Reprezentowanie krzywych i
powierzchni
Model składający się ze zbioru gładkich powierzchni
krzywoliniowych (Martin Newell)
Płaty bikubiczne
Kształt opisany za pomocą zbioru elementów gładkiej
powierzchni zwanych
płatami bikubicznymi
Są generowane w wielu zastosowaniach grafiki
komputerowej:
modelowanie geometryczne,
programach CAD – projektowanie wspomagane komputerowo,
czcionki dobrej jakości,
wykresy,
rysunki artystyczne,
ścieżki kamery i obiektów w animacji komputerowej,
ścieżka przejścia przez przestrzeń barw,
itd…
Reprezentacja powierzchni
Modelowanie obiektów
rzeczywistych
na ogół
nie istnieje
model matematyczny obiektu,
obiekt można
przybliżyć
zbiorem nieskończenie wielu
punktów – realizacja komputerowa niemożliwa
aproksymacja:
kawałkami
płaszczyzn
,
kuli
,
innych
powierzchni
łatwych
do matematycznego opisu
punkty modelu powinny się znaleźć
maksymalnie blisko
punktów obiektu rzeczywistego
Reprezentacja powierzchni
Modelowanie obiektów
nierzeczywistych
obiekt jest
tworzony
w procesie modelowania
obiekt
przybliża dokładnie
swoją reprezentację, gdyż
stanowi jedyne jej urzeczywistnienie
projektant jest zobowiązany:
„
wyrzeźbić
” obiekt interaktywnie,
opisać go
matematycznie
lub
podać
przybliżony
jego
opis
do wypełnienia przez jakiś program
w systemach CAD reprezentacja komputerowa jest
wzorem
fizycznej
realizacji
obiektu
abstrakcyjnie
zaprojektowanego
Modelowanie powierzchni
Jest to bardzo szeroka dziedzina – stosuje się
szereg metod
Najczęstsze reprezentacje:
siatki
wielokątów
,
powierzchnie
parametryczne
,
powierzchnie
drugiego
stopnia
Siatka wielokątów
Jest to zbiór połączonych
powierzchni płaskich
graniczonych
zamkniętymi łamanymi
Siatki wielokątów dobrze przybliżają:
skrzynie,
budynki i ich otoczenie,
objętości ograniczone przez płaskie powierzchnie
Modelowanie stożka ściętego
siatką elementów płaskich
Obiekt 3D reprezentowany za pomocą wielokątów
jest tylko
przybliżeniem obiektu rzeczywistego
Reprezentacja wielokątowa
Przekrój
kształtu krzywoliniowego
(linia przerywana) i jego reprezentacji
wielokątowej (linia ciągła)
Błędy aproksymacji można dowolnie
zmniejszać
stosują większą liczbę
wielokątów.
Wady aproksymacji:
zwiększenie wymagań
co do pamięci i
czasu wykonania algorytmów
powiększanie obiektów powoduje
ujawnienie
prostych krawędzi
Powierzchnie parametryczne
Wielomianowe
krzywe parametryczne
definiują
punkty na krzywych za pomocą trzech wielomianów
parametru
t
oddzielnie dla
x
,
y
i
z.
Dobór odpowiednich
współczynników
wielomianów
umożliwi przebieg krzywej wg
wybranej ścieżki
Najpopularniejsze są krzywe
trzeciego stopnia
reprezentowane przez wielomiany trzeciego stopnia
Parametryczne wielomianowe
płaty powierzchni
Określają punkty na powierzchniach za pomocą
trzech
wielomianów
dwóch
zmiennych (
s, t)
, po jednym dla
x
,
y
i
z.
