1

BUDOWNICTWO OGÓLNE I MATERIAŁY BUDOWLANE

projekt

13

MURY

wymagania konstrukcyjne

wg PN-B-03002:1999

Konstrukcje murowe niezbrojone – Projektowanie i obliczanie

WYMAGANIA KONSTRUKCYJNE DLA MURÓW

MATERIAŁY MUROWE

Elementy murowe powinny być odpowiednie do:

• rodzaju muru,
• ułożenia elementów murowych w murze i
• wymagań dotyczących trwałości.

Zaprawa, beton wypełniający i zbrojenie powinny być odpowiednie do

• rodzaju elementów murowych i
• wymagań trwałości.

WIĄZANIE ELEMENTÓW MUROWYCH

Elementy murowe powinny być ułożone w murze na zaprawie
zgodnie ze sprawdzoną praktyką.
Elementy murowe należy wiązać w kolejnych warstwach tak, aby ściana
zachowywała się jako jeden element konstrukcyjny.
W celu zapewnienia należytego wiązania elementy murowe powinny
nachodzić na siebie na długość

≥0,4

wysokości elementu

lub

≥40 mm

.

2

WYMAGANIA KONSTRUKCYJNE DLA MURÓW

Minimalna odległość między

spoinami pionowymi

Zaleca się, aby w narożach lub w

połączeniach ścian przewiązanie

elementów było nie mniejsze niż

grubość elementu i aby

stosować przycięte elementy, w

celu uzyskania wymaganego

przewiązania.

GRUBOŚCI SPOIN

Grubość spoin wspornych (poziomych) i

poprzecznych wykonywanych przy użyciu zapraw zwykłych i lekkich
powinna być nie mniejsza niż

8 mm

i nie większa niż

15 mm

.

W przypadku stosowania zapraw do spoin cienkich, grubość spoin
powinna być nie mniejsza niż

1 mm

i nie większa niż

3 mm

.

Zaleca się aby spoiny wsporne były poziome.
Spoiny poprzeczne uważa się za wypełnione, jeżeli zaprawa sięga
na co najmniej 0,4 długości spoiny.

ZAPEWNIENIE TRWAŁOŚCI KONSTRUKCJI MUROWYCH

Konstrukcje murowe należy tak zaprojektować, aby przez cały użytkowania odpowiadały
założonemu przeznaczeniu.
Przy określaniu trwałości konstrukcji murowych należy uwzględnić warunki środowiska,
na które konstrukcja będzie narażona, oraz sposób jej zabezpieczenia przed działaniem
niekorzystnych czynników.

KLASY ŚRODOWISKA

Warunki środowiskowe dzieli się na

5 KLAS

:

KLASA 1

:

środowisko suche

- wnętrza budynków mieszkalnych

i biurowych, a także nie podlegające zawilgoceniu wewnętrzne
warstwy ścian szczelinowych;

UWAGA:

Klasa 1 obowiązuje tylko

wówczas, gdy mur lub jego komponenty nie są narażone w trakcie
budowy przez dłuższy czas na niekorzystne warunki środowiskowe;

KLASA 2

:

środowisko wilgotne wewnątrz pomieszczeń

, np. w pralni lub

środowisko zewnętrzne

, w którym element nie jest wystawiony na

działanie mrozu, łącznie z elementami znajdującymi się w
nieagresywnym gruncie lub wodzie;

KLASA 3

:

środowisko wilgotne z występującym mrozem

;

KLASA 4

:

środowisko wody morskiej

- elementy całkowicie lub częściowo

pogrążone w

wodzie morskiej, w strefie bryzgów wodnych lub w

powietrzu nasyconym solą;

KLASA 5

:

środowisko agresywne chemicznie

(gazowe, płynne lub stałe).

3

DOBÓR MATERIAŁÓW MUROWYCH

W zależności od przewidywanych warunków
środowiskowych, w projekcie powinny być dobrane
odpowiednie materiały do wykonania muru, z
uwzględnieniem stopnia narażenia na zawilgocenie.
Mury narażone na stałe zawilgocenie (np. ściany wolno
stojące, mury oporowe, ściany znajdujące się poniżej
poziomu gruntu) powinny być odporne na:
- cykliczne zamrażanie i rozmrażanie,
- działanie siarczanów i chlorków.

