background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

 

 
 

MINISTERSTWO EDUKACJI 

NARODOWEJ 

 

 
 
Teresa Piotrowska 

 
 
 

 
 
 

 
Dobieranie przyrządów optycznych 731[04].Z1.02 

 

 

 
 
 
 

 

Poradnik dla nauczyciela

 

 
 
 

 
 
 
 
 

 

 
 
 
 
 

 

Wydawca

 

Instytut Technologii Eksploatacji 

 Państwowy Instytut Badawczy 

Radom 2007 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

Recenzenci: 
mgr inŜ. Ewa Zajączkowska 
inŜ. Zbigniew Łuniewski 
 
 
Opracowanie redakcyjne: 
inŜ. Teresa Piotrowska 
 
 
Konsultacja: 
dr inŜ. Anna Kordowicz-Sot 
 
 
 

 
 
 
 
 
 
 

Poradnik  stanowi  obudowę  dydaktyczną  programu  jednostki  modułowej  731[04].Z1.02 
„Dobieranie  przyrządów  optycznych”,  zawartego  w  modułowym  programie  nauczania  dla 
zawodu optyk-mechanik 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

 
 
 
 
 
 
 

Wydawca 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

SPIS TREŚCI

 

 

1.

 

Wprowadzenie 

2.

 

Wymagania wstępne 

3.

 

Cele kształcenia 

4.

 

Przykładowe scenariusze zajęć 

5.

 

Ćwiczenia 

11 

5.1.

 

Lupy 

11 

5.1.1. 

Ć

wiczenia 

11 

5.2.

 

Mikroskopy 

12 

5.2.1. 

Ć

wiczenia 

12 

5.3.

 

Lunety i lornety 

15 

5.3.1. 

Ć

wiczenia 

15 

5.4.

 

Kolimatory i lunety pomiarowe 

18 

5.4.1. 

Ć

wiczenia 

18 

5.5.

 

Aparaty fotograficzne i projekcyjne 

21 

5.5.1. 

Ć

wiczenia 

21 

5.6.

 

Lasery i noktowizja 

23 

5.6.1. 

Ć

wiczenia 

23 

6.

 

Ewaluacja osiągnięć ucznia 

25 

7.

 

Literatura 

42 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

1.  WPROWADZENIE

 

 
Przekazujemy  Państwu  Poradnik  dla  nauczyciela,  który  będzie  pomocny w prowadzeniu 

zajęć  dydaktycznych  w  szkole  kształcącej  w  zawodzie  optyk-mechanik.  W  poradniku 
zamieszczono: 

 

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć juŜ ukształtowane, 
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,  

 

cele  kształcenia,  wykaz  umiejętności,  jakie  uczeń  ukształtuje  podczas  pracy 
z poradnikiem, 

 

przykładowe scenariusze zajęć, 

 

przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania–
uczenia oraz środkami dydaktycznymi, 

 

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego, 

 

literaturę uzupełniającą. 
Wskazane  jest,  aby  zajęcia  dydaktyczne  były  prowadzone  róŜnymi  metodami  ze 

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania. 

Formy  organizacyjne  pracy  uczniów  mogą  być  zróŜnicowane,  począwszy  od 

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej. 

 Jako  pomoc  w  realizacji  jednostki  modułowej  dla  uczniów  przeznaczony  jest  Poradnik 

dla ucznia. Nauczyciel powinien ukierunkować uczniów na właściwe korzystanie z poradnika 
do nich adresowanego. 
 

Materiał nauczania (w Poradniku dla ucznia) podzielony jest na rozdziały, które zawierają 

podrozdziały.  Podczas  realizacji  poszczególnych  rozdziałów  wskazanym  jest  zwrócenie 
uwagi na następujące elementy: 

 

materiał  nauczania  –  w  miarę  moŜliwości  uczniowie  powinni  przeanalizować 
samodzielnie.  Obserwuje  się  niedocenianie  przez  nauczycieli  niezwykle  waŜnej 
umiejętności,  jaką  uczniowie  powinni  bezwzględnie  posiadać  –  czytanie  tekstu 
technicznego ze zrozumieniem, 

 

pytania sprawdzające mają wykazać, na ile uczeń opanował materiał teoretyczny i czy jest 
przygotowany  do  wykonania  ćwiczeń.  W zaleŜności  od  tematu  moŜna  zalecić  uczniom 
samodzielne  odpowiedzenie  na  pytania  lub  wspólne  z  całą  grupą  uczniów,  w formie 
dyskusji opracowanie odpowiedzi na pytania. Druga forma jest korzystniejsza, poniewaŜ 
nauczyciel  sterując  dyskusją  moŜe  uaktywniać  wszystkich  uczniów  oraz  w trakcie 
dyskusji usuwać wszelkie wątpliwości, 

 

dominującą  rolę  w  kształtowaniu  umiejętności  oraz  opanowaniu  materiału  spełniają 
ć

wiczenia.  W  trakcie  wykonywania  ćwiczeń  uczeń  powinien  zweryfikować  wiedzę 

teoretyczną oraz opanować nowe umiejętności. Przedstawiono dosyć obszerną propozycję 
ć

wiczeń  wraz  ze  wskazówkami  o  sposobie  ich  przeprowadzenia,  uwzględniając  róŜne 

moŜliwości  ich  realizacji  w  szkole.  Nauczyciel  decyduje,  które  z zaproponowanych 
ć

wiczeń jest w stanie zrealizować przy określonym zapleczu technodydaktycznym szkoły. 

Prowadzący moŜe równieŜ zrealizować ćwiczenia, które sam opracował, 

 

sprawdzian  postępów  stanowi  podsumowanie  rozdziału,  zadaniem  uczniów  jest 
udzielenie odpowiedzi na pytania w nim zawarte. Uczeń powinien samodzielnie czytając 
zamieszczone  w  nim  stwierdzenia  potwierdzić  lub  zaprzeczyć  opanowanie  określonego 
zakresu  materiału.  JeŜeli  wystąpią  zaprzeczenia,  nauczyciel  powinien do tych zagadnień 
wrócić,  sprawdzając  czy  braki  w  opanowaniu  materiału  są  wynikiem  niezrozumienia 
przez  ucznia  tego  zagadnienia,  czy  niewłaściwej  postawy  ucznia  w  trakcie  nauczania. 
W tym  miejscu  jest  szczególnie  waŜna  rola  nauczyciela,  gdyŜ  od  postawy  nauczyciela, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

sposobu  prowadzenia  zajęć  zaleŜy  między  innymi  zainteresowanie  ucznia.  Uczeń 
niezainteresowany  materiałem  nauczania,  wykonywaniem  ćwiczeń  nie  nabędzie  w pełni 
umiejętności  załoŜonych  w  jednostce  modułowej.  NaleŜy  rozbudzić  wśród  uczniów  tak 
zwaną „ciekawość wiedzy”. Potwierdzenie przez ucznia opanowania materiału nauczania 
rozdziału moŜe stanowić podstawę dla nauczyciela do sprawdzenia wiedzy i umiejętności 
ucznia  z  tego  zakresu.  Nauczyciel  realizując  jednostkę  modułową  powinien  zwracać 
uwagę na predyspozycje ucznia, ocenić, czy uczeń ma większe uzdolnienia manualne, czy 
moŜe lepiej radzi sobie z rozwiązywaniem problemów teoretycznych, 

