17 VIII 1945 – 27 XII 1949 Wojna w Indonezji – walka partyzantów z

wojskami holenderskimi (Indonezja uzyskała
niepodległość).

12 IX 1945 – 21 VII 1954

Wojna w Indochinach – walki z wojskami
francuskimi zakończone odzyskaniem
niepodległości przez Wietnam (podział Wietnamu
na 2 państwa), Laos i Kambodżę.

1945 - 1949

Wojna domowa w Chinach – walki pomiędzy
komunistami chińskimi (KPCH) a Kuomintangiem
zakończone zwycięstwem komunistów i
proklamowaniem Chińskiej Republiki Ludowej
(od 13 XII 1946 do 29 I 1947 r. zbrojna
interwencja amerykańska po stronie Kuomintangu)

26 X 1947 – 1 I 1949

I wojna indyjsko-pakistańska – walki o Kaszmir
(większa część Kaszmiru przyłączona do Indii).

1 II 1948 – 31 VIII 1957

Wojna na Malajach – walki wojsk brytyjskich z
Armią Wyzwoleńczą Narodów Malajów (Malezja
uzyskała niepodległość).

15 V 1948 – 24 II 1949

I wojna izraelsko-arabska – wojna Izraela z Syrią,
Transjordanią, Libanem, Irakiem i Egiptem
zakończona zwycięstwem Izraela i powiększeniem
jego terytorium.

25 VI 1950 – 27 VII 1953

Wojna koreańska – wojna pomiędzy Koreą
Północną a Koreą Południową zakończona
utrwaleniem podziału Korei na dwa państwa (po
stronie południowokoreańskiej brały udział wojska
pod flagą ONZ – głównie amerykańskie i
brytyjskie, po stronie północnokoreańskiej
„ochotnicy” chińscy.

21 X 1950

Zajęcie Tybetu przez wojska chińskie
(10 III – 28 III 1959 wojska chińskie stłumiły
powstanie Tybetańczyków).

1 XI 1951 – 2 III 1956

Stłumienie powstań antykolonialnych w Maroku
przez wojska francuskie.

1952 – 1955

Powstanie Mau Mau w Kenii przeciwko
brytyjskiej dominacji (Mau Mau – stowarzyszenie
polityczno-religijne walczące metodami
terrorystycznymi), stłumione przez wojska
brytyjskie.

PROBLEMY POLITYCZNE WSPÓŁCZESNEGO ŚWIATA –

KONFLIKTY ZBROJNE

WAŻNIEJSZE KONFLIKTY ZBROJNE PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ

17 VI 1954

Interwencja USA w Gwatemali – pomoc wojsk
amerykańskich w obaleniu prezydenta Jacobo
Arbenza i przejęciu władzy przez wojsko.

30 X 1954 – 20 III 1962

Wojna algierska – wojna kolonialna Francji z
Frontem Wyzwolenia Narodowego Algierii
zakończona układem w Evian i uzyskaniem
niepodległości przez Algierię.

29 X – 6 XI 1956

II wojna izraelsko-arabska – wojska izraelskie
przy wsparciu wojsk brytyjsko-francuskich zajęły
Synaj (wojna została przerwana po interwencji
dyplomatycznej USA i ZSRR).

4 XI – XII 1956

Stłumienie przez wojska radzieckie powstania
narodowego na Węgrzech (walki w Budapeszcie
trwały do 9 listopada a na prowincji do początków
grudnia.

2 VII – 17 VIII 1957

Zbrojna interwencja Wielkiej Brytanii w
sułtanacie Omanu w celu zakończenia wojny
domowej (walki pomiędzy klanami doprowadziły
do wojny domowej w Omanie.

1960 – 1967

Wojna domowa w byłym Kongu Belgijskim,
zakończona przejęciem władzy przez płk Mobutu
w 1965 r. (od 10 VII 1960 r. w Kongu
interweniowały wojska belgijskie, od 1964 r.
wojska amerykańskie. Wycofanie wojsk
belgijskich nastąpiło w 1967 r.).