Brzegi
płatów są parametrycznymi krzywymi wielomianowymi
Dla tego samego stopnia aproksymacji
liczba
płatów
wielomianowych jest znacznie
mniejsza
niż płatów
wielokątowych
Złożoność
algorytmów opisujących płaty wielomianowe jest
jednak znacznie większa
Najczęściej stosuje się
płaty bikubiczne
opisywane wielomianami
trzeciego stopnia
Powierzchnie drugiego stopnia
Definiowane bezpośrednio równaniem
przy czym
f
jest wielomianem drugiego
stopnia zmiennych
x
,
y
i
z
Jest to
wygodna
reprezentacja kul, elips i
walców
0
,
,
z
y
x
f
Siatki wielokątowe
Siatka wielokątowa
jest zbiorem
krawędzi, węzłów i wielokątów o
pewnych cechach:
każda
krawędź
jest
wspólna
przynajmniej dla dwóch wielokątów
krawędź
łączy
dwa wierzchołki
wierzchołek
jest
wspólny
dla
przynajmniej dwóch krawędzi
wielokąt
jest zamkniętą
sekwencją
krawędzi
każda
krawędź
jest
częścią
jakiegoś
wielokąta
Siatki wielokątowe
Istnieje kilka
reprezentacji
siatek wielokątowych
reprezentacja
bezpośrednia
za pomocą wskaźników na
listę
wierzchołków
za pomocą wskaźników na
listę
krawędzi
Każda z reprezentacji ma swoje
wady i zalety
Programista wybiera reprezentację
najkorzystniejszą
dla danego zastosowania
Kryterium porównania jest miejsce w
pamięci
i
czas
typowych
operacji
związanych z analizą siatki
Siatki wielokątowe
Typowe operacje na siatkach wielokątowych:
znalezienie wszystkich
krawędzi związanych
z wierzchołkiem
znalezienie wszystkich wielokątów mających
wspólną krawędź
znalezienie wszystkich wielokątów mających
wspólny wierzchołek
znalezienie wszystkich
krawędzi wielokąta
wyświetlenie
siatki
znalezienie
błędów
reprezentacji
, np. brakująca krawędź, wierzchołek
lub wielokąt
Reguła:
im bardziej bezpośrednia
reprezentacja relacji
pomiędzy wierzchołkami, krawędziami i wielokątami tym
krótsze czasy
operacji i tym
więcej miejsca
w pamięci, jakie
reprezentacja zajmuje
Reprezentacja bezpośrednia
Każdy wielokąt jest opisany przez
listę współrzędnych
wierzchołków
Wierzchołki zapamiętane są w
kolejności
, w jakiej
napotyka się je poruszając się wokół wielokąta
Pomiędzy kolejnymi wierzchołkami oraz pomiędzy
pierwszym i ostatnim
rozpięte są
krawędzie
Reprezentacja
mało oszczędna
pod względem
pamięci
i
dogodna dla jednego lub niewielu wielokątów
n
n
z
z
y
x
z
y
x
z
y
x
P
,
,
,
...
,
,
,
,
,
,
2
2
2
1
1
1
Reprezentacja bezpośrednia
Inne wady:
brak bezpośredniej relacji
pomiędzy krawędziami i
wierzchołkami
interakcyjne przesunięcie wierzchołka
wymaga przeszukania
całej struktury sieci i znalezienie wszystkich wielokątów
wspólnych dla wierzchołka
przeszukiwanie struktury wymaga
porównań trójek
współrzędnych
najefektywniejsza metoda to posortowanie wszystkich
wierzchołków (
min. złożoność obliczeniowa N log
2
N
)
te same wierzchołki mogą mieć
różniące się
istotnie
współrzędne na skutek
błędów
numerycznych
dopasowania można więc
nie znaleźć
Reprezentacja bezpośrednia
Inne wady - cd:
wyświetlane siatki wymaga analizy
każdego
wiechołka oraz
obcięcia każdej
krawędzi każdego wielokąta
wspólne krawędzie są rysowane
dwukrotnie
stwarza to problem dla monitorów wektorowych, ale także
