BUDOWA KOMÓRKI
Komórka zawiera składniki plazmatyczne i nieplazmatyczne.
SKŁADNIKI PLAZMATYCZNE:
Cytoplazma
o
Półpłynna, galaretowata masa o niejednolitej strukturze
o
Skład zmienia się w zależności od wieku i funkcji komórki (woda 80-90%, białka 7-10% i tłuszcze 1-2%)
o
W jej obrębie znajdują się włókniste struktury białkowe
Mikrofilamenty – zbudowane z aktyny lub z miozyny, mają zdolność kurczenia się, tak więc pełnią
role przy ruchach cytoplazmy (rotacyjny, cyrkulacyjny i pulsacyjny)
Mikrotubule – zbudowane z tubuliny (białko), odgrywają zasadniczą rolę w czasie podziałów
komórki, tworząc wrzeciono podziałowe, biorą udział także w ruchu cytoplazmy, stanowią sztywny
element mikroszkieletu cytoplazmatycznego
Błona komórkowa – plazmalemma / membrana
o
otacza ona komórkę oraz prawie wszystkie organelle
o
jest półprzepuszczalna
o
ma budowę mozaiki, która składa się z białek (integralne i peryferyczne) i lipidów (fosfolipidy, glikolipidy
lipidy obojętne(sterole))
Ze względu na położenie białka w błonie możemy mówić o białkach integralnych (przecinają błonę np. białka budujące
kanały, pory), lub też są przyczepione na jej powierzchni ( białka peryferyjne). Lipidy budujące plazmalemmę tworzą dwie
warstwy. Składają się z części hydrofilowej ("głowa") ułożonej na zewnątrz błony do środowiska wodnego i hydrofobowych
"ogonów" skierowanych do wnętrza plazmalemmy.
Oprócz lipidów i białek w skład błony wchodzą cukrowce. Węglowodany przyczepione do białek powierzchniowych tworzą
glikokaliks. Struktura ta pełni znaczącą rolę w identyfikacji własnych komórek przez odpowiednie komórki systemu
odpornościowego.
o
Funkcje:
Tworzenie bariery między cytoplazmą a otoczeniem
Utrzymanie równowagi między środowiskiem wewn i zewn komórki
Transport substancji do komórki oraz na zewnątrz niej
Siateczka wewnątrzplazmatyczna (śródplazmatyczna) / retikulum endoplazmatyczne ER
- Zespól cystern, kanalików, banieczek lub pęcherzyków
przecinających cytoplazmę i połączonych z błoną jądrową i
plazmalemmą
- Retikulum endoplazmatyczne występuje w postaci:
siateczki gładkiej – to sieć rurek, które nie są pokryte rybosomami,
natomiast są bardzo pofałdowane; bierze udział w syntezie lipidów,
steroidów, kwasu askorbinowego, w rozkładzie glikogenu oraz w
procesie detoksykacji,
siateczki szorstkiej – utworzona jest z cystern, na powierzchni
których leżą liczne ziarenka (rybosomy), czyli struktury zawierające
białka i RNA; bierze udział w syntezie białek. Szorstką błonę
nazywa się ergastoplazmą i zlokalizowana jest w pobliżu błony
jądrowej. Retikulum endoplazmatyczne pełni także rolę w
transporcie wewnątrzkomórkowym pomiędzy tą strukturą a
aparatami Golgiego.