15 IV – 20 IV 1961

Inwazja w Zatoce Świń – nieudana próba obalenia
Fidela Castro przez emigrantów kubańskich w
USA.

8 X 1961

Krwawe stłumienie powstania antykolonialnego w
Angoli przez wojska portugalskie.

17 XII – 19 XII 1961

Przejęcie przez wojska Indii portugalskich enklaw
Goa, Daman, Diu.

24 III – 15 VIII 1962

Walki wojsk holenderskich w Irianie Zachodnim
(Nowa Gwinea) z armią indonezyjską i
partyzantami zakończone mediacją ONZ i
przekazaniem Irianu Zachodniego Indonezji w
1963 r.

VIII 1962 –

Początek walki Kurdów o własne państwo z
wojskami Iraku, Iranu i Turcji.

PROBLEMY POLITYCZNE WSPÓŁCZESNEGO ŚWIATA –

KONFLIKTY ZBROJNE

WAŻNIEJSZE KONFLIKTY ZBROJNE PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ

19 X 1962 – 21 XI 1962

Wojna indyjsko-chińska (spory graniczne miedzy
Indiami i Chinami w Ladakkhu i Asamie)
zakończona sukcesem militarnym Chin (drobne
incydenty zbrojne trwały od 25 sierpnia 1959 r.).

16 VI 1963 – 30 IV 1975

Wojna wietnamska – rozpoczęła się od starć
partyzantów Vietkongu z wojskami USA i
wojskami Wietnamu Południowego (wojska
amerykańskie zostały wycofane w marcu 1973 r.),
zakończyła się zajęciem Wietnamu Południowego
przez wojska Wietnamu Północnego.

21 IX 1963 – 11 VIII 1966 Wojna Indonezji z Malezją o północne Borneo z

udziałem wojsk brytyjskich i australijskich
(wojska brytyjskie i australijskie walczyły po
stronie Malezji) – wojna zakończyła się
włączeniem północnego Borneo do Malezji.

14 X – 1 XI 1963

Starcia między Algierią i Marokiem o obszary
przygraniczne w górach Atlasu.

28 IV – 6 VI 1965

Interwencja wojskowa USA w Dominikanie (od
1963 r. w Dominikanie rządziła junta wojskowa i
doszło do wojny domowej – Amerykanie nie
chcieli aby władzę przejęła lewica). W wyniku
interwencji i wyborów do władzy doszła prawica.

5 VIII 1965 – 4 I 1966

II wojna indyjsko-pakistańska o Kaszmir (konflikt
został przerwany dzięki naciskom
dyplomatycznym mocarstw i mediacji ZSRR).

1965-1979

Niewypowiedziana wojna w Afryce Środkowej.
Rodezja (rządzona przez białą mniejszość)
zwalczała czarną partyzantkę przy poparciu
białych obywateli portugalskich kolonii Angoli i
Mozambiku. W 1979 roku rząd Rodezji zgodził się
na zawieszenie broni i przekazanie władzy w
państwie czarnej większości.

1966 – 9 IV 1989

Wojna w Namibii (udział wojsk Angoli i Kuby po
stronie partyzantów SWAPO przeciwko wojskom
RPA) – konflikt zakończył się trójstronnym
porozumieniem RPA-Kuba-Angola i uzyskaniem
niepodległości przez Namibię w 1990 r.

PROBLEMY POLITYCZNE WSPÓŁCZESNEGO ŚWIATA –

KONFLIKTY ZBROJNE

WAŻNIEJSZE KONFLIKTY ZBROJNE PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ

5 VI – 10 VI 1967

Wojna sześciodniowa Izraela z krajami arabskimi
(z Egiptem, Syrią, Jordanią i Irakiem) –
zakończona zajęciem przez Izrael Zachodniej
Jerozolimy, Strefy Gazy, Zachodniego Brzegu
Jordanu i Półwyspu Synaj.