 

testy  zamieszczone w rozdziale Ewaluacja osiągnięć ucznia zawierają zadania z zakresu 
całej jednostki modułowej i naleŜy je wykorzystać do oceny uczniów, a wyniki osiągnięte 
przez  uczniów  powinny  stanowić  podstawę  do  oceny  pracy  własnej  nauczyciela 
realizującego  tę  jednostkę  modułową.  KaŜdemu  zadaniu  testu  przypisano  określoną 
liczbę  moŜliwych  do  uzyskania  punktów  (0  lub  1  punkt).  Ocena  końcowa  uzaleŜniona 
jest  od  ilości  uzyskanych  punktów.  Nauczyciel  moŜe  zastosować  test  według  własnego 
projektu oraz zaproponować własną skalę ocen. NaleŜy pamiętać, Ŝeby tak przeprowadzić 
proces  oceniania  ucznia,  aby  umoŜliwić  mu  jak  najpełniejsze  wykazanie  swoich 
umiejętności.  

 Metody polecane do stosowania podczas kształcenia modułowego to: 

 

pokaz, 

 

ć

wiczenie (laboratoryjne lub inne), 

 

projektów, 

 

przewodniego tekstu. 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Schemat układu jednostek modułowych 

 

731[04].Z1 

Technologia elementów optycznych 

 

731[04].Z1.03 

Wykonywanie mechanizmów drobnych 

i precyzyjnych 

731[04].Z1.01 

Charakteryzowanie elementów 

optycznych 

731[04].Z1.02 

Dobieranie przyrządów optycznych 

 

731[04].Z1.04 

Wykonywanie elementów optycznych 

731[04].Z1.05 

Wykonywanie obróbki specjalnej 

elementów optycznych 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

2.  WYMAGANIA WSTĘPNE

 

 

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć: 

 

stosować jednostki układu SI, 

 

przeliczać jednostki, 

 

posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu fizyki, 

 

posługiwać się podstawowymi pojęciami i prawami optyki geometrycznej, 

 

stosować elementy optyczne, 

 

posługiwać się podstawowymi pojęciami optyki falowej, 

 

posługiwać się podstawowymi pojęciami fotometrii, 

 

posługiwać się podstawowymi pojęciami optyki fizjologicznej, 

 

czytać szkice i rysunki wykonawcze, 

 

korzystać z róŜnych źródeł informacji, 

 

obsługiwać komputer, 

 

współpracować w grupie. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

3.  CELE KSZTAŁCENIA

 

 

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć: 

 

sklasyfikować przyrządy optyczne, 

 

określić  budowę  i  podstawowe  parametry  sprzętu  optycznego:  lup,  mikroskopów, 
kolimatorów,  lunet,  lunet  pomiarowych,  aparatów  fotograficznych,  przyrządów 
projekcyjnych, laserów i noktowizorów, 

 

sprawdzić  parametry  podstawowych  przyrządów  optycznych:  lupy,  mikroskopu,  lunety, 
lornety, aparatu fotograficznego, niwelatorów, teodolitów, laserów, noktowizorów, 

 

wykonać niezbędne obliczenia parametrów geometrycznych, 

 

zastosować  przepisy  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy,  ochrony  przeciwpoŜarowej 
i ochrony środowiska naturalnego podczas wykonywania pracy. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

4.  PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

 

 
Scenariusz zajęć 1 

 
Osoba prowadząca    

 

 

…………………………………….…………. 

Modułowy program nauczania:  

 

Optyk-mechanik 731[04] 

Moduł:   

 

 

 

 

 

 

Technologia elementów optycznych 731[04].Z1 

Jednostka modułowa:  

 

 

 

Dobieranie przyrządów optycznych 731[04].Z1.02 

 
 

Temat: Budowa układu optycznego mikroskopu. 

Cel ogólny: Charakteryzować układ optyczny mikroskopu. 
 
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć: 

 

zdefiniować budowę układu optycznego mikroskopu, 

 

narysować schemat optyczny mikroskopu, 

 

scharakteryzować obraz uzyskany przez mikroskop, 

 

scharakteryzować diafragmy w mikroskopie, 

 

scharakteryzować podstawowe zespoły optyczne mikroskopu, 

 

zestawić na ławie optycznej układ prostego mikroskopu. 
W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponad zawodowe:  

−−−−

 

współpraca w grupie, 

−−−−

 

poszukiwanie specjalistycznych informacji w ogólnodostępnych źródłach informacji. 

 
Metody nauczania–uczenia się:  

 

pokaz, 

 

ć

wiczenia, 

 

dyskusja dydaktyczna. 

 
Formy organizacyjne pracy uczniów: 

 

praca w grupach 2-3 osobowych. 

 
Czas: 2 godziny dydaktyczne. 
 
Środki dydaktyczne: 

 

szkolna ława optyczna, 

 

wyposaŜenie ławy optycznej do zestawiania prostych układów optycznych, 

 

oświetlacz, 

 

przybory do rysowania. 

 

Przebieg zajęć: 
1.

 

Wprowadzenie. 

2.

 

Uświadomienie celów zajęć. 

3.

 

Plan zajęć: 
A. Omówienie budowy układu optycznego mikroskopu: 

 

wstęp – nauczyciel omawia budowę układu optycznego mikroskopu koncentrując 
się  na  obiektywie  i  okularze,  omawia  schemat  optyczny  mikroskopu  i  bieg 
promieni  taktując  obiektyw  i  okular  jako  pojedyncze  soczewki  cienkie, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

charakteryzuje  i  umiejscawia  diafragmę  pola  i  diafragmę  aperturową, 
charakteryzuje  optyczną  długość  tubusa,  charakteryzuje  obraz  otrzymany  przez 
mikroskop, 

 

uczniowie samodzielnego rysują schemat optyczny mikroskopu. 

B. Zestawienie prostego układu mikroskopu na ławie optycznej: 

 

wstęp  –  nauczyciel  omawia  budowę  ławy  optycznej,  jej  wyposaŜenie,  sposób 
obsługi,  procedurę  zestawienia  układu  prostego  mikroskopu  w  którym  obiektyw 
i okular jest pojedynczą soczewką, 

 

uczniowie otrzymują dane do samodzielnego zestawienia układu mikroskopu, 

 

uczniowie pracując w grupach wg schematy dobierają soczewki i zestawiają układ 
mikroskopu na ławie optycznej, 

 

uczniowie dyskutując porównują złoŜone mikroskopy i charakteryzują otrzymany 
obraz. 

4.

 

Podsumowanie zajęć. 

 

nauczyciel zwraca uwagę na jakość otrzymanego mikroskopu, na róŜnice między 
obiektywem i okularem . 

 

uczniowie podczas dyskusji wypracowują wnioski dotyczące wykonanego zadania 
i otrzymanego obrazu przez złoŜony mikroskop. 

 
Zakończenie zajęć 

Uczniowie porządkują stanowiska pracy. 

 
Praca domowa 

Uczniowie mają odszukać w literaturze rodzaje mikroskopów. 
 