Elementy murowe i zaprawy zaleca się przyjmować w
zależności od
• warunków środowiskowych i
• zaszeregowania do odpowiedniej grupy

Podział elementów murowych na GRUPY

1) Pustaki, w których % otworów jest większy niż 55% zalicza się do grupy 3.

bloczki

Beton

komórkowy

autoklawi-

zowany

pustaki

1)

bloczki

Beton

(zwykły, lekki
kruszywowy)

bloki, pustaki, elementy

(% otworów > 55)

cegły, bloki,

pustaki, elementy

(% otworów 25÷55)

cegły, bloki

(% otworów

≤ 25)

Silikaty

cegły dziurawki, pustaki
poziomo drążone oraz
pustaki modularne i
poryzowane
(% otworów > 55 %

cegły kratówki,
inne cegły
(% otworów 25÷55)
pustaki modularne i
pofryzowane
(% otworów 25÷55)

Cegły
budowlane,
modularne i
klinkierowe
(% otworów

≤ 25)

ceramika

3

2

1

Grupy elementów murowych

Rodzaj
materiału

4

WYMAGANIA KONSTRUKCYJNE DLA MURÓW

1) Przy należytym zabezpieczeniu przed zawilgoceniem.
2) Elementy licowe - odpowiednio do deklaracji producenta

dotyczącej przydatności elementu w określonych warunkach
środowiskowych lub elementy zwykłe - przy należytym
zabezpieczeniu przed zawilgoceniem.

3) Nie stosuje się

.

-

3)

-

3)

-

3)

1

2)

1

Z autoklawizowanego
betonu komórkowego

1,2

2)

1,2

2)

1,2

1)

1,2

1)

1,2

Z betonu zwykłego i
kruszywowego
lekkiego

-

3)

-

3)

1,2

2)

1,2

1)

1,2

Silikatowe

1,2,3

2)

1,2,3

2)

1,2,3

2)

1,2,3

1,2,3

Ceramiczne

5

4

3

2

1

KLASA ŚRODOWISKA

ELEMENTY
MUROWE

DOBÓR ZAPRAW Z UWAGI NA TRWAŁOŚĆ

1)

Odpowiednio do deklaracji producenta

+

1)

+

1)

+

+

+

≥ 5,0

-

-

-

+

+

2,0

-

-

-

-

+

1,0

5

4

3

2

1

KLASA ŚRODOWISKA

KLASA
ZAPRAWY

Mur w ścianie piwnicznej zabezpieczony w sposób należyty przed
przenikaniem wody uważać można za znajdujący się w środowisku klasy 2.

5

WYMAGANIA OGÓLNE DOTYCZĄCE ŚCIAN

MINIMALNA GRUBOŚĆ ŚCIAN

konstrukcyjnych z muru o wytrzymałości

charakterystycznej

f

k

≥5 MPa wynosi 100 mm, a o f

k

< 5 MPa - 150 mm.

BRUZDY I WNĘKI

Wymiary bruzd i wnęk pionowych, poziomych i ukośnych, które mogą
być pominięte w obliczeniach ścian, podano w normie (

PN-B-03002:1999

w tablicy 21 i 22)

.

W ścianach należy unikać bruzd poziomych i ukośnych. Jeżeli nie
można ich uniknąć, zaleca się je sytuować w 1/8 wysokości ściany w
świetle pod lub nad stropem, a całkowita ich głębokość, łącznie z
dowolnym otworem powstałym przy wykonywaniu bruzdy, powinna być
mniejsza niż maksymalny wymiar podany w tablicy 21. Jeżeli powyższe
ograniczenia zostały przekroczone, należy sprawdzić obliczeniowo
nośność ściany na ścinanie i zginanie pod obciążeniem pionowym.
W ścianach o grubości nie większej niż 225 mm zaleca się wykonywać
bruzdy za pomocą pił tarczowych.

POŁĄCZENIE ŚCIAN WZAJEMNIE PROSTOPADŁYCH LUB

UKOŚNYCH

Ściany wzajemnie prostopadłe lub ukośne należy łączyć ze
sobą w sposób zapewniający przekazanie z jednej ściany na
drugą obciążeń pionowych i poziomych.