7 VII 1967 – 15 VIII 1970

Wojna domowa w Nigerii (secesja Biafry) – wojna
miedzy nigeryjską armią federalną a
secesjonistami zakończona upadkiem Biafry.

20 VIII – 21 VIII 1968

Interwencja wojskowa Układu Warszawskiego w
Czechosłowacji. W interwencji uczestniczyły
wojska 5 państw – Bułgarii, NRD, Polski, Węgier
i ZSRR.

1968 – 1987

Wojna domowa w Czadzie (udział wojsk Francji
po stronie wojsk rządowych przeciwko
wspieranym przez Libię muzułmańskim
plemionom w Tibesti) – intensywne walki trwały
w latach 1969-1972, 1977-1979 i 1984-1985.
wojna zakończyła się wyparciem wojsk libijskich
z północnego Czadu i pokonaniem plemion
muzułmańskich w Tibesti.

14 VII – 18 VII 1969

Wojna futbolowa między Salwadorem i
Hondurasem – pretekstem wojny była rywalizacja
narodowych drużyn piłkarskich. Rzeczywistym
zaś powodem wojny była emigracja zarobkowa
mieszkańców Hondurasu do Salwadoru. Konflikt
został przerwany – żadne z państw nie odniosło
sukcesu politycznego i militarnego.

26 XI – 4 XII 1969

Starcia zbrojne między Jemenem Południowym i
Arabią Saudyjską w rejonie oazy AL- Wadija
(rejon sporny między obu państwami – 22 III 1973
r. doszło do kolejnego incydentu), nie przeniosły
rozstrzygnięcia.

21 II – 22 II 1970

Walki graniczne miedzy Wenezuelą i Gujaną w
rejonie wyspy Ankoko.

1971 – 11 XII 1975

Walki w sułtanacie Omanu (prowincja Dofar) –
wojska brytyjskie pomagały sułtanowi Kabusowi
w walkach przeciwko lewicowej partyzantce,
wspieranej przez Iran.

PROBLEMY POLITYCZNE WSPÓŁCZESNEGO ŚWIATA –

KONFLIKTY ZBROJNE

WAŻNIEJSZE KONFLIKTY ZBROJNE PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ

3 XII – 17 XII 1971

Wojna indyjsko-pakistańska w Pakistanie
Wschodnim zakończona zwycięstwem Indii i
utworzeniem państwa Bangladesz.

17 IX – 3 X 1972

Konflikt tanzańsko-ugandyjski, Tanzania popierała
obalonego przez Idy Amina prezydenta Ugandy
Miltona Obote. Kolejne walki toczyły się w latach
1978-1979 (wojska Tanzanii doprowadziły do
odsunięcia od władzy Idy Amina).

6 X – 22 X 1973

Wojna arabsko-izraelska (Yom Kippur),
zakończona odparciem przez Izrael wojsk egipsko-
jordańsko-syryjskich.

20 VII – 22 VII 1974

Inwazja Turcji na Cypr – Grecy cypryjscy,
inspirowani przez rządzącą w Grecji juntę
wojskową, dokonali zamachu stanu i podjęli próbę
przyłączenia Cypru do Grecji. W odpowiedzi
Turcja wysłała wojska, które podjęły walkę z
Grekami w obronie ludności tureckiej i zajęły
północną część Cypru – od tego czasu wyspa jest
podzielona.

XII 1974 – 26 V 1991

Wojna domowa w Erytrei (Etiopia) – wojska
państw arabskich (min. Irak, Jemen Południowy,
Syria) udzieliły poparcia partyzantom Erytrei
walczącym z wojskami etiopskimi o
niepodległość. Wojna zakończyła się sukcesem
partyzantów i uznaniem przez Etiopię
niepodległości Erytrei w 1993 r.

14 XII – 26 XII 1974

Konflikt graniczny miedzy Mali i Górną Woltą.

