Prawo pracy dla rodzicow 2013 2014(1)

ISSN 1

34-5695 INDEKS 33

1783

PORADNIK

GAZETY PRAWNEJ

UKAZUJE SIĘ OD 1995 ROKU

NR 28 (794) 23 lipca – 5 sierpnia 2013 r. | cena 16,90 zł (w tym 5% VAT)

pgp@infor.pl, www.pgp.infor.pl

DZIŚ:

Komu przysługuje
urlop rodzicielski

W NASTĘPNYM NUMERZE:

Jaką strategię finansowania

przyjąć podczas kryzysu

Temat na zamówienie

PIT-8C – przychody
z innych źródeł

str. 44

ISSN 1

34-5695

Prawo pracy
dla rodziców
– zmiany

Czy zwiększył się wymiar urlopu macierzyńskiego

str. 6

Jaka jest treść wniosku
o udzielenie urlopu adopcyjnego

str. 24

Kiedy przysługuje niższy zasiłek macierzyński

str. 36

INFORLEX.PL

KSIĘGOWOŚĆ I KADRY

Wypełnij krótki formularz i odbierz

14 DNI BEZPŁATNEGO DOSTĘPU

do pełnej wersji

Nowe urlopy macierzyńskie i rodzicielskie – jakie nowe obowiązki dla pracodawców?

Zwolnienia od pracy – komu, w jakim wymiarze i kto za nie płaci?

Zmiany w VAT obowiązujące od 1 kwietnia 2013 r. – jak sobie z nimi radzić?

Jak uniknąć pułapek w działalności gospodarczej?

Podróże służbowe na nowych zasadach – jak je rozliczać?

Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziesz w INFORLEX.PL Księgowość i Kadry. W ramach
bezpłatnego dostępu przysługuje możliwość zadania pytania Ekspertom INFORLEX.PL

www.inforlex.pl/ksiegowoscikadry

P R O

ZA DARMO

CAŁKOWICIE

Wejdź i korzystaj:

Największy zbiór

porad z wybranych

czasopism

INFOR PL SA oraz

z Gazety Prawnej

Codziennie
aktualizowana
baza wiedzy
z zakresu podatków,
rachunkowości
i prawa

Prosta i szybka
wyszukiwarka

Eksperci na telefon

Spis treści

Poradnik Gazety Prawnej nr 28 (794) | 3

23 lipca – 5 sierpnia 2013

INDEKS

ciężarna pracownica

decyzja o odroczeniu

dopuszczenie do pracy

obowiązek szkolny

obowiązek złożenia wniosku

odmowa pracodawcy

odmowa udzielenia urlopu

odpowiedzialność materialna

opieka matki

opieka szpitalna

osobista opieka nad dzieckiem

pisemny wniosek

pobyt w szpitalu

podjęcie pracy

podpis elektroniczny

podział urlopu

poród mnogi

przeszkody prawne

przyjęcie na wychowanie

rezygnacja z urlopu

rodzice 6

rodzina zastępcza

stawienie się w pracy

termin rozpoczęcia urlopu

termin zakończenia urlopu

termin złożenia wniosku

urlop adopcyjny

urlop macierzyński

wniosek o urlop

wniosek pracownika

wykonywanie pracy

wykorzystanie urlopu

wymiar czasu pracy

wymiar urlopu

wyższy wymiar urlopu

zasady wykorzystania urlopu

zasiłek macierzyński

zaświadczenie lekarskie

zaświadczenie pracodawcy

zgon dziecka

zgon pracownicy

złożenie wniosku

PRAWO PRACY DLA RODZICÓW – ZMIANY

1. Osoby objęte nowelizacją

2. Podstawowy urlop macierzyński

2.1. Wymiar urlopu macierzyńskiego bez zmian

2.2. Urlop macierzyński przed porodem

2.3. Uprawnienia osób korzystających z urlopu macierzyńskiego

2.4. Termin udzielenia urlopu macierzyńskiego

3. Dodatkowy urlop macierzyński

3.1. Wydłużenie wymiaru dodatkowego urlopu macierzyńskiego

3.2. Dodatkowy urlop macierzyński w dwóch częściach

3.3. Wniosek o dodatkowy urlop macierzyński z 14-dniowym wyprzedzeniem

3.4. Wniosek o udzielenie dodatkowego urlopu macierzyńskiego

3.5. Łączenie dodatkowego urlopu macierzyńskiego z wykonywaniem pracy

4. Urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego i dodatkowy urlop na warunkach

urlopu macierzyńskiego

4.1. Osoby uprawnione do tzw. urlopu adopcyjnego

4.2. Wymiar urlopu adopcyjnego

4.3. Urlop adopcyjny na starsze dziecko – 9 tygodni

4.4. Zmiany w zakresie dodatkowego urlopu na warunkach

urlopu macierzyńskiego (tzw. dodatkowego urlopu adopcyjnego)

5. Urlop rodzicielski

5.1. Sposób wykorzystania urlopu rodzicielskiego

5.2. Urlop rodzicielski maksymalnie w trzech częściach

5.3. Wniosek o urlop rodzicielski

5.4. Łączenie urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy

6. Dodatkowy urlop macierzyński i urlop rodzicielski udzielane na jeden wniosek

6.1. Wniosek o urlopy

6.2. Możliwość rezygnacji z urlopów lub ich części

7. Urlop ojcowski

8. Zmiany w zasiłkach macierzyńskich

8.1. Prawo do zasiłku macierzyńskiego

8.2. Urlop rodzicielski i zasiłek macierzyński za okres tego urlopu

8.3. Łączenie wykorzystywania dodatkowego urlopu macierzyńskiego

i urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy

8.4. Wysokość zasiłku macierzyńskiego

8.5. Wymiar zasiłku macierzyńskiego z tytułu urodzenia dziecka w czasie

urlopu wychowawczego

8.6. Zmiana w przepisach ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych

9. Zmiany w przepisach dla funkcjonariuszy służb mundurowych

10. Dostosowanie innych przepisów do nowych regulacji

NASZE RADY

TEMAT NA ZAMÓWIENIE – PIT-8C – PRZYCHODY Z INNYCH ŹRÓDEŁ

KALENDARIUM 48
WSKAŹNIKI 49

Prawo pracy

dla rodziców

– zmiany

Zapowiedzi

4 | www.pgp.infor.pl

Więcej w „Poradniku Gazety Prawnej” nr 29–30

Już 6 sierpnia 2013 r. przeczytasz o rachunkowości

Finanse w małej
i średniej firmie

Trudne, kryzysowe czasy wyma-

gają sprawdzonych rozwiązań przy
prowadzeniu firmy. Truizmem jest
twierdzenie, że aby zachować dobrą
kondycję finansową przedsiębior-
stwa, nie można dopuszczać do za-
ległości w płatnościach. Wdrożenie
i przestrzeganie procedur dotyczą-
cych rozrachunków z kontrahentami
pozwala zarządzającym finansami
firmy na bieżące śledzenie terminów
płatności. Umożliwi także szybkie
podjęcie kroków zmierzających do
wyegzekwowania należności. Nie-
zwykle ważnym zadaniem przewidu-
jącego menedżera jest zapewnienie
bezpieczeństwa finansowego firmy.
Z tego powodu należy wybrać takie
strategie finansowania przedsię-
biorstw, których zastosowanie zabez-
pieczy ich działalność podstawową
przed negatywnym wpływem kry-
zysowych warunków gospodarowa-
nia. W praktyce wymienia się dwie
podstawowe strategie finansowania
przedsiębiorstw – konserwatywną
i agresywną. Omawiamy je bliżej
w kolejnym numerze PGP.

Zysk księgowy
a zysk ekonomiczny

Zysk operacyjny powstaje, gdy

przychody są większe od kosztów
operacyjnych. Osiągnięcie zysku
operacyjnego nie musi oznaczać

jednak, że przedsiębiorstwo zdołało
pokryć wszystkie koszty związane
z prowadzoną działalnością, w obli-
czeniach nie uwzględniono bowiem
kosztów związanych z zapewnieniem
odpowiedniego wynagrodzenia in-
westorom udostępniającym kapitał.
Zgodnie z zasadami rachunkowo-
ści, w sprawozdaniu finansowym są
ujmowane odsetki reprezentujące
wyłącznie koszt kapitału obcego.
Miarami wyniku finansowego, które
uwzględniają koszt zarówno kapita-
łu obcego, jak i własnego, są: dochód
rezydualny (residual income) i wywo-
dząca się z niego ekonomiczna war-
tość dodana – EVA (Economic Value
Added).

