1

Kenrick, r. 8, Miłość i związki romantyczne

3 cele:

• Uzyskanie satysfakcji seksualnej
• Stworzenie więzi rodzinnych
• Zdobycie zasobów materialnych i pozycji społecznej

DEFINICYJNE CECHY MIŁOŚCI

-

Nie istnieje jedna definicyjna cecha miłości.

-

Sternberg (1986): trzy nieodzowne składniki miłości:

Namiętność

Intymność

Zaangażowanie / decyzja

-

Trzy elementy potwierdzone badaniami z użyciem analizy czynnikowej (Aron, Westbay

-

Najważniejszy składnik: intymność

RÓŻNE RODZAJE MIŁOŚCI da się wrzucić do dwóch gł. grup:

-

miłość namiętna (prawie tożsama z przyciąganiem seksualnym)

-

miłość przyjacielska

1 CEL: UZYSKANIE SATYSFAKCJI SEKSUALNEJ

-

pożądanie najbardziej odróżnia miłość przyjacielską od namiętnej

-

przeciętny student fantazjuje kilkanaście razy dziennie

-

5/10 mężczyzn i 4/10 kobiet do 25rż myśli o seksie co 5 minut

-

co czwarty mężczyzna i co siódma kobieta po 25rż myśli o seksie co 5 minut

HORMONY:

-

wstrzykiwany testosteron zwiększa pożądanie i ilość fantazji (i mężczyzn, i kobiet)

POSTAWY SPOŁECZNO-SEKSUALNE:

-

erotofobia – poczucie winy i lęku przed potępieniem społ. z powodu myśli i zachowań
związanych z seksem

-

orientacja społeczno-seksualna

skłonność do nieograniczonego seksu (nie musi być miłość)

skłonność do ograniczonego seksu (tylko w długich związkach)

-

osoby o orientacji na nieograniczony seks zamierzają mieć więcej partnerów, mniej angażują
się w związki, a czasem w kilka na raz; wybierają partnerów atrakcyjnych fizycznie i
społecznie

-

osoby o orientacji na ograniczony seks szukają partnerów-dobrych rodziców (czułość,
odpowiedzialność, stałość, wierność)

-

orientacja społ-seks nie wiąże się z częstotliwością stosunków seks w związku

ATRAKCYJNOŚĆ SPOŁECZNA A ATR. SEKSUALNA

-

osoby o wysokiej obserwacyjnej samokontroli zachowania są bardziej atrakcyjne, wiedzą,
jak spełnić oczekiwania przeciwnej płci; mają więcej doświadczeń seksualnych.

-

Fizyczne korelaty atrakcyjności:

Kobiety: niska proporcja talia/biodra – szerokie biodra, wąska talia, duże oczy, mały

nos

Mężczyźni: równe biodra i talia, średnie nosy i wydatne szczęki

Inna istotna cecha: symetria – symetryczni są atrakcyjniejsi, s. faceci są bardziej

aktywni seksualnie, u kobiet to nie koreluje

2

PŁEĆ

-

atrakcyjne kobiety nie mają motywacji do wykorzystania wyglądu w celu zdobycia jak
największej liczby partnerów seksualnych – w przeciwieństwie do mężczyzn

-

Czego szukamy w związkach romantycznych?

Na randkę: K i M szukają przeciętnie inteligentnych

Na małżeństwo: K i M szukają partnerów o inteligencji powyżej przeciętnej

Na seks: M jeszcze mniej int niż na randke, K bardziej int niż na randkę

-

Eksperyment naturalny Clark i Hatfield: laska/ciacho pytają obcych ludzi na kampusie o
randkę/pójście do pokoju/seks:

50% K i M zgodziło się na randkę

0% K i 70% M zgodziło się na seks
? Czy te wyniki to tylko strach przed ciążą? Nie – dowód: lesbijki są jeszcze mniej
aktywne seksualnie

-

Dla większości kobiet miłość konieczna do seksu: Chinki fantazjują na temat seksu
wyobrażając sobie uwodzenie i zdobywanie miłości partnera. Chińczycy po prostu fantazjują
na temat seksu :]