1975 - 22 V 1991

Wojna domowa w Libanie między uchodźcami
palestyńskimi a chrześcijańską Falangą. Walki
toczyły się z udziałem wojsk syryjskich
wspierających Palestyńczyków i okresowo wojsk
izraelskich (przeciwko Palestyńczykom). Wojna
zakończyła się podpisaniem układu o współpracy
między Syrią i Libanem (Liban znalazł się
faktycznie pod kontrolą Syrii).

PROBLEMY POLITYCZNE WSPÓŁCZESNEGO ŚWIATA –

KONFLIKTY ZBROJNE

WAŻNIEJSZE KONFLIKTY ZBROJNE PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ

VIII 1975- 31 V 1991

Wojna domowa w Angoli – po stronie
partyzantów UNITA walczyły wojska RPA, po
stronie marksistowskiego rządu wojska kubańskie.
W 1988 r. walki zostały przerwane – 22 grudnia
1988 r. zawarto trójstronne porozumieniu o
wycofaniu wojsk Kuby z Angoli. 31 V 1991 r.
obie strony, partyzanci i rząd zawarły pokój.

7 XII 1975

Zajęcie przez Indonezję Timoru Wschodniego
(portugalska kolonia) – od 17 VII 1976 r. Timor
stał się oficjalnie częścią Indonezji.

27 I 1976 – VIII 1979

Walki na Saharze Zachodniej (była kolonia
hiszpańska) między wojskami marokańskimi a
partyzantami Frontu Polisario wspieranymi przez
wojska algierskie. Następnie do wojny włączyła
się Mauretania wspierana przez Francję, w 1979 r.
Mauretania wycofała swoje wojska z Sahary
Zachodniej. W latach 1984-1985 doszło do
kolejnych walk wojsk marokańskich z
partyzantami.

1976 – 4 X 1992

Wojna domowa w Mozambiku między rządzącym
Frontem Wyzwolenia Mozambiku FRELIMO a
opozycyjnym Narodowym Ruchem Oporu
RENAMO zakończona podpisaniem porozumienia
i demobilizacją walczących stron (pod kontrolą
ONZ).

8 IV 1977 – 12 X 1979

Walki w Zairze – wojska marokańskie popierane
przez Francję i Belgię wspierały rząd Zairu w
walce z partyzantami wspomaganymi przez
wojska kubańskie i angolskie.

19 VII – 24 VII 1977

Starcia graniczne między Egiptem i Libią
(walczące państwa wzajemnie się oskarżały o
przygotowaniu spisku przeciw rządowi drugiej
strony).

23VI 1977 – 14 III 1978

Konflikt etiopsko-somalijski – walki wojsk
etiopskich, wspieranych przez oddziały kubańskie
z wojskami somalijskimi o etiopską prowincję
Ogaden (Somalia popierała miejscową partyzantkę
dążącą do autonomii). Konflikt zakończył się
wyparciem armii somalijskiej z Ogadenu.

PROBLEMY POLITYCZNE WSPÓŁCZESNEGO ŚWIATA –

KONFLIKTY ZBROJNE

WAŻNIEJSZE KONFLIKTY ZBROJNE PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ

9 IX 1978 – 17 VIII 1979 Wojna domowa w Nikaragui między wojskami

rządowymi dyktatora G. Somozy a lewicową
partyzantką Frontu Wyzwolenia Narodowego im.
Sandino, popieraną przez Kubę i ZSRR. Wojna
zakończyła się obaleniem Somozy i przejęciem
władzy przez sandinistów. W latach 1979-1990 w
Nikaragui trwały walki między wojskami
sandinistowskimi a prawicową partyzantką
„contras”, wspieraną przez USA. Walki zakończyły
się zawieszeniem broni i wolnymi wyborami.

XII 1978 – II 1983

Interwencja wojsk wietnamskich w Kambodży
mająca na celu pokonanie reżimu Czerwonych
Khmerów, wspieranych do 1980 r. przez wojska
chińskie. Dyktatura Czerwonych Khmerów została
obalona, w państwie powołano rząd socjalistyczny
zależny od Wietnamu. Wojska wietnamskie
wycofały się z Kambodży w 1990 r.

