Logistyka 6/2013

192

Logistyka - nauka

Ewa Hącia

1

Wstęp

Unia Europejska, za pośrednictwem dokumen-

tów publikowanych przez Komisję Europejską, od
wielu lat wskazuje na kluczową rolę turystyki w roz-
woju społecznym i gospodarczym regionów. Syntezę
powodów traktowania turystyki jako istotnego czynni-
ka polityki regionalnej stanowił wydany w 2010 r.
komunikat Komisji Europejskiej

2

. W dokumencie tym

przedstawiono Europę jako najpopularniejszy kierunek
turystyczny na świecie, sugerując konieczność działań
na rzecz utrzymania takiej pozycji w przyszłości. Opi-
nia o największej popularności Europy wśród turystów
została potwierdzona przez Sekretarza Generalnego
Światowej Organizacji Turystyki (UNWTO) na spo-
tkaniu informacyjnym na temat sytuacji i perspektyw
w rozwoju sektora turystyki na świecie w dniu 22 maja
2013 r. Wnioskiem ze spotkania było stwierdzenie, że
Europa jest nadal regionem posiadającym największy
udział w dochodach z gospodarki turystycznej,
a w 2012 r. udział ten wyniósł 43% światowych do-
chodów. Jako najważniejsze wyzwania i cele UNWTO
wskazano między innymi politykę transportową ukie-
runkowaną na zwiększenie liczby połączeń

3

.

Uznawanie Europy jako wciąż bardzo popular-

nego kierunku turystycznego potwierdzają statystyki.
Według komunikatu UNWTO dotyczącego liczby
przyjazdów turystów zagranicznych na świecie
w pierwszej połowie 2013 r. w Europie odnotowano
wzrost liczby podróży zagranicznych w porównaniu
z analogicznym okresem roku poprzedniego. Wynosił

1

mgr inż. Ewa Hącia, Akademia Morska w Szczecinie,

Wydział Inżynieryjno-Ekonomiczny Transportu, Instytut
Zarządzania Transportem, Zakład Organizacji i Zarządza-
nia, e-mail: [e-mail]

2

Europa – najpopularniejszy kierunek turystyczny na

świecie – nowe ramy polityczne dla europejskiego sektora
turystycznego,

Komunikat

Komisji

Europejskiej,

KOM(2010) 352, Bruksela 2010

3

Spotkanie informacyjne nt. sektora turystyki zorganizowane

w siedzibie U WTO w Madrycie (www.msport.gov.pl –
28.05.2013 r.)

on 5% dla całej Europy, ale aż 10% w Europie Środ-
kowo-Wschodniej

4

.

Uprawianie turystyki jest bezpośrednio związane

z transportem, który umożliwia turyście dotarcie do
miejsca docelowego oraz poruszanie się w obrębie
odwiedzanego regionu

5

. Usługi transportowe należą do

podstawowych usług turystycznych. Uważane są za
dynamiczny czynnik kształtowania ruchu turystyczne-
go i jego obsługi

6

.

Turysta wybierając środek transportu do prze-

mieszczania się w trakcie swojej podróży stosuje różne
kryteria. Oprócz aspektów finansowych, technicznych,
bezpieczeństwa, bardzo istotna jest tzw. dostępność
komunikacyjna regionu, do którego planowana jest
podróż. Dostępność komunikacyjna to nie tylko siatka
dostępnych połączeń komunikacyjnych wewnątrz i na
zewnątrz regionu, ale także ogół urządzeń niezbędnych
do działalności transportowej na danym obszarze, czyli
tzw. baza komunikacyjna turystyki

7

. Im lepiej rozwi-

nięta baza komunikacyjna turystyki, zapewniająca
dostępność komunikacyjną określonego obszaru, tym
większa jego atrakcyjność jako celu podróży. Dlatego
też na rozwój turystyki ma wpływ postęp w dziedzinie
transportu, w tym pojawianie się nowych rozwiązań
zwiększających zdolności przewozowe w aspekcie
ilościowym i przestrzennym oraz podnoszących kom-
fort podróży.

Projekt utworzenia Środkowoeuropejskiego Ko-

rytarza Transportowego CETC ROUTE 65 łączącego
południową Szwecję, poprzez Morze Bałtyckie, Europę

4

International tourism demand exceeds expectations in the

first half of 2013, Press Release (media.unwto.org/en/press-
release – 26.08.2013 r.)