Systemy
informatyczne
dla biznesu

Wdrożenie i eksploatacja sys-

temów informatycznych biznesu,
w tym szczególnie rachunkowości,
stanowią ogromne wyzwanie dla
przedsiębiorców. Jest to złożony
proces, który wymaga doświad-
czenia: jak skutecznie negocjować
umowy, jak efektywnie wdrożyć
wybrany system, żeby uniknąć puła-
pek związanych z wyborem nowego
systemu informatycznego. Prawi-
dłowe zorganizowanie formalnych
relacji między dostawcą i odbiorcą
systemu informatycznego wspoma-
gającego prowadzenie biznesu ma
olbrzymie znaczenie dla satysfak-

cjonującej obie strony długotermi-
nowej współpracy. Wymiana dużego
i złożonego systemu informatyczne-
go jest przedsięwzięciem zazwyczaj
skomplikowanym, kosztownym i ry-
zykownym. Dlatego częstą praktyką
jest „przymusowe” kontynuowanie
przez długie lata współpracy między
dostawcą systemu informatycznego
i podmiotem korzystającym z syste-
mu. Dostawca i użytkownik systemu
są od siebie wzajemnie uzależnieni,
a ich sukces biznesowy w dużym
stopniu zależy od prawidłowo skon-
struowanej umowy, określającej ich
podstawowe relacje w zakresie usług
informatycznych.

Już wkrótce

Handel w Internecie
NR 31 20–26 sierpnia 2013 r.

Świadczenia finansowane z zfśs
NR 32 27 sierpnia – 2 września 2013 r.

Czas pracy po zmianach
NR 33 3–9 września 2013 r.

W poprzednich numerach

Najem w działalności gospodarczej
NR 25 2–5 lipca 2013 r.

Rozliczanie wynagrodzeń za czas choroby
i zasiłków chorobowych – cz. 1
NR 26 9–15 lipca 2013 r.

Rozliczanie wynagrodzeń za czas choroby
i zasiłków chorobowych – cz. 2
NR 27 16–22 lipca 2013 r.

WYŚLIJ PYTANIE

pgp@infor.pl

Poradnik Gazety Prawnej nr 28 (794) | 5

23 lipca – 5 sierpnia 2013

BOŻENA LENART, MAŁGORZATA PODGÓRSKA, ALDONA SALAMON

17 czerwca 2013 r. weszła w życie nowelizacja Kodeksu pracy dokonana

ustawą z 28 maja 2013 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektó-
rych innych ustaw (Dz.U. z 2013 r., poz. 675). Nowelizacja ta wprowadzi-
ła m.in. zmiany w zakresie korzystania z urlopów macierzyńskich, wydłu-
żyła dodatkowe urlopy macierzyńskie, dodatkowe urlopy na warunkach
macierzyńskiego oraz ustaliła nowy urlop rodzicielski.

W zakresie podstawowego urlopu macierzyńskiego nowelizacja umoż-

liwiła pracownicy wykorzystanie przed porodem maksymalnie 6 tygodni
tego urlopu. Jeśli chodzi o dodatkowy urlop macierzyński, to zwiększył
się jego wymiar do 6 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka
przy jednym porodzie i do 8 tygodni w przypadku porodu mnogiego.

Nowy urlop rodzicielski przysługuje pracownikowi, który wykorzystał

pełny wymiar urlopu macierzyńskiego i urlopu na warunkach urlopu ma-
cierzyńskiego. Wymiar urlopu rodzicielskiego wynosi do 26 tygodni.

Znowelizowane zostały również przepisy dotyczące urlopu wychowaw-

czego: pracownicy mogą skorzystać z tego urlopu do ukończenia przez
dziecko 5. roku życia.

Nowelizacja zmieniła także ustawę z 25 czerwca 1999 r. o świadcze-

niach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macie-
rzyństwa (t.j. Dz.U. z 2010 r. nr 77, poz. 512 z późn. zm.). Obecnie zasiłek
macierzyński przysługuje również za okres urlopu rodzicielskiego.

Stan prawny na 17 czerwca 2013 r.

Prawo pracy
dla rodziców
– zmiany

Prawo pracy dla rodziców – zmiany

6 | www.pgp.infor.pl

Prawo pracy dla rodziców

– zmiany

Od 17 czerwca 2013 r. pracodawca musi
udzielić pracownikowi rocznego płatne-
go urlopu macierzyńskiego. Warunkiem
tego jest złożenie wniosku o urlop w ta-
kim wymiarze. Na urlop ten składają się:
podstawowy urlop macierzyński, dodat-
kowy urlop macierzyński i nowy rodzaj
urlopu, tj. urlop rodzicielski. Zmiany te
wprowadziła ustawa z 28 maja 2013 r.
o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz
niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2013 r.,
poz. 675).

Po zmianach przepisów długość płatnego

urlopu związanego z urodzeniem dziecka
może wynosić 52 tygodnie w przypadku
urodzenia jednego dziecka i od 65 do 71
tygod

ni w przypadku urodzenia większej

liczby dzieci. Wymiar ten został osiągnięty
dzięki wydłużeniu okresu dodatkowego
urlopu macierzyńskiego (dodatkowego urlo-
pu na warunkach urlopu macierzyńskiego)
o 2 tygodnie i wprowadzeniu nowego urlopu
– urlopu rodzicielskiego w wymiarze 26 ty-
godni.

1. Osoby
objęte nowelizacją

Nowe przepisy mają zastosowanie do rodzi-

ców dzieci urodzonych (przyjętych na wycho-
wanie) począwszy od dnia wejścia w życie
ustawy, tj. od 17 czerwca 2013 r., a także do
rodziców dzieci, którzy na dzień wejścia w ży-
cie ustawy korzystają z urlopu macierzyńskie-
go (urlopu na warunkach urlopu macierzyń-
skiego).

Omawiana nowelizacja ma zastosowanie

na podstawie przepisów przejściowych tak-
że do:

●

rodziców dzieci, którzy korzystają na dzień
wejścia w życie ustawy z dodatkowego
urlopu macierzyńskiego (dodatkowego
urlopu na warunkach urlopu macierzyń-
skiego),

●

rodziców wszystkich dzieci urodzonych
w 2013 r., nawet gdy na dzień wejścia w ży-
cie ustawy nie korzystają oni już z dodatko-
wego urlopu macierzyńskiego (dodat-
kowego urlopu na warunkach urlopu
macierzyńskiego).

Nowe przepisy w niektórych przypadkach

mogą obejmować także rodziców dzieci uro-
dzonych w 2012 r. Dotyczy to tzw. porodów
mnogich, gdy rodzi się dwoje lub więcej
dzieci w czasie jednego porodu. W takim bo-
wiem przypadku pracownikom przysługuje
wyższy wymiar urlopu macierzyńskiego
(31 tygodni w razie urodzenia dwojga dzieci
przy jednym porodzie i wyższy wymiar przy
większej liczbie dzieci).

PRZYKŁAD

20 października 2012 r. pracownica
urodziła dwoje dzieci. Jeżeli nie ko-
rzystała z urlopu macierzyńskiego
przed porodem, to jej urlop macie-
rzyński – w wymiarze 31 tygodni
– skończył się 24 maja 2013 r. Następ-
nie pracownica rozpoczęła korzy-
s tanie z dodatkowego urlopu macie-
rzyńskiego w wymiarze 6 tygodni.
Dodatkowy urlop macierzyński zakoń-
czy się 5 lipca br. Zatem na dzień wejś-
cia w życie ustawy pracownica będzie
w trakcie dodatkowego urlopu macie-
rzyńskiego i tym samym także – na
podstawie przepisów przejściowych
– będzie uprawniona do wydłużonego
o 2 tygodnie dodatkowego urlopu ma-
cierzyńskiego oraz urlopu rodziciel-
skiego.

Zasady, na jakich rodzice tych dzieci mogą

skorzystać z dłuższego dodatkowego urlopu
macierzyńskiego (dodatkowego urlopu na
warunkach urlopu macierzyńskiego) i urlo-
pu rodzicielskiego, zostały szczegółowo opi-
sane w rozdziałach 3–5 „Poradnika”.