Połączenie takie uzyskać można:
- przez wiązanie elementów murowych w murze,
- przez łączniki metalowe lub zbrojenie przechodzące

w każdą ze ścian, w sposób zapewniający połączenie
równoważne połączeniu przez wiązanie elementów
w murze.

Wszystkie ściany konstrukcyjne powinny być połączone
w poziomie stropu wieńcem żelbetowym.

Zaleca się, aby wzajemnie prostopadłe lub ukośne ściany
konstrukcyjne były wznoszone jednocześnie.

6

WIEŃCE ŻELBETOWE

W budynkach ze ścianami murowymi o dwóch lub większej liczbie
kondygnacji przewidzieć należy wieńce żelbetowe, obiegające w
poziomie stropu wszystkie ściany konstrukcyjne w budynku.
Zbrojenie podłużne wieńców powinno być zdolne do przeniesienia siły
rozciągającej F

i

nie mniejszej niż

F

i

≥ l

i

× 10 kN/m ≥ 90 kN

l

i

- odległość usytuowanych poprzecznie ścian usztywniających, m.

Zbrojenie podłużne wieńców wykonywać należy ze stali klas od A-0 do
A-III, jak zdefiniowano w

PN-B-03264:1999

, a potrzebny przekrój zbrojenia

wyznacza się dla charakterystycznej granicy plastyczności stali

f

yk

.

Zbrojenie powinno być ciągłe lub tak zakotwione, aby w każdym
przekroju było zdolne do przeniesienia wymaganej siły

F

i

.

Zbrojenie zaprojektowane ze względu na inne wymagania można uważać
za część zbrojenia wieńców. Pole przekroju betonu wieńca powinno być
nie mniejsze niż 0,025 m

2

. Jeżeli ściana stanowi podporę skrajną stropu,

w wieńcu żelbetowym kotwi się, wymagane zgodnie z PN-B-03264:1999,
zbrojenie podporowe stropów żelbetowych i sprężonych.

WYMAGANIA KONSTRUKCYJNE DLA MURÓW

POŁĄCZENIE ŚCIAN ZE STROPAMI ZA POMOCĄ ŁĄCZNIKÓW

Stropy i dachy na belkach drewnianych lub stalowych należy łączyć ze

ścianami murowymi za pomocą łączników stalowych.
Odległość pomiędzy łącznikami stalowymi powinna być nie większa niż

2,0 m. Łączniki stalowe powinny być zdolne do przeniesienia siły

rozciągającej nie mniejszej niż 40 kN, i powinny być trwale połączone ze

ścianą murową tak, aby mogły przenieść taką siłę.

PRZERWY DYLATACYJNE

Budynek ze ścianami murowymi należy dzielić przerwami dylatacyjnymi,

przechodzącymi przez całą konstrukcję od wierzchu fundamentów do

dachu. Odległości między dylatacjami należy wyznaczać na podstawie

analizy konstrukcji poddanej różnicy temperatur.
Jeżeli z uwagi na warunki gruntowe zachodzi potrzeba stosowania

przerw dylatacyjnych, to należy je prowadzić również przez fundament.

Analizy konstrukcji, z uwagi na odkształcenia termiczne można nie

przeprowadzać, jeżeli odległości między dylatacjami murów

ceramicznych są

≤50 m

– na zaprawie cementowej i

≤60 m

– na zaprawie cementowo-wapiennej

oraz dla innych elementów murowych odpowiednio co

25 m

i

40 m

7

WYMAGANIA KONSTRUKCYJNE DLA MURÓW

PRZERWY DYLATACYJNE c.d.

Podane odległości między przerwami dylatacyjnymi, w,

dotyczą budynków z oddzieloną konstrukcją dachową i

ocieplonym stropem nad najwyższą kondygnacją.
Można je uważać za miarodajne również dla budynków ze

stropodachami wentylowanymi, w których temperatura

konstrukcji stropu jest zbliżona do temperatury ocieplonego

stropu przekrytego dachem.

Odległości

między przerwami dylatacyjnymi warstwy

wewnętrznej ściany szczelinowej można przyjmować o 20%

większe niż podane.

