Wykład 8 Produkcja i koszty.

Przedsiębiorstwo na rynku 

konkurencji doskonałej

• Krzywe jednakowego produktu

• Krzywe jednakowego produktu

• ŚcieŜka wzrostu produkcji

• Rynek konkurencyjny

• Analiza przychodów 

• Zyski przedsiębiorstwa 

10

15

Krzywa produktu całkowitego

f

e

c

d

TP

AP=TP/V 
MP = 

∆∆∆∆

TP/ 

∆∆∆∆

V

W punkcie C

0

2

b

1

3

4

5

5

a

W punkcie C
AP=MP

Krzywe jednakowego produktu 

Krzywe jednakowego produktu pokazują 
wszystkie moŜliwe z  technologicznego punktu 
widzenia kombinacje pracy i kapitału, które mogą 
być wykorzystane do wyprodukowania danego 
poziomu produktu (zbiór metod wytwarzania).

Nachylenie krzywych jednakowego produktu  
znane jako krańcowa stopa substytucji, zaleŜy od 
stosunku produkcyjności krańcowych: 

K

a

p

it

a

ł

stosunku produkcyjności krańcowych: 

MRS = 

∆∆∆∆

K/ 

∆∆∆∆

L= MP

L

/ MP

C

Praca

K

a

p

it

a

ł

Q

1

Q

2

Q

3

Krzywe jednakowego kosztu

Krzywe jednakowego kosztu 
pokazują wszystkie 
kombinacje pracy i kapitału 
które oznaczają taki sam 
poziom kosztów całkowitych

poziom kosztów całkowitych

Praca

TC

1

TC

2

TC

3

Ś

cieŜka wzrostu 

produktu przedsiębiorstwa 

Rodzina krzywych  
jednakowego produktu i 
jednakowego kosztu 
generuje długookresową 
ś

cieŜkę ekspansji firmy

ś

cieŜkę ekspansji firmy

Ś

cieŜka  ekspansji 

pokazuje związki między 
produkcją a kosztami  w 
długim okresie

praca

TC

1

TC

2

TC

3

Struktura rynku

WaŜne cechy rynku, takie jak:

• liczba przedsiębiorstw

• zróŜnicowanie produktu  

• zróŜnicowanie produktu  

• łatwość wejścia i wyjścia

• moŜliwość wpływu na cenę

• formy konkurencji

Rynek konkurencyjny

Struktura rynkowa którą charakteryzują:

• duŜa liczba w pełni poinformowanych 

kupujących i sprzedających (zatomizowany 
rynek)

rynek)

• homogeniczny produkt (doskonałe 

substytuty)

• cena ustalana przez rynek

• swoboda wejścia na rynek i wyjścia w 

długim okresie

Cenobiorca

• Sprzedający (ale takŜe kupujący) który 

dostosowuje się do ceny, ustalanej przez 
rynek i którego działania mają niewielki 
wpływ na cenę rynkową

Krzywa popytu przedsiębiorstwa 

w konkurencji doskonałej

P

S

D

P

Ilość rynkowa

Ilość indywidualna

d

Przychody (utargi) przedsiębiorstwa 

doskonale konkurencyjnego

• Całkowite:

• TR(U

c

)=p

.

q

• przeciętne:

• przeciętne:

• AR(U

p

)= TR/q = p

• krańcowe:

• MR(U

k

)= 

∆

TR/

∆

q =p

MR=AR=P=d

Przychód całkowity przedsiębiorstwa 

w konkurencji doskonałej   

TR

Przychód całkowity

Q

Przychód całkowity
jest iloczynem ceny 
i wielkości sprzedaŜy:

TR=q

.

P

Przychody krańcowe

• Zmiana przychodów całkowitych  

spowodowana zmianą wielkości sprzedaŜy o 
jedną jednostkę; 

MR = 

∆∆∆∆

TR/

∆∆∆∆

Q

MR = 

∆∆∆∆

TR/

∆∆∆∆

Q

• na rynku doskonale konkurencyjnym 

przychód krańcowy

jest  równy 

cenie

MR = P

Przychód krańcowy przedsiębiorstwa 

w konkurencji doskonałej   

TR

Przychód krańcowy

Q

Przychód krańcowy
dla  firmy, która jest 
cenobiorcą jest równy 
cenie :

MR=AR=P

Zyski przedsiębiorstwa

• Całkowite:

• TR(U

c

) – TC = (P-ATC)Q

• przeciętne:

• przeciętne:

• AR(U

p

)- ATC

• krańcowe:

• MR(U

k

)-MC= 

∆

Z/

∆

q 

Złota reguła największego zysku:

(wyrównanie wielkości krańcowych)

Przedsiębiorstwa maksymalizują zysk (lub
minimalizują straty) gdy wielkość produkcji
określana jest przez zrównanie kosztów
krańcowych z przychodami krańcowymi

krańcowych z przychodami krańcowymi

MR=MC

Zysk przedsiębiorstwa na rynku 

konkurencyjnym

K,U

TR

TC

Dla wielkości 
produkcji 

q*

zysk

Z

Q

Q

przedsiębiorstwa 
jest maksymalny

q* 

q*

Strata

Strata

0

Zysk przedsiębiorstwa w krótkim okresie

P

MC

Ilość

AR=d=MR

Q

*

Q

2

Q

1

Równowaga przedsiębiorstwa w krótkim 

okresie

P

ATC

MC

Ilość

Zysk maksymalny

AR=d=MR

Q

*

Minimalizacja strat -krótki okres

P

ATC

MC

Ilość

d

Minimalna strata

AVC

q

*

Zamknięcie firmy - krótki okres

P

ATC

MC

AVC

Ilość

d

Minimalna strata

AVC

Punkt zamknięcia firmy

p = AVC

Krótkookresowa krzywa podaŜy 

przedsiębiorstwa

• Krzywa która pokazuje ilość produktu, jaką
przedsiębiorstwo chce wytwarzać po kaŜdej 