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach: 

Nauczyciel  na  podstawie  obserwacji  aktywności  uczniów,  poprawności  wykonania 

zadania oraz wypowiedzi uczniów podczas podsumowania zajęć, uzyskuje informacje i moŜe 
ocenić, czy cele zajęć zostały zrealizowane. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

Scenariusz zajęć 2 

 
Osoba prowadząca    

 

 

…………………………………….…………. 

Modułowy program nauczania:  

 

Optyk-mechanik 731[04] 

Moduł:   

 

 

 

 

 

 

Technologia elementów optycznych 731[04].Z1 

Jednostka modułowa:  

 

 

 

Dobieranie przyrządów optycznych 731[04].Z1.02 

 
Temat: Lunety autokolimacyjne. 

Cel ogólny: Charakteryzowanie przyrządów optycznych. 

 

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć: 

 

scharakteryzować lunetę autokolimacyjną, 

 

sklasyfikować lunety autokolimacyjne, 

 

sklasyfikować i scharakteryzować niezmienniki optyczne, 

 

zdefiniować budowę układu optycznego lunet autokolimacyjnych, 

 

narysować schematy optyczne lunet autokolimacyjnych, 

 

określić zastosowanie lunet autokolimacyjnych, 

 

sprawdzić kąt prosty w pryzmacie za pomocą lunety autokolimacyjnej. 
W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponad zawodowe:  

−−−−

 

współpraca w grupie, 

−−−−

 

poszukiwanie specjalistycznych informacji w ogólnodostępnych źródłach informacji. 

 
Metody nauczania–uczenia się:  

 

pokaz, 

 

ć

wiczenia, 

 

dyskusja dydaktyczna. 

 
Formy organizacyjne pracy uczniów: 

 

praca w 2-3 osobowych zespołach. 

 
Czas: 2 godziny dydaktyczne. 
 
Środki dydaktyczne: 

 

ławy optyczne, 

 

lunety autokolimacyjne, 

 

pryzmaty wzorcowe, 

 

pryzmaty prostokątne do kontroli, 

 

przyrządy do rysowania. 

 

Przebieg zajęć: 
1.

 

Wprowadzenie. 

2.

 

Uświadomienie celów zajęć. 

3.

 

Plan zajęć: 

 

A. Budowa i zastosowanie lunet autokolimacyjnych: 

 

wstęp  –  nauczyciel  omawia  budowę  układu  optycznego  lunet  autokolimacyjnych 
i ich  rodzaje,  omawia  schematy  optyczne  i  bieg  promieni  w  trzech  typach  lunet 
autokolimacyjnych,  omawia  zastosowanie  lunet  autokolimacyjnych  w  przemyśle 
optycznym, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

10 

 

uczniowie samodzielnego rysują schematy optyczne lunet autokolmacyjnych. 

B.  Sprawdzenie  kąta  prostego  w  pryzmacie  prostokątnym  za  pomocą  lunety 

autokolimacyjnej: 

 

wstęp – nauczyciel omawia sposób kontroli kąta prostego w pryzmacie za pomocą 
lunety  autokolimacyjnej,  bieg  promieni  w  układzie  pomiarowym,  dokładność 
pomiaru, 

 

uczniowie otrzymują pryzmaty do kontroli, 

 

uczniowie  pracując  w  grupach  zestawiają  układ  pomiarowy,  ustawiają  lunetę  za 
pomocą  pryzmatu  wzorcowego,  wyznaczają  odchyłkę  od  kąta  prostego 
w pryzmacie badanym za pomocą lunety autokolimacyjnej, 

 

uczniowie  sporządzają  notatkę  z  pomiarów  i  dyskutując  porównują  otrzymane 
wyniki. 

4. Podsumowanie zajęć. 

 

nauczyciel  zwraca  uwagę  na  róŜnice  w  budowie  lunet  autokolimacyjnych, 
dokładność pomiaru za pomocą lunety, 

 

uczniowie podczas dyskusji wypracowują wnioski dotyczące jakości otrzymanych 
pryzmatów. 

 
Zakończenie zajęć 

Uczniowie porządkują stanowiska pracy. 

 

Praca domowa 

Uczniowie mają wyszukać w literaturze inne zastosowania lunet autokolimacyjnych. 

 
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach: 

Nauczyciel  na  podstawie  obserwacji  aktywności  uczniów,  poprawności  wykonania 

zadania oraz wypowiedzi uczniów podczas podsumowania zajęć, uzyskuje informacje i moŜe 
ocenić, czy cele zajęć zostały zrealizowane. 
 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

11 

5.  ĆWICZENIA

 

 

5.1.  Lupy

 

 

5.1.1.  Ćwiczenia

 

 

Ćwiczenie 1 
 

Oblicz pole widzenia lupy o średnicy czynnej 20 mm i ogniskowej 25 mm. 
 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału materiału nauczania. NaleŜy zwrócić uwagę na prawidłowe stosowanie wzorów. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące parametrów lup, 

2)

 

wyznaczyć powiększenie lupy, 

3)

 

wyznaczyć pole widzenia lupy, 

4)

 

zapisać wyniki. 

 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ć

wiczenia. 

 
Ś

rodki dydaktyczne: 

 

kalkulator, 

 

poradnik dla ucznia. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

12 

5.2.  Mikroskopy

 

 
5.2.1.  Ćwiczenia

 

 
Ćwiczenie 1 

Oblicz  powiększenie  mikroskopu  wiedząc,  Ŝe  ogniskowa  obiektywu  wynosi  8 mm, 

a ogniskowa okulara 50 mm. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału materiału nauczania. NaleŜy zwrócić uwagę na prawidłowe stosowanie potrzebnych 
wzorów i jednostek. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące budowy mikroskopów, 

2)

 

zdefiniować powiększenie mikroskopu, 

3)

 

przyjąć optyczną długość tubusa, 

4)

 

wyznaczyć powiększenie mikroskopu. 

 

 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ć

wiczenia. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

poradnik dla ucznia, 

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika, 

 

kalkulator. 

 
Ćwiczenie 2 

Oblicz ogniskową obiektywu mikroskopowego o powiększeniu 40

x

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału materiału nauczania. NaleŜy zwrócić uwagę na prawidłowe stosowanie potrzebnych 
wzorów i jednostek. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące budowy mikroskopów, 

2)

 

zdefiniować powiększenie obiektywu mikroskopowego, 

3)

 

przyjąć optyczną długość tubusa, 

4)

 

obliczyć ogniskową obiektywu. 

 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ć

wiczenia. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

13 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

poradnik dla ucznia, 

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika, 

 

przybory do rysowania. 

