a
b
c
d
19.
20.
Razem:
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
29
Test II
Test dwustopniowy do jednostki modułowej Nanoszenie pokryć
ochronnych i ochronno-dekoracyjnych
Test składa się z 20 zadań, z których:
−
zadania 1 – 14 są z poziomu podstawowego,
−
zadania 15 – 20 z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma
następujące oceny szkolne:
−
dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 6 zadań z poziomu podstawowego,
−
dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 9 zada z poziomu podstawowego,
−
dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,
−
bardzo dobry – za rozwiązanie18 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego.
Plan testu
Klucz odpowiedzi
10
Rozwiązać problem techniczny
C
P
d
11
Wyjaśnić proces żelowania
B
P
a
Nr
zad.
Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)
Kategoria
celu
Poziom
wymagań
Poprawna odpowiedź
1
Zidentyfikować przeznaczenie
środków ochronnych
A
P
d
2
Nazwać skale twardości
A
P
a
3
Wyjaśnić budowę emulsji
B
P
b
4
Wybrać sposób konserwacji
C
P
d
5
Określić warunki ochrony
czasowej
C
P
Wymienić co najmniej 4
6
Sklasyfikować narzędzia
C
P
a)pistolet
b)dysza elastyczna
c)dysza wygięta
d)dysza do natrysku
wstecznego
e)prosta przedłużona
7
Określić parametry pracy
C
P
a
8
Dobrać materiały do konserwacji
C
P
b
9
Dobrać materiały na podkładki
C
P
d
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
30
12
Wybrać sposób wygłuszania
C
P
...maty głuszące...
...zatrzasków...
13
Określić grubość powłoki
C
P
a
14
Wybrać metody wygłuszania
C
P
...absorpcyjne...
...tłumiące...
15
Narysować pistolet wyciskowy
C
PP
Wykonać rysunek
16
Zanalizować własności mas
ochronnych
D
PP
Wymienić co najmniej 3
17
Zaproponować technologię
zabezpieczenia
D
PP
Opisać technologię
zabezpieczenia
18
Zanalizować proces schnięcia
D
PP
c
19
Porównać metody i wyciągnąć
wnioski
C
PP
Wymienić różnice, wady
i zalety oraz obszary
zastosowania
20
Wybrać sposób smarowania
C
PP
Wymienić co najmniej 3
czynności
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
31
ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH
1. Środki ochronno-hydrofobizujące stosujemy do zabezpieczania:
a) maski silnika,
b) drzwi samochodów,
c) elementów podwozia,
d) dachu samochodu.
2. W jakiej skali oznaczamy twardość środków ściernych w środkach polerujących:
a) Mohsa,
b) Brinella,
c) Rockwela,
d) Vickersa.
3. Głównym składnikiem emulsji jest układ:
a) wosk + benzyna,
b) woda + olej,
c) krzemionka +stearynian,
d) parafina + terpentyna.
4. Uchwyty obrabiarek należy konserwować za pomocą:
a) smaru łożyskowego,
b) lakieru asfaltowego,
c) lakieru chloro kauczukowego,
d) wazeliny technicznej.
5. Ochrona czasowa powinna spełniać następujące warunki:
−
...........................................................................................
−
...........................................................................................
−
...........................................................................................
−
...........................................................................................
−
...........................................................................................
−
...........................................................................................
6. Nazwij części pistoletu do konserwacji natryskiem pneumatycznym
a).......................................... b).............................................. c).........................................
d)................................................ e)...................................................
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
32
7. Jakie ciśnienie powietrza należy stosować przy pneumatycznym zabezpieczaniu
przestrzeni zamkniętych:
a) 0,4 M Pa,
b) 0,8 M Pa,
c) 1,2 M Pa,
d) 1,6 M Pa.
8. Jakie olej stosujemy przy zabezpieczaniu profili metodą RUST:
a) maszynowe,
b) bezkwasowe,
c) silnikowe,
d) hydrauliczne.
9. Jaki materiał zastępuje kauczuk w przekładkach izolujących:
a) epoksyd,
b) polichlorek winylu,
c) poliester,
d) poliuretan.
10. Czym należy konserwować uszczelki gumowe w maszynach:
a) wazelina techniczną,
b) naftą,
c) woskiem,
d) olejem silikonowym.
11. W jakiej temperaturze zachodzi zelowanie plastizolów:
a) 60
°
C,
b) 160
°
C,
c) 260
°
C,
d) 360
°
C.
12. Do
wygłuszania
ścian działowych stosujemy..................................., które są
przymocowane za pomocą............................... .
13. Grubość warstw antykorozyjno-głuszących opartych na asfaltach wynosi:
a) 1 mm,
b) 2 mm,
c) 10 mm,
d) 100 mm.