cenie

• w krótkim okresie powtarza kształt  krzywej 

• w krótkim okresie powtarza kształt  krzywej 

kosztów krańcowych powyŜej punktu ich 
przecięcia z krzywą kosztów przeciętnych 
zmiennych (

minimum AVC

) czyli tzw 

punktu zamknięcia przedsiębiorstwa

Krótkookresowa krzywa podaŜy 

przedsiębiorstwa

P

AC

MC

AVC

p

Ilość

AVC

Krótkookresowa krzywa

podaŜy firmy to krzywa

MC powyŜej punktu A

A

p

1

p

2

p

3

p

4

p

5

Zsumowane krzywe indywidualnej 

podaŜy tworzą rynkową krzywą podaŜy 

w krótkim okresie

P

S

1

P

P

S

2

S

2

+S

2 

= S

Q

1

Q

2

Q

Krótkookresowa krzywa podaŜy 

gałęzi

• Krzywa, która pokazuje ilości, które 

wszystkie przedsiębiorstwa z danej gałęzi 

wszystkie przedsiębiorstwa z danej gałęzi 
chcą wytwarzać po kaŜdej cenie w krótkim 
okresie; pozioma suma ilości oferowanej 
przez wszystkie przedsiębiorstwa 

Zaprzestanie działalności a 

zamkniecie firmy a 

• Czasowe zaprzestanie produkcji

– TR < VC
– TR/Q < VC/Q = P< AVC

– TR/Q < VC/Q = P< AVC

• Zamknięcie firmy, opuszczenie rynku

– TR < TC
– TR/Q < TC/Q = P < ATC

Długookresowa krzywa podaŜy 

przedsiębiorstwa

P

MC

LAC

p

4

Ilość

Długookresowa krzywa

podaŜy firmy to krzywa

MC powyŜej punktu B

B

p

1

p

2

p

3

Długookresowa krzywa podaŜy 

przedsiębiorstwa

• Krzywa która pokazuje ilość produktu, jaką
przedsiębiorstwo chce wytwarzać po kaŜdej 

cenie

• w długim okresie powtarza kształt 

• w długim okresie powtarza kształt 

długookresowej krzywej kosztów krańcowych 
powyŜej punktu ich przecięcia z krzywą 
długookresowych kosztów przeciętnych 
całkowitych (

minimum ATC

; 

cena 

p

2

jest 

tzw.

ceną wejścia

)

Długookresowa krzywa  podaŜy 

gałęzi

Krzywa pokazująca relacje między ceną a ilością

produkcji w długim okresie: zagregowana wielkość

produkcji przedsiębiorstw faktycznie działających

w danej gałęzi

– przebiega 

poziomo

gdy wszystkie działające w gałęzi mają 

identyczne krzywe kosztów, 

– ma nachylenie dodatnie(

jest rosnąca

) gdy zbiorowe 

zwiększenie produkcji powoduje wzrost kosztów i cen, 

– ma nachylenie ujemne (

jest malejąca

) gdy zbiorowe 

zmniejszenie produkcji powoduje zmniejszenie kosztów i cen

Zsumowane krzywe indywidualnej 

podaŜy tworzą rynkową krzywą podaŜy 

w długim okresie 

P

S

1

P

P

S

2

S

2

+S

2 

= S

Q

1

Q

2

Q

Krzywe podaŜy podaŜy - przypadki 

szczególne 

P

P

P

S

2

identyczne krzywe

kosztów

Koszty rosną wraz ze

wzrostem produkcji

Koszty maleją wraz ze

wzrostem produkcji

Q

1

S

1

Q

2

Q

3

S

3

kosztów

Krotkookresowe dostosowania do 

wzrostu popytu

P

S

D

P

ATC

MC

LAC

D’

Zysk

S’

∆

p

Ilość rynkowa

Ilość indywidualna

d=p

Zysk

S*

S’

∆

q

∆

p

Długookresowe dostosowania do 

wzrostu popytu

P

S

D

P

ATC

MC

LAC

D’

Zysk

S’

∆

p

Ilość rynkowa

Ilość indywidualna

d=p

Zysk

S*

S’

∆

q

∆

p

Długookresowe dostosowania do 

spadku popytu

P

S

D

P

ATC

MC

LAC

S’

Ilość rynkowa

Ilość indywidualna

d=p

D’

Strata

S*

∆

q

∆

p

∆

q

Równowaga przedsiębiorstwa w 

długim okresie

P

S

D

P

LRAC

ATC

MC

Ilość rynkowa

Ilość indywidualna

d

Q

*

Skuteczność konkurencji

• Skuteczność rynku konkurencyjnego 

wyraŜa się w zmuszaniu producentów do 
wyrównywania MC z MR 

wyrównywania MC z MR 
w minimum AC

• Zapewnia optymalną alokację czynników 

wytwórczych

Efektywność konkurencji jako  

metody alokacji  czynników   

wytwórczych

• prowadzi do minimalizacji kosztów 

wytwarzania

wytwarzania

• prowadzi do wyrównania korzyści 

krańcowych z kosztami krańcowymi

• doprowadza do wyrównania nadwyŜki 

producenta i konsumenta