BUDOWA KOMÓRKI

Komórka zawiera składniki plazmatyczne i nieplazmatyczne.
SKŁADNIKI PLAZMATYCZNE:



Cytoplazma

o

Półpłynna, galaretowata masa o niejednolitej strukturze

o

Skład zmienia się w zależności od wieku i funkcji komórki (woda 80-90%, białka 7-10% i tłuszcze 1-2%)

o

W jej obrębie znajdują się włókniste struktury białkowe



Mikrofilamenty – zbudowane z aktyny lub z miozyny, mają zdolność kurczenia się, tak więc pełnią

role przy ruchach cytoplazmy (rotacyjny, cyrkulacyjny i pulsacyjny)



Mikrotubule – zbudowane z tubuliny (białko), odgrywają zasadniczą rolę w czasie podziałów

komórki, tworząc wrzeciono podziałowe, biorą udział także w ruchu cytoplazmy, stanowią sztywny
element mikroszkieletu cytoplazmatycznego



Błona komórkowa – plazmalemma / membrana

o

otacza ona komórkę oraz prawie wszystkie organelle

o

jest półprzepuszczalna

o

ma budowę mozaiki, która składa się z białek (integralne i peryferyczne) i lipidów (fosfolipidy, glikolipidy

lipidy obojętne(sterole))

Ze względu na położenie białka w błonie możemy mówić o białkach integralnych (przecinają błonę np. białka budujące
kanały, pory), lub też są przyczepione na jej powierzchni ( białka peryferyjne). Lipidy budujące plazmalemmę tworzą dwie
warstwy. Składają się z części hydrofilowej ("głowa") ułożonej na zewnątrz błony do środowiska wodnego i hydrofobowych

"ogonów" skierowanych do wnętrza plazmalemmy.
Oprócz lipidów i białek w skład błony wchodzą cukrowce. Węglowodany przyczepione do białek powierzchniowych tworzą
glikokaliks. Struktura ta pełni znaczącą rolę w identyfikacji własnych komórek przez odpowiednie komórki systemu
odpornościowego.

o

Funkcje:



Tworzenie bariery między cytoplazmą a otoczeniem



Utrzymanie równowagi między środowiskiem wewn i zewn komórki



Transport substancji do komórki oraz na zewnątrz niej



Siateczka wewnątrzplazmatyczna (śródplazmatyczna) / retikulum endoplazmatyczne ER

- Zespól cystern, kanalików, banieczek lub pęcherzyków
przecinających cytoplazmę i połączonych z błoną jądrową i
plazmalemmą

- Retikulum endoplazmatyczne występuje w postaci:
siateczki gładkiej – to sieć rurek, które nie są pokryte rybosomami,
natomiast są bardzo pofałdowane; bierze udział w syntezie lipidów,
steroidów, kwasu askorbinowego, w rozkładzie glikogenu oraz w

procesie detoksykacji,
siateczki szorstkiej – utworzona jest z cystern, na powierzchni
których leżą liczne ziarenka (rybosomy), czyli struktury zawierające
białka i RNA; bierze udział w syntezie białek. Szorstką błonę

nazywa się ergastoplazmą i zlokalizowana jest w pobliżu błony
jądrowej. Retikulum endoplazmatyczne pełni także rolę w
transporcie wewnątrzkomórkowym pomiędzy tą strukturą a
aparatami Golgiego.



Aparat Golgiego

- Zasadniczą część aparatu ( struktur ) Golgiego stanowi diktiosom

[stos spłaszczonych, często łukowato wygiętych i ułożonych równolegle
cystern]
- Wyróżnia się biegun cis [formujący; przeważają tu długie płaskie
cysterny, w których odbywają się procesy związane z przebudową

białek przy udziale odpowiednich enzymów ] i trans [ dojrzewający;
przeważa faza pęcherzykowata w której zostają upakowane produkty
zsyntetyzowane w części cis]
- Zachodzą tu końcowe etapy syntezy białek i lipidów, a w komórkach

roślinnych produkowana jest celuloza do budowy ściany komórkowej.

Gotowe produkty zamykane są w banieczkach i w postaci pęcherzyka wędrują do miejsca przeznaczenia.
Często ich zawartość wydzielana jest poza obręb komórki. Stąd szczególnie duża ilość aparatów Golgiego
występuje w komórkach gruczołowych. Może on być otoczony pęcherzykami drobnymi oraz pęcherzykami

dużymi ( zwanymi też wakuolami Golgiego ).