Istota i funkcjonowanie Samorządu terytorialnego cz2

background image

SAMODZIELNOŚĆ FINANSOWA JST oznacza swobodę

podejmowania decyzji finansowych przez te jednostki odnoszącą

się do pozyskiwania dochodów, wydatkowania środków oraz

organizacji i prowadzenia ich gospodarki finansowej. Jest to

kategoria, która nie oznacza konieczności tworzenia własnych

dochodów, ale swobodę dysponowania nimi nawet wówczas,

kiedy pochodzą z budżetu państwa.

W takim ujęciu można wyróżnić następujące rodzaje

samodzielności finansowej JST:

samodzielność dochodową;

samodzielność wydatkową;

samodzielność mieszaną (dochodowo-wydatkową).

© Małgorzata Mazurek-Chwiejczak

20

background image

SAMODZIELNOŚĆ DOCHODOWA (inaczej: WŁADZTWO DOCHODOWE)

to uprawnienia, jakie ma dany organ w zakresie polityki fiskalnej na

terenie, na którym funkcjonuje dana JST.

Obejmuje uprawnienia JST do:

kształtowania zasad konstrukcji danin publicznych (stawek podatku,

elementów konstrukcyjnych takich jak zwolnienia, ulgi, umorzenia);

kształtowanie zasad ich poboru (rocznie, miesięcznie, kwartalnie itd.);

zaniechania poboru niektórych danin publicznych – dochody fakultatywne

– np. opłata od posiadania psów;

pozyskiwania dochodów;

występowania z inicjatywą wobec innych dysponentów środków

publicznych o przekazywanie środków.

Niestety, większość decyzji co do wyposażania JST w określone

źródła zasilania należy zaliczyć do czynników egzogenicznych.

Wpływ organów samorządowych na to, jakie podatki i opłaty lokalne

zaliczą do swoich dochodów własnych, jak wysokie będą stawki

udziałów, według jakich zasad przydzielane będą subwencje, w jakim

zakresie mogą występować na rynkach pożyczkowych w praktyce jest

znikomy.

© Małgorzata Mazurek-Chwiejczak

21

background image

SAMODZIELNOŚĆ WYDATKOWA - polega na swobodzie w

zakresie rodzaju wydatków i sposobu ich dokonywania.

Sprowadza się do:

wyboru kierunku wydatków (ustalania priorytetów),

struktury wydatków,

gospodarowania przejętym majątkiem,

kształtowania się salda budżetu,

zasad zadłużania się, a zatem zaciągania pożyczek, kredytów

bankowych, emisji papierów wartościowych.

Podstawową rolę odgrywa tutaj możliwość swobodnego

decydowania przez organy władzy o kierunkach

rozdysponowania zgromadzonych środków publicznych.

© Małgorzata Mazurek-Chwiejczak

22

background image

Można spotkać się ze stwierdzeniem, że samodzielność dochodowa jest tu
ważniejsza od samodzielności wydatkowej, a nawet czasem utożsamiana z
samodzielnością w ogóle.

Dzieje się tak dlatego, że poziom dochodów własnych umożliwia JST
podejmowanie samodzielnych decyzji, natomiast korzystanie ze środków
uzyskiwanych w formie dotacji lub subwencji może wiązać się ze stosowaniem
przez państwo pośrednich lub bezpośrednich form oddziaływania na gospodarkę
samorządu terytorialnego.

Teza ta nie jest jednak akceptowana przez wszystkich ekonomistów. Można
spotkać się ze stwierdzeniem, że władze lokalne chcą w większym stopniu
uczestniczyć w podziale dochodów uzyskiwanych na szczeblu centralnych
(poprzez zwiększone subwencje lub udziały w podatkach dochodowych), ale
wcale nie domagają się większej władzy, np. w zakresie ustalania podatków. Jest
to zrozumiałe z politycznego i psychologicznego punktu widzenia, że władze
lokalne nie chcą być obarczane w oczach opinii społecznej winą za nadmierny
fiskalizm.

© Małgorzata Mazurek-Chwiejczak

23

background image

UDZIAŁ DOCHODÓW WŁASNYCH

SENSU STRICTE

W STRUKTURZE DOCHODÓW JST

Do kategorii dochodów własnych

sensu stricte

JST

zaliczamy:

dochody z podatków samorządowych,

dochody z opłat lokalnych,

wpływy z samoopodatkowania się mieszkańców gminy,

dochody z majątku,

dochody z prowadzonej działalności gospodarczej,

dochody jednostek budżetowych.

© Małgorzata Mazurek-Chwiejczak

24

background image

UDZIAŁ DOCHODÓW WŁASNYCH

SENSU STRICTE

W STRUKTURZE DOCHODÓW JST

© Małgorzata Mazurek-Chwiejczak

25

Struktura dochodów budżetowych JST w 2010 r. (w %)

background image

Dla mierzenia stopnia samodzielności finansowej używa się

wskaźnika, jakim udział dochodów własnych

sensu stricte

w

strukturze dochodów JST

PAŃSTWA O DUŻEJ SAMODZIELNOŚCI FINANSOWEJ – wskaźnik

udziału dochodów własnych

sensu stricte

w strukturze dochodów

JST powyżej 50%;

PAŃSTWA O ŚREDNIEJ SAMODZIELNOŚCI FINANSOWEJ – wskaźnik

udziału dochodów własnych

sensu stricte

w strukturze dochodów

JST od 35 do 50%;

PAŃSTWA O MAŁEJ SAMODZIELNOŚCI FINANSOWEJ – wskaźnik

udziału dochodów własnych

sensu stricte

w strukturze dochodów

JST poniżej 35%.

© Małgorzata Mazurek-Chwiejczak

26

background image

Dla mierzenia zakresu decentralizacji używa się

wskaźnika, jakim jest relacja wydatków lokalnych do PKB

(niekiedy również udziału wydatków lokalnych w

wydatkach publicznych).

PAŃSTWA O WYSOKIM STOPNIU DECENTRALIZACJI –

wskaźnik wydatki lokalne do PKB powyżej 15%;

PAŃSTWA O ŚREDNIM STOPNIU DECENTRALIZACJI –

wskaźnik wydatki lokalne do PKB między 15 i 10%;

PAŃSTWA O NISKIM STOPNIU DECENTRALIZACJI – wskaźnik

wydatki lokalne do PKB poniżej 10%;

© Małgorzata Mazurek-Chwiejczak

27

background image

28


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Istota i funkcjonowanie Samorządu Terytorialnego cz1
charakterystyka dochodow samorzadu terytorialnego (cz2
Organizacja społeczności lokalnej i zasady funkcjonowania samorządu terytorialnego w, kontrakt socja
Funkcje samorządu terytorialnego
24 organizacja i funkcjonowanie samorządu terytorialnego, Studia
Organizacja i Funkcjonowanie Samorzdu Terytorialnego, USTRÓJ SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO
Organizacja i funkcjonowanie samorządu terytorilnego w województwie
8 FUNKCJONOWANIE SAMORZADU TERYTORIALNEGO NA RZECZ REALIZACJI ZADAN OBRONNYCH
charakterystyka dochodow samorzadu terytorialnego (cz2
55 istota i funkcje samorzadowego planowania strategicznego w regionie
Pojęcie i istota samorządu terytorialnego
istota samorzadu terytorialnego
Prawo samorządu terytorialnego, Samorząd - historia i geneza, istota i znaczenie pojęcia, cechy i ro
ISTOTA SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO I JEGO STRUKTURA, PRAWO OGÓLNE
Istota samorządu terytorialnego
Pojęcie i istota samorządu terytorialnego

więcej podobnych podstron