Nieocieplon

ą konstrukcję dachu należy oddzielić od ścian

konstrukcyjnych budynku w sposób umożliwiający

odkształcenia termiczne konstrukcji.

Ściany kolankowe

należy dzielić dylatacjami co 20 m.

Przerwy dylatacyjne powinny mieć szerokość nie mniejszą

niż 20 mm i być wypełnione kitem trwale plastycznym.

ŚCIANY SZCZELINOWE

Warstwa wewnętrzna ściany szczelinowej jest ścianą
konstrukcyjną, w związku z czym stosują się do niej
wymagania jak dla ścian konstrukcyjnych.
Warstwa zewnętrzna powinna mieć grubość nie mniejszą niż
70 mm, być trwale połączona z warstwą wewnętrzną, i
podzieloną przerwami dylatacyjnymi.
Należy przewidzieć możliwość odprowadzenia na zewnątrz
wody, która przeniknęła przez warstwę zewnętrzną muru.
W tym celu u spodu warstwy zewnętrznej, w miejscu
jej podparcia, zaleca się wykonać fartuch z papy bitumicznej
lub podobnego materiału wodochronnego, na podkładzie z
zaprawy cementowej, a w warstwie zewnętrznej pozostawić
otwory osiatkowane lub osłonięte kratką, którymi woda
może spływać z fartucha na zewnątrz.

8

ŚCIANY SZCZELINOWE c.d.

1 - fartuch z papy bitumicznej,
2 - podkład z zaprawy cementowej,
3 - otwór w warstwie zewnętrznej.

Spód szczeliny oddzielającej
warstwę zewnętrzną od wewnętrznej
Powinien znajdować się nie niżej niż
300 mm nad terenem.
Od tego miejsca należy prowadzić
szczelinę w sposób nieprzerwany,
aż pod dach.

Warstwy ściany łączy się kotwami.
Liczba kotew ≥4szt./m

2

ściany i

dodatkowo 3szt./m przy krawędzi.
Liczbę tę można wyznaczyć z
wytrzymałości kotwy i parcia wiatru.

Kotwy wykonuje się ze stali
nierdzewnej, ocynkowanej,
galwanizowanej lub mającej inne
zabezpieczenie antykorozyjne.

ŚCIANY SZCZELINOWE c.d.

PRZERWY DYLATACYJNE WARSTWY ZEWNĘTRZNEJ

Zaleca się, aby odległość przerw dylatacyjnych w warstwie
zewnętrznej była nie większa niż
8 m - kiedy warstwa wykonana jest z cegły silikatowej

lub betonowej;

12 m - kiedy warstwa wykonana jest z cegły ceramicznej.

Z uwagi na koncentrację naprężeń termicznych w narożach
ścian, przerwy dylatacyjne zaleca się umieszczać w pobliżu
tych miejsc.

Jeżeli budynek jest wyższy niż 12,0 m, warstwę zewnętrzną
należy dzielić przerwą dylatacyjną na dwie lub więcej części
o wysokości nie większej niż 9,0 m każda.

9

ŚCIANY Z PRZEWODAMI

Ściany z przewodami dymowymi, spalinowymi i wentylacyjnymi powinny
spełniać wymagania techniczne podane w PN-89/B-10425, co pozwala na
nieuwzględnienie ich w obliczeniach oraz gwarantuje prawidłowe ich
funkcjonowanie.

W przypadku stosowania przewodów podłączających paleniska o
wydajności powyżej 45 kW/h lub przewody zbiorcze, należy je
uwzględniać w obliczeniach i odpowiednio konstruować.

Przewody dymowe, spalinowe i wentylacyjne powinny być wykonywane
z cegły ceramicznej pełnej klasy 15 lub 10. Dopuszcza się stosowanie
cegły silikatowej klasy 15, jedynie do wykonywania przewodów
wentylacyjnych.

Ściany z przewodami można wykonywać z innych elementów murowych,
które spełniają odpowiednie wymagania określone w Polskich Normach.

Ściany z przewodami należy wykonywać na zaprawach zwykłych
wapienno - cementowych lub cementowych, których właściwości
określają odpowiednie Polskie Normy.