Nowe przepisy dotyczą nie tylko pracow-

ników (tj. osób pozostających w stosunku
pracy), ale także policjantów, strażaków,
żołnierzy zawodowych oraz funkcjonariu-
szy: Straży Granicznej, Służby Więziennej,
Biura Ochrony Rządu, Agencji Bezpieczeń-
stwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu,
Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Służ-
by Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wy-
wiadu Wojskowego i Służby Celnej, którzy
pozostają w stosunku służby.

dzieci

poród

Prawo pracy dla rodziców – zmiany

Poradnik Gazety Prawnej nr 28 (794) | 7

23 lipca – 5 sierpnia 2013

2. Podstawowy
urlop macierzyński

Omawiana nowelizacja w przepisach doty-

czących podstawowego urlopu macierzyń-
skiego wprowadziła wyłącznie jedną zmianę
– dotyczącą wymiaru urlopu, jaki może być
wykorzystany przez ciężarną pracownicę
przed porodem. Pozostałe rozwiązania w za-
kresie urlopu macierzyńskiego pozostają bez
zmian. Urlop macierzyński rozpoczyna się
od dnia porodu, zatem nie ma potrzeby skła-
dania wniosku o jego udzielenie (art. 183

§ 2 Kodeksu pracy). Wniosek o urlop macie-
rzyński pracownica składa wówczas, gdy
chce go wykorzystać przed planowanym ter-
minem porodu. Podstawowy urlop macie-
rzyński jest dla pracownicy-matki obowiąz-
kowy.

Przepisy Kodeksu pracy nadal przewidują

wyjątkowe, ale ściśle określone przypadki,
w których pracownik-ojciec może skorzystać
z części urlopu macierzyńskiego. Dotyczy to
sytuacji, gdy pracownica-matka:

●

rezygnuje z części urlopu po wykorzystaniu
przez nią pierwszych 14 tygodni urlopu po
porodzie,

●

choruje i konieczna jest jej hospitalizacja,

●

umiera.

Warto pamiętać, że korzystanie przez pra-

cownika-ojca dziecka z części urlopu macie-
rzyńskiego w każdym z tych przypadków jest
dla niego nieobowiązkowe.

2.1. Wymiar urlopu
macierzyńskiego bez zmian

W zakresie przysługującego pracownicy-

-matce wymiaru urlopu macierzyńskiego no-
welizacja Kodeksu pracy nie wprowadziła
zmian.

Tabela. Wymiar podstawowego urlopu ma-
cierzyńskiego

Długość urlopu

macierzyńskiego

Liczba

urodzonych dzieci

20 tygodni

jedno dziecko przy jed-
nym porodzie

31 tygodni

dwoje dzieci przy jednym
porodzie

33 tygodnie

troje dzieci przy jednym
porodzie

35 tygodni

czworo dzieci przy jed-
nym porodzie

37 tygodni

pięcioro i więcej dzieci
przy jednym porodzie

2.2. Urlop macierzyński
przed porodem

Po zmianie przepisów nie więcej niż 6 tygo-

dni urlopu macierzyńskiego może przypadać
przed przewidywaną datą porodu (art. 180 § 3
Kodeksu pracy). Obecnie, tj. od 17 czerwca br.,
określony został więc maksymalny, a nie – jak
dotychczas – minimalny wymiar urlopu macie-
rzyńskiego, który można wykorzystać jeszcze
przed porodem. Nie istnieje w przepisach za-
strzeżenie, że część przedporodowa urlopu
macierzyńskiego może być wykorzystana tyl-
ko w tygodniach, zatem pracownica może zło-
żyć wniosek o udzielenie jej np. 10 albo 24 dni
urlopu przed planowaną datą porodu.

Przed nowelizacją Kodeksu pracy co najmniej

2 tygodnie urlopu macierzyńskiego mogły przy-
padać przed przewidywaną datą porodu. Jeżeli
pracownica-matka skorzystała z tego uprawnie-
nia, to po porodzie przysługiwał jej urlop macie-
rzyński niewykorzystany przed porodem, aż do
wyczerpania przysługującego pełnego wymia-
ru. To rozwiązanie było powszechnie krytyko-
wane, ponieważ w skrajnym przypadku pra-
cownica-matka mogła wykorzystać przed
porodem nawet większą część urlopu macie-
rzyńskiego. Obecna, zmieniona regulacja wy-
klucza taką możliwość i gwarantuje korzystanie
z uprawnienia w prawidłowy sposób, zapew-
niający zrealizowanie celów tego urlopu.

PRZYKŁAD

Pracownica jest w ciąży mnogiej (urodzi
bliźnięta). Ma zaplanowany poród na
8 sierpnia 2013 r. Może zatem przed po-
rodem wykorzystać 6 tygodni urlopu,
tj. od 27 czerwca 2013 r.

PRZYKŁAD

Pracownica po zmianie przepisów sko-
rzystała z 4 tygodni urlopu macierzyń-
skiego przed przewidywaną datą po-
rodu. Niestety, dziecko zmarło przy
porodzie. W takim przypadku pracow-
nica jest uprawniona do urlopu macie-
rzyńskiego w wymiarze 8 tygodni po
porodzie. Bez znaczenia dla wymiaru
urlopu po porodzie pozostaje fakt wy-
korzystania 4 tygodni tego urlopu przed
porodem. Pracownica, pomimo wyko-

wniosek

data
porodu

Prawo pracy dla rodziców – zmiany

8 | www.pgp.infor.pl

rzystania przed porodem 4 tygodni
urlopu macierzyńskiego, będzie miała
prawo po porodzie do 8 tygodni urlopu
macierzyńskiego.

Pracownica, która chce skorzystać z urlopu

macierzyńskiego przed porodem, powinna
złożyć w tej sprawie wniosek do pracodawcy.
Przepisy nie określają jego formy, ale ze
względów dowodowych najlepiej, żeby miał
formę pisemną. We wniosku trzeba wskazać
termin rozpoczęcia urlopu macierzyńskiego
i dołączyć do niego zaświadczenie lekarskie
o przewidywanej dacie porodu.

2.3. Uprawnienia
osób korzystających
z urlopu macierzyńskiego

Pozostałe uprawnienia związane z korzy-

staniem przez pracownicę-matkę z urlopu
macierzyńskiego pozostają bez zmian.

I tak, jak dotychczas:

A. Pracownica-matka
może zrezygnować po 14 tygodniach
z urlopu macierzyńskiego

Pracownica po wykorzystaniu po porodzie

co najmniej 14 tygodni urlopu macierzyńskie-
go ma prawo zrezygnować z pozostałej części
tego urlopu. W takim przypadku niewykorzy-
stanej części urlopu macierzyńskiego udziela

się pracownikowi-ojcu wychowującemu dziec-
ko, na jego pisemny wniosek (art. 180 § 5 Ko-
deksu pracy). Pracownica może zatem zrezy-
gnować po 14 tygodniach z dalszej części
urlopu, ale jedynie w razie przejęcia urlopu
przez pracownika-ojca dziecka. Jeżeli zaś oj-
ciec dziecka nie będzie chciał skorzystać z urlo-
pu lub nie jest pracownikiem, więc nie może
z niego skorzystać, to urlop macierzyński za-
kończy się dopiero po upływie pełnego przy-
sługującego wymiaru i pracownica musi prze-
bywać na nim do końca. Nie ma możliwości
zrzeczenia się urlopu macierzyńskiego, ponie-
waż wykorzystanie go w pełnym wymiarze
(przez któregoś z rodziców) jest obowiązkowe.

PRZYKŁAD

Pracownica, która urodziła bliźnięta,
przebywa 10 tygodni na urlopie macie-
rzyńskim. Firma kobiety została przeję-
ta przez inny koncern, dlatego chciała-
by ona wcześniej wrócić do pracy.
Będzie to możliwe jednak najwcześniej
za 4 tygodnie i tylko w przypadku, gdy
ojciec dziecka ma możliwość i chęć wy-
korzystania pozostałej części tego urlo-
pu. Jeżeli jednak ojciec dziecka np. pro-
wadzi własną działalność gospodarczą,

Wzór wniosku o urlop macierzyński przed przewidywaną datą porodu

....................................

(miejscowość i data)

.........................................................
.........................................................

(imię i nazwisko oraz adres pracownika)

............................................................................
............................................................................

(nazwa i adres pracodawcy)

WNIOSEK O URLOP MACIERZYŃSKI

Zgodnie z art. 180 § 3 Kodeksu pracy zwracam się z uprzejmą prośbą o udzielenie mi urlopu
macierzyńskiego w wymiarze …….............................................................…., przed

(maksymalnie 6 tygodni)

przewidywaną datą porodu, która została ustalona na dzień ….................……………

...................................

