(Microsoft Word - Jako\234\346 betonu

ZESZYTY NAUKOWE AKADEMII ROLNICZEJ WE WROCŁAWIU

2002 KONFERENCJE XXXI NR339

Wojciech Kilian

JAKOŚĆ BETONU CEMENTOWEGO W BUDOWLACH

HYDROTECHNICZNYCH

W ŚWIETLE WYMAGAŃ NORMOWYCH

QUALITY OF CONCRETE IN HYDROTECHNICAL

STRUCTURES UNDER THE STANDARD REGULATIONS

Instytut Inżynierii Środowiska, Akademia Rolnicza, Wrocław
Institute of Environmental Engineering, Agricultural University of Wrocław

Artykuł prezentuje wybrane wymagania normowe dotyczące składu, jakości,

odporności  i  trwałości  betonów  cementowych,  przeznaczonych  do  stosowania  w
budownictwie  hydrotechnicznym.  Ten  obszar  zastosowań,  ze  względu  na  różnorodność
i  intensywność  oddziaływania  czynników  agresywnych,  stawia  wykonawcom
szczególnie  wysokie  wymagania  co  do  jakości  betonów  i  sposobu  prowadzenia  robót.
Trwałość  betonu  użytego  do  wykonania  budowli  hydrotechnicznych  ma  zasadnicze
znaczenia  dla  jej  bezpieczeństwa,  a  także  dla  ekonomicznej  efektywności  inwestycji
w długim okresie czasu.

SŁOWA  KLUCZOWE:  konstrukcje  betonowe,  budowle  hydrotechniczne,  trwałość
budowli

1. WSTĘP

Budowla betonowa w projekcie konstrukcyjnym reprezentowana jest przez

określoną  formę  materiału,  której  parametry,  wymiary  i  układ zbrojenia  determinowane
są  obliczeniowo  w  oparciu  o  istniejące  w  konkretnym  usytuowaniu  warunki
posadowienia,  obciążenia,  zakładane  parametry  eksploatacyjne  i  wymaganą  trwałość
obiektu.  W  przypadku  materiału  kompozytowego,  jakim  jest  beton  zbrojony  lub
niezbrojony,  o  spełnieniu  tych  założeń  decydują  cechy  dojrzałego  materiału.  Wynikają
one  zarówno  z  cech  składników  użytych  do  produkcji  betonu,  jak  też  z  przestrzegania
reżimu stosowanej technologii robót betonowych. Specyfika budowli hydrotechnicznych
polega  na tym, że są one narażone na działanie wielu  niszczących czynników o różnym
nasileniu, w zmiennym środowisku. Czynniki te wymieniono poniżej. Są to [10]:
-

agresja chemiczna wód powierzchniowych, gruntowych lub opadowych;

ruch wody;

parcie wody;

parcie lodu;

ciśnienie wywierane przez wodę zamarzającą w kapilarach masywu betonowego;

transport masy wewnątrz materiału;

dyfuzja zawartego w powietrzu CO

;

Wojciech Kilian

zmiany temperatury;

szok termiczny;

wilgotność powietrza;

mgła lub mgła solna w rejonach nadmorskich;

opady atmosferyczne;

czynniki powodujące ścieranie i kawitację;

mikroorganizmy, rośliny, zwierzęta;

obciążenia użytkowe.

Należy  tu  wymienić  także  obciążenia  wyjątkowe  i  nieprzewidziane,  związane  np.  z
błędami  montażowymi,  brakiem  lub  nieprawidłowym  wykonaniem  dylatacji,  błędami
projektowymi.