-

Ale: w długotrwałych związkach obie płcie doświadczają miłości i przywiązania w podobny
sposób

POBUDZAJĄCE OTOCZENIE

-

Dlaczego na zabawach tanecznych się tak znajduje partnerów? Błędne przypisywanie
swojego pobudzenia osobom płci przeciwnej: „pobudzenie tańcem, rytmem, możliwością
romansu może być błędnie uznane za seksualne lub romantyczne podniecenie”

-

Dwuczynnikowa teoria miłości:

efekt Romea i Julii – trzeba walczyć z rodzicami = bardziej się kochamy

miłość = ogólne pobudzenie fizjologiczne + etykieta (miłość, strach, pobudzenie)

jeśli pobudzenie z innych błędnie przypisane kochankowi ==> większa namiętność

(np. wcześniejsze ćw fizyczne albo wcześniejsza namiętność :])

-

Teoria pobudzenia-facylitacji:

Pobudzenie z dowolnego źródla stanowi zastrzyk energii, który podsyca w danej

chwili odczuwane uczucie

BODŹCE NIEWERBALNE

-

kobiety machają włosami, odsłaniają szyje, powłóczyste spojrzenia, uśmiech

-

wpatrywanie się! Eksperyment laboratoryjny: dwójka obcych ma sobie patrzeć w oczy przez
2min ==> dużo z nich deklarowało potem namiętne uczucia do partnera

NORMY KULTUROWE DOT. SEKSUALNOŚCI

-

Amerykanie: 14/15 lat - pierwszy pocałunek, 17/18 inicjacja

-

Japończycy: 20 pierwszy pocałunek, 22/23 inicjacja

-

Lata 50. 71% M i 33% K uprawiało seks przedmałżeński przed ukończeniem 25rż

-

Lata 70. już 97% M i 67% K seks przedmałżeński przed ukończeniem 25rż

RÓŻNICE W PERCEPCJI I REAKCJI

-

Mężczyźni spostrzegają sytuacje bardziej seksualnie: 5minutowa rozmowa dla faceta to już
uwodzenie :)

-

Eksperyment Gibbonsa nad oglądaniem filmu porno:

gdy ciemny pokój bez lustra, i normalni, i erotofobi odczuwali przyjemność z

oglądania

gdy w pokoju lustro (=> przedmiotowa samoświadomość) erotofobi źle się czuli

-

W społeczeństwach tradycyjnych ludzie z chatek obok się nie pobierają, tylko pobierają się z
ludźmi z innej wioski – bo razem się wychowywali (jak rodzeństwo) i tu działa mechanizm
redukujący odczucia seksualne miedzy rodzeństwem

3

2 CEL: STWORZENIE WIĘZI RODZINNYCH

-

Po roku małżeństwa 2x mniej seksu

-

Namiętność spada, zaangażowanie i intymność rośnie

-

Utrata partnera (śmierć/rozwód) ==> alkohol, przemoc, szaleństwo, samobójstwo; śmierć
partnera zwiększa p śmierci drugiego partnera; obecność partnera zmniejsza p chorób
(nawet raka!)

SYSTEM PRZYWIĄZANIA

-

Potrzeba przynależności – potrzeba tworzenia i utrzymywania silnych i trwałych relacji
interpers.

-

Bezpieczna baza – poczucie bezpieczeństwa, jakiego dostarcza nam obiekt przywiązania,
pozwala pewniej eksplorować otoczenie

-

Przywiązanie matki do dziecka i osób zaangażowanych w romantyczny związek jest TAKIE
SAMO ==>

Trójfazowy model stresu rozstania wspólny dla rodzin i kochanków:

1) Protest – próby odnowienia kontaktu
2) Rozpacz – bierność, apatia, smutek
3) Oderwanie emocjonalne – brak zainteresowania i chłód w stosunku do
ukochanej osoby

-

Tylko u 5% ssaków samiec opiekuje się potomstwem, u ludzi to dość powszechne

-

Więź rodzinna spełnia dwie funkcje:

Motywuje rodziców do wspólnego działania

Oraz do działania nie tylko w swoim, lecz też w interesie swoich dzieci

STYLE PRZYWIĄZANIA

-

Bezpieczny styl przywiązania

-

Lękowo-ambiwalentny s.p.