(podpis pracownicy)

Załącznik:
Zaświadczenie lekarskie dotyczące przewidywanej daty porodu.

forma

pisemna

zrzeczenie się
urlopu

Prawo pracy dla rodziców – zmiany

Poradnik Gazety Prawnej nr 28 (794) | 9

23 lipca – 5 sierpnia 2013

pracuje tylko na podstawie umów cy-
wilnoprawnych (np. umowy zlecenia
lub umowy o dzieło) albo jest bezrobot-
ny, to nie ma on możliwości przejęcia
części urlopu macierzyńskiego. Wów-

czas pracownica musi wykorzystać
31 tygodni urlopu macierzyńskiego
(pełny urlop). Gdyby pracodawca do-
puścił ją w tym okresie do pracy, naru-
szyłby prawo.

Wzór oświadczenia pracownicy o rezygnacji z urlopu macierzyńskiego

....................................

(miejscowość i data)

.........................................................
.........................................................

(imię i nazwisko oraz adres pracownika)

............................................................................
............................................................................

(nazwa i adres pracodawcy)

REZYGNACJA Z URLOPU MACIERZYŃSKIEGO

W związku z wykorzystaniem 14 tygodni urlopu macierzyńskiego z dniem
.............................., zgodnie z art. 180 § 5 Kodeksu pracy, oświadczam, że rezygnuję z pozo-
stałej części urlopu i proszę o dopuszczenie mnie do pracy z dniem ............................
Wyjaśniam, że pozostałą część urlopu macierzyńskiego wykorzysta ojciec dziecka
............................................................, począwszy od dnia ..............................

(imię i nazwisko ojca)

.....................................

(podpis pracownicy)

Załącznik:
Zaświadczenie pracodawcy pracownika-ojca dziecka o terminie rozpoczęcia części urlopu
macierzyńskiego

Wzór zaświadczenia pracodawcy pracownika-ojca wychowującego dziecko o terminie
rozpoczęcia części urlopu macierzyńskiego

....................................

(miejscowość i data)

............................................................................
............................................................................

(nazwa i adres pracodawcy)

ZAŚWIADCZENIE

Informujemy, że zgodnie z art. 180 § 5 i 6 Kodeksu pracy Panu ............................................

(imię i nazwisko)

– pracownikowi firmy ........................................... udzielono części urlopu macierzyńskiego

(nazwa pracodawcy)

w okresie od dnia ............................ do dnia................................. Zgodnie z wnioskiem
pracownika urlop rozpocznie się bezpośrednio po dniu rezygnacji z części urlopu macie-
rzyńskiego przez pracownicę-matkę dziecka, Panią ..............................................................

(imię i nazwisko pracownicy – matki dziecka)

............................................

(podpis pracodawcy

albo osoby go reprezentującej)

Prawo pracy dla rodziców – zmiany

10 | www.pgp.infor.pl

Jeśli przejęcie części urlopu macierzyńskie-

go przez ojca dziecka jest możliwe, to odbywa
się na następujących zasadach:

Krok 1. Pracownik-ojciec dziecka składa

wniosek do swojego pracodawcy o część urlo-
pu macierzyńskiego.

Zainteresowany pracownik-ojciec wycho-

wujący dziecko składa do swojego pracodaw-
cy wniosek o udzielenie mu części urlopu ma-
cierzyńskiego (wniosek jest wiążący dla
pracodawcy). Ta część urlopu musi się rozpo-
czynać bezpośrednio (bez choćby jednego
dnia przerwy) po zakończeniu urlopu macie-
rzyńskiego przez pracownicę. Przepisy Ko-
deksu pracy nie określają wprost terminu na
złożenie wniosku, ale musi on być złożony na
tyle wcześnie, żeby pracodawca zdążył udzie-
lić pracownikowi wnioskowanego urlopu
i wystawić zaświadczenie to potwierdzające.

Krok 2. Pracodawca pracownika udzie-

la mu urlopu macierzyńskiego i wystawia
zaświadczenie dla matki dziecka potwierdza-
jące fakt udzielenia urlopu.

Krok 3. Pracownica zgłasza swojemu praco-

dawcy pisemny wniosek w sprawie rezygnacji
z części urlopu macierzyńskiego – najpóźniej
na 7 dni przed przystąpieniem do pracy.

Do wniosku pracownica dołącza zaświad-

czenie wystawione przez pracodawcę, który

zatrudnia pracownika-ojca wychowującego
dziecko, potwierdzające termin rozpoczęcia
urlopu macierzyńskiego przez pracownika
(art. 180 § 6 Kodeksu pracy).

B. Pracownica-matka może przerwać
urlop w razie swojej choroby
i hospitalizacji

Po wykorzystaniu przez pracownicę po po-

rodzie urlopu macierzyńskiego w wymiarze
8 tygodni pracownikowi-ojcu wychowującemu
dziecko przysługuje prawo do części urlopu
macierzyńskiego odpowiadającej okresowi,
w którym pracownica uprawniona do urlopu
wymaga opieki szpitalnej ze względu na stan
zdrowia uniemożliwiający jej sprawowanie
osobistej opieki nad dzieckiem. W takim przy-
padku urlop macierzyński pracownicy przery-
wa się na okres, w którym z takiego urlopu ko-
rzysta pracownik-ojciec wychowujący dziecko.
Łączny wymiar urlopu macierzyńskiego,
z którego będą korzystać pracownica-matka
i pracownik-ojciec, nie może przekroczyć przy-
sługującego pełnego wymiaru urlopu ma-
cierzyńskiego ustalonego w zależności od licz-
by dzieci urodzonych przy jednym porodzie
(art. 180 § 6

–6

Kodeksu pracy).

Zarówno pracownica-matka, jak i pracow-

nik-ojciec muszą złożyć u swoich pracodaw-

Wzór wniosku o udzielenie części urlopu macierzyńskiego

....................................

(miejscowość i data)

.........................................................
.........................................................

(imię i nazwisko oraz adres pracownika)

............................................................................
............................................................................

(nazwa i adres pracodawcy)

WNIOSEK O UDZIELENIE CZĘŚCI URLOPU MACIERZYŃSKIEGO

Zgodnie z art. 180 § 5 Kodeksu pracy zwracam się z uprzejmą prośbą o udzielenie mi części
urlopu macierzyńskiego w związku z urodzeniem się w dniu ....................... mojej córki/mo-
jego syna .............................................................................................................................,

(imię i nazwisko)

na okres od dnia ......................... do dnia ......................... (w wymiarze................ tygodni).

Jednocześnie informuję, że matka mojego dziecka .............................................................,

(imię i nazwisko)

po wykorzystaniu 14 tygodni urlopu macierzyńskiego zrezygnowała z dalszej jego części
z dniem .....................................

.....................................

(podpis pracownika)

zaświadczenie

opieka
szpitalna

Prawo pracy dla rodziców – zmiany

Poradnik Gazety Prawnej nr 28 (794) | 11

23 lipca – 5 sierpnia 2013

ców stosowne dokumenty związane ze zmia-
ną rodzica, który będzie wykorzystywał urlop
macierzyński, tj. pracownica-matka wniosek
w sprawie przerwania urlopu macierzyńskie-
go w związku z hospitalizacją, a pracownik-
-ojciec wniosek w sprawie udzielenia mu czę-
ści urlopu macierzyńskiego.

PRZYKŁAD

Pracownica urodziła dziecko. Od razu po
porodzie lekarze zdecydowali, że zosta-
nie w szpitalu przez kilka tygodni. Mimo
że pracownica faktycznie nie jest zdolna
do sprawowania opieki nad noworod-
kiem, jednak od dnia porodu rozpoczyna
z mocy prawa wykorzystywanie urlopu
macierzyńskiego – jego 8-tygodniowej
części. Jeżeli w ciągu tych 8 tygodni zo-
stanie wypisana ze szpitala, to będzie
kontynuować urlop. Jeśli natomiast jej
pobyt w szpitalu się przedłuży, to po 8 ty-
godniach może przerwać urlop, o ile
przejmie go pracownik-ojciec dziecka.
Gdy jednak jest to niemożliwe (np. ojciec

dziecka nie pozostaje w stosunku pracy,
więc nie może przejąć urlopu, albo nie
chce), to pracownica musi kontynuować
urlop macierzyński do wyczerpania jego
pełnego wymiaru.