 
Ćwiczenie 3 

Podaj,  jakie  okulary  wchodzące  w  skład  normalnego  wyposaŜenia  mikroskopu  będą 

prawidłowo  współpracowały  z  poszczególnymi  obiektywami  tego  wyposaŜenia.  Okulary: 5

x

10

x

, 15

x

. Obiektywy: 5

x

/0,15; 10

x

/0,25; 40

x

/0,65; 100

x

/1,25. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału materiału nauczania. NaleŜy zwrócić uwagę na prawidłowe stosowanie potrzebnych 
wzorów, jednostek i zaleŜności. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

wyszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  dotyczące  obiektywów  i  okularów 
mikroskopowych, 

2)

 

zdefiniować warunek dla moŜliwych powiększeń w mikroskopie, 

3)

 

określić, które okulary prawidłowo współpracują z którymi obiektywami, 

4)

 

wyniki przedstawić w tabeli: 

 

                  Okular 
 
Obiektyw 

 

5

x

 

 

10

x

 

 

15

x

 

Zakres  powiększeń 
okularów 
 

 

5

x

 

 

 

 

 

 

 

10

x

 

 

 

 

 

 

 

40

x

 

 

 

 

 

 

 

100

x

 

 

 

 

 

 

 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ć

wiczenia. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

poradnik dla ucznia, 

 

kalkulator. 

 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

14 

Ćwiczenie 4 

ZłóŜ na ławie optycznej układ prostego mikroskopu i określić jego powiększenie. 
 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału  materiału  nauczania.  NaleŜy  zwrócić  uwagę  na  prawidłowe  dobranie  i  zestawienie 
elementów optycznych. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące budowy mikroskopów, 

2)

 

wyszukać w materiałach dydaktycznych schemat optyczny mikroskopu, 

3)

 

zdefiniować powiększenie mikroskopu, 

4)

 

wyznaczyć optyczną długość tubusa złoŜonego mikroskopu, 

5)

 

wyznaczyć powiększenie mikroskopu. 

 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ć

wiczenia. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

poradnik dla ucznia, 

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika,  

 

ława optyczna z wyposaŜeniem, 

 

dodatnie soczewki o róŜnych znanych ogniskowych. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

15 

5.3.  Lunety i lornety

 

 
5.3.1.  Ćwiczenia

 

 

Ćwiczenie 1 

ZłóŜ na ławie optycznej prostą lunetę Keplera i wyznacz jej powiększenie. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału  materiału  nauczania.  NaleŜy  zwrócić  uwagę  na  prawidłowe  dobranie  i  zestawienie 
elementów na ławie optycznej. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące budowy lunety Keplera, 

2)

 

wyszukać w materiałach dydaktycznych schemat optyczny lunety Keplera, 

3)

 

zdefiniować powiększenie lunet, 

4)

 

wyznaczyć powiększenie złoŜonej lunety Keplera. 

 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ć

wiczenia. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

poradnik dla ucznia, 

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika,  

 

ława optyczna z wyposaŜeniem, 

 

dodatnie soczewki o róŜnych znanych ogniskowych. 

 

Ćwiczenie 2 

ZłóŜ na ławie optycznej prostą lunetę Galileusza i wyznacz jej powiększenie. 
 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału  materiału  nauczania.  NaleŜy  zwrócić  uwagę  na  prawidłowe  dobranie  i  zestawienie 
elementów na ławie optyczne. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące budowy lunety Galileusza, 

2)

 

wyszukać w materiałach dydaktycznych schemat optyczny lunety Galileusza, 

3)

 

zdefiniować powiększenie lunet, 

4)

 

wyznaczyć powiększenie złoŜonej lunety Galileusza. 

 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ć

wiczenia. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

16 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

poradnik dla ucznia, 

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika,  

 

ława optyczna z wyposaŜeniem, 

 

dodatnie i ujemne soczewki o róŜnych znanych ogniskowych. 

 
Ćwiczenie 3 

Oblicz  ogniskową  obiektywu  i  powiększenie  okulara  lunety  Keplera,  której  długość 

wynosi 1 m, a jej powiększenie wynosi 60

x

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału  materiału  nauczania.  NaleŜy  zwrócić  uwagę  na  prawidłowe  stosowanie  wzorów 
i jednostek. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące budowy lunety Keplera, 

2)

 

wyszukać  w  materiałach  dydaktycznych  wiadomości  na  temat  długości  i  powiększenia 
lunety Keplera, 

3)

 

zdefiniować długość lunety Keplera, 

4)

 

wyznaczyć ogniskową i powiększenie okulara lunety Keplera. 

 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ć

wiczenia. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

poradnik dla ucznia, 

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika,  

 

kalkulator. 

 
Ćwiczenie 4 

Oblicz  średnicę  źrenicy  wyjściowej  lunety  Keplera  o  powiększeniu  10

x

  i teoretycznej 

zdolności rozdzielczej równej 4

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału  materiału  nauczania.  NaleŜy  zwrócić  uwagę  na  prawidłowe  dobranie  i  stosowanie 
wzorów i jednostek. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

wyszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  dotyczące  zdolności  rozdzielczej 
lunet, 

2)

 

wyszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  dotyczące  diafragm  i  źrenic 
w lunetach, 

3)

 

zdefiniować naturalną zdolność lunety, 

4)

 

wyznaczyć średnicę źrenicy wyjściowej lunety Keplera. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

17 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ć

wiczenia. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

poradnik dla ucznia, 

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika,  

 

kalkulator. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

18 

5.4. 

Kolimatory i lunety pomiarowe 

 

5.4.1.  Ćwiczenia  

 
Ćwiczenie 1 

Rozpoznaj lunety pomiarowe. 
 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału materiału nauczania. NaleŜy zwrócić uwagę na prawidłowe rozpoznanie lunet. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące lunet pomiarowych, 

2)

 

pogrupować lunety pomiarowe wg zastosowania, 

3)

 

zanotować spostrzeŜenia. 

 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ć

wiczenia. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

róŜne lunety pomiarowe, 

 

katalogi lunet pomiarowych, 

 

poradnik dla ucznia. 

 

Ćwiczenie 2 

Zapoznaj się z budową i obsługą niwelatora i teodolitu. 
 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału  materiału  nauczania.  NaleŜy  zwrócić  uwagę  na  rozpoznawanie  niwelatora 
i teodolitu oraz prawidłową obsługę urządzeń. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

wyszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  dotyczące  lunet  do  pomiaru 
odległości i kątów, 

2)

 

zapoznać się z budową niwelatora i teodolitu korzystając z instrukcji fabrycznej, 

3)

 

zapoznać się z wyposaŜeniem dodatkowym niwelatorów i teodolitów, 

4)

 

zapoznać się z obsługą niwelatorów i teodolitów korzystając z instrukcji obsługi, 

5)

 

zanotować spostrzeŜenia. 

 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ć

wiczenia. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

19 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

niwelator i teodolit, 

 

fabryczna instrukcja obsługi, 

 

poradnik dla ucznia. 

 

Ćwiczenie 3 

Sprawdź kąt prosty w pryzmacie prostokątnym za pomocą lunety autokolimacyjnej. 
 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału  materiału  nauczania.  NaleŜy  zwrócić  uwagę  na  prawidłowe  wyjustowanie  układu 
przed rozpoczęciem pomiarów. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

wyszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  dotyczące  budowy  lunety 
autokolimacyjnej, 

2)

 

wyszukać w materiałach dydaktycznych budowę pryzmatów prostokątnych, 

3)

 

zapoznać się z instrukcją obsługi lunety autokolimacyjnej, 

4)

 

sprawdzić kąt prosty w pryzmacie prostokątnym. 