-

Unikający s.p.

-

Te w związkach wynikają ze stylu przywiązania do matki w dzieciństwie

TEMPERAMENT

-

Osoby niekonwencjonalne i ekstrawertyczne mają niestabilne małżeństwa i częściej się
rozwodzą

-

Osoby konwencjonalne i introwertywne rzadziej przeżywają rozpad związku

-

Osoby o niskiej samoocenie częściej się gwałtownie zakochują

-

Związki osób o wysokiej samoocenie zdają się być szczęśliwsze => osoby o niskiej
samoocenie mają często lękowo-ambiwalentny s.p. i odstraszają partnerów nadmiernymi
żądaniami uwagi i zaangażowania

ORIENTACJE W ZWIĄZKU

-

Osoby z orientacją na wymianę bardziej nieszczęśliwe w związku – no bo nie da się
kalkulować

-

Osoby z orientacją wspólnotową są szczęśliwe

ZAGROŻENIE

-

W sytuacji zagrożenia potrzebujemy bliskości partnera

-

Eksperyment: matka ze szmaty i matka z drutu: jak się rezusa postraszy dużym plastikowym
owadem, on pobiegnie do matki ze szmaty, poprzytula się do niej, poczuje się lepiej i będzie
odważniej eksplorował otoczenie

-

W sytuacji zagrożenia związku („Mój mąż zatrudnił dwudziestoletnią sekretarkę”) odradza
się namiętność

4

-

Ból rozstania przypomina odstawienie narkotyków – podobne substancje, opiaty, się
wydzielają w organizmie

DYSFUNKCJE SPOŁECZNE

-

erotomania !!! to nie obsesja na punkcie seksu, ale zaburzenie polegają na niezachwianym,
choć błędnym przekonaniu, że jest się przez kogoś kochanym, które utrzymuje się pomimo
jednoznacznych dowodów świadczących o tym, że jest przeciwnie (patrz film: Kocha... Nie
kocha!

Laetitii Colombiny)

-

Nie chcemy wierzyć w to, że nasza miłość jest nieodzwajemniona

POSIADANIE DZIECI

-

Rozwody w małżeństwach niedzieciatych: 76%, dzieciatych: 30%

-

Już w XIX wieku 4x więcej rozwodów u niedzieciatych

RYWALIZACJA W OBRĘBIE PŁCI

-

Najczęstsza przyczyna rozwodów: zdrada

-

Prędzej wybaczymy zdradę:

Fizyczną – kobiety mężczyznom

Psychiczną – mężczyźni kobietom

-

W społeczeństwach gdzie K rywalizują o M (bo jest ich mniej) jest większa rozwiązłość – bo
na męskich zasadach się to odbywa i M narzucają takie reguły

-

W społeczeństwach, gdzie M rywalizują o K normy kładą nacisk na rodzinę

WZORCE KOMUNIKACJI

-

Ludzie się rozwodzą bo nie umieją ze sobą rozmawiać

-

25 badań nad wzorcami komunikacji: w nieszczęśliwych małżeństwach reagujemy
uszczypliwościami na konflikt ==> „przewodnik dobrych manier” dla małżeństw:

1) Kiedy partner Cię o coś prosi nie mów, czego nie chcesz, a mów, co chcesz

(„Pójdziemy do kina?” TAK „Wolałabym do kina jutro” NIE „Jestem zmęczona”)

2) Partner coś robi, doceń (TAK „Dziękuję, że wytarłeś stół” NIE „Tam dalej jest plama”)
3) Witaj i żegnaj się zawsze w czuły sposób
4) Unikaj zabawy w psychologa podczas kłótni (NIE „Zachowujesz się jak moja matka”,

NIE „Zachowujesz się, jakbyś wrócił do fazy analnej”)

5) Mów za siebie, nie za partnera (TAK „Naprawdę chcę jechać na ten piknik”, NIE „Na

pewno Ci się spodoba na tym pikniku”)

6) Jak masz swoje zdanie, mów jest wprost (TAK „Chcę iść do Chińczyka na makaron”,

NIE „A może powinniśmy gdzieś wyjść coś zjeść?”)