i rastrowych, gdyż krawędzie są rysowane w
różnych
kierunkach – mogą się pojawić dodatkowe piksele
Wskaźniki na listę wierzchołków
3
2
4
2
4
2
1
1
4
4
4
1
1
1
4
3
2
1
,
,
,
,
,
,
,...,
,
,
,
,
,
V
V
V
P
V
V
V
P
z
y
x
z
y
x
V
V
V
V
V
Wskaźniki na listę wierzchołków
Każdy z wierzchołków jest zapamiętany tylko
raz na
liście wierzchołków
Łatwo
można zmienić
współrzędne
wierzchołków wielokąta
Wciąż
trudno
znaleźć wielokąty o
wspólnej
krawędzi
Krawędzie
wspólne
dla wielokątów są nadal
rysowane
podwójnie
przy wyświetlaniu sieci
Wskaźniki na listę
krawędzi
4
3
2
2
5
4
1
1
1
1
4
5
2
1
2
4
4
2
4
3
3
2
3
2
2
1
2
1
1
5
4
3
2
1
4
4
4
1
1
1
4
3
2
1
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,...,
,
,
,
,
,
E
E
E
P
E
E
E
P
P
V
V
E
P
P
V
V
E
P
V
V
E
P
V
V
E
P
V
V
E
E
E
E
E
E
E
z
y
x
z
y
x
V
V
V
V
V
Wskaźniki na listę krawędzi
Wielokąt jest definiowany przez sekwencję wskaźników na
listę krawędzi
Każda
krawędź
występuje na liście tylko raz
Każda z krawędzi wskazuje na
dwa wierzchołki
z listy
wierzchołków
Dodatkowo każda z krawędzi wskazuje zazwyczaj na
jeden lub
dwa
wielokąty do której należy
Dla szczególnych sieci (np. typu plaster miodu) krawędź może
wskazać na kilka wielokątów
n
E
E
E
P
...,
,
,
2
1
n
P
P
P
V
V
E
...,
,
,
,
,
2
1
2
1
Wskaźniki na listę krawędzi
Wyświetlając sieć brane są pod uwagę wszystkie
krawędzie
, a
nie wszystkie wielokąty
Pozwala to
ominąć
nadmiarowe obcinanie przekształcenia i
konwersje
Łatwo wyświetla się wypełnione wielokąty
W
żadnej
z wymienionych reprezentacji nie można
bezpośrednio
stwierdzić
,
które
krawędzie
łączą się z
danym
wierzchołkiem
- istnieją reprezentacje spełniające ten
warunek
Płaskość wielokąta
Równanie płaszczyzny
A, B i C definiują normalną do płaszczyzny
Mając trzy punkty P1, P2 i P3 można
wyznaczyć normalną do płaszczyzny jako
0
D
Cz
By
Ax
.
;
;
1
2
3
2
3
1
2
1
itd
P
P
P
P
P
P
P
P
Płaskość wielokąta
D
wyznaczamy podstawiając jeden z punktów do
równania płaszczyzny
Metoda
idealna
dla trójkątów
Dla wielokątów o większej liczbie wierzchołków
istnieje niebezpieczeństwo
odstępstwa
od
płaskości (błędy numeryczne)
W takim przypadku stosuje się
metodę rzutów
wielokąta na płaszczyzny prostopadłe do osi
układu współrzędnych
Płaskość wielokątów
Pole rzutu wielokąta na
płaszczyznę Oxy
pozwala wyznaczyć C
3
3
2
1
2
1
3
1
1
3
3
2
1
2
3
3
2
2
1
2
2
1
1
2
1
2
1
2
1
A
A
A
A
A
A
C
x
x
y
y
A
A
A
x
x
y
y
A
x
x
y
y
A
Płaskość wielokątów
Ostatecznie
Podobnie
3
1
1
3
2
3
3
2
1
2
2
1
2
1
2
1
2
1
x
x
y
y
x
x
y
y
x
x
y
y
C
3
1
1
3
2
3
3
2
1
2
2
1
3
1
1
3
2
3
3
2
1
2
2
1
2
1
2
1
2
1
2
1
2
1
2
1
y
y
z
z
y
y
z
z
y
y
z
z
A
z
z
x
x
z
z
x
x
z
z
x
x
B
Płaskość wielokątów
Co można zapisać
gdzie
i
i
n
i
i
i
i
i
n
i
i
i
i
i
n
i
i
i
x
x
y
y
C
z
z
x
x
B
y
y
z
z
A
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
1
2
1
2
1
n
i
dla
n
i
dla
i
i
1
1
1
Płaskość wielokątów
Odległość
wierzchołka od płaszczyzny
Wartość
d
może być
dodatnia ujemna lub
równa zero
Do stwierdzenia, po której stronie płaszczyzny
wierzchołek leży wystarczy
znak licznika
ułamka
2
2
2
C
B
A
D
Cz
By
Ax
d
Płaskość wielokątów
Równanie płaszczyzny
nie jest unikatowe
.