 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ć

wiczenia. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

poradnik dla ucznia, 

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika,  

 

ława optyczna z wyposaŜeniem, 

 

luneta autokolimacyjna, 

 

instrukcja obsługi lunety autokolimacyjnej, 

 

pryzmaty prostokątne. 

 

Ćwiczenie 4 

Sprawdź zdolność rozdzielczą lornetki pryzmatycznej. 
 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału  materiału  nauczania.  NaleŜy  zwrócić  uwagę  na  prawidłowe  dobranie  testów  do 
sprawdzania zdolności rozdzielczej. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

wyszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  dotyczące  budowy  lornetki 
pryzmatycznej i kolimatorów, 

2)

 

wyszukać w materiałach dydaktycznych zdolności rozdzielczej lornet, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

20 

3)

 

zapoznać się z instrukcją obsługi kolimatora, 

4)

 

sprawdzić zdolność rozdzielczą lornetki pryzmatycznej. 

 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ć

wiczenia. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

poradnik dla ucznia, 

 

literatura zgodna z punktem 6 poradnika, 

 

instrukcje fabryczne obsługi kolimatora do pomiaru kątów i lornetki pryzmatycznej, 

 

ława optyczna z wyposaŜeniem, 

 

lornetka pryzmatyczna, 

 

kolimator, 

 

testy zdolności rozdzielczej dla lunet. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

21 

5.5.  Aparaty fotograficzne i projekcyjne

 

 
5.5.1.  Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Rozpoznaj aparaty fotograficzne. 
 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału materiału nauczania. NaleŜy zwrócić uwagę na prawidłowe nazewnictwo. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące aparatów fotograficznych, 

2)

 

pogrupować aparaty fotograficzne wg budowy, 

3)

 

wyróŜnić w kaŜdej grupie aparaty tradycyjne i cyfrowe, 

4)

 

zanotować spostrzeŜenia. 

 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ć

wiczenia. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

róŜne aparaty fotograficzne, 

 

katalogi aparatów fotograficznych, 

 

poradnik dla ucznia. 

 

Ćwiczenie 2 

Zapoznaj się z budową i obsługą lustrzanki jednoobiektywowej. 
 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału materiału nauczania. NaleŜy zwrócić uwagę na prawidłowe obsługę. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące aparatów fotograficznych, 

2)

 

zapoznać się z budową lustrzanki jednoobiektywowej z instrukcji fabrycznej, 

3)

 

zapoznać się z wyposaŜeniem dodatkowym lustrzanki jednoobiektywowej, 

4)

 

zapoznać się z obsługą lustrzanki jednoobiektywowej z instrukcji obsługi, 

5)

 

zanotować spostrzeŜenia. 

 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ć

wiczenia. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

aparat fotograficzny – lustrzanka jednoobiektywowa, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

22 

 

fabryczna instrukcja obsługi, 

 

poradnik dla ucznia. 

 
Ćwiczenie 3 

Zapoznaj się z budową i obsługą diaskopu. 
 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału  materiału  nauczania.  NaleŜy  zwrócić  uwagę  na  prawidłowe  stosowanie  instrukcji 
obsługi. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące aparatów projekcyjnych, 

2)

 

zapoznać się z budową diaskopu z instrukcji fabrycznej, 

3)

 

zapoznać się z obsługą diaskopu z instrukcji obsługi, 

4)

 

zanotować spostrzeŜenia. 

 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ć

wiczenia. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

diaskop, 

 

fabryczna instrukcja obsługi, 

 

poradnik dla ucznia. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

23 

5.6.  Lasery i noktowizja

 

 
5.6.1.  Ćwiczenia  

 
Ćwiczenie 1 

Rozpoznaj aberrację optyczną z aberracyjnego obrazu punktu. 
 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału  materiału  nauczania.  NaleŜy  zwrócić  uwagę  na  prawidłowe  odczytywanie 
aberracyjnych obrazów. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące narzędzi pomiarowych, 

2)

 

pogrupować  narzędzia  pomiarowe  wg  sposobu  wykonywania  pomiaru  na:  wzorce, 
sprawdziany, przyrządy pomiarowe, 

3)

 

wyróŜnić w kaŜdej grupie narzędzia do pomiaru: długości, kątów, gwintów, 

4)

 

zanotować spostrzeŜenia. 

 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ć

wiczenia. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

róŜne narzędzia pomiarowe, 

 

katalogi narzędzi pomiarowych, 

 

poradnik dla ucznia. 

 

Ćwiczenie 2 

Zapoznaj się z budową i obsługą mikroskopu warsztatowego. 
 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału materiału nauczania. NaleŜy zwrócić uwagę na prawidłową obsługę mikroskopu. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

wyszukać 

materiałach 

dydaktycznych 

informacje 

dotyczące 

mikroskopów 

warsztatowych, 

2)

 

zapoznać się z budową mikroskopu korzystając z instrukcji fabrycznej, 

3)

 

zapoznać się z wyposaŜeniem dodatkowym mikroskopu, 

4)

 

zapoznać się z obsługą mikroskopu korzystając z instrukcji obsługi, 

5)

 

zanotować spostrzeŜenia. 

 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ć

wiczenia. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

24 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

mikroskop warsztatowy, 

 

fabryczna instrukcja obsługi, 

 

poradnik dla ucznia. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

25 

6.  EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

 

 

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

 

 

TEST 1 
Test  dwustopniowy  do  jednostki  modułowej  „Dobieranie  przyrządów 
optycznych” 

 

Test składa się z 25 zadań wielokrotnego wyboru, z których: 

−−−−

 

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 19, 20, 21, 23, 24, 25 są z poziomu 
podstawowego, 

−−−−

 

zadania 6, 7, 17, 18, 22 są z poziomu ponadpodstawowego. 

 

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt 

 

Za kaŜdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak 

uczeń otrzymuje 0 punktów. 
 

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące 
oceny szkolne: 

−−−−

 

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego, 

−−−−

 

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego, 

−−−−

 

dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego, 

−−−−

 

bardzo dobry – za rozwiązanie 22 zadań, w tym 4 z poziomu ponadpodstawowego. 

 

Klucz odpowiedzi1. d, 2. c, 3. b, 4. b, 5. c, 6. a, 7. a, 8. a, 9. b, 10. c, 11. d, 
12. a, 13. c , 14. c, 15. b, 16. a, 17. d, 18. c, 19. d, 20. c, 21. b, 22. c, 23. d, 24. a, 
25. a. 

 

Plan testu 

 

Nr 

zad. 