Znaczna część budowli hydrotechnicznych to obiekty o dużym znaczeniu

gospodarczym  i  społecznym,  których  naprawa  lub  renowacja  w  znaczący  sposób
komplikuje  korzystanie  z  cieku,  zbiornika  lub  określonego  systemu  infrastruktury
technicznej.  Nawet  małe  budowle,  jak  kanały,  jazy,  przepusty  czy  groble  są  istotne  w
ż

yciu lokalnych społeczności. Każdorazowe wyłączenie ich z eksploatacji może

powodować  rozmaite  problemy.  Inwestycje  i  remonty  budowli  hydrotechnicznych  są
kosztowne.  Przygotowanie  placu  budowy  i  prowadzenie  robót  budowlanych  wymaga
zazwyczaj  stosowania  specjalnych  technik,  jak  zmiana  lub  ograniczenie  szerokości
koryta cieku, zabijanie ścianek szczelnych, betonowanie pod wodą, itp. Z tych względów
inwestor  i  wykonawca  powinni  dokładać  wszelkich  starań,  by  jakość  wbudowanego
betonu  była  jak  najwyższa.  Pozwoli  to  na  spełnienie  wymagań  konstrukcyjnych  i
eksploatacyjnych,  jak  również  sprawi,  że  koszt  inwestycji  w  odniesieniu  do  czasu
eksploatacji,  długości  okresu  pomiędzy  naprawami  i  całkowitego  kosztu  eksploatacji
będzie niewielki.

W powszechnym przekonaniu beton jest materiałem ”łatwym”. Lektura publikacji

poświęconych  problemom  złego  wykonawstwa,  uszkodzeń  i  szybkiego  zniszczenia
konstrukcji  betonowych  przekonuje  jednak,  że  prawidłowe  zaprojektowanie  i
przygotowanie  mieszanki  betonowej  oraz  poprawne  konstrukcyjnie  i  technologicznie
ukształtowanie  zbrojenia  i  wykonanie  konstrukcji  betonowej  wciąż  stanowi  wyzwanie
dla wykonawców i  kadry inżynierskiej. W  opinii autora, punktem wyjścia do sprostania
temu  wyzwaniu  jest  zrozumienie  specyfiki  wieloskładnikowego  materiału,  jakim  jest
beton.  Prowadzi  ku  temu  poznanie  podstawowych  zasad  rządzących  zachowaniem
składników  betonu,  mieszanki  betonowej  oraz  betonu  twardniejącego  i  dojrzałego  w
różnych,  zmieniających  się  warunkach  środowiska.  Zagadnienia  te  opisane  są
wyczerpująco np. w [13].

2. CHARAKTERYSTYKA MATERIAŁU

Beton jest uniwersalnym materiałem budowlanym, którego cechy umożliwiają

zastosowanie  we  wszystkich  obszarach  inżynierii  lądowej  i  wodnej.  Beton  powstaje
przez wymieszanie  odpowiednio  dobranego  kruszywa (mieszanki  kruszyw) z zaczynem
cementowym,  w  którym  cement  stanowi  spoiwo,  a  woda  umożliwia  dyspersję  ziaren
cementu. Następnie, w  procesie fizyko-chemicznym zwanym hydratacją, następuje przy
udziale wody związanie spoiwa cementowego z kruszywem. Podstawowe zalety  betonu

Jakość betonu cementowego w budowlach hydrotechnicznych...

to:  wysoka  wytrzymałość  na  ściskanie,  niska  nasiąkliwość,  wodoszczelność,  odporność
na  działanie  wielu  czynników  mechanicznych,  fizycznych  i  chemicznych,  łatwość
kształtowania,  łatwość  modyfikacji  cech,  niski  koszt.  Cechy  betonu,  które  należy
dodatkowo  uwzględniać  w  projektowaniu  konstrukcji  i  planowaniu  robót  to:  skurcz,
pęcznienie,  przewodność  cieplna,  rozszerzalność  termiczna,  pełzanie.  Cechy  te
szczegółowo opisano np. w [2, 13]. Cechy betonu w znacznym stopniu zależą od rodzaju
cementu, użytego do jego wykonania.