7) Jak nie masz do powiedzenia nic miłego, nic nie mów.

- Taktyka mówienia „stop” – taktyka łagodzenia konfliktów, stopujemy się przed mówieniem
niemiłych rzeczy

PRACA A PARTNERZY

-

Najczęstszy problem w związkach – pieniądze

-

Praca jest odbiciem naszej osobowości – jak nie jest dobry w pracy to będzie kiepski w
związku, bo taki ma charakter

ZWIĄZEK A OSOBOWOŚĆ

-

Małżeństwa ludzi innych od siebie – ludzie zmieniają swoją osobowość i się upodabniają

-

Lękowo-ambiwalentny s.p. po latach przechodzi w unikający, bo już nie mamy siły się
zastanawiać „Kocha-nie kocha?!”

-

Małżeństwa ludzi podobnych do siebie charakterologicznie są szczęśliwsze

-

Będąc w związku postrzegamy innych ludzi jako mniej atrakcyjnych (bo nie doceniając
alternatyw doceniamy bardziej to, co mamy)

5

3 CEL: ZDOBYCIE ZASOBÓW MATERIALNYCH I POZYCJI SPOŁECZNEJ

-

Mężczyzna wybierając między ładną kelnerką a brzydszą bizneswoman wybierze kelnerkę

-

Kobieta wybierając między boskim kelnerem a średnim biznesmanem wybierze biznesmana

MONOGAMIA vs POLIGAMIA

-

Poligamia

Poliandria (jedna kobieta ma kilku mężów) – tylko w 1% ludzkich społeczeństw

Poliginia (jeden mąż kilka żon)

-

Większość małżeństw na świecie monogamiczna

-

3 warunki, w których kobiety wolą monogamię:

1) silna hierarchia społeczna
2) zasobne otoczenie umożliwiające jednej rodzinie b. dużo środków
3) pojawiające się okresowo okresy głodu

 wtedy kobiety wolą być jedną z wielu żon bogatego męża i ponosić

koszty emocjonalne, niż być jedyną ukochaną biedaka i ponosić koszty
materialne

PŁEĆ I ORIENTACJA SEKSUALNA

-

K szukają M bogatych, o wyższym statusie

-

M szukają łądnych K, niezależnie od ich statusu (ale raczej niższy)

 te tendencje są międzykulturowe

-

K szukają starszych M

-

M szukają:

Starszych gdy są nastolatkami

Równolatek gdy mają 20 lat

Młodszych gdy są starsi

-

Facetowi z piękną kobietą podnosi się prestiż

-

Kobiecie z pięknym facetem prestiż się nie podnosi

-

Geje szukają partnerów wg męskich reguł

-

Lesbijki szukają partnerów wg reguł mieszanych (mają być i młode, i atrakcyjne, i wierne)

ROSNĄCY STOPIEŃ ZAANGAŻOWANIA

-

W przelotnych romansach ani kobiety nie przejmują się statusem ani faceci atrakcyjnością :)

-

Dokładny bilans zysków i strat w ogóle nie wpływa na poczucie szczęścia

-

Rozliczenia to obraz związku:

Związki oparte na regule każdemu wg potrzeb to bliskie związki

Oparte na regule równości są neutralne relacje ze zwykłymi ludźmi

KOŁO INTERPERSONALNE: JAKICH PARTNERÓW SZUKAMY?

-

M szukają kobiet wysoko ugodowych i nie obchodzi ich dominacha

-

K szukają mężczyzn wysoko ugodowych i wysoko dominujących

ALE: dominujący facet to w sumie nie zawsze dobry materiał na męża; najlepsi

mężowie są trochę androgyniczni: mają męską asertywność i kobiecą opiekuńczość