Można je pomnożyć przez dowolną liczbę
różną od zera
Najdogodniejszą
postać równania uzyskamy
po pomnożeniu współczynników równania
przez
2
2
2
1
C
B
A
k
Płaty bikubiczne
G – macierz geometrii
M – macierz bazowa
1
2
3
44
34
24
14
43
33
23
13
42
32
22
12
41
31
21
11
4
3
2
1
4
3
2
1
4
3
2
1
t
t
t
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
g
g
g
g
g
g
g
g
g
g
g
g
t
z
t
y
t
x
t
Q
T
M
G
t
Q
z
z
z
z
y
y
y
y
x
x
x
x
Macierz geometrii i macierz bazowa
1
2
3
44
34
24
14
43
33
23
13
42
32
22
12
41
31
21
11
4
3
2
1
t
t
t
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
G
G
G
G
t
z
t
y
t
x
t
Q
T
M
G
t
Q
Macierz geometrii Hermite’a
x
x
x
x
R
R
P
P
G
x
4
1
4
1
1
2
3
2
3
t
t
t
M
G
T
M
G
d
t
c
t
b
t
a
t
x
x
x
x
x
x
x
Krzywe Hermite’a
Składowe geometrii Hermite’a
x
x
x
x
x
R
R
P
P
G
H
4
1
4
1
Krzywe Hermite’a
Macierz bazowa reprezentacj Hermite’a:
Krzywa Hermite’a jest zatem określona zależnością:
0
0
1
1
0
1
2
1
0
0
3
2
1
0
3
2
H
M
4
2
3
1
2
3
4
2
3
1
2
3
2
3
2
1
3
2
R
t
t
R
t
t
t
P
t
t
P
t
t
B
G
T
M
G
t
Q
H
H
H
H
2
3
2
3
2
3
2
3
4
1
4
1
2
3
2
1
3
2
)
(
)
(
)
(
)
(
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
R
t
R
t
P
t
P
B
T
H
są funkcjami
wagowymi
dla
każdego elementu
macierzy geometrii
Funkcje bazowe Hermite’a
Rodzina krzywych Hermite’a
Rodzina krzywych parametrycznych Hermite’a trzeciego
stopnia. Dla każdej krzywej zmienia się tylko R
1
, wektor
styczny w P
1
, jego wartość rośnie dla wyższych krzywych.
Rodzina krzywych Hermite’a
Zmienny kierunek wektorów stycznych
Krzywe Beziera
W przypadku tych krzywych wektory styczne w punkach
końcowych są określane bezpośrednio przez dwa punkt
pośrednie, które nie leżą na krzywej.
Wektory styczne początkowy i końcowy są określane przez
wektory P
1
P
2
i P
3
P
4
i są związane z R
1
i R
2
zależnościami:
3
4
4
1
2
1
3
1
'
3
0
'
P
P
Q
R
P
P
Q
R
Krzywe Beziera
Dwie krzywe Beziera i ich punkty kontrolne
Krzywe Beziera
Krzywa Beziera interpoluje dwa końcowe punkty
kontrolne i aproksymuje dwa pozostałe.
Macierz geometrii Beziera wygląda następująco:
4
3
2
1
P
P
P
P
G
B
Krzywe Beziera
W krzywych Bezier’a
wykorzystujących wielomiany
trzeciego stopnia proste
przechodzące przez punkty:
początkowy i następujący po nim
oraz
końcowy i poprzedzający go
są prostymi stycznymi do
krzywej.
Odcinki łączące w/w punkty
często nazywa sie
kierownicami
Krzywe Beziera
Macierz bazowa dla krzywych Beziera:
Iloczyn jest równy:
Cztery wielomiany które są wagami powyższego
równania są nazywane wielomianami Bersteina.
0
0
0
1
0
0
3
3
0
3
6
3
1
3
3
1
B
M
T
M
G
B
B
4
3
3
2
2
2
1
3
1
3
1
3
1
P
t
P
t
t
P
t
t
P
t
T
M
G
t
Q
B
B
Wielomiany Bernsteina
Wielomiany
Bernsteina są
funkcjami
wagowymi
krzywych Beziera
Łączenie krzywych Beziera
Dwie krzywe Beziera łączące się w punkcie P4.