5

E. Hącia:

Analiza

funkcji

turystycznej

regionu

zachodniopomorskiego jako generatora zapotrzebowania
na

przewozy,

[w:]

System

transportowy

regionu

zachodniopomorskiego. Ocena stanu, monografia pod
redakcją naukową Cz. Christowej, Wyd. Naukowe Akademii
Morskiej, Szczecin 2010, s. 604

6

W. W. Gaworecki: Turystyka, Polskie Wydawnictwo Eko-

nomiczne, Warszawa 2010, s. 291 – 292

7

R. Pawlusiński: Transport w turystyce, [w:] Turystyka,

praca pod redakcją naukową W. Kurka, Wydawnictwo Na-
ukowe PWN, Warszawa 2008, s. 166

Analiza potencjału turystycznego regionów na obszarze

korytarza transportowego

Logistyka - nauka

Logistyka 6/2013

193

Środkową z południem Europy jest jedną z inicjatyw
w zakresie rozbudowy sieci transportowych, ponadre-
gionalnych i ponadnarodowych. Pierwsze oficjalne
deklaracje w sprawie podpisania porozumienia o utwo-
rzeniu korytarza miały miejsce w 2001 r., a w 2013 r.
przedsięwzięcie nadal nie zostało zrealizowane

8

.

Obecnie (2013 r.) 17 regionów partnerskich przystąpiło
do porozumienia w celu utworzenia korytarza CETC
ROUTE 65, w tym 4 polskie województwa: zachod-
niopomorskie, lubuskie, dolnośląskie i opolskie.

Obszar polskich regionów partnerskich CETC

ROUTE 65 stanowi 21,2% całej powierzchni kraju.
Według stanu z 2012 r.

9

jest zamieszkały przez 17,3%

ludności w Polsce ogółem. Aż 43,7% ludności tych
czterech regionów łącznie to mieszkańcy województwa
dolnośląskiego, a tylko 15,2% opolskiego. Wojewódz-
twa zachodniopomorskie i dolnośląskie łącznie stano-
wią 64,7% całej powierzchni tych czterech obszarów
łącznie.

Ze względu na ścisły związek między transpor-

tem i turystyką, a jednocześnie planowane utworzenie
i rozwój Środkowoeuropejskiego Korytarza Transpor-
towego, warto przeprowadzić analizę potencjału tury-
stycznego polskich regionów partnerskich CETC RO-
UTE 65. Celem utworzenia korytarza jest zwiększenie
konkurencyjności regionów położonych w jego obrę-
bie, a w konsekwencji między innymi również rozwój
turystyki.

Baza noclegowa

Obszar polskich regionów partnerskich CETC

ROUTE 65 charakteryzuje się zróżnicowanym znacze-
niem turystyki w jego rozwoju. Województwa zachod-
niopomorskie, lubuskie, dolnośląskie i opolskie różnią
się pod względem zasobów i potencjału turystycznego,
a także zdolności wykorzystania jego elementów.

Uznano, że potencjał turystyczny to wszystkie zasoby

(elementy) środowiska naturalnego, kulturowego, za-

8

Spotkania, konsultacje, debaty nad formą porozumienia

odbywały się przez wiele lat. Historia tego pomysłu została
opisana w: Cz. Christowa: Wielokryterialna analiza SWOT
systemu transportowego funkcjonującego w regionie za-
chodniopomorskim ze szczególnym uwzględnieniem Środ-
kowoeuropejskiego Korytarza Transportowego Północ –
Południe CETC ROUTE 65, [w:] System transportowy re-
gionu zachodniopomorskiego. Ocena stanu, monografia
pod redakcją naukową Cz. Christowej, Wyd. Naukowe
Akademii Morskiej, Szczecin 2010, s. 538 – 540

9

Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w

2012 r., Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2012, s.
17

gospodarowania turystycznego, dostępności komunika-
cyjnej, infrastruktury paraturystycznej, zasoby ludzkie
oraz elementy otoczenia sektora turystycznego, które
stwarzają możliwość podjęcia działania służącego
osiąganiu zamierzonego celu w dziedzinie turystyki

10

.

Ujmując problem szerzej potencjałem turystycznym
zostały nazwane wszystkie te elementy środowiska
geograficznego oraz zachowania człowieka, które mo-
gą być wykorzystane do uprawiania turystyki bądź
zajmowania się turystyką

11

. Takie podejście do zagad-

nienia powoduje uwzględnienie w jego ramach wielu
czynników oddziaływujących (bezpośrednio lub po-
średnio) na rozwój turystyki w regionie

12

. Zostały one

podzielone na zasoby strukturalne i funkcjonalne

13

. Do

pierwszej grupy zaliczono walory turystyczne, zago-
spodarowanie turystyczne, dostępność komunikacyjną
oraz inne (np. walory recepcji, infrastruktura komunal-
na, tereny pod inwestycje). Mianem zasobów funkcjo-
nalnych określono uwarunkowania ekonomiczne, poli-
tyczne, kulturowe, ekologiczne, technologiczne spo-
łeczno-demograficzne, psychologiczne.

Jednym z ważnych składników potencjału tury-

stycznego jest zagospodarowanie turystyczne. Pod tym
pojęciem rozumie się planowe rozmieszczenie na da-
nym obszarze infrastruktury turystycznej (noclegowej,
gastronomicznej, transportowej), niezbędnej w rozwi-
janiu funkcji turystycznych

14

. Zagospodarowanie tury-

styczne obejmuje te elementy, które zapewniają prawi-
dłowe funkcjonowanie miejsca recepcyjnego z założe-
niem maksymalnego zaspokojenia potrzeb turystów

15

.

W jego skład wlicza się bazę noclegową, żywieniową
(gastronomiczną), komunikacyjną i towarzyszącą.

Podstawowym elementem zagospodarowania tu-

rystycznego jest baza noclegowa, którą stanowią

10

S. Bosiacki, B. Hołderna-Mielcarek: Potencjał turystyczny

Poznania jako podstawa kreowania produktów marko-
wych, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr
591, seria: Ekonomiczne problemy usług nr 53, Szczecin
2010, s. 42

11

J. Kaczmarek, A. Stasiak, B. Włodarczyk: Produkt tury-

styczny. Pomysł, organizacja, zarządzanie, Polskie Wy-
dawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2010, s. 53

12

B. Meyer: Aktywność samorządu lokalnego jako element

potencjału turystycznego na przykładzie wybranych gmin
województwa zachodniopomorskiego, Zeszyty Naukowe
Uniwersytetu Szczecińskiego nr 590, seria: Ekonomiczne
problemy usług nr 52, Szczecin 2010, s. 24

13

J. Kaczmarek, A. Stasiak, B. Włodarczyk: Produkt tury-

styczny..., op. cit., s. 53 – 58

14

A. Pawlikowska-Piechotka: Zagospodarowanie turystycz-

ne i rekreacyjne, Wyd. Novae Res, Gdynia 2009, s. 15

15

J. Kaczmarek, A. Stasiak, B. Włodarczyk: Produkt turystycz-

ny..., op. cit., s. 55

Logistyka 6/2013

194

Logistyka - nauka

wszelkie obiekty pozwalające turyście skorzystać
z noclegu poza miejscem jego stałego zamieszkania.

Stan bazy noclegowej w Polsce oraz w woje-

wództwach zachodniopomorskim, lubuskim, dolnoślą-
skim i opolskim w 2012 r. przedstawiono w (Tabeli 1).
Zaprezentowana charakterystyka zawiera zarówno
dane liczbowe, jak również wybrane wskaźniki, które
są często stosowane jako mierniki rozwoju funkcji
turystycznej regionu. W przypadku oceny bazy nocle-
gowej najczęściej stosowany jest wskaźnik Baretje’a
i Deferta, określający jej wielkość mierzoną liczbą
turystycznych miejsc noclegowych przypadających na
100 mieszkańców

16

. Natomiast w analizach prze-

strzennych wykorzystuje się również inne miary np.
iloraz liczby miejsc noclegowych do powierzchni, na-
zywany wskaźnikiem gęstości bazy noclegowej.

Tabela 1. Charakterystyka wybranych parametrów bazy
noclegowej w Polsce oraz w województwach zachodnio-
pomorskim, lubuskim, dolnośląskim i opolskim w 2012 r.

Wyszczególnienie

Polska

Woj.

zachod-

niopo-

morskie

Woj.

lubuskie

Woj.

dolno-

śląskie

Woj.

opol-

skie

Turystyczne obiekty noclegowe
Liczba obiektów

9 483

1 219

307

946

120

Liczba miejsc nocle-
gowych

675 433 119 967

20 505

59 072 7 873

Liczba miejsc nocle-
gowych na 100
mieszkańców
(wskaźnik Baretje’a
i Deferta)

1,8

7,0

2,0

2,0

0,8

Liczba miejsc nocle-
gowych na 1 km

2

powierzchni
(wskaźnik gęstości
bazy noclegowej)

2,2

5,2

1,5

3,0

0,8

Stopień wykorzysta-
nia miejsc noclego-
wych [%]

33,6

44,0

26,5

28,7

26,1

Obiekty hotelowe
(hotele, motele, pensjonaty, inne obiekty hotelowe)
Liczba obiektów

3 414

222

131

377

58

Liczba miejsc nocle-
gowych

264 145

21 049

7 421

30 116 2 721

Liczba hoteli

2 014

104

66

218

36

Liczba miejsc nocle-
gowych w hotelach

198 093

14 562

4 695

22 330 1 884

Stopień wykorzysta-
nia miejsc noclego-
wych w hotelach [%]

45,2

45,5

31,5

31,8

28,8

Źródło: opracowanie własne na podstawie: Turystyka w 2012 r.,

Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2013

16

W. Kurek, M. Mika: Turystyka jako przedmiot badań

naukowych, [w:] Turystyka, praca pod redakcją naukową
W. Kurka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
2008, s. 41

Dane charakteryzujące bazę noclegową przed-

stawione w (Tabeli 1) zawierają informację dotyczącą
turystycznych obiektów noclegowych, do których zali-
czono również pokoje gościnne, kwatery prywatne
i agroturystyczne, będące wcześniej osobną grupą
– obiektami indywidualnego zakwaterowania. Jedno-
cześnie zaprzestano używania nazw i podziału na tury-
styczne obiekty zbiorowego i indywidualnego zakwa-
terowania. Zmiana ta została spowodowana konieczno-
ścią dostosowania badania bazy noclegowej do wyma-
gań Unii Europejskiej zawartych w rozporządzeniu
z dnia 6 lipca 2011 r. w sprawie europejskiej statystyki
w dziedzinie turystyki

17

.

Poza tym jako osobną kategorię wśród tury-

stycznych obiektów noclegowych wyróżniono obiekty
hotelowe, a także hotele.

Analizując dane zawarte w (Tabeli 1) można

dojść do wniosku, że obszar czterech badanych woje-
wództw posiada znaczną bazę noclegową. W 2012 r.
na tym terenie znajdowało się łącznie 207 417 miejsc
noclegowych (ponad 27% wszystkich miejsc w Polsce)
w 2592 obiektach turystycznych (prawie 31% wszyst-
kich obiektów w kraju). Województwa charakteryzują
się zróżnicowaną bazą noclegową. Aż 57,8% łącznej
liczby miejsc noclegowych znajduje się w obiektach
położonych na terenie województwa zachodniopomor-
skiego, 28,5% – dolnośląskiego, 9,9 – lubuskiego i 3,8
– opolskiego. Niewątpliwym liderem w tej grupie pod
względem liczby miejsc noclegowych jest wojewódz-
two zachodniopomorskie.

Biorąc pod uwagę liczbę miejsc noclegowych

tylko w hotelach sytuacja wygląda inaczej. W gronie
badanych czterech województw tylko na terenie dolno-
śląskiego można skorzystać z ponad 22 tys. miejsc
noclegowych tego typu, co stanowi około 11,3%
wszystkich miejsc noclegowych w hotelach w Polsce.
Jednocześnie jest to ponad połowa miejsc noclegowych
w hotelach położonych na terenie całego badanego
obszaru. Na drugim miejscu ze względu na liczbę
miejsc noclegowych w hotelach jest województwo
zachodniopomorskie. W 2012 r. liczba miejsc tego
typu wzrosła tu o prawie 30% w stosunku do roku po-
przedniego.

17

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr

692/2011 z dnia 6 lipca 2011 r. w sprawie europejskiej sta-
tystyki w dziedzinie turystyki i uchylające dyrektywę Ra-
dy 95/57/WE, Dziennik Urzędowy UE nr 192 z 22 lipca
2011 r. (http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.
do?uri=OJ:L:2011:192:0017:0032:PL:PDF)

Logistyka - nauka

Logistyka 6/2013

195

Wyróżnienie hoteli wśród wszystkich turystycz-

nych obiektów noclegów nie było przypadkowe. Ana-
liza danych statystycznych

18

pozwoliła na sformułowa-

nie pewnych konkluzji.

Po pierwsze, liczba hoteli w Polsce rośnie z roku

na rok. W 2012 r. na terenie całego kraju wzrosła
o ponad 200% w odniesieniu do 1995 r. W wojewódz-
twie dolnośląskim wzrost ten był największy i wyniósł
215,9%. W pozostałych badanych województwach był
niższy, mianowicie w lubuskim – 187%, zachodnio-
pomorskim – 126,1%. Natomiast najniższy, czyli 44%
w opolskim.

Po drugie, hotele to obiekty noclegowe, które

wybierają turyści zagraniczni. W 2012 r. 80% turystów
zagranicznych nocujących w Polsce wybrało hotel.
Udział turystów nocujących w hotelach w ogólnej licz-
bie turystów zagranicznych korzystających z obiektów
noclegowych na terenie czterech badanych woje-
wództw był zróżnicowany. Najwyższy odnotowano
w dolnośląskim – aż 81%. Nieco niższy w opolskim –
75,6% i lubuskim – 73,9%. Natomiast najniższy
w zachodniopomorskim – 60,4%. Pozycja wojewódz-
twa zachodniopomorskiego wynika ze specyfiki regio-
nu, w którym jest dużo więcej obiektów noclegów
innego typu. Rozpatrując łącznie turystów krajowych
i zagranicznych korzystających z obiektów noclego-
wych, procentowy udział tych nocujących w hotelach
jest znacznie niższy, zarówno dla całej Polski (około
60%), jak i poszczególnych województw (59,5%
w dolnośląskim, 56,2% lubuskim, 41,5% opolskim,
39,1% zachodniopomorskim).

Po trzecie, niemal wszystkie hotele są obiektami

turystycznymi całorocznymi. Są w stanie przyjąć tury-
stów przez cały rok i stopień wykorzystania miejsc
noclegowych w hotelach jest wyższy niż we wszyst-
kich obiektach łącznie.

Analiza wskaźnika Baretje’a i Deferta, jako

miernika rozwoju funkcji turystycznej regionu, wyzna-
czonego dla Polski i czterech województw pozwala na
stwierdzenie, że w województwie zachodniopomor-
skim turystyka odgrywa największą rolę. Wartość
wskaźnika jest znacznie większa niż średnia dla całego
kraju. W województwach lubuskim i dolnośląskim jest
jednakowa i niewiele większa od średniej krajowej,
natomiast w opolskim ponad dwa razy mniejsza.

18

Obliczenia przeprowadzono na podstawie danych staty-

stycznych Banku Danych Lokalnych Głównego Urzędu
Statystycznego
(www.stat.gov.pl/bdl – 18.09.2013 r.)

Z analizy drugiego z mierników, wyszczegól-

nionego w (Tabeli 1) wynika, że województwo za-
chodniopomorskie charakteryzuje się największą gę-
stością bazy noclegowej, natomiast opolskie najmniej-
szą.

Na podstawie stopnia wykorzystania turystycz-

nych miejsc noclegowych można wnioskować o nie-
wykorzystanym potencjale bazy noclegowej zarówno
w Polsce, jak i na terenie czterech badanych woje-
wództw. W 2012 r. tylko w województwie zachodnio-
pomorskim wskaźnik ten był wyższy od średniej kra-
jowej, a jednocześnie był najwyższy w Polsce. Nie-
mniej jednak wskazuje na wykorzystanie tylko 44,0%
dostępnych miejsc noclegowych (w skali całego roku).
Natomiast województwo opolskie charakteryzowało
się najmniejszym wykorzystaniem bazy noclegowej.
Jest to jednak zjawisko podlegające sezonowości.
Z tego względu na (Rys. 1) przedstawiono stopień wy-
korzystania miejsc noclegowych w obiektach tury-
stycznych w Polsce oraz w województwach zachod-
niopomorskim, lubuskim, dolnośląskim i opolskim
w ciągu całego 2012 r. z rozbiciem na miesiące.

Analiza stopnia wykorzystania miejsc noclego-

wych we wszystkich obiektach turystycznych w mie-
siącach od stycznia do grudnia 2012 r. pozwala zaob-
serwować prawidłowość, że województwo zachodnio-
pomorskie osiąga najwyższą jego wartość przez niemal
cały rok. We wszystkich województwach największe
wykorzystanie bazy noclegowej występuje w okresie
letnim, szczególnie wysokie w zachodniopomorskim
– jednym z polskich regionów nadmorskich. Natomiast
w dolnośląskim wskaźnik jest podwyższony również

Rys. 1. Stopień wykorzystania miejsc w turystycznych
obiektach noclegowych w Polsce oraz w wojewódz-
twach zachodniopomorskim, lubuskim, dolnośląskim
i opolskim w 2012 r. (w %)
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych staty-

stycznych Banku Danych Lokalnych Głównego
Urzędu Statystycznego (www.stat.gov.pl/bdl
– 18.09.2013 r.)

Logistyka 6/2013

196

Logistyka - nauka

w okresie ferii zimowych oraz w czasie tzw. „majów-
ki”. Przez większą cześć roku w województwach opol-
skim i lubuskim odnotowano najmniejsze wykorzysta-
nie bazy noclegowej. Najwyższy stopień wykorzysta-
nia miejsc noclegowych uzyskano w województwie
zachodniopomorskim w miesiącu lipcu i wynosił
59,2%. Oznacza to, że ponad 40% miejsc nie zostało
wykorzystanych, czyli nawet w okresie i miejscu najin-
tensywniejszego ruchu turystycznego potencjał jest
znacznie większy.

Na (Rys. 2) przedstawiono stopień wykorzysta-

nia miejsc noclegowych w hotelach w Polsce oraz
w województwach zachodniopomorskim, lubuskim,
dolnośląskim i opolskim w ciągu całego 2012 r. We
wszystkich badanych województwach wykorzystanie
miejsc w hotelach jest wyższe niż w obiektach tury-
stycznych łącznie. Zależność taka występuje przez cały
rok. Najwyższą wartość odnotowano w województwie
zachodniopomorskim w sierpniu – 62,9%. Również
w tym przypadku możliwości przyjęcia turystów były
znacznie większe.

Wzrost wielkości ruchu turystycznego nie jest

tylko uwarunkowany dostępnością bazy noclegowej.
Ważną rolę odgrywają również inne elementy zago-
spodarowania turystycznego jak baza żywieniowa,
komunikacyjna, towarzysząca oraz pozostałe czynniki,
warunkujące rozwój turystyki na danym obszarze. Jed-
nakże większe wykorzystanie bazy noclegowej mogło-
by wpłynąć na wzrost zapotrzebowania turystów rów-
nież na inne usługi świadczone wobec nich.

Dostępność komunikacyjna

Ważnym elementem potencjału turystycznego,

poza bazą noclegową, jest również dostępność komu-
nikacyjna.

Dostępność komunikacyjna to wszelkie możli-

wości dojazdu do terenu będącego celem podróży oraz
poruszania się po nim. Można wyróżnić dostępność
zewnętrzną (sieć połączeń komunikacyjnych między
miejscem zamieszkania a celem podroży) i wewnętrzną
(sieć połączeń w obrębie wybranego regionu)

19

.

Aby ocenić dostępność komunikacyjną bada-

nych województw należy przeanalizować wybrane
parametry związane z transportem.

W 2012 r. województwo zachodniopomorskie

charakteryzowało się następującymi cechami transpor-
towymi:

20

1) 1254 km linii kolejowych normalnotorowych

(5,5 km/100 km

2

),

2) 19 079,5 km dróg publicznych ogółem (83,3 km/

100 km

2

),

3) 1102 krajowe linie regularnej komunikacji auto-

busowej o długości 67 435 km i 5 linii między-
narodowych o długości 617 km,

4) 348 531 pasażerów przybyłych i odprawionych

w Porcie Lotniczym Szczecin – Goleniów,

5) porty morskie z międzynarodowym ruchem pa-

sażerskim: Świnoujście (około 55% ruchu
w polskich portach), Międzyzdroje (nieco ponad
3,2%), Kołobrzeg (około 1,6%) i inne.
Województwo lubuskie w 2012 r. cechowało się

następującymi parametrami:

21

1) 971 km linii kolejowych normalnotorowych

(6,9 km/100 km

2

),

2) 13 620 km dróg publicznych ogółem (97,4 km/

100 km

2

),

3) 880 krajowych linii regularnej komunikacji au-

tobusowej o długości 34 496 km,

4) 12 665 pasażerów przybyłych i odprawionych

w Porcie Lotniczym Zielona Góra/Babimost.
W województwie dolnośląskim w 2012 r. było:

22

1) 1779 km linii kolejowych normalnotorowych

(8,9 km/100 km

2

),

19

J. Kaczmarek, A. Stasiak, B. Włodarczyk: Produkt turystycz-

ny..., op. cit., s. 56

20

Transport – wyniki działalności w 2012 r., Główny Urząd

Statystyczny, Warszawa 2013

21

Ibidem

22

Ibidem

Rys. 2. Stopień wykorzystania miejsc noclegowych
w hotelach w Polsce oraz w województwach zachod-
niopomorskim, lubuskim, dolnośląskim i opolskim
w 2012 r. (w %)
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych staty-

stycznych Banku Danych Lokalnych Głównego
Urzędu Statystycznego (www.stat.gov.pl/bdl
– 18.09.2013 r.)

Logistyka - nauka

Logistyka 6/2013

197

2) 23 686,2 km

dróg

publicznych

ogółem

(118,7 km/100 km

2

),

3) 1450 krajowych linii regularnej komunikacji au-

tobusowej o długości 75 451 km i 9 linii mię-
dzynarodowych o długości 11 846 km,

4) 1 948 019 pasażerów przybyłych i odprawio-

nych w Porcie Lotniczym Wrocław.
Natomiast w opolskim:

23

1) 821 km linii kolejowych normalnotorowych

(8,7 km/100 km

2

),

2) 11 338,1 km

dróg

publicznych

ogółem

(120,5 km/100 km

2

),

3) 428 krajowych linii regularnej komunikacji au-

tobusowej o długości 13 905 km i 20 linii mię-
dzynarodowych o długości 32 062 km.
Ocena wskazanych danych dotyczących trans-

portu w badanych województwach uzależniona jest
również od środków transportu wybieranych przez
przyjeżdzających turystów. Według badań Instytutu
Turystyki polscy turyści podczas krajowych podróży
w 2012 r. preferowali samochód osobowy (70%) i po-
ciąg (13%)

24

.

Biorąc pod uwagę drogi publiczne w przelicze-

niu na powierzchnię, to wśród czterech województw
najlepiej wypada opolskie – 120,5 km/100 km

2

. Nieste-

ty jest to wartość poniżej średniej krajowej (131,8).
Najniższy współczynnik odnotowano w województwie
zachodniopomorskim – tylko 83,3 km/100 km

2

. Poza

liczbą dróg istotna jest również ich jakość. Pod tym
względem sytuacja wygląda inaczej. W raporcie Gene-
ralnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad podano
ocenę stanu nawierzchni dróg krajowych w poszcze-
gólnych województwach w 2012 r. 74,9% dróg w wo-
jewództwie zachodniopomorskim, 61,8% w lubuskim,
53% w dolnośląskim i 62,1% w opolskim określono
stanem dobrym

25

. Wśród czterech analizowanych wo-

jewództw w zachodniopomorskim jest najmniejsza
gęstość dróg publicznych, ale ich stan jest najlepszy.
Pod względem gęstości linii kolejowych województwo
zachodniopomorskie wypada najgorzej. Pozostałe trzy
charakteryzują się gęstością wyższą niż średnia krajo-
wa. Najwyższa w dolnośląskim – 8,9 km/100 km

2

.

Turyści zagraniczni korzystający z turystycz-

nych obiektów noclegowych na terenie czterech bada-

23

Ibidem

24

J. Łaciak: Krajowe i zagraniczne wyjazdy Polaków w 2012 r.,

Instytut Turystyki Sp. z o. o., Warszawa 2013, s. 7
(www.intur.com.pl – 19.09.2013 r.)

25

Raport o stanie technicznym sieci dróg krajowych na

koniec 2012 r., Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Au-
tostrad, Warszawa 2013, s. 14

nych województw głównie podróżują samochodem
i samolotem. Jeśli chodzi o turystów preferujących
transport lotniczy, to najlepszą dostępnością charakte-
ryzuje się województwo dolnośląskie.

Wnioski

1. Obszar polskich regionów partnerskich CETC

ROUTE 65 (województwa zachodniopomorskie,
lubuskie, dolnośląskie i opolskie) charakteryzuje
się zróżnicowanym znaczeniem turystyki w jego
rozwoju. Tereny te różnią się pod względem za-
sobów i potencjału turystycznego, a także zdol-
ności wykorzystania jego elementów.

2. W 2012 r. na terenie czterech analizowanych

województw znajdowało około 31% wszystkich
turystycznych obiektów noclegowych w Polsce.
Pod względem liczby miejsc noclegowych
w tych obiektach województwo zachodniopo-
morskie jest liderem. Natomiast województwo
dolnośląskie ma najwięcej miejsc noclegowych
w hotelach.

3. Województwo zachodniopomorskie jest regio-

nem o najwyższej gęstości bazy noclegowej, na-
tomiast opolskie o najniższej. We wszystkich
czterech badanych regionach istnieją znacznie
większe możliwości w zakresie obsługi ruchu tu-
rystycznego. Potencjał bazy noclegowej jest
niewykorzystany.

4. Polscy turyści w swoich podróżach krajowych

preferują samochód osobowy jako środek trans-
portu. Wśród czterech analizowanych woje-
wództw w zachodniopomorskim jest najmniej-
sza gęstość dróg publicznych, ale ich stan jest
najlepszy. W województwie dolnośląskim naj-
mniejszy odsetek dróg oceniono jako „stan do-
bry”. Natomiast dla turystów zagranicznych,
często podróżujących transportem lotniczym
najlepszą dostępnością charakteryzuje się woje-
wództwo dolnośląskie.

Streszczenie

Celem artykułu jest wskazanie ścisłego związku

turystyki z transportem. Została przeprowadzona anali-
za potencjału turystycznego regionów znajdujących się
w obrębie korytarza transportowego. Obszarem, który
został poddany ocenie są cztery polskie województwa,
będące regionami partnerskimi porozumienia o utwo-

Logistyka 6/2013

198

Logistyka - nauka

rzeniu Środkowoeuropejskiego Korytarza Transporto-
wego CETC ROUTE 65.

Analiza dotycząca turystyki w regionie zachod-

niopomorskim jest wynikiem badań prowadzonych
w ramach projektu rozwojowego pt. „Badanie i mode-
lowanie zintegrowanego gałęziowo systemu transpor-
towego w regionie zachodniopomorskim ze szczegól-
nym uwzględnieniem Środkowoeuropejskiego Koryta-
rza Transportowego Północ – Południe CETC RO-
UTE 65” (2009 – 2011) oraz projektu badawczego
własnego pt. „Portowe centra logistyczne jako stymu-
lanty rozwoju portów, miast portowych i regionów
nadmorskich. Badanie, modelowanie, koncepcja loka-
lizacji, eksploatacji i zarządzania” (2011 – 2012). Oba
projekty były realizowane pod kierunkiem Cz. Chri-
stowej w Akademii Morskiej w Szczecinie.

Abstract

The main aim of the article is an indication of

the close relationship between tourism and transport.
Analysis of the tourism potential in regions located
within transport corridor has been carried out. The
area that has been assessed are four of Polish
voivodeships – partner regions within CETC
ROUTE 65.

The analysis of tourism in the Zachodniopomor-

ski region is the result of the research done under the
development project entitled ‘Research on and model-
ling of mode-integrated transport system in the
Zachodniopomorski region with a focus on the Central
European Transport Corridor

orth – South CETC

ROUTE 65’ (2009 – 2011) and research project ‘Port
logistic centres as stimulants of the development of
ports, port towns and seaside regions. Research, mod-
elling, concept of location, operations and manage-
ment’ (2011 – 2012). The research was co-ordinated
by Czesława Christowa at the Maritime University of
Szczecin.

Literatura

1. Bosiacki S., Hołderna-Mielcarek B.: Potencjał tury-

styczny Poznania jako podstawa kreowania pro-
duktów markowych, Zeszyty Naukowe Uniwersyte-
tu Szczecińskiego nr 591, seria: Ekonomiczne pro-
blemy usług nr 53, Szczecin 2010

2. Christowa Cz.: Wielokryterialna analiza SWOT

systemu transportowego funkcjonującego w regio-

nie zachodniopomorskim ze szczególnym uwzględ-
nieniem Środkowoeuropejskiego Korytarza Trans-
portowego Północ – Południe CETC ROUTE 65,
[w:] System transportowy regionu zachodniopo-
morskiego. Ocena stanu, monografia pod redakcją
naukową Cz. Christowej, Wyd. Naukowe Akade-
mii Morskiej, Szczecin 2010

3. Europa – najpopularniejszy kierunek turystyczny na

świecie – nowe ramy polityczne dla europejskiego
sektora

turystycznego,

Komunikat

Komisji

Europejskiej, KOM(2010) 352, Bruksela 2010

4. Gaworecki W. W.: Turystyka, Polskie Wydawnic-

two Ekonomiczne, Warszawa 2010

5. Hącia E.: Analiza funkcji turystycznej regionu

zachodniopomorskiego

jako

generatora

zapotrzebowania

na

przewozy,

[w:]

System

transportowy regionu zachodniopomorskiego. Ocena
stanu,

monografia

pod

redakcją

naukową

Cz. Christowej, Wyd. Naukowe Akademii Morskiej,
Szczecin 2010

6. International tourism demand exceeds expectations

in the first half of 2013, Press Release
(media.unwto.org/en/press-release – 26.08.2013 r.)

7. Kaczmarek J, Stasiak A., Włodarczyk B.: Produkt

turystyczny. Pomysł, organizacja, zarządzanie, Pol-
skie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2010

8. Kurek W., Mika M.: Turystyka jako przedmiot

badań naukowych, [w:] Turystyka, praca pod re-
dakcją naukową W. Kurka, Wydawnictwo Nauko-
we PWN, Warszawa 2008

9. Łaciak J.: Krajowe i zagraniczne wyjazdy Polaków

w 2012 r., Instytut Turystyki Sp. z o. o., Warszawa
2013 (www.intur.com.pl – 19.09.2013 r.)

10. Meyer B.: Aktywność samorządu lokalnego jako

element potencjału turystycznego na przykładzie
wybranych gmin województwa zachodniopomor-
skiego, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczeciń-
skiego nr 590, seria: Ekonomiczne problemy usług
nr 52, Szczecin 2010

11. Pawlikowska-Piechotka A.: Zagospodarowanie tury-

styczne i rekreacyjne, Wyd. Novae Res, Gdynia 2009

12. Pawlusiński R.: Transport w turystyce, [w:] Tury-

styka, praca pod redakcją naukową W. Kurka, Wy-
dawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008

13. Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym

w 2012 r., Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2012

14. Raport o stanie technicznym sieci dróg krajowych

na koniec 2012 r., Generalna Dyrekcja Dróg Kra-
jowych i Autostrad, Warszawa 2013

15. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady

(UE) nr 692/2011 z dnia 6 lipca 2011 r. w sprawie

Logistyka - nauka

Logistyka 6/2013

199

europejskiej statystyki w dziedzinie turystyki
i uchylające dyrektywę Rady 95/57/WE, Dziennik
Urzędowy UE nr 192 z 22 lipca 2011 r.
(http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.
do?uri=OJ:L:2011:192:0017:0032:PL:PDF)

16. Spotkanie informacyjne nt. sektora turystyki zorga-

nizowane w siedzibie U WTO w Madrycie
(www.msport.gov.pl – 28.05.2013 r.)

17. Transport – wyniki działalności w 2012 r., Główny

Urząd Statystyczny, Warszawa 2013

18. www.stat.gov.pl/bdl – Bank Danych Lokalnych

Głównego Urzędu Statystycznego