14. Do
zwalczania
hałasu w pojazdach samochodowych stosuje się materiały
............................. np. podkładki gumowe pod silniki i materiały ...................................
np. maty filcowe lub piankowe.
15. Narysuj schemat pistoletu wyciskowego.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
33
16. Masy do ochrony podwozia w stanie wysuszonym lub zżelowanym powinny mieć
następujące własności:
−
..........................................................................................
−
..........................................................................................
−
..........................................................................................
−
..........................................................................................
17. Dobierz technologie zabezpieczania obrabiarki do transportu i magazynowania.
18. Schnięcie materiałów uszczelniających poliuretanowych odbywa się przez:
a) odparowanie rozpuszczalnika,
b) odparowanie wody ,
c) poliaddycji,
d) reakcję z tlenem.
19. Porównaj ochronę przed hałasem za pomocą izolacji i absorpcji, podaj przykłady
zastosowań.
20. Opisz technologie smarowania pistoletu pneumatycznego:
−
................................................................................................
−
................................................................................................
−
................................................................................................
−
................................................................................................
−
................................................................................................
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
34
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko ………………………………………………………………………………...
Nanoszenie pokryć ochronnych i ochronno-dekoracyjnych.
Zakreśl poprawną odpowiedź, wpisz brakujące części zdania lub wykonaj rysunek.
Nr
zadania
Odpowiedź
Punkty
1.
a
b
c
d
2.
a
b
c
d
3.
a
b
c
d
4.
a
b
c
D
5.
6.
a) ………………………………………….
b) ………………………………………….
c) ………………………………………….
7.
a
b
c
d
8
a
b
c
d
9
a
b
c
d
10.
a
b
c
d
11.
a
b
c
d
12.
13.
a
b
c
d
14.
15.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
35
16.
17.
18.
a
b
c
d
19.
20.
Razem:
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
36
7. LITERATURA
1. Francuz W. M., Sokołowski R.: Bezpieczeństwo i higiena pracy w rzemiośle. WSiP,
Warszawa 1996
2. Dobosz K.: Podstawy obróbki malarsko-lakierniczej metali. ZDDZ., Warszawa 1973
3. Górecki A.: Technologia ogólna. Podstawy technologii mechanicznych. WSiP, Warszawa 1998
4. Klownowski Z., Knopf M., Lichecki J.: Przeciwrdzewna ochrona malarska konstrukcji
stalowych. Poradnik. WNT, Warszawa 1983
5. Kordek M., Raczyński M.: Suszarnie i piece ceramiczne. WSiP, Warszawa 1982
6. Kwiatkowski M.: Wprowadzenie do eksploatacji urządzeń technicznych. WSiP,
Warszawa 1990
7. Miesięcznik. Ochrona przed korozją.
8. Praca zbiorowa. Technika przeciwkorozyjna. Część I. WSiP, Warszawa 1977
9. Praca zbiorowa. Pokrycia ochronne i dekoracyjne. Poradnik. WNT, Warszawa 1967
10. Praca zbiorowa. Korozja samochodów i jej zapobieganie. Poradnik. WNT, Warszawa 1983
11. Praca zbiorowa. Nowoczesne metody malowania. WNT, Warszawa 1977
12. Praca zbiorowa. Maszynoznawstwo. WSiP, Warszawa 1999
13. Praca zbiorowa. Powłoki malarsko-lakiernicze. Poradnik. WNT, Warszawa 1983
14. Praca zbiorowa. Pracowania techniki przeciwkorozyjnej. WSiP, Warszawa 1985
15. Praca zbiorowa. Poradnik ceramiczny. Arkady, Warszawa 1963
16. Polskie Normy
17. Tomcia Z., Zapytkowski B.: Technologia przemysłu emalierskiego. WGH, Katowice 1960
18. Czasopisma techniczne
19. Informator techniczny farb i lakierów (wraz z uzupełnieniem I i II). Plastofarb, Gliwice 1971
20. Informator techniczno-handlowy. Urządzenia do nakładania powłok ochronnych.
Technozbyt, Łódź 1972
Katalogi firm produkujących sprzęt (ZUGiL–Wieluń, WAN–Gdynia, Adol–Warszawa)
Literatura metodyczna
1. Kruszewski K. (red.), Sztuka nauczania. Czynności nauczyciela, 1991 Warszawa, PWN.
2. Niemierko B., Pomiar sprawdzający w dydaktyce, 1990 Warszawa, PWN.
3. Serwa Z., Konstrukcja testów dydaktycznych, 1994 Warszawa, OWRZN Kuratorium
Oświaty.