Punkty P3, P4, P5 są współliniowe
Krzywe Beziera
Typowe
krzywe
Beziera
Parametryczne powierzchnie
bikubiczne
Ogólna postać krzywej parametrycznej trzeciego
stopnia:
Jeżeli przyjmiemy, że punkty zawarte w macierzy
G nie są stałymi, lecz
zmieniają
się w 3D wzdłuż
pewnej ścieżki
z parametrem
t
, to otrzymamy:
S
M
t
G
t
G
t
G
t
G
t
s
Q
4
3
2
1
,
S
M
G
s
Q
Parametryczne powierzchnie
bikubiczne
Jeżeli G
i
(t)
są krzywymi trzeciego stopnia, to każda z
nich może być reprezentowana jako:
po wykonaniu transpozycji i podstawieniu wyniku do
poprzedniego równania otrzymamy:
S
M
g
g
g
g
g
g
g
g
g
g
g
g
g
g
g
g
M
T
t
s
Q
T
T
44
34
24
14
43
33
23
13
42
32
22
12
41
31
21
11
,
T
M
G
t
G
i
i
Parametryczne powierzchnie
bikubiczne
Równoważny zapis:
W rozdzielonym zapisie dla
x
,
y
,
z
:
1
,
0
,
,
t
s
S
M
G
M
T
t
s
Q
T
T
S
M
G
M
T
t
s
z
S
M
G
M
T
t
s
y
S
M
G
M
T
t
s
x
z
T
T
y
T
T
x
T
T
,
,
,
Powierzchnie Hermite’a
Poszczególne współrzędne powierzchni Hermite’a są w
pełni określone przez macierz geometrii G
H
4x4
Przepisując wyrażenie
z uwzględnieniem faktu, że macierz geometrii
Hermite’a nie jest stała, lecz jest funkcją
t
otrzymujemy:
S
M
t
R
t
R
t
P
t
P
S
M
t
G
t
s
x
H
H
H
x
x
x
x
x
4
1
4
1
,
S
M
G
s
x
H
Hx
Powierzchnie bikubiczne
Linie stałej
wartości
parametru
t
na
powierzchni
bikubicznej
Powierzchnie Hermite’a
Załóżmy, że każda krzywa P
1x
(t), P
4x
(t), R
1x
(t) i
R
1x
(t)
reprezentuje postać Hermite’a:
Te cztery krzywe trzeciego stopnia mogą być
zapisane w postaci jednego równania:
T
M
g
g
g
g
t
R
T
M
g
g
g
g
t
R
T
M
g
g
g
g
t
P
T
M
g
g
g
g
t
P
H
x
H
x
H
x
H
x
x
x
x
x
44
43
42
41
4
34
33
32
31
1
24
23
22
21
4
14
13
12
11
1
,
,
T
M
G
t
R
t
R
t
P
t
P
H
H
T
x
x
x
x
x
4
1
4
1
Powierzchnie Hermite’a
Transponowanie obu stron równania daje:
x
x
x
x
x
H
T
H
T
x
T
H
T
G
M
T
g
g
g
g
g
g
g
g
g
g
g
g
g
g
g
g
M
T
t
R
t
R
t
P
t
P
44
43
42
41
34
33
32
31
24
23
22
21
41
31
21
11
4
1
4
1
Powierzchnie Hermite’a
Wynikowe równania mają postać:
podobnie
Trzy macierze 4x4 G
Hx
, G
Hy
, G
Hz
, odgrywają taką
samą rolę dla powierzchni Hermite’a jaką G
H
dla
krzywych.
S
M
G
M
T
t
s
x
H
H
T
H
T
x
,
S
M
G
M
T
t
s
z
S
M
G
M
T
t
s
y
H
H
T
H
T
H
H
T
H
T
z
y
,
,
Powierzchnie Beziera
Bikubiczna postać powierzchni Beziera
S
M
G
M
T
t
s
z
S
M
G
M
T
t
s
y
S
M
G
M
T
t
s
x
B
B
T
B
T
B
B
T
B
T
B
B
T
B
T
z
y
x
,
,
,
Bikubiczny płat Beziera
Szesnaście
punktów
sterujących dla
bikubicznego
płata Beziera
Łączenie płatów Beziera
Dwa płaty Beziera połączone wzdłuż krawędzi
P14, P24, P34 i P44
Powierzchnie B-sklejane
Płaty B-sklejane są reprezentowane w postaci:
S
M
G
M
T
t
s
z
S
M
G
M
T
t
s
y
S
M
G
M
T
t
s
x
S
z
S
S
S
y
S
S
S
x
S
S
B
B
T
B
T
B
B
T
B
T
B
B
T
B
T
,
,
,
Normalne do powierzchni
Normalna do powierzchni bikubicznej jest
potrzebna w wielu przypadkach, np..