3. TRWAŁOŚĆ KONSTRUKCJI BETONOWYCH

Prawidłowo zaprojektowane, wykonane i eksploatowane konstrukcje betonowe, w

odniesieniu do przyjętych okresów użytkowania budowli o różnym charakterze [10], są
trwałe. Przykładem może być konstrukcja Hali Ludowej we Wrocławiu, która po 90-ciu
latach od wykonania (w roku 1913-1914) nadal jest normalnie eksploatowana. Trwałość
konstrukcji betonowej ograniczona jest trwałością betonu lub zbrojenia w określonym
ś

rodowisku. Beton ulega uszkodzeniu wskutek oddziaływania agresywnych czynników,

wymienionych  wcześniej.  Prawidłowo  rozmieszczona  w  przekroju  betonowym  stal  jest
efektywnie  chroniona  przez  warstwę  otuliny  o  wysokiej  wartości  odczynu  pH.
Oddziaływanie  dwutlenku  węgla  zawartego  w  powietrzu  powoduje  stopniowe
zmniejszanie  wartości  pH  (karbonatyzację)  w  coraz  głębiej  położonych  warstwach
betonu.  Gdy  strefa  skarbonatyzowana  osiąga  grubość  otuliny,  rozpoczyna  się  korozja
zbrojenia.  Powstające  produkty  korozji  mają  większą  objętość  niż  substraty  reakcji,  co
powoduje  dalsze  niszczenie  warstwy  otuliny  poprzez  odspajanie  betonu  nad  prętami
zbrojenia. Otulina może być niszczona także przez inne czynniki mechaniczne, fizyczne,
chemiczne lub biologiczne.

3.1 OCENA STOPNIA AGRESYWNOŚCI ŚRODOWISKA

Ocenę stopnia agresywności środowiska przeprowadza się zgodnie z zaleceniami

podanymi  w  [3].  Klasy  środowiska,  wynikające  z  oddziaływań  środowiska  naturalnego
oraz  środowisk  agresywnych  chemicznie,  w  odniesieniu  do  konstrukcji  betonowych
podano  w  [2,  tab.  8].  Według  przyjętej  klasyfikacji,  usytuowanie  budowli
hydrotechnicznych odpowiada warunkom jak dla klasy 2b, 3, 4b. Dodatkowo budowle te
mogą  być  narażone  na  działanie  środowisk  agresywnych  chemicznie,  spełniających
kryteria  jak  dla  klasy  5a,  5b  i  5c.  Rodzaje  oraz  klasyfikację  środowisk  agresywnych
zawarto w [3]. Według przyjętych oznaczeń stopień agresywności środowiska określany
jest symbolami l

lub l

(słaby), m

(średni) i h

(wysoki).

3.2 PROJEKTOWANIE KONSTRUKCJI

Podstawowe czynniki, jakie należy uwzględniać przy zbieraniu danych wyjściowych

do  projektowania  konstrukcji  sprecyzowano  w  [4].  Poszczególne  składniki    betonu  nie
mogą  w  określonych  warunkach  środowiska  ulegać  korozji,  nie  mogą  też  powodować
lub  przyspieszać  korozji  betonu  i  stali  zbrojeniowej.  Konstrukcje  narażone  na  działanie
ś

rodowisk agresywnych powinny mieć kształt zwarty, masywny, o małym module

Wojciech Kilian

powierzchniowym,  bez  płaszczyzn  i  powierzchni  sprzyjających  deponowaniu
agresywnych  pyłów,  osadów  i  zanieczyszczeń,  w  tym  także  wód  opadowych.  Schemat
statyczny  i  układ  konstrukcyjny  takich  obiektów  należy  dobierać  tak,  by  ewentualne
korozyjne uszkodzenie części konstrukcji nie pociągało za sobą awarii całego obiektu.

Wyróżnia się dwa sposoby zabezpieczenia konstrukcji betonowych przed korozją:

ochronę materiałowo-strukturalną oraz ochronę powierzchniową [3]. Ochrona
materiałowo-strukturalna stanowi podstawowe zabezpieczenie, którego stosowanie w
ś

rodowisku agresywnym jest wymagane niezależnie od stopnia agresywności

rodowiska. Jest ona także zabezpieczeniem najbardziej uzasadnionym ze względów

technicznych  i  ekonomicznych.  Podczas  projektowania  ochrony  materiałowo-
strukturalnej  konstrukcji  należy  uwzględniać:  rodzaj  i  klasę  betonu,  rodzaj  cementu  i
kruszywa,  rodzaj  stosowanych  dodatków  modyfikujących  cechy  betonu,  recepturę
betonu,  stosowaną  technologię  robót  betonowych,  rodzaj  zbrojenia  i  przekroje  prętów
zbrojeniowych,  kształt  konstrukcji,  dopuszczalną  szerokość  rozwarcia  rys,  grubość
otuliny  [4].  Dodatkową  ochronę  powierzchniową  należy  stosować  tylko  w  warunkach
ś

rodowiska o średniej (m

) lub wysokiej (h

) agresywności, w którym ochrona

materiałowo-strukturalna jest niewystarczająca. Zagadnienia dotyczące projektowania i
stosowania ochrony powierzchniowej wykraczają poza zakres tej pracy.