1978 – 1980

Starcia graniczne między Chinami i Wietnamem,
spowodowane wietnamską interwencją w
Kambodży. Od 17 II do 16 III 1979 r. starcia
przerodziły się w regularne walki. Zakończenie walk
nie doprowadziło do rozwiązania problemów
chińsko-wietnamskich.

25 XII 1979 – 15 II 1989

Interwencja wojskowa ZSRR w Afganistanie –
zakończona niepowodzeniem i wycofaniem wojsk
radzieckich z Afganistanu. Po wycofaniu się Rosjan
doszło do wojny domowej między przywódcami
poszczególnych ugrupowań partyzanckich i objęcia
władzy w państwie przez talibów.

22 IX 1980 – 20 VIII
1988

Wojna iracko-irańska o dominację w świecie islamu.
Wojna zakończyła się zawieszeniem broni i
rozpoczęciem negocjacji pokojowych (żadna ze
stron nie była w stanie odnieść decydującego
sukcesu militarnego.

13 I 1981 – 16 I 1992

Wojna domowa w Salwadorze między prawicowym
rządem popieranym przez USA a lewicową
partyzantką wspieraną przez Kubę. Wojna została
zakończona pokojowym porozumieniem przy
pomocy mediatorów ONZ.

PROBLEMY POLITYCZNE WSPÓŁCZESNEGO ŚWIATA –

KONFLIKTY ZBROJNE

WAŻNIEJSZE KONFLIKTY ZBROJNE PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ

2 IV – 11 VII 1982

Wojna między Wielką Brytanią i Argentyną o
Falklandy zakończona zwycięstwem Wielkiej
Brytanii.

9 XII 1982 – III 1983

Rajdy wojsk RPA na Lesotho w odwecie za pomoc
udzielaną partyzantom Afrykańskiego Kongresu
Narodowego w RPA.

25 X – 2 XI 1983

Interwencja USA i 6 państw karaibskich na
Grenadzie – obalenie popieranej przez Kubę
marksistowskiej Wojskowej Rady Rewolucyjnej.

VII 1983 - nadal

Wojna domowa w Sri Lance między Syngalezami
i Tamilami. Od X 1987 do 31 III 1990 r. w Sri
Lance interweniowały wojska indyjskie w celu
spacyfikowania walk – bez powodzenia.

25 XII 1985

Starcia graniczne miedzy wojskami Mali i Burkina
Faso.

14 IV – 15 IV 1986

Naloty lotnictwa USA na Libię (obiekty
wojskowe) w odwecie za wspieranie przez
Kadafiego międzynarodowego terroryzmu.

XII 1987

Walki graniczne między Kenią I Ugandą.

9 XII 1987 – 13 IX 1993

Powstanie palestyńskie (intifada) przeciwko
Izraelowi w Strefie Gazy – zakończone
podpisaniem porozumienia palestyńsko-
izraelskiego o utworzeniu Autonomii
Palestyńskiej.

20 XII 1989

Zbrojna interwencja USA w Panamie – usunięcie
reżimu gen. Manuela Noriegi zamieszanego w
afery narkotykowe (przemyt dużych ilości
narkotyków do USA).

28 II 1988 – 12V 1994

Konflikt między Armenią i Azerbejdżanem o
Górny Karabach. W wyniku wojny sporne
terytorium zostało zajęte przez Ormian, podpisano
wprawdzie rozejm, ale status Górnego Karabachu
dalej nie jest rozstrzygnięty.

1989-1997

Wojna domowa w Liberii - walka o władzę z
dyktaturą Samuela Doe.