przy
cieniowaniu
,
przy wykrywaniu interferencji w robotyce,
przy obliczaniu przesunięć dla maszyn
sterowanych numerycznie
itp.
Normalne do powierzchni
Wektor styczny w kierunku s do powierzchni Q(s,
t) jest równy:
A wektor styczny w kierunku t jest równy:
S
M
G
M
t
t
S
M
G
M
T
t
S
M
G
M
T
t
t
s
Q
t
T
T
T
T
T
T
0
1
2
3
,
2
T
T
T
T
T
T
T
s
s
M
G
M
T
S
s
M
G
M
T
S
M
G
M
T
s
t
s
Q
s
0
1
2
3
,
2
Normalne do powierzchni
Wprowadzając oznaczenie x
s
dla składowej x
wektora stycznego s, y
s
dla składowej y i z
s
dla
składowej z oraz analogiczne oznaczenia dla
wektora stycznego w kierunku t normalną
można zapisać w następujący sposób:
s
t
t
s
s
t
t
s
s
t
t
s
y
x
y
x
x
z
x
z
z
y
z
y
t
s
Q
t
t
s
Q
s
,
,
Wyświetlanie powierzchni
bikubicznych
Tak jak krzywe, powierzchnie mogą być
wyświetlane na zasadzie iteracyjnego
obliczania bikubicznych wielokątów.
Do wyświetlania bikubicznych płatów
najlepsze jest obliczanie iteracyjne.
Płaty bikubiczne
Płat powierzchni
wyświetlony jako
zbiór krzywych o
stałym s i stałym
t
Płaty Beziera
Dla krzywej Beziera. Jeżeli wymnożymy
macierze
to, otrzymamy:
3
2
2
3
3
2
2
3
1
3
1
3
1
1
3
1
3
1
,
s
s
s
s
s
s
G
t
t
t
t
t
t
t
s
x
x
B
S
M
M
T
B
T
B
T
i
Płaty Beziera
Przypomnijmy, że G
Bx
jest macierzą składowej
x
punktów kontrolnych i może być zapisana:
x
B
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
G
x
44
34
24
14
43
33
23
13
42
32
22
12
41
31
21
11
Płaty Beziera
Wreszcie całkowita rozwinięta postać
równania może zostać zapisana:
3
44
2
43
2
42
3
41
3
3
34
2
33
2
32
3
31
2
3
24
2
23
2
22
3
21
2
3
14
2
13
2
12
3
11
3
1
3
1
3
1
1
3
1
3
1
1
3
1
3
1
3
1
1
3
1
3
1
3
1
1
,
t
P
t
t
P
t
t
P
t
P
s
t
P
t
t
P
t
t
P
t
P
s
s
t
P
t
t
P
t
t
P
t
P
s
s
t
P
t
t
P
t
t
P
t
P
s
t
s
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Powierzchnie drugiego stopnia
Uwikłana postać równania
definiuje rodzinę powierzchni drugiego
stopnia.
0
2
2
2
2
2
2
,
,
2
2
2
k
jz
hy
gx
fxz
eyz
dxy
cz
by
ax
z
y
x
f
Powierzchnie drugiego stopnia
Alternatywny zapis poprzedniego równania:
z
0
P
Q
P
T
1
oraz
z
y
x
P
k
j
h
g
j
c
e
f
h
e
b
d
g
f
d
a
Q
Powierzchnie drugiego stopnia
Powierzchnia reprezentowana przez Q może
być łatwo przesuwana i skalowana. Dla
macierzy przekształceń M o rozmiarze 4x4
przekształcona powierzchnia drugiego stopnia
Q’ jest dana zależnością:
M
Q
M
Q
T
1
'