Tabela 1

Table 1

Rodzaj ochrony przed korozją w zależności od stopnia agresywności środowiska [4]

Means of corrossive protection depending on level of environment aggression [4]

Stopień agresywności

rodowiska

Rodzaj ochrony przed korozją

ochrona materiałowo-strukturalna

ochrona materiałowo-strukturalna i powierzchniowa
ograniczająca oddziaływanie środowiska na konstrukcję

ochrona materiałowo-strukturalna i powierzchniowa,
całkowicie odcinająca dostęp środowiska do konstrukcji,
wykonana wg specjalnego projektu

Można stwierdzić, że konstrukcje betonowe, kontaktujące się z wodami

powierzchniowymi, są zwykle narażone na oddziaływanie środowiska o stopniu
agresywności równym co najmniej l

pod kątem jednego (z reguły wartość pH) lub wielu

czynników  [9].  Najbardziej  poprawnym  sposobem  ochrony  betonu  i  zapewnienia
trwałości  konstrukcji  w  tym  przypadku  jest  ochrona  materiałowo-strukturalna.
Konieczność stosowania tego rodzaju ochrony wynika z wymagań zawartych w [3, 4, 7].
Jest to także najbardziej ekonomiczny sposób ochrony konstrukcji [10].

Wody opadowe mogą stanowić środowisko bardziej agresywne. W wyniku analizy

chemicznej opadów z dorzecza Odry wykazano, że średnie wartości pH znajdują się w
przedziale od 4,7 do 5,9 [11]. Stopień ich agresywności wobec betonu można określić na
podstawie [3] jako l

lub m

. Czynnik ten ma jednak działanie krótkotrwałe, pod

warunkiem zapewnienia szybkiego spływu opadów z powierzchni konstrukcji.

Jakość betonu cementowego w budowlach hydrotechnicznych...

4. PODSTAWOWE WYMAGANIA MATERIAŁOWE

Autor jako podstawowe traktuje wymagania zawarte w [1] w odniesieniu do samego

betonu  oraz  w  [2]  w  odniesieniu  do  konstrukcji  betonowej.  Wymagania  te  zebrano
poniżej:
a) Dla betonów zbrojonych i  nie zbrojonych,  narażonych  stale na  działanie wody  przed
zamarznięciem,  minimalna  ilość  cementu  wynosi  270  kg/m

, a wskaźnik wodno-

cementowy w/c powinien być nie większy niż 0,55. Przy ręcznym zagęszczaniu
mieszanki betonowej ilość cementu należy zwiększyć o 20 kg/m

. Maksymalna ilość

cementu nie powinna przekraczać 450 kg/m

dla betonów klas niższych niż B-35, oraz

550 kg/m

dla betonów klas wyższych. Należy podkreślić, że w konstrukcjach

betonowych o charakterze masywnym, których wymiary przekroju poprzecznego
przekraczają 1,5 m, zaleca się minimalizację ilości cementu, aby uniknąć dodatkowych
naprężeń,

wywołanych

odkształceniami

betonu,

powstającymi

skutek

samoogrzewania betonowanego masywu podczas hydratacji cementu.
b)  W  betonach  o  wymaganym  stopniu  mrozoodporności  należy  stosować  domieszki
napowietrzające.  Zawartość  powietrza  w  takich  betonach  powinna  wynosić  od  3  do
7,5%, w zależności od uziarnienia mieszanki kruszyw. Wymagana objętość powietrza w
stosunku  do  objętości  mieszanki  betonowej  maleje  wraz  ze  wzrostem  maksymalnej
ś

rednicy użytego kruszywa. Dla betonów nie napowietrzanych dopuszczalna zawartość

powietrza wynosi 2%.
c)  Nasiąkliwość  betonów  bezpośrednio  narażonych  na  działanie  czynników
atmosferycznych nie powinna przekraczać 5%.