Cel operacyjny  
(mierzone osiągnięcia ucznia) 

Kategoria 

celu 

Poziom 

wymagań 

Poprawna 

odpowiedź 

RozróŜnić rodzaje lup  

RozróŜnić wzory na parametry urządzeń 
optycznych 

Rozpoznać symbole parametrów optycznych 

RozróŜnić wzorów na parametry urządzeń 
optycznych 

RozróŜnić obiektywów mikroskopowych  

Rozpoznać okularów na podstawie schematu 
optycznego 

PP 

Rozpoznać okularów na podstawie schematu 
optycznego 

PP 

Scharakteryzować oświetlenia mikroskopu 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

26 

Scharakteryzować układy optyczne 

10  Scharakteryzować własności lunet 

c 

11  RozróŜnić wzorów na parametry urządzeń 

optycznych 

12  Określić zastosowanie układów odwracających  

13  Scharakteryzować obiektywy lunetowe 

14  Rozpoznać lornety  

15  Rozpoznać lunety pomiarowe 

b 

16  Scharakteryzować zastosowanie lunet 

pomiarowych  

17  Rozpoznać przyrząd pomiarowy na podstawie 

schematu 

PP 

18  Rozpoznać przyrząd pomiarowy na podstawie 

schematu 

PP 

19  Scharakteryzować zastosowanie lunet 

autokolimacyjnych 

20  Scharakteryzować budowę aparatu 

fotograficznego 

21  Scharakteryzować zastosowanie przyrządów 

projekcyjnych 

22  Rozpoznać przyrząd pomiarowy na podstawie 

schematu 

PP 

23  Wyznaczyć powiększenie i scharakteryzować 

obraz w zwierciadle 

24  Scharakteryzować zastosowanie noktowizor 

25  Rozpoznać aparat fotograficzny 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

27 

Przebieg testowania 

 
Instrukcja dla nauczyciela

 

1.

 

Ustal  z  uczniami  termin  przeprowadzenia  sprawdzianu  z  wyprzedzeniem  co  najmniej 

jednotygodniowym. 

2.

 

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego. 

3.

 

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania. 

4.

 

Przygotuj odpowiednią liczbę testów. 

5.

 

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań. 

6.

 

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia. 

7.

 

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij. 

8.

 

Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test. 

9.

 

Kilka  minut  przed  zakończeniem  testu  przypomnij  uczniom  o  zbliŜającym  się  czasie 

zakończenia udzielania odpowiedzi. 

 

Instrukcja dla ucznia  

1.

 

Przeczytaj uwaŜnie instrukcję. 

2.

 

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 

3.

 

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. 

4.

 

Test zawiera 25 zadań. Do kaŜdego zadania dołączone są 4 moŜliwe odpowiedzi. Tylko 
jedna jest prawidłowa. 

5.

 

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce 
znak X. W przypadku pomyłki naleŜy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie 
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową. 

6.

 

Zadania  wymagają  prostych  obliczeń,  które  powinieneś  wykonać  przed  wskazaniem 
poprawnego wyniku. 

7.

 

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 

8.

 

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóŜ jego rozwiązanie 
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas. 

9.

 

Na rozwiązanie testu masz 60 min. 

 

Powodzenia! 

 
 
Materiały dla ucznia:

 

 

instrukcja, 

 

zestaw zadań testowych, 

 

karta odpowiedzi. 

 

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH 

 

1.

 

Lupa składająca się z trzech soczewek to 
a)

 

prosta. 

b)

 

achromatyczna. 

c)

 

apalanatyczna. 

d)

 

ortoskopowa. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

28 

2.

 

G

a

73

,

0

=

 to wzór na 

a)

 

powiększenie lupy. 

b)

 

pole widzenia lupy. 

c)

 

zdolność rozdzielcza lupy. 

d)

 

powiększenie wizualne. 

 
3.

 

Powiększenie wizualne posiada symbol 
a)

 

α

b)

 

G. 

c)

 

Β

d)

 

γ

 

4.

 

ok

ob

f

f

G

×

=

250

 to wzór na 

a)

 

powiększenie lupy. 

b)

 

powiększenie mikroskopu. 

c)

 

powiększenie lunety Galileusza. 

d)

 

powiększenie lunety Keplera. 

 

5.

 

Obiektyw z soczewkami z kwarcu i fluorytu to obiektyw 
a)

 

achromatyczny. 

b)

 

planachromatyczny. 

c)

 

monochromatyczny. 

d)

 

planapochromatyczny. 

 
6.

 

Przedstawiony schemat okulara mikroskopowego to okular 

 

 

a)

 

Huygensa. 

b)

 

Ramsdena. 

c)

 

Kellnera. 

d)

 

symetryczny. 

 
7.

 

Przedstawiony schemat to 
a)

 

nasadka jednookularowa. 

b)

 

nasadka dwuokularowa przesuwna. 

c)

 

nasadka dwuokularowa łamana. 

d)

 

nasadka projekcyjna. 

 
 
 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

29 

8.

 

Do oglądania nieprzezroczystych przedmiotów uŜywamy  
a)

 

oświetlenia z góry. 

b)

 

oświetlenia z dołu. 

c)

 

lusterka. 

d)

 

lampy fluorescencyjnej. 

 
9.

 

Luneta to układ 
a)

 

wieloogniskowy. 

b)

 

bezogniskowy. 

c)

 

trójogniskowy. 

d)

 

czteroogniskowy. 

 
10.

 

Nazwę lunety ziemskiej posiada luneta 
a)

 

Keplera. 

b)

 

pomiarowa. 

c)

 

Galileusza. 

d)

 

autokolimacyjna. 

 

11.

 

d

7

3

=

γ

 to wzór na 

a)

 

powiększenie lunety. 

b)

 

pole widzenia lunety. 

c)

 

zdolność rozdzielczą lunety. 

d)

 

powiększenie lunety o naturalnej zdolności rozdzielczej. 

 
12.

 

Soczewkowy układ odwracający stosujemy w lunecie 
a)

 

Keplera. 

b)

 

pomiarowej. 

c)

 

Galileusza. 

d)

 

autokolimacyjnej. 

 
13.

 

Zwierciadlane obiektywy stosujemy w 
a)

 

lunetach pomiarowych. 

b)

 

lornetach. 

c)

 

teleskopach. 

d)

 

lunetach autokolimacyjna. 

 
14.

 

Lorneta to układ 
a)

 

dwu mikroskopów. 

b)

 

dwu lup. 

c)

 

dwu lunet. 

d)

 

dwu kolimatorów. 

 
15.

 

Luneta do pomiaru odległości i kątów nazywa się 
a)

 

niwelator. 

b)

 

teodolit. 

c)

 

dalmierz. 

d)

 

kierownica geodezyjna. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

30 

16.

 

Lunetka diptryjna słuŜy do 
a)

 

pomiaru 

dioptryjności 

wiązek 

wychodzących 

okularów 

przyrządów 

obserwacyjnych. 

b)

 

pomiaru  dioptryjności  wiązek  wchodzących  do  obiektywów  przyrządów 
obserwacyjnych. 

c)

 

powiększenia przyrządów obserwacyjnych. 

d)

 

pomniejszenia przyrządów obserwacyjnych. 

 
17.

 

Przedstawiony schemat to 
a)

 

luneta myśliwska. 

b)

 

lunetka dioptryjna. 

c)

 

luneta autokilmacyjna. 

d)

 

kolimator do pomiarów kąta. 

 
 
 
 
 
18.

 

Przedstawiony schemat to luneta autokolimacyjna z

 

 

a)

 

dwiema płytkami ogniskowymi. 

b)

 

okularem Abbego. 

c)

 

okularem Gaussa. 

d)

 

jedną płytką ogniskową. 