Przerwanie urlopu macierzyńskiego na

czas pobytu w szpitalu nie jest obowiązkiem
pracownicy. Jeśli może ona zapewnić dziecku
opiekę w inny sposób, nie musi przerywać
urlopu.

C. Gdy pracownica-matka umrze, część
urlopu macierzyńskiego może „przejąć”
ojciec dziecka

W razie zgonu pracownicy w czasie urlopu

macierzyńskiego pracownikowi-ojcu wycho-
wującemu dziecko przysługuje prawo do nie-
wykorzystanej części tego urlopu (art. 180 § 7
Kodeksu pracy).

Przejęcie przez pracownika-ojca dziecka

części urlopu macierzyńskiego z powodu
śmierci matki nie jest obowiązkowe. W prak-
tyce może to oznaczać, że pracownik-ojciec
przejmie urlop macierzyński prawie w całym
przysługującym wymiarze albo tylko w nie-
wielkiej jego części.

Wzór wniosku o udzielenie części urlopu macierzyńskiego pracownikowi-ojcu w razie
hospitalizacji matki

....................................

(miejscowość i data)

.........................................................
.........................................................

(imię i nazwisko oraz adres pracownika)

............................................................................
............................................................................

(nazwa i adres pracodawcy)

WNIOSEK O UDZIELENIE CZĘŚCI URLOPU MACIERZYŃSKIEGO

PRACOWNIKOWI-OJCU Z POWODU HOSPITALIZACJI MATKI

Zgodnie z art. 180 § 6

–6

Kodeksu pracy składam wniosek o udzielenie części urlopu macie-

rzyńskiego w związku z urodzeniem się w dniu ............................................... mojej córki/
/mojego syna ..............……….................………, począwszy od dnia ..................................

(imię i nazwisko)

Jednocześnie informuję, że matka dziecka ...........................................................................

(imię i nazwisko)

wykorzystała 8 tygodni urlopu macierzyńskiego i od dnia ............................... przebywa
w szpitalu, co uniemożliwia jej opiekowanie się dzieckiem.

.....................................

(podpis pracownika)

hospitalizacja

śmierć
matki

Prawo pracy dla rodziców – zmiany

12 | www.pgp.infor.pl

PRZYKŁAD

Pracownica zmarła przy porodzie tro-
jaczków. Pracownik-ojciec dzieci ma
możliwość skorzystania prawie z całego
33-tygodniowego wymiaru urlopu ma-
cierzyńskiego, ale bez jednego dnia.
Pierwszy dzień urlopu macierzyńskie-
go, którym jest dzień porodu, uznaje się
za wykorzystany przez pracownicę-
-matkę dzieci.

D. Pracownica-matka jest uprawniona
do 8 tygodni urlopu macierzyńskiego
w razie zgonu dziecka

W razie urodzenia martwego dziecka lub

zgonu dziecka przed upływem 8 tygodni ży-
cia pracownicy przysługuje urlop macierzyń-
ski w wymiarze 8 tygodni po porodzie, nie
krócej jednak niż przez okres 7 dni od dnia
zgonu dziecka.

Pracownicy, która urodziła więcej niż jedno

dziecko przy jednym porodzie, przysługuje
w takim przypadku urlop macierzyński w wy-
miarze stosownym do liczby dzieci pozosta-
łych przy życiu (art. 180

§ 1 Kodeksu pracy).

W razie zgonu dziecka po upływie 8 tygo-

dni życia pracownica zachowuje prawo do
urlopu macierzyńskiego przez okres 7 dni od
dnia zgonu dziecka lub w wymiarze stosow-
nym do liczby dzieci pozostałych przy życiu
(art. 180

§ 2 Kodeksu pracy).

PRZYKŁAD

Pracownica urodziła bliźnięta, na które
przysługiwało jej 31 tygodni urlopu
macierzyńskiego. Na 2 dni przed koń-
cem 29. tygodnia urlopu zmarło jedno
z dzieci. W takim przypadku urlop ma-
cierzyński uległ zmniejszeniu do 20 ty-
godni, przypadających w przypadku
urodzenia jednego dziecka (pozostałe-
go przy życiu), co oznacza, że powi-
nien być zakończony z dniem śmierci
dziecka. Mimo to urlop się nie zakoń-
czy i pracownicy będzie przysługiwało
gwarantowane 7 dni urlopu macie-
rzyńskiego.

Zatem w przypadku zarówno urodzenia się

martwego dziecka, jak i jego zgonu już po
urodzeniu pracownicy przysługuje zawsze

8 tygodni urlopu macierzyńskiego (tzw. bio-
logiczna część urlopu). Kobieta, która po po-
rodzie nie opiekuje się dzieckiem, także ma
zapewniony czas na regenerację sił fizycz-
nych i poprawę kondycji psychicznej.

E. Pracownica-matka może
przerwać urlop macierzyński,
gdy dziecko jest w szpitalu

W razie urodzenia dziecka wymagającego

opieki szpitalnej pracownica, która wykorzy-
stała po porodzie 8 tygodni urlopu macie-
rzyńskiego, pozostałą część tego urlopu może
wykorzystać w terminie późniejszym, po wyjś-
ciu dziecka ze szpitala (art. 181 Kodeksu pra-
cy). W takim przypadku czas pobytu dziecka
w szpitalu (nawet kilkumiesięczny) nie wpły-
wa na długość urlopu macierzyńskiego wyko-
rzystywanego przez pracownicę po wyjściu
dziec ka ze szpitala.

PRZYKŁAD

Pracownica wykorzystała 2 tygodnie
urlopu macierzyńskiego jeszcze przed
porodem, a po porodzie 16 kolejnych ty-
godni. Po tym okresie dziecko zachoro-
wało i trafiło do szpitala. Pracownica
może przerwać urlop macierzyński i po-
zostałe 2 tygodnie wykorzystać po wyjś-
ciu dziecka ze szpitala, nawet jeżeli po-
zostanie ono w szpitalu przez długie
miesiące.

Także w razie konieczności hospitalizacji

dziecka od dnia porodu albo hospitalizacji
wcześniaka konieczne jest wykorzystanie
obowiązkowej 8-tygodniowej części urlopu
macierzyńskiego po porodzie. Po wyjściu
dziecka ze szpitala wymiar urlopu będzie
stanowił różnicę między pełnym wymiarem
urlopu macierzyńskiego (ewentualnie po-
mniejszonym o część wykorzystaną przed
porodem) i 8 tygodniami urlopu przypada-
jącymi bezpośrednio po porodzie. To roz-
wiązanie gwarantuje ochronę zdrowia ko-
biety.

PRZYKŁAD

Dziecko pracownicy urodziło się z cho-
robą nerek i od dnia porodu wymaga
opieki szpitalnej. W takiej sytuacji pra-

martwe

dziecko

ochrona
zdrowia

Prawo pracy dla rodziców – zmiany

Poradnik Gazety Prawnej nr 28 (794) | 13

23 lipca – 5 sierpnia 2013

cownica wykorzysta obowiązkową,
8-tygodniową część urlopu macierzyń-
skiego, a następnie przerwie urlop do
czasu wyjścia dziecka ze szpitala. Na-
wet jeżeli dziecko zostanie wypisane ze
szpitala za rok, nie wpłynie to na wy-
miar urlopu macierzyńskiego pozostały
do wykorzystania przez pracownicę-
-matkę – będzie mogła wykorzystać po-
zostałe 12 tygodni urlopu.

Przerwanie urlopu macierzyńskiego na

czas hospitalizacji dziecka skutkuje dla pra-
cownicy-matki obowiązkiem stawienia się
w pracy. Jeżeli jednak lekarz dziecka uzna, że
zachodzi konieczność zapewnienia opieki
matki nad dzieckiem hospitalizowanym, i wy-
stawi zaświadczenie lekarskie (druk ZUS
ZLA), to pracownica może otrzymać zasiłek
opiekuńczy (art. 33 ustawy z 25 czerw-
ca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych
z ubezpieczenia społecznego w razie choroby
i macierzyństwa, Dz.U. z 2010 r. nr 77,
poz. 512 ze zm.; dalej: ustawa zasiłkowa).
W razie więc stwierdzonej przez lekarza ko-
nieczności sprawowania w szpitalu bezpo-
średniej opieki nad dzieckiem przez matkę
pracownica może po wykorzystaniu 8 tygo-
dni urlopu macierzyńskiego przypadającego
po porodzie skorzystać z zasiłku opiekuńcze-
go i nie wracać do pracy.

F. Gdy pracownica-matka rezygnuje
z wychowywania dziecka, ma prawo
do 8 tygodni urlopu macierzyńskiego

Jeżeli matka rezygnuje z wychowywania

dziecka i oddaje je innej osobie w celu przy-
sposobienia lub do domu małego dziecka, nie
przysługuje jej część urlopu macierzyńskiego
przypadająca po dniu oddania dziecka. Jed-
nak w takim przypadku urlop macierzyński
po porodzie nie może wynosić mniej niż 8 ty-
godni (art. 182 Kodeksu pracy).

PRZYKŁAD

Pracownica urodziła dziecko 19 czerw-
ca 2013 r. 30 lipca oddaje dziecko do
domu małego dziecka. Chce się zrzec
praw rodzicielskich do niego. W tej
sytuacji zachowuje prawo do urlo

pu macierzyńskiego do 13 sierpnia
2013 r., a 14 sierpnia musi się stawić
do pracy.

PRZYKŁAD

Pracownica urodziła dziecko 19 czerw-
ca 2013 r. 26 sierpnia oddaje dziecko
do domu małego dziecka. Chce się
zrzec praw rodzicielskich do niego.
Wykorzystała już więcej niż 8 tygodni
urlopu macierzyńskiego po porodzie,
zatem 27 sierpnia br. musi się stawić
do pracy.

2.4. Termin udzielenia urlopu
macierzyńskiego

Pierwszym dniem urlopu macierzyńskie-

go z mocy prawa jest dzień porodu (chyba
że na swój wniosek pracownica korzysta
z urlopu macierzyńskiego już przed porodem
– art. 183

§ 2 Kodeksu pracy).

PRZYKŁAD

14 czerwca 2013 r. pracownica była
w pracy, przepracowała pełny obowią-
zujący ją wymiar czasu pracy, po czym
tego samego dnia (z 6-tygodniowym
wyprzedzeniem w stosunku do przewi-
dywanej daty porodu) urodziła dziec-
ko. Mimo że była w tym dniu w pracy,
z mocy prawa w tym dniu rozpoczął się
jej urlop macierzyński (i będzie trwał
przez 20 kolejnych tygodni). Skoro
jednak pracownica świadczyła pracę
w tym dniu, to przysługuje jej nie zasi-
łek macierzyński, ale wynagrodzenie
za pracę.

Urlop macierzyński trwa nieprzerwanie aż

do wykorzystania pełnego przysługującego
wymiaru – poza wyjątkami omówionymi
wyżej.

Przy udzielaniu urlopu macierzyńskiego ty-

dzień urlopu odpowiada 7 dniom kalendarzo-
wym (art. 183

§ 1 Kodeksu pracy).

3. Dodatkowy urlop
macierzyński

Dodatkowy urlop macierzyński jest nieobo-

wiązkowy, a więc to pracownik decyduje o tym,
czy z niego skorzysta i w jakim wymiarze. Prze-
pisy określają tylko maksymalny wymiar tego
urlopu. Jeżeli pracownik chce skorzystać z do-

zaświadczenie

lekarskie

maksymalny
wymiar urlopu

Prawo pracy dla rodziców – zmiany

14 | www.pgp.infor.pl

datkowego urlopu macierzyńskiego, to może to
nastąpić tylko bezpośrednio po wykorzystaniu
podstawowego urlopu macierzyńskiego przez
jednego z rodziców.

PRZYKŁAD

Pracownica-matka dziecka zakończy
urlop macierzyński 21 czerwca br. (pią-
tek). Nawet jeżeli sobota i niedziela są
dla niej dniami wolnymi od pracy, a za-
mierza skorzystać z dodatkowego urlopu
macierzyńskiego, musi go rozpocząć
22 czerwca (w sobotę). Jeśli z tego urlo-
pu zamierza skorzystać pracownik-ojciec
dziecka, to także musi go rozpocząć
22 czerwca. Choćby jednodniowa prze-
rwa powoduje, że pracownik traci prawo
do dodatkowego urlopu macierzyńskie-
go. Jeżeli pracownik nie rozpocznie go
bezpośrednio po urlopie macierzyńskim,
pracodawca nie może go więc udzielić.

Nadal dodatkowy urlop macierzyński może

być udzielany tylko na pisemny wniosek pra-
cownika (art. 182

§ 3 Kodeksu pracy). Do za-

chowania formy pisemnej wystarcza złożenie
własnoręcznego podpisu przez pracownika
na dokumencie obejmującym treść wnios ku
o urlop macierzyński. Wniosek o urlop macie-
rzyński złożony w formie elektronicznej, opa-
trzony bezpiecznym podpisem elektronicz-
nym weryfikowanym za pomocą ważnego
kwalifikowanego certyfikatu, jest równoważ-
ny formie pisemnej (art. 78 Kodeksu cywilne-
go w zw. z art. 300 Kodeksu pracy). Zatem
w taki sposób też można złożyć wniosek
o urlop macierzyński.

PRZYKŁAD

Pracownica zadzwoniła z informacją, że
składa wniosek o dodatkowy urlop ma-
cierzyński. Inny pracownik przysłał
wniosek o ten urlop faksem, a jeszcze
inny – e-mailem. Żadnej z tych osób
pracodawca nie może na takiej podsta-
wie udzielić tego urlopu. Każda z tych
osób musi dostarczyć pracodawcy wnio-
sek, który może być napisany np. na
komputerze, ale musi się na nim znajdo-
wać odręczny podpis tej osoby. Do czasu
otrzymania takiego dokumentu praco-

dawca nie może udzielić dodatkowego
urlopu macierzyńskiego.

Tak jak dotychczas, jeżeli wniosek o dodat-

kowy urlop macierzyński został złożony w pra-
widłowej formie i w prawidłowym terminie,
jest on dla pracodawcy wiążący. Pracodawca
nie może zatem odmówić jego udzielenia
(z tym zastrzeżeniem, że jako uprawnienie
pracownicze urlop ten przysługuje tylko
w okresie pozostawania w stosunku pracy).

PRZYKŁAD

Pracownica jest zatrudniona na podsta-
wie umowy o pracę na czas określony
do 31 lipca 2013 r. Do 9 lipca br. korzy-
sta z urlopu macierzyńskiego. 17 czerw-
ca br. złożyła wniosek o udzielenie jej
bezpośrednio po tym urlopie 6 tygodni
dodatkowego urlopu macierzyńskiego.
Pracodawca ma obowiązek udzielenia
pracownicy tego urlopu, ale tylko do
dnia zakończenia stosunku pracy, czyli
do 31 lipca br. Oznacza to, że wykorzy-
sta ona tylko 3 tygodnie i 1 dzień tego
urlopu. Natomiast będzie miała prawo
do zasiłku macierzyńskiego za pozosta-
ły okres urlopu.

Po zmianie przepisów od 17 czerwca br. do-

datkowy urlop macierzyński przysługuje na
równych prawach pracownicy-matce dziecka
i pracownikowi-ojcu dziecka. Przepis art. 182

Kodeksu pracy, który przyznaje prawo do
tego urlopu, został bowiem przeredagowany
(nie mówi już o prawie pracownicy do dodat-
kowego urlopu macierzyńskiego, tylko o pra-
wie pracownika do tego urlopu). Natomiast
art. 182

Kodeksu pracy, zawierający katalog

sytuacji, w których pracownik-ojciec dziecka
był uprawniony do dodatkowego urlopu ma-
cierzyńskiego, został uchylony.

Nie jest to jedyna zmiana, która została

wprowadzona do przepisów Kodeksu pracy
dotyczących dodatkowego urlopu macierzyń-
skiego.

3.1. Wydłużenie wymiaru
dodatkowego urlopu
macierzyńskiego

Począwszy od 17 czerwca br. wymiar do-

datkowego urlopu macierzyńskiego został
wydłużony o 2 tygodnie i obecnie kształtuje
się on następująco:

treść

wnios ku

stosunek
pracy

Prawo pracy dla rodziców – zmiany

Poradnik Gazety Prawnej nr 28 (794) | 15

23 lipca – 5 sierpnia 2013

Wymiar

dodatkowego

urlopu

macierzyńskiego

Liczba urodzonych dzieci

do 6 tygodni

w razie urodzenia jedne-
go dziecka przy jednym
porodzie

do 8 tygodni

w razie urodzenia bliź-
niaków lub większej licz-
by dzieci przy jednym po-
rodzie

Wskazane wymiary są maksymalnymi wy-
miarami dodatkowego urlopu macierzyńskie-
go. Jeżeli pracownica-matka dziecka lub pra-
cownik-ojciec dziecka w ogóle zamierzają
korzystać z tego urlopu, to mogą wykorzystać
go w pełnym wymiarze albo w części.

3.2. Dodatkowy urlop macierzyński
w dwóch częściach

Dotychczas dodatkowy urlop macierzyński

mógł być wykorzystany tylko jednorazowo.
Nowe przepisy przewidują natomiast, że
może on (ale nie musi) być podzielony na
dwie części, z tym że:

●

druga część urlopu musi przypadać bezpo-
średnio po pierwszej części,

●

każda część musi obejmować tydzień lub
jego wielokrotność.

PRZYKŁAD

Pracownica zakończyła urlop macie-
rzyński 20 czerwca. Jej mąż-pracownik
złożył do swojego pracodawcy wniosek
o udzielenie mu dodatkowego urlopu
macierzyńskiego na okres od 21 czerw-
ca do 7 lipca br. Pracodawca nie może
przyjąć takiego wniosku, bo urlop miał-
by trwać około 2,5 tygodnia. Pracownik
musi natomiast określić jego wymiar
w tygodniach, a jeżeli nawet wskazuje
nie liczbę tygodni, tylko okres (co nie
jest zakazane), to i tak okres ten musi
obejmować pełne tygodnie.

Możliwość podziału tego urlopu na części

powoduje, że rodzice dziecka mogą podzielić
się tym urlopem. Jedną część urlopu może
wykorzystać matka dziecka, a drugą ojciec
dziecka. Nie ma jednak możliwości, aby oboje
rodzice jednocześnie korzystali z tego urlopu,
a łączny wymiar podzielonego między nich
urlopu nie może przekraczać 6 lub 8 tygodni
(zależnie od liczby urodzonych dzieci).

PRZYKŁAD

Pracownica zakończy urlop macierzyń-
ski 30 czerwca br. Zdecydowała wraz
z mężem, że wykorzysta pierwszą część
dodatkowego urlopu macierzyńskiego
(4 tygodnie), a mąż – drugą część urlo-
pu (pozostałe 2 tygodnie). Pierwsza
część urlopu musi się rozpocząć 1 lipca
br. (i będzie trwać do 28 lipca br.), za-
tem druga część dodatkowego urlopu
macierzyńskiego musi się rozpocząć
29 lipca br.

3.3. Wniosek
o dodatkowy urlop macierzyński
z 14-dniowym wyprzedzeniem

Dotychczas obowiązujące przepisy przewi-

dywały, że wniosek o dodatkowy urlop ma-
cierzyński pracownik składał najpóźniej
na 7 dni przed rozpoczęciem korzystania
z tego urlopu. Obecnie, po zmianach, termin
ten został przedłużony do 14 dni.

Jednak, tak jak dotychczas, jest to termin za-

strzeżony na korzyść pracodawcy, aby umożli-
wić mu dokonanie zmian organizacyjnych
w związku z nieobecnością pracownika w pra-
cy (znalezienie zastępstwa, podzielenie pracy
pracownika między innych pracowników).
Oznacza to, że pracodawca może także przyjąć
wniosek pracownika o ten urlop złożony z na-
ruszeniem 14-dniowego terminu i udzielić
urlopu nawet z dnia na dzień. Jednak nie musi
tego robić (udzielenie urlopu zależy wówczas
tylko od jego dobrej woli), więc pracownik,
który chce mieć pewność, że urlop zostanie
mu udzielony, powinien dochować ustawowe-
go terminu na złożenie wniosku.

PRZYKŁAD

Urlop macierzyński pracownicy kończy
się 18 lipca 2013 r. Jeżeli ona lub pra-
cownik-ojciec dziecka zamierzają korzy-
stać z dodatkowego urlopu macierzyń-
skiego, to musi się on rozpocząć 19 lipca
br., czyli wniosek o urlop musi być zło-
żony najpóźniej 4 lipca br.

Jeżeli dodatkowy urlop macierzyński jest

wykorzystywany w dwóch częściach, to
o każdą z nich należy złożyć wniosek
z 14-dniowym wyprzedzeniem.

rodzice

zmiany
organizacyjne

Prawo pracy dla rodziców – zmiany

16 | www.pgp.infor.pl

PRZYKŁAD

Urlop macierzyński pracownicy kończy
się 18 lipca 2013 r. Następnie zamierza
ona korzystać z dodatkowego urlopu ma-
cierzyńskiego w wymiarze 3 tygodni.
Musi się on rozpocząć 19 lipca br., czyli
wniosek o urlop musi być złożony najpóź-
niej 4 lipca br. Urlop będzie trwał do
8 sierpnia br. Jeżeli pracownica zdecyduje
się skorzystać także z pozostałego wymia-
ru urlopu, to pisemny wniosek w tej spra-
wie musi złożyć najpóźniej do 25 lipca br.,
ponieważ druga część tego urlopu musi
się rozpocząć 9 sierpnia br.

W związku z wejściem w życie nowelizacji

Kodeksu pracy w zakresie terminu na złożenie
wniosku o dodatkowy urlop macierzyński
(zmiana z 7 na 14 dni wyprzedzenia) część pra-
cowników mogłaby nie móc złożyć wniosku
o ten urlop w nowym 14-dniowym terminie.
Chodzi o tych pracowników, których urlop ma-
cierzyński kończy się w okresie od 24 czerwca
do 30 czerwca br. Ci pracownicy muszą rozpo-
cząć dodatkowy urlop macierzyński w okresie
odpowiednio od 25 czerwca do 1 lipca br.

Dla nich omawiana nowelizacja przewiduje

korzystniejsze rozwiązania (art. 29 pkt 2
ustawy z 28 maja 2013 r. o zmianie ustawy
– Kodeks pracy i zmianie niektórych innych
ustaw). Mianowicie ta grupa pracowników
może złożyć wniosek o udzielenie im dodat-
kowego urlopu macierzyńskiego w terminie
nie krótszym niż 7 dni przed rozpoczęciem
korzystania z tego urlopu, czyli w starym ter-
minie, mimo że od 17 czerwca 2013 r. obo-
wiązuje już nowy 14-dniowy termin.

PRZYKŁAD

Urlop macierzyński pracownicy kończy
się 25 czerwca 2013 r. Zatem musi ona
rozpocząć korzystanie z dodatkowego
urlopu macierzyńskiego 26 czerwca br.
Jeszcze 16 czerwca br. obowiązuje prze-
pis, zgodnie z którym wniosek o dodatko-
wy urlop macierzyński składa się najpóź-
niej na 7 dni przed rozpoczęciem
korzystania z tego urlopu. Oznacza to dla
tej pracownicy konieczność złożenia
wniosku o dodatkowy urlop macierzyń-
ski najpóźniej 19 czerwca br. Jednak

17 czerwca br. wchodzi w życie zmiana
tego terminu – zostaje on wydłużony do
14 dni, tymczasem od 17 do 26 czerwca
zostało już tylko 9 dni. Dlatego w takiej sy-
tuacji pracownica nawet po zmianie prze-
pisów nadal ma 7 dni na złożenie wniosku
o dodatkowy urlop macierzyński.

PRZYKŁAD

Urlop macierzyński pracownicy kończy
się 1 lipca 2013 r., zatem musi ona rozpo-
cząć korzystanie z dodatkowego urlopu
macierzyńskiego 2 lipca br. Tę pracowni-
cę (bądź pracownika-ojca dziecka) obo-
wiązuje już nowy, 14-dniowy termin na
złożenie wniosku o dodatkowy urlop.
Oznacza to, że wniosek musi być złożony
najpóźniej 17 czerwca br., czyli od razu
w dniu wejścia w życie nowelizacji prze-
pisów o urlopach macierzyńskich.

Kolejną grupą pracowników, do których

stosuje się przepisy przejściowe ustawy
z 28 maja 2013 r., są ci pracownicy, którzy na
dzień 17 czerwca br. korzystają już z dodatko-
wego urlopu macierzyńskiego w dotychcza-
sowym wymiarze (4 lub 6 tygodni, zależnie
od liczby urodzonych dzieci). W stosunku do
nich art. 28 tej ustawy przewiduje, że mają
oni prawo do uzupełniającego, tj. 2-tygodnio-
wego wymiaru dodatkowego urlopu. Tej czę-
ści urlopu udziela się:

●

bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu
w udzielonym wcześniej wymiarze,

●

na pisemny wniosek pracownika złożony
nie później niż do dnia zakończenia udzie-
lonego wcześniej urlopu.

PRZYKŁAD

17 czerwca 2013 r. pracownik-ojciec
dziecka korzysta z dodatkowego urlopu
macierzyńskiego udzielonego mu w wy-
miarze 4 tygodni, na okres od 5 czerwca
do 2 lipca br. Jeżeli pracownik jest zainte-
resowany wykorzystaniem kolejnych 2 ty-
godni tego urlopu, to musi złożyć wniosek
o ich udzielenie najpóźniej 2 lipca br.

Ostatnia grupa pracowników, których

szczególna sytuacja została uregulowana
w przepisach przejściowych, to pracownicy,

urlop

macierzyński

pracownicy

Prawo pracy dla rodziców – zmiany

Poradnik Gazety Prawnej nr 28 (794) | 17

23 lipca – 5 sierpnia 2013

których dziecko urodziło się w 2013 r., którzy
jednak na dzień 17 czerwca 2013 r. nie korzy-
stają już z dodatkowego urlopu macierzyń-
skiego. Powodem tego może być np. skorzy-
stanie z przedporodowej części urlopu
macierzyńskiego albo wykorzystanie tylko
części dodatkowego urlopu macierzyńskiego.

Pracownicy znajdujący się w tej sytuacji tak-

że mają prawo do dodatkowego urlopu macie-
rzyńskiego w wymiarze różnicy między no-
wym wymiarem (6 lub 8 tygodni) a wymiarem
dotychczas wykorzystanym. Artykuł 30 ust. 2
ustawy z 28 maja 2013 r. przewiduje, że w celu
uzyskania tego urlopu muszą złożyć o niego
pisemny wniosek nie później niż w terminie
7 dni od dnia wejścia w życie omawianej no-
welizacji, czyli najpóźniej do 24 czerwca br.
We wniosku pracownik określa, od kiedy za-
mierza korzystać z tej uzupełniającej części do-
datkowego urlopu, jednak z przepisu wynika,
że tej części urlopu udziela się nie później niż
w terminie 14 dni od dnia wejścia w życie usta-
wy, tj. nie później niż 1 lipca br.

PRZYKŁAD

Pracownica urodziła dziecko 3 stycznia
2013 r. Od 20 grudnia 2012 r. korzy-

stała już z urlopu macierzyńskiego, zatem
przed porodem wykorzystała 2 tygodnie
urlopu. Po porodzie była na tym urlopie
przez kolejnych 18 tygodni – do 8 maja
2013 r. Natomiast do 5 czerwca 2013 r. ko-
rzystała z 4 tygodni dodatkowego urlopu
macierzyńskiego. Ta pracownica bądź
pracownik-ojciec dziecka mogą złożyć
wniosek o udzielenie im uzupełniających
2 tygodni dodatkowego urlopu macie-
rzyńskiego. Wniosek musi zostać złożony
w formie pisemnej, począwszy od
17 czerwca br. (wejście w życie ustawy
z 28 maja br., a zatem i przepisu upoważ-
niającego do złożenia takiego wniosku)
do 24 czerwca br. Korzystanie z tej części
urlopu jedno z nich musi rozpocząć naj-
później 1 lipca br.

Wykorzystanie dodatkowego urlopu w peł-

nym wymiarze jest warunkiem niezbędnym
do skorzystania z urlopu rodzicielskiego.

3.4. Wniosek
o udzielenie dodatkowego
urlopu macierzyńskiego

W związku z równouprawnieniem pracow-

ników-ojców w korzystaniu z dodat kowego
urlopu macierzyńskiego, a także wprowadze-

Wzór wniosku o udzielenie dodatkowego urlopu macierzyńskiego

....................................

(miejscowość i data)

.........................................................
.........................................................

(imię i nazwisko oraz adres pracownika)

............................................................................
............................................................................

(nazwa i adres pracodawcy)

WNIOSEK O UDZIELENIE DODATKOWEGO URLOPU MACIERZYŃSKIEGO

Zgodnie z art. 182

§ 1 Kodeksu pracy składam wniosek o udzielenie mi dodatkowego urlopu

macierzyńskiego w związku z urodzeniem się w dniu ............................ mojej córki/mojego
syna ....................................................................................................................................,

(imię i nazwisko)

na okres od dnia ......................... do dnia ................................., w wymiarze ........... tygo-
dni, począwszy od dnia .....................................
Jednocześnie informuję, że urlop macierzyński, udzielony w związku z urodzeniem się cór-
ki/syna, zakończy się w dniu ...................................................

.....................................

(podpis pracownika)

dodatkowy

urlop

urlop
rodzicielski

Prawo pracy dla rodziców – zmiany

18 | www.pgp.infor.pl

niem możliwości korzystania z tego urlopu
w częściach, po zmianie przepisów:

●

we wniosku o udzielenie dodatkowego
urlopu macierzyńskiego określa się termin
zakończenia urlopu macierzyńskiego,

●

w przypadku gdy wniosek dotyczy drugiej
części dodatkowego urlopu macierzyńskie-
go, określa się termin zakończenia pierw-
szej części tego urlopu i okres dotychczas
wykorzystanego urlopu.

Te informacje umożliwią pracodawcy, do

którego wpłynął wniosek pracownika o do-
datkowy urlop macierzyński lub jego część,
ocenę, czy można udzielić tego urlopu w ter-
minie i wymiarze wnioskowanym przez pra-
cownika.

3.5. Łączenie dodatkowego
urlopu macierzyńskiego
z wykonywaniem pracy

Także nowe przepisy przewidują możliwość

łączenia dodatkowego urlopu macierzyńskie-
go z wykonywaniem pracy u pracodawcy, któ-
ry udzielił tego urlopu, jednak zasady, na ja-
kich ma się to odbywać, są obecnie nieco inne.

Mianowicie:

●

pracownik może łączyć korzystanie z do-
datkowego urlopu macierzyńskiego z wy-

konywaniem pracy u pracodawcy udziela-
jącego tego urlopu w wymiarze nie
wyższym niż połowa pełnego wymiaru
czasu pracy; w takim przypadku dodatko-
wego urlopu macierzyńskiego udziela się
na pozostałą część wymiaru czasu pracy
(dotychczas mogła to być połowa pełne-
go, ale tylko dobowego wymiaru czasu
pracy),

●

podjęcie pracy następuje na pisemny wnio-
sek pracownika składany w terminie nie
krótszym niż 14 dni przed rozpoczęciem
wykonywania pracy (dotychczas było
to 7 dni),

●

we wniosku pracownik wskazuje wymiar
czasu pracy oraz okres, przez który zamie-
rza łączyć korzystanie z dodatkowego urlo-
pu macierzyńskiego z wykonywaniem pra-
cy (tu nie ma żadnych zmian),

●

pracodawca uwzględnia wniosek pracow-
nika, chyba że nie jest to możliwe ze
względu na organizację pracy lub rodzaj
pracy wykonywanej przez pracownika;
o przyczynie odmowy uwzględnienia
wniosku pracodawca informuje pracowni-
ka na piśmie (dotychczas wniosek pra-
cownika był dla pracodawcy bezwzględ-
nie wiążący).

Wzór wniosku o udzielenie części dodatkowego urlopu macierzyńskiego

....................................

(miejscowość i data)

.........................................................
.........................................................

(imię i nazwisko oraz adres pracownika)

............................................................................
............................................................................

(nazwa i adres pracodawcy)

WNIOSEK O UDZIELENIE CZĘŚCI DODATKOWEGO URLOPU MACIERZYŃSKIEGO

Zgodnie z art. 182

§ 1 i 2 Kodeksu pracy składam wniosek o udzielenie mi części dodatko-

wego urlopu macierzyńskiego w związku z urodzeniem się w dniu ................... mojej córki/
/mojego syna ......................................................................................................................,

(imię i nazwisko)

na okres od dnia ......................... do dnia ................................, w wymiarze ........... tygo-
dni, począwszy od dnia .....................................
Jednocześnie informuję, że urlop macierzyński udzielony w związku z urodzeniem się
córki/syna

pierwsza część dodatkowego urlopu macierzