UWM w Olsztynie, Architektura Krajobrazu – Biologia roślin, KARTA PRACY - TYDZIEŃ 9

Opracowanie: A. Zalewska, M. Środa
Katedra Botaniki i Ochrony Przyrody

1

Data .................Nazwisko i imię ......................................................................................................Grupa ..................

KARTA PRACY – Tydzień 9

Zakres materiału: ROZMNAŻANIE ROŚLIN:
Budowa kwiatu roślin okrytozalążkowych (jedno- i dwuliściennych oraz nagonasiennych. Wzory i diagramy
kwiatowe. Rodzaje kwiatostanów.
ROŚLINY OBUPŁCIOWE i ROZDZIELNOPŁCIOWE – dwupienne i jednopienne.

płeć
………..

płeć
………..

A

B

Roślina ………..płciowa
Kwiaty ……… płciowe, tzn. zawierają
…………… i … …………………

Roślina ………………….płciowa
………….pienna.
A – osobnik z kwiatami……………….
B – osobnik z kwiatami ……………….

Roślina ………………….płciowa
………….pienna.
Na jednym osobniku znajdują się kwiaty
……………… i …………….

Ćw. 30. Morfologia kwiatu roślin dwuliściennych
A. Części kwiatu i ich funkcje. Uzupełnij opisy.

Okwiat pełni funkcje........................................

........................................................................

Okwiat u dwuliściennych zwykle jest……..

............................................... i składa się z

...........................................................................

Pręcikowie to ....................................................

.........................................................................

.........................................................................

Słupkowie to ...................................................

..........................................................................

Miodniki to .......................................................

..........................................................................

B. Ustawienie słupka i symetria kwiatu. Uzupełnij .

A B

Słupek ………………..

Kwiat …………………

Słupek ………………..

Kwiat ………………

Słupek ………………..

Kwiat …………………

SYMETRIA KWIATU

A. …………………………………..

B. ……………………………………

UWM w Olsztynie, Architektura Krajobrazu – Biologia roślin, KARTA PRACY - TYDZIEŃ 9

Opracowanie: A. Zalewska, M. Środa
Katedra Botaniki i Ochrony Przyrody

2

C. WZORY KWIATOWE I DIAGRAMY (NARYSY) KWIATOWE



P

3+3

A

3+3

G

(3)

K

(5)

A

(2)+(2)+1

G

1

Narysuj elementy diagramów kwiatowych

Elementy wzorów kwiatowych

elementy
P (perygonium) okwiat pojedynczy (człony,
listki, działki)

Okwiat złożony (podwójny)
C (corolla)

korona (płatki)

K (kalyx) kielich (działki)

A (androeceum) pręcikowie (pręciki)
G (gynaeceum) słupkowie (owocolistki)


1, 2, 3, 4, 5– liczba elementów; n – dużo elementów

G

(3)

słupek zrośnięty z trzech owocolistków

G

(3)

słupek górny G

(3)

słupek dolny

Symetria



promienista ( >2 płaszczyzny symetrii)





dwuboczna (2 płaszczyzny symetrii)

grzbiecista (1 płaszczyzna symetrii)

zrośnięcia: ( ) elementów 1 okółka;
[ ] – elementów 2 okółków

Działka kielicha

Płatek korony (człon okwiatu
pojedynczego)

Pręcik

Słupek

jednokrotny
G

1

dwukrotny
G

(2)

trzykrotny
G

(3)

pięciokrotny
G

(5)

D. Po przeanalizowaniu diagramu (narysu) kwiatowego, uzupełnij opisy:

Symetria kwiatu.........................................................................................

Okwiat.........................................................................................................

Liczba okółków okwiatu...........................

Kielich jaki..................................................., z ilu elementów...........................

W ilu okółkach..........................................

Korona jaka ................................................., z ilu elementów...........................

Liczba okółków korony..............................

Pręcikowie - z ilu elementów............................................

Liczba okółków pręcikowia.................................................................

Słupek – ile elementów......................................................

z ilu owocolistków zrośnięty.............................................

Napisz wzór kwiatowy.....................................................................

UWM w Olsztynie, Architektura Krajobrazu – Biologia roślin, KARTA PRACY - TYDZIEŃ 9

Opracowanie: A. Zalewska, M. Środa
Katedra Botaniki i Ochrony Przyrody

3

Ćw. 31. Morfologia kwiatu roslin jednoliściennych.

Po wykonaniu obserwacji, opisz rysunek kwiatu tulipana (Tulipa sp.). Napisz i opisz wzór kwiatowy.

Diagram kwiatowy

Wzór kwiatowy

………………………………………..

Opis wzoru kwiatowego

Kwiat o symetrii …………………..….. ;

Okwiat …………………………….....… ,

zbudowany z ……………………….....

…………………………………………,

po …… w dwóch okółkach;

Pręcikowie zbudowane z ………………,

po …… w dwóch okółkach;

Słupek jeden, . zrośnięty z ………….

owocolistków, …………(górny/dolny).;

BUDOWA RÓŻNYCH KWIATÓW

kwiat wargowy
rodzina np. ……………….…………...

WZÓR …………………………………

kwiat motylkowaty
rodzina np. ……………………….….

WZÓR ………………………………

kwiat o „krzyżowym” układzie elementów
rodzina …………………………………

WZÓR …………………………………

PORÓWNANIE KWIATÓW ROŚLIN JEDNOLIŚCIENNYCH I DWULIŚCIENNYCH.

Okwiat

Krotność kwiatu (liczba elementów w okółkach)

Rośliny dwuliścienne

Rośliny jednoliścienne

UWM w Olsztynie, Architektura Krajobrazu – Biologia roślin, KARTA PRACY - TYDZIEŃ 9

Opracowanie: A. Zalewska, M. Środa
Katedra Botaniki i Ochrony Przyrody

4

Ćw. 32.Morfologia kwiatostanów i kwiatów w roślin nagonasiennych (demonstracja) – uzupełnij opisy

Sosna zwyczajna Pinus sylvestris

A – KWIATOSTAN MĘSKI

B – KWIAT MĘSKI – mikrostrobil
(przekrój podłużny)

C – PRĘCIK – mikrosporofil
= liść zarodnionośny, z dwoma
mikrosporangiami (woreczkami
pyłkowymi - D)

KWIATOSTAN ŻEŃSKI
= szyszka
(łuski nasienne i łuski wspierające)

A – budowa zewnętrzna
B – przekrój podłużny


C – KWIAT ŻEŃSKI
= łuska nasienna z dwoma
zalążkami

Zalążki nagie (nieosłonięte)

Łuska nasienna z 2 nasionami

Nasiona nagie

(nieosłonięte)

B

A

C

D

B

łuska wspierająca łuska nasienna

A

C

UWM w Olsztynie, Architektura Krajobrazu – Biologia roślin, KARTA PRACY - TYDZIEŃ 9

Opracowanie: A. Zalewska, M. Środa
Katedra Botaniki i Ochrony Przyrody

5

Ćw. 33. Przegląd kwiatostanów.

A. Po przeanalizowaniu kart zielnikowych z kwiatostanami, uzupełnij opisy i rysunki w tabeli.

KWIATOSTANY GRONIASTE (o rozgałezieniach monopodialnych = jednoosiowych)

I. KWIATOSTANY GRONIASTE PROSTE

A. kwiaty na wyraźnych szypułkach

Schemat budowy

Kwiatostanu

Nazwa, cechy charakterystyczne

Przykłady gatunków

UWM w Olsztynie, Architektura Krajobrazu – Biologia roślin, KARTA PRACY - TYDZIEŃ 9

Opracowanie: A. Zalewska, M. Środa
Katedra Botaniki i Ochrony Przyrody

6

I. KWIATOSTANY GRONIASTE PROSTE

B. kwiaty na bardzo krótkich szypułkach lub bezszypułkowe = siedzące

Schemat budowy

Kwiatostanu

Nazwa, cechy charakterystyczne

Przykłady gatunków

UWM w Olsztynie, Architektura Krajobrazu – Biologia roślin, KARTA PRACY - TYDZIEŃ 9

Opracowanie: A. Zalewska, M. Środa
Katedra Botaniki i Ochrony Przyrody

7

I. C. KWIATOSTANY GRONIASTE ZŁOŻONE

Schemat budowy

kwiatostanu

Nazwa, cechy charakterystyczne

Przykłady gatunków

II. KWIATOSTANY WIERZCHOTKOWATE (rozgałęzienia sympodialne = wieloosiowe)

WIERZCHOTKA jednoRAMIENNA , WIERZCHOTKA dwuRAMIENNA, WIERZCHOTKA wieloRAMIENNA

Schemat budowy

kwiatostanu

Nazwa, cechy charakterystyczne

Przykłady gatunków

UWM w Olsztynie, Architektura Krajobrazu – Biologia roślin, KARTA PRACY - TYDZIEŃ 9

Opracowanie: A. Zalewska, M. Środa
Katedra Botaniki i Ochrony Przyrody

8

Schemat budowy

kwiatostanu

Nazwa, cechy charakterystyczne

Przykłady gatunków

MATERIAŁY DODATKOWE (

oprac. M. Środa)

KRYTERIA KLASYFIKACJI KWIATOSTANÓW

TYP ROZGAŁĘZIEŃ PĘDÓW
↓ ↓
GRONIASTE WIERZCHOTKOWE
= MONOPODIALNE = SYMPODIALNE

↓

OSADZENIE KWIATÓW LICZBA ROZGAŁĘZIEŃ
na osi i jej odgałęzieniach powstających w węźle
↓ ↓ ↓
G. PROSTE G. ZŁOŻONE 1. W. JEDNORAMIENNE
↓
kwiaty kwiaty w położenie odgałęzień
pojedynczo skupieniu ↓ ↓
sierpik wachlarzyk

2. W. DWURAMIENNE

3. W. WIELORAMIENNE