Romantyzm ćwiczenia 31 października 2012r.

I.

ORIENTALIZM – fascynacja kulturą Wschodu (wzór kulturowy opozycyjny wobec
Zachodu).

Skąd pojawia się orientalizm? Dlaczego dopiero w romantyzmie?



Moskale pokonują Napoleona, „Wschód przychodził na Zachód”



Europa Zachodnia była już rozpoznana; zwrot ku czemuś spokojnemu, pole do

eksploracji

A światopogląd? Otwarcie na Wschód?



Wcześniej Europa pozostawała pozostawała w obszarze kultury śródziemnomorskiej;

myślenie racjonalne

Koniec XVIII wieku – kryzys



Sprzeciw wobec aktualnemu porządkowi świata. Jest potrzeba, by znaleźć panaceum

na odnowę Europy; poszukiwanie inspiracji, wolności.

Kultura europejska utożsamia się z myślą racjonalistyczną i kulturą klasyczną.
Ukraina, Białoruś, Turcja – ziemie historycznie związana z Rzeczpospolitą.

Orientalizm – dlaczego jeszcze?



Handel



XVIII/XIX wiek – przełom techniczny, powstaje m.in. maszyna parowa (staje się

możliwe podróżowanie niezależne od pogody), rozwój nauki



Uwarunkowania polityczne – kolonializm (więc poniekąd mus poznania obcej

kultury)



Orientalizm rozwija się jako zainteresowanie naukowe (Herder, F. Schlegel, Hammer)

1810r. – Akademia Azjatycka w Rosji

II. Orientalizm w literaturze

Manifest – w jaki sposób?

1. Tematyka
2. Rozwój gatunków literackich (powieść poetycka, poemat dygresyjny, kasyda arabska,

pamiętnik z podróży)

„Dywan…” Goethego – kompozycja utkana z różnych nitek, stąd nazwa: dywan. Zawiera
wartości uniwersalne.

III. „Dywan Zachodu i Wschodu”



ostre środki wyrazu (sugestywne metafory, antytezy, kontrasty)



1814-19 czas powstania zbioru (ok. 300 utworów)



okoliczności powstania zbioru – podróż intelektualna



współautorstwo z Marianną Willemer



motto ze zbioru wykorzystane w „Sonetach krymskich”

utwór „Wolny duch”:
- wiatr, wolność, nieograniczona natura
- motyw podróży
- gwiazdy (wyznaczanie kierunku podróży, powód do zachwytu)
- kontakt z sacrum
- tytuł: wolność związana z naturą, brak cywilizacji, natura czyni niezależnym