 

19.

 

Luneta autokolimacyjna słuŜy do 
a)

 

pomiaru katów. 

b)

 

pomiaru grubości elementów optycznych. 

c)

 

pomiaru promienia krzywizn. 

d)

 

kontroli odchyłek kątowych w pryzmatach. 

 
20.

 

Jedną z głównych części aparatu fotograficznego jest 
a)

 

układ odwracający. 

b)

 

luneta. 

c)

 

migawka. 

d)

 

okular. 

 
21.

 

Przyrząd do rzutowania na ekran przedmiotów nieprzezroczystych nazywamy 
a)

 

diaskop. 

b)

 

episkop. 

c)

 

przeglądarka do przeźroczy. 

d)

 

mikroskop. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

31 

22.

 

 Przedstawiony schemat to

 

 

 

a)

 

noktowizor. 

b)

 

wzmacniacz optyczny. 

c)

 

laser. 

d)

 

hologram. 

 

23.

 

Laser posiadający pręt laserowy to laser 
a)

 

gazowy. 

b)

 

półprzewodnikowy. 

c)

 

mikrolaser. 

d)

 

na ciele stałym. 

 
24.

 

Noktowizor słuŜy do obserwacji 
a)

 

w nocy. 

b)

 

w dzień. 

c)

 

małych przedmiotów. 

d)

 

gwiazd. 

 
25.

 

Przyrząd zapisujący obraz na matrycy to 
a)

 

lustrzanka dwuobiektywowa. 

b)

 

aparat fotograficzny typu polaroid. 

c)

 

aparat projekcyjny. 

d)

 

aparat fotograficzny cyfrowy. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

32 

KARTA ODPOWIEDZI 

 

Imię i nazwisko ............................................................................... 

 

Dobieranie przyrządów optycznych

 

 

Zakreśl poprawną odpowiedź. 

 

Nr 

zadania 

Odpowiedź 

Punkty 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

10 

 

11 

 

12 

 

13 

 

14 

 

15 

 

16 

 

17 

 

18 

 

19 

 

20 

 

21 

 

22 

 

23 

 

24 

 

25 

 

Razem:

 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

33 

TEST 2 
Test  dwustopniowy  do  jednostki  modułowej  „Dobieranie  przyrządów 
optycznych” 

 

Test składa się z 25 zadań wielokrotnego wyboru, z których: 

−−−−

 

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 8, 9,10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 19, 20, 21, 23, 24, 25 są z poziomu 
podstawowego, 

−−−−

 

zadania 6, 7, 17, 18, 22 są z poziomu ponadpodstawowego. 

 

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt 

 

Za kaŜdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak 

uczeń otrzymuje 0 punktów. 
 

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące 
oceny szkolne: 

−−−−

 

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego, 

−−−−

 

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego, 

−−−−

 

dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego, 

−−−−

 

bardzo  dobry  –  za  rozwiązanie  22  zadań,  w  tym  co  najmniej  4  z  poziomu 
ponadpodstawowego. 

 

Klucz odpowiedzi1. b, 2. a, 3. d, 4. b, 5. d, 6. b, 7. b, 8. b, 9. b, 10. a, 11. a, 
12. a, 13. c , 14. d, 15. c, 16. a, 17. d, 18. b, 19. d, 20. c, 21. a, 22. a, 23. a, 24. a, 
25. b. 

 

Plan testu 

 

Nr 

zad. 

Cel operacyjny  
(mierzone osiągnięcia ucznia) 

Kategoria 

celu 

Poziom 

wymagań 

Poprawna 

odpowiedź 

RozróŜnić rodzaje lup  

RozróŜnić wzory na parametry urządzeń 
optycznych 

Rozpoznać symbole parametrów optycznych 

RozróŜnić wzorów na parametry urządzeń 
optycznych 

RozróŜniać obiektywów mikroskopowych  

Rozpoznać okularów na podstawie schematu 
optycznego 

PP 

Rozpoznać okularów na podstawie schematu 
optycznego 

PP 

Scharakteryzować oświetlenia mikroskopu 

Scharakteryzować układy optyczne 

10  Scharakteryzować własności lunet 

a 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

34 

11  RozróŜnić wzorów na parametry urządzeń 

optycznych 

12  Określić zastosowanie układów odwracających  

13  Scharakteryzować obiektywy lunetowe 

14  Rozpoznać lornety  

15  Rozpoznać lunety pomiarowe 

c 

16  Scharakteryzować zastosowanie lunet 

pomiarowych  

17  Rozpoznać przyrząd pomiarowy na podstawie 

schematu 

PP 

18  Rozpoznać przyrząd pomiarowy na podstawie 

schematu 

PP 

19  Scharakteryzować zastosowanie lunet 

autokolimacyjnych 

20  Scharakteryzować budowę aparatu 

fotograficznego 

21  Scharakteryzować zastosowanie przyrządów 

projekcyjnych 

22  Rozpoznać przyrząd pomiarowy na podstawie 

schematu 

PP 

23  Wyznaczyć powiększenie i scharakteryzować 

obraz w zwierciadle 

24  Scharakteryzować zastosowanie noktowizor 

25  Rozpoznać aparat fotograficzny 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

35 

Przebieg testowania 

 
Instrukcja dla nauczyciela

 

1.

 

Ustal  z  uczniami  termin  przeprowadzenia  sprawdzianu  z  wyprzedzeniem  co  najmniej 
jednotygodniowym. 

2.

 

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego. 

3.

 

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania. 

4.

 

Przygotuj odpowiednią liczbę testów. 

5.

 

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań. 

6.

 

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia. 

7.

 

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij. 

8.

 

Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test. 

9.

 

Kilka  minut  przed  zakończeniem  testu  przypomnij  uczniom  o  zbliŜającym  się  czasie 
zakończenia udzielania odpowiedzi. 

 

Instrukcja dla ucznia 

1.

 

Przeczytaj uwaŜnie instrukcję. 

2.

 

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 

3.

 

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. 

4.

 

Test  zawiera  25  zadań.  Do  kaŜdego  zadania  dołączone  są 4 moŜliwe odpowiedzi. Tylko 

jedna jest prawidłowa. 

5.

 

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce 

znak X. W przypadku pomyłki naleŜy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie 
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową. 

6.

 

Zadania  wymagają  prostych  obliczeń,  które  powinieneś  wykonać  przed  wskazaniem 

poprawnego wyniku. 

7.

 

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 

8.

 

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóŜ jego rozwiązanie 

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas. 

9.

 

Na rozwiązanie testu masz 60 min. 

 

Powodzenia 

 
 
Materiały dla ucznia:

 

 

instrukcja, 

 

zestaw zadań testowych, 

 

karta odpowiedzi. 

 

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

 

 

1.

 

Lupa składająca się z dwóch sklejonych soczewek to 
a)

 

prosta. 

b)

 

achromatyczna. 

c)

 

apalanatyczna. 

d)

 

ortoskopowa. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

36 

2.

 

f

G

=

250

 przedstawiony wzór to wzór na 

a)

 

powiększenie lupy. 

b)

 

pole widzenia lupy. 

c)

 

zdolność rozdzielcza lupy. 

d)

 

powiększenie poprzeczne. 