Tabela 2

Table 2

Wymagany stopień wodoszczelności betonu

Required level of permeability of concrete

Wskaźnik ciśnienia

Wymagany stopień wodoszczelności betonu przy

stałym parciu wody

okresowym parciu wody

0,5-5

6-10

11-15

16-20

21-40

W10

>40

W12

W10

d)  Stopień  mrozoodporności  betonu  narażonego  na  kapilarne  podciąganie  wody  jest
równy przewidywanej trwałości obiektu w latach, zaokrąglonej w górę do liczby 25 lub
jej  wielokrotności,  powiększonej  o  liczbę  50.  Dla  betonów  znajdujących  się  w  strefie
zmiennego  poziomu  wody  lub  w  strefie  działania  środków  rozmrażających  stopień
mrozoodporności równy jest przewidywanej trwałości obiektu w latach, powiększonej o
liczbę 100.

Wojciech Kilian

e)  Wymagany  stopień  wodoszczelności  betonu  (tabela  2)  określa  się  na  podstawie
wskaźnika  ciśnienia,  wyrażającego  stosunek  wysokości  słupa  wody  do  grubości
przegrody.
f)  W  przypadku  betonów  o  wymaganym  stopniu  mrozoodporności  i  wodoszczelności
należy stosować kruszywo marki  co najmniej 20.
g)  W  [1]  zaleca  się  stosowanie  do  betonów  w  konstrukcjach  masywnych  cementu
hutniczego klasy 25 i 35. Aktualnie, z tych dwóch klas, produkowany jest tylko cement
hutniczy klasy 32,5, odpowiadający dawnej klasie 35 [12].

5. SZCZEGÓŁOWE WYMAGANIA I ZALECENIA ZWIĄZANE Z

OCHRONĄ KONSTRUKCJI PRZED KOROZJĄ

Zgodnie z [4], do konstrukcji narażonych na działanie środowisk agresywnych należy

stosować  betony  szczelne,  o  nasiąkliwości  poniżej  4%.  Klasa  użytego  betonu  powinna
wynikać  z  wymagań  konstrukcyjnych,  z  tym,  że  jednocześnie  powinny  być  spełnione
wymagania  odnośnie  żądanego  stopnia  wodoszczelności  betonu.  I  tak,  stopień  ten
powinien  wynosić  co  najmniej  W-4  dla  środowiska  o  agresywności  l

, W-6 dla

rodowiska o agresywności l

i W-8 dla środowiska o agresywności m

lub h

. Jeżeli

zastosowano cement o podwyższonej odporności na dany rodzaj agresji środowiska,
wymagania te są niższe. Żądany w tym przypadku stopień wodoszczelności wynosi W-4
dla środowiska l

, W-6 dla środowiska o agresywności m

i W-8 dla środowiska o

agresywności h

Norma [4] zaleca stosowanie w środowiskach agresywnych cementu portlandzkiego

bez  dodatków.  W  środowisku  zawierającym  siarczany  zaleca  się  stosowanie  cementu
portlandzkiego  siarczanoodpornego,  cementu  pucolanowego  lub  innych  cementów,
których odporność na agresję siarczanową została potwierdzona badaniami. Dla betonów
znajdujących  się  w  środowisku  agresywnym  i  poddawanych  okresowemu  działaniu
zamarzającej  wody  wymaga  się  cementu  o  zawartości  C

A nie większej niż 8%.

Wyklucza się stosowanie w tym przypadku dodatku popiołów lotnych.

