Wydział Mechaniczno-Energetyczny

Maria Mazur

Wrocław 2010

1

1.

WPROWADZENIE (kosmiczna mapa śmieci, źródła zanieczyszczenia przestrzeni okołoziemskiej, kolizje
w kosmosie i niekontrolowane „powroty” kosmicznego złomu na Ziemię - skutki, zagrożenia i
przeciwdziałanie)

2.

EKOSYSTEM ZIEMI (ewolucja chemiczna i biologiczna Ziemi, ekosfera – systemy ekologiczne i
pierwiastki życia, obieg azotu w przyrodzie, uproszczony schemat ziemskiego ekosystemu, ekosystem
wodny, sieciowa budowa systemu, program BIOSFERA II, uniwersalne prawa ekologii)

3.

MIGRACJA ZANIECZYSZCZEŃ W EKOSYSTEMACH (ogólny schemat migracji, emisja, imisja i transmisja
zanieczyszczeń w ekosystemach, migracja zanieczyszczeń w atmosferze – wzajemne oddziaływanie,
erupcje wulkanów, zanieczyszczenia antropogeniczne, migracja zanieczyszczeń w wodach i w
łańcuchach troficznych, podsumowanie)

4. RELACJA CZŁOWIEK – ŚRODOWISKO (konflikt antroposfery i biosfery, reakcje ekosystemu na

działalność ludzką, przykłady odwetu ekologicznego – nawożenie azotowe, nawadnianie terenów
pustynnych, hydroenergetyka, „czyste” preparaty, introdukcja obcych gatunków, przykłady bumerangu
ekologicznego – ochrona gatunkowa słoni, ochrona lasów przed pożarami)

5.

EKSPLOZJA DEMOGRAFICZNA (liczebność populacji – model S i model J, demografia – Polska,
liczebność populacji oraz wskaźniki demograficzne – świat i jego regiony, zmiany liczebności populacji
ludzi – ujęcie historyczne i prognozy, eksplozja demograficzna – skutki, megamiasta, zmiany w
użytkowaniu gruntów)

6. PROBLEMY ENERGETYCZNE ŚWIATA (teoria ludnościowa Malthusa, nakłady energetyczne
na produkcję żywności, dynamika zmian produkcji rolnej, produkt krajowy brutto a zużycie
energii elektrycznej w różnych regionach świata, zróżnicowanie poziomu zużycia nośników
energii pierwotnej na świecie, globalne zużycie nośników energii pierwotnej w
perspektywie roku 2100, globalne zasoby i rezerwy surowców energetycznych, lokalizacja
rezerw surowców energetycznych, destrukcyjne oddziaływanie spalania paliw na środowisko,
energetyka jądrowa – perspektywy rozwoju, problem odpadów i wycofywania elektrowni z
eksploatacji, energetyka termojądrowa, wpływ hydroenergetyki na środowisko, energetyka
solarna dziś i w przyszłości, energetyka wiatrowa, fale i pływy, energetyka geotermalna)

7. EFEKT CIEPLARNIANY (widmo promieniowania docierającego do powierzchni Ziemi i
emitowanego z powierzchni Ziemi, temperatura efektywna Ziemi, termiczny efekt istnienia
atmosfery, dynamika zmian składu chemicznego atmosfery ziemskiej, wymuszenie radiacyjne
– roczny indeks gazów cieplarnianych, globalne zmiany temperatury przy powierzchni Ziemi,
zmiana profilu temperatury w atmosferze ziemskiej, czynniki wpływające na zmianę globalnej
temperatury na Ziemi, - gazy cieplarniane, wulkany, aerozole kwasu siarkowego, aktywność
Słońca, oceany jako regulator klimatu ziemskiego- cyrkulacja wód oceanu światowego i
zakłócenia pionowej wymiany wód oceanu światowego, trendy klimatyczne, prognozy na II
poł. XXI wieku - modele klimatyczne

8. OZONOSFERA (struktura atmosfery ziemskiej, koncentracja ozonu w atmosferze, ozon
stratosferyczny – czym jest i jak powstaje, zmiany w ozonosferze nad Antarktydą, hipotezy
zaniku ozonosfery - dynamika atmosfery, aktywność Słońca, chlor, freony - teoria Rowlanda
i Moliny, Protokół Montrealski, prognozy)

9. ATMOSFERA (źródła zanieczyszczeń, standardy jakości powietrza, czynniki determinujące

rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń w powietrzu: meteorologiczne – prędkość i zmienność
kierunku wiatru, pionowy gradient temperatury, czynniki topograficzne, emitory i transgraniczne
przemieszczanie zanieczyszczeń, emisja zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego z terenu
Polski, główne kierunki ochrony atmosfery - zmniejszenie energochłonności, recykling, zmiana
struktury nośników energii pierwotnej, uszlachetnianie węgla, wzrost sprawności produkcji energii
elektrycznej i cieplnej, odpylanie, odsiarczanie i odazotowanie gazów)

10. HYDROSFERA (zasoby wody, dynamika hydrosfery, wykorzystanie wody, źródła i mechanizmy

degradacji wód powierzchniowych - substancje biogeniczne, detergenty, metale ciężkie, pestycydy,
oleje i polimery, pogrzewanie wód, sole mineralne, kategorie wód powierzchniowych, klasyfikacja
jakości wód powierzchniowych i podziemnych, procesy samooczyszczania środowiska wodnego -
rozcieńczanie, sedymentacja, adsorpcja, biologiczne usuwanie zanieczyszczeń, wymiana
substancji pomiędzy powietrzem i dnem, oczyszczanie ścieków)

11. LITOSFERA (skały osadowe, czynniki glebotwórcze i ich funkcje, mechanizmy degradacji gleby -

erozja wodna i eoliczna, przekształcenia geotechniczne, hydrologiczne i chemiczne, kryteria
degradacji gleby, główne kierunki ochrony gleb, gospodarka odpadami – odzysk, utylizacja,
gospodarka odpadami w Polsce, rekultywacja składowisk odpadów paleniskowych