PROBLEMY POLITYCZNE WSPÓŁCZESNEGO ŚWIATA –

KONFLIKTY ZBROJNE

WAŻNIEJSZE KONFLIKTY ZBROJNE PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ

2 VIII 1990 – 25/26 II 1991 Inwazja Iraku na Kuwejt i wojna w Zatoce

Perskiej – 2 VIII 1990 r. wojska irackie
zaatakowały i zajęły Kuwejt. Następnie siły
sprzymierzone (głównie USA, Wielka Brytania,
Francja, Australia, Egipt) zgodnie z rezolucją ONZ
dokonały ataku z powietrza. W nocy z 23/24 II
1991 r. rozpoczęła się ofensywa lądowa
zakończona pokonaniem Iraku i wyzwoleniem
Kuwejtu.

1991 - nadal

Wojna domowa w Sierra Leone.

25 VI – 8 VII 1991

Wojna w Słowenii – walki Słoweńców z armią
jugosłowiańską zakończone uznaniem
niepodległości Słowenii.

25 VI 1991 – 21 II 1992

Wojna w Chorwacji – walki Chorwatów z Serbami
zakończone utrzymaniem niepodległości przez
Chorwację.

X 1991 – VI 1992

Zbrojny konflikt w Mołdawii miedzy ludnością
rosyjskojęzyczną a Rumunami o tzw. Naddniestrze
z udziałem armii rosyjskiej i ochotników z
Ukrainy. Wojna zakończyła się zawieszeniem
broni i rozgraniczeniem walczących stron przez
jednostki pokojowe z Rosji i Ukrainy.

1 III 1992 – 14 XII1995

Wojna w Bośni i Hercegowinie – Serbowie
zaatakowali Bośnię i Hercegowinę, po ogłoszeniu
przez nią niepodległości. Wojna zakończyła się po
interwencji NATO uznaniem niepodległości Bośni
i Hercegowiny.

X 1993

Wojna domowa w Burundi – walki między Hutu i
Tutsi.

7 IV 1994

Początek rzezi w Ruandzie – walki między Hutu i
Tutsi.

1994

Wojna domowa w Jemenie – Jemen Południowy
chciał się odłączyć od Jemenu Północnego (od
1990 r. oba państwa były zjednoczone). Secesja
się nie udała na skutek przegranej Jemenu
Południowego.

PROBLEMY POLITYCZNE WSPÓŁCZESNEGO ŚWIATA –

KONFLIKTY ZBROJNE

WAŻNIEJSZE KONFLIKTY ZBROJNE PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ

11 XII 1994 – 32 VIII 1996 I wojna w Czeczenii – konflikt rosyjsko-

czeczeński (Czeczenia chciała uzyskać
niepodległość) zakończony podpisaniem
porozumienia o odroczeniu rokowań o statusie
Czeczenii do 2001 r. W praktyce oznaczało to
dosyć dużą samodzielność Czeczenii przez kilka
następnych lat.

9 I – 28 II 1995

Starcia zbrojne w północno-zachodniej części
Amazonii (spór graniczny) miedzy Peru i
Ekwadorem, zakończone porozumieniem w
Montevideo dotyczącym zakończenia walk.

6 V 1998 – 18 VI 2000

Wojna erytrejsko-etiopska – przyczynami były
spory graniczne i trudna sytuacja gospodarcza obu
państw. Wojna zakończyła się wygraną Etiopii i
podpisaniem porozumienia o wycofaniu wojsk.

24 III – 10 VI 1999

Interwencja NATO przeciw Jugosławii
zakończona wycofaniem wojsk Jugosławii z
Kosowa.

7 VIII 1999

II wojna w Czeczenii i wojna Dagestanie.

7 X 2001

Wojna w Afganistanie – interwencja wojsk
amerykańskich i brytyjskich mająca na celu
zniszczenie baz Al Kaidy i obalenie rządu talibów.
W Afganistanie powołano nowy rząd H Karzaja,
ale walki trwają nadal.

20 III 2003

Wojna w Iraku.

PROBLEMY POLITYCZNE WSPÓŁCZESNEGO ŚWIATA –

KONFLIKTY ZBROJNE

WAŻNIEJSZE KONFLIKTY ZBROJNE PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