Wymóg szczelności betonów nałożony przez normę [4] w praktyce powinien być

spełniony poprzez odpowiednie zaprojektowanie uziarnienia kruszyw i składu mieszanki
betonowej,  prawidłowe  ułożenie  i  zagęszczenie  mieszanki  betonowej,  skuteczną
pielęgnację wilgotnościową w okresie co najmniej 7 dni dla cementów bez dodatków i 14
dni  dla  cementów  z  dodatkami,  stosowanie  gładkich  deskowań  dobrej  jakości,
stosowanie  betonów  o  możliwie  niskim  wskaźniku  w/c,  ciągłość  układania  betonu  w
obrębie  elementu  konstrukcji.  Miejsca  ewentualnych  przerw  roboczych  powinny  być
określone  w  projekcie  technicznym  i  uszczelnione  dodatkowo  za  pomocą  wkładek
dylatacyjnych.  Norma  [14]  zaleca  stosowanie  do  wykonywania  konstrukcji
hydrotechnicznych betonów o konsystencji gęstoplastycznej (konstrukcje niezbrojone lub
o stopniu zbrojenia poniżej 0,2%) i o konsystencji plastycznej dla konstrukcji zbrojonych
o  stopniu  zbrojenia  powyżej  0,2%.  To  ograniczenie  konsystencji  układanej  mieszanki
betonowej także ma na celu poprawę szczelności betonu dojrzałego.

Do betonów pracujących w środowisku kwaśnym należy stosować kruszywo ze skał

magmowych. W środowisku zasadowym dopuszcza się stosowanie dowolnego kruszywa

Jakość betonu cementowego w budowlach hydrotechnicznych...

łamanego oraz żwiru, z zastrzeżeniem, że użyte kruszywa nie mogą wykazywać
reaktywności alkalicznej wobec stosowanego cementu [7].

Wobec kategorycznego wymogu stosowania w konstrukcjach narażonych na

działanie  środowisk  agresywnych  szczelnego  betonu  o  gładkiej  powierzchni,  należy
zwrócić  szczególną  uwagę  na  prawidłowe  zaprojektowanie  uziarnienia  mieszanki
kruszyw, przy możliwie małym udziale frakcji piaskowych i cementu [7].

Dodatki i domieszki o działaniu spowalniającym korozję stali lub betonu mogą być

stosowane tylko wtedy, gdy ich działanie trwa w całym okresie użytkowania konstrukcji.
Zbrojenie  konstrukcji  narażonych  na  oddziaływanie  środowisk  agresywnych  należy
wykonywać  wg  [4]  ze  stali  węglowej  o  wytrzymałości  nie  większej  niż  340  MPa.
Natomiast  norma  [7]  dopuszcza  stosowanie  dowolnego  rodzaju  stali  zbrojeniowej,
zalecając dobór możliwie największych średnic zbrojenia. Minimalną średnicę zbrojenia
określono jedynie dla konstrukcji znajdujących się w środowisku o stopniu agresywności
m

i h

, wynosi ona 6 mm. Dodatkowo wymaga się, by w takim środowisku średnica

zbrojenia głównego belek żelbetowych była nie mniejsza niż 16 mm, a średnica zbrojenia
płyt nie mniejsza niż 8 mm. W konstrukcjach pracujących w środowisku o stopniu
agresywności m

lub h

nie dopuszcza się możliwości powstania rys. Jeżeli zastosowano

ochronę  powierzchniową  konstrukcji,  to  dopuszczalna  szerokość  rozwarcia  rys
uzależniona  jest  od  zdolności  materiału  powłoki  do  mostkowania  zarysowań  masywu
betonowego. Zdolność ta musi zostać potwierdzona badaniami.

Minimalna wymagana grubość otuliny zbrojenia elementów betonowych związana

jest z klasą środowiska. Grubość tą, jak również dwa inne, ważne parametry materiałowe
c

min

i C

min

podano w tabeli 3 [2].