 
3.

 

Powiększenie kątowe posiada symbol 
a)

 

α

b)

 

G. 

c)

 

Β

d)

 

γ

 

4.

 

λ

A

a

=

 przedstawiony wzór to wzór na 

a)

 

zdolność rozdzielczą lupy. 

b)

 

zdolność rozdzielczą mikroskopu. 

c)

 

zdolność rozdzielczą lunety Galileusza. 

d)

 

zdolność rozdzielczą lunety Keplera. 

 

5.

 

Obiektyw mikroskopowy ze skorygowaną krzywizną pola i aberracją chromatyczną to  
a)

 

achromat. 

b)

 

planachromat. 

c)

 

monochromat. 

d)

 

planapochromat. 

 
6.

 

Przedstawiony schemat okulara mikroskopowego to okular 

 

 

a)

 

Huygensa. 

b)

 

Kellnera.   

c)

 

Ramsdena. 

d)

 

symetryczny. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

37 

7.

 

Przedstawiony schemat to  

 

 

a)

 

kolimator . 

b)

 

lunetka dioptryjna. 

c)

 

lupa Brinella. 

d)

 

luneta celownicza. 

 

8.

 

Do oglądania przezroczystych przedmiotów uŜywamy oświetlenia 
a)

 

z góry. 

b)

 

z dołu. 

c)

 

lusterka. 

d)

 

lampy fluorescencyjnej. 

 
9.

 

Luneta ziemska posiada dodatni obiektyw i 
a)

 

okular dodatni. 

b)

 

okular ujemny. 

c)

 

okular Abbego. 

d)

 

okular zwierciadlany. 

 
10.

 

Nazwę lunety astronomicznej posiada 
a)

 

luneta Keplera. 

b)

 

luneta pomiarowa. 

c)

 

luneta Galileusza. 

d)

 

luneta autokolimacyjna. 

 

11.

 

d

d

=

γ

 przedstawiony wzór to wzór na 

a)

 

powiększenie lunety. 

b)

 

pole widzenia lunety. 

c)

 

zdolność rozdzielczą lunety. 

d)

 

powiększenie lunety o naturalnej zdolności rozdzielczej. 

 
12.

 

Pryzmatyczny układ odwracający stosujemy w lunecie 
a)

 

Keplera. 

b)

 

pomiarowej. 

c)

 

Galileusza. 

d)

 

autokolimacyjnej. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

38 

13.

 

W teleskopie szkolnym zastosowano obiektyw 
a)

 

soczewkowy. 

b)

 

pryzmatyczny. 

c)

 

Maksutowa. 

d)

 

Clairaut - Massotti. 

 
14.

 

W lornetach nie ma znaczenia parametr 
a)

 

równoległość wiązek. 

b)

 

skręcenie obrazu. 

c)

 

róŜnica powiększeń. 

d)

 

płaskość. 

 
15.

 

Do pomiaru odległości bez uŜycia dodatkowych elementów stosujemy 
a)

 

niwelator. 

b)

 

teodolit. 

c)

 

dalmierz. 

d)

 

kierownicę geodezyjną. 

 
16.

 

Dynametr Czapskiego słuŜy do pomiaru 
a)

 

ś

rednicy źrenicy wyjściowej. 

b)

 

dioptryjności wiązek wchodzących do obiektywów przyrządów obserwacyjnych. 

c)

 

powiększenia przyrządów obserwacyjnych. 

d)

 

powiększenia przyrządów astronomicznych. 

 
17.

 

Przedstawiony schemat to  

 

 

 

a)

 

luneta myśliwska. 

b)

 

lunetka dioptryjna. 

c)

 

luneta autokilmacyjna. 

d)

 

kolimator. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

39 

18.

 

Przedstawiony schemat to 

 

 

 

a)

 

epidiaskop. 

b)

 

diaskop. 

c)

 

episkop. 

d)

 

mikroskop projekcyjny. 

 

19.

 

Luneta autokolimacyjna to przyrząd 
a)

 

do pomiaru płaskości. 

b)

 

do pomiaru promienia. 

c)

 

obserwacyjny. 

d)

 

justerski. 

 
20.

 

Jedną z głównych części aparatu fotograficznego jest 
a)

 

układ odwracający. 

b)

 

luneta. 

c)

 

obiektyw. 

d)

 

okular. 

 
21.

 

Przyrząd do rzutowania na ekran przedmiotów przezroczystych nazywamy 
a)

 

diaskop. 

b)

 

episkop. 

c)

 

przeglądarką do przeźroczy. 

d)

 

mikroskop. 

 
22.

 

Przedstawiony schemat to 

 

a)

 

noktowizor. 

b)

 

wzmacniacz optyczny. 

c)

 

laser. 

d)

 

hologram. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

40 

23.

 

Laser barwnikowy to laser 
a)

 

cieczowy. 

b)

 

półprzewodnikowy. 

c)

 

gazowy. 

d)

 

na ciele stałym. 

 

24.

 

Noktowizor pasywny korzysta 
a)

 

z własnego źródła światła. 

b)

 

ze światła szczątkowego. 

c)

 

lampy IR. 

d)

 

ś

wiatła latarki. 

 
25.

 

Przyrząd zapisujący obraz na papierze fotograficznym to 
a)

 

lustrzanka dwuobiektywowa. 

b)

 

aparat fotograficzny typu polaroid. 

c)

 

aparat projekcyjny. 

d)

 

aparat fotograficzny cyfrowy. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

41 

KARTA ODPOWIEDZI 

 

Imię i nazwisko ............................................................................... 

 

Dobieranie przyrządów optycznych

 

 

Zakreśl poprawną odpowiedź. 

 

Nr 

zadania 

Odpowiedź 

Punkty 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

10 

 

11 

 

12 

 

13 

 

14 

 

15 

 

16 

 

17 

 

18 

 

19 

 

20 

 

21 

 

22 

 

23 

 

24 

 

25 

 

Razem:

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

42 

7. LITERATURA 

 

1.

 

Bartkowska J: Optyka i korekcja wad wzroku. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 1996 

2.

 

Hein  A.,  Sidorowicz  A.,  Wagnerowski  T:  Oko  i  okulary.  Wydawnictwo  Przemysłu 
Lekkiego i SpoŜywczego, Warszawa 1966 

3.

 

Jóźwicki R: Optyka Instrumentalna. WNT, Warszawa 1970 

4.

 

Krawcow  J.  A.,  Orłow  J.  I.;  Optyka  geometryczna  ośrodków  jednorodnych.  WNT, 
Warszawa 1993 

5.

 

Meyer – Arendt J. R.: Wstęp do optyki. PWN, Warszawa 1977 

6.

 

Nowak  J.,  Zając  M:  Optyka  –  kurs  elementarny.  Oficyna  Wydawnicza  Politechniki 
Wrocławskiej, Wrocław 1998 

7.

 

Sojecki A: Optyka. WSiP, Warszawa 1997  

8.

 

Piotrowska T., Szymański J., Lewandowski J: Skrypty Policealnej Szkoły Optycznej dla 
Dorosłych, Warszawa  

 
Czasopisma: 

 

Ś

wiat okularów