Tabela 3

Table 3

Wymagana grubość otulenia zbrojenia w zależności od klasy środowiska [2]

Required covering of reinforcing bars, depending on the environment class [2]

Klasa środowiska

3 i 4

min

[mm]

w/c

max

[-]

0,65

0,60

0,55

0,50

0,55

0,50

0,45

min

[kg/m

]

260

280

300

280

300

- w środowisku klasy 5c wymagana jest dodatkowo ochrona powierzchniowa betonu.

gdzie: c

min

– minimalna grubość otulenia

w/c

max

– maksymalna wartość wskaźnika wodno-cementowego

min

– minimalna ilość cementu

Należy  podkreślić,  że  podane  w  tabeli  3.  grubości  otulenia  trzeba  zapewnić  dla
wszystkich  prętów  zbrojeniowych,  a  więc  także  dla  strzemion,  prętów  pomocniczych  i
montażowych.  Norma  [2]  wymaga  zwiększenia  grubości  otulenia  o  odchyłkę,  której
wartość zależy  od rodzaju  konstrukcji i dokładności  jej wykonywania i wynosi  od  0 do
10  mm.  Norma  [4]  nakłada  dodatkowe  wymagania  odnośnie  minimalnej  grubości
otulenia  dla  słupów  pracujących  w  środowiskach  o  stopniu  agresywności  m

i h

. Dla

Wojciech Kilian

prętów zbrojenia głównego takich słupów otulina powinna wynosić nie mniej niż 25 mm,
a  dla  strzemion  nie  mniej  niż  19  mm.  Według  [2]  grubość  otulenia  elementów
układanych bezpośrednio na podłożu  gruntowym powinna być nie mniejsza niż 75 mm.
Jeżeli zastosowano podkład betonowy, to grubość otuliny można zmniejszyć do 40 mm.
Norma  [4]  wymaga,  aby  dla  elementów  zagłębionych  w  gruncie  grubość  otulenia  była
nie  mniejsza  niż  30  mm  w  konstrukcjach  prefabrykowanych  i  50  mm  w  konstrukcjach
monolitycznych, niezależnie od zastosowania lub nie podkładu betonowego.

PIŚMIENNICTWO

[1] PN-88/B-06250 Beton zwykły.
[2] PN-B-03264 Konstrukcje betonowe, żelbetowe i sprężone .
[3] PN-80/B-01800 Antykorozyjne zabezpieczenia w budownictwie. Konstrukcje
betonowe i żelbetowe. Klasyfikacja i określenie środowisk.
[4] PN-82/B-01801 Antykorozyjne zabezpieczenia w budownictwie. Konstrukcje
betonowe i żelbetowe. Podstawowe zasady projektowania.
[5] PN-86/B-01802 Antykorozyjne zabezpieczenia w budownictwie. Konstrukcje
betonowe i żelbetowe. Nazwy i określenia.
[6] PN-86/B-01805 Antykorozyjne zabezpieczenia w budownictwie. Ogólne zasady
ochrony.
[7] PN-86/B-01811 Antykorozyjne zabezpieczenia w budownictwie. Konstrukcje
betonowe i żelbetowe. Ochrona materiałowo-strukturalna. Wymagania.
[8] PN-91/B-01813 Antykorozyjne zabezpieczenia w budownictwie. Konstrukcje
betonowe i żelbetowe. Zabezpieczenia powierzchniowe. Zasady doboru.
[9] Gutra-Korycka M. i inn., Przewodnik do hydrograficznych badań terenowych,
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1996.
[10] Ściślewski Z. Ochrona konstrukcji żelbetowych, Arkady 1999.
[11] Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu, Gospodarka zasobami
wodnymi dorzecza górnej i środkowej Odry, Wrocław 1993.
[12] PN-B-19701 Cementy powszechnego użytku. Skład, wymagania i cena zgodności.
[13] Jamroży Z., Beton i jego technologie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa –
Kraków 2000.
[14] BN-62/6738-07 Beton hydrotechniczny. Wymagania techniczne.

QUALITY OF CONCRETE IN HYDROTECHNICAL STRUCTURES

UNDER THE STANDARD REGULATIONS

Su mmary

The  paper  presents  chosen  standard  requirements  related  to  composition,  quality,  resistance  and
durability of concrete in hydrotechnical structures. This area of application of concrete, due to the
variety  and  intensivity  of  destructive  factors,  requires  high  performance  of  workmanship  and
perfect quality of concrete. Durability of applied concrete determines the safety of structure as well
as the accumulated costs  of its construction  and  operation during  its  total  life  time,  including  the
costs of periodical repairs.

KEY WORDS: concrete structures, hydrotechnical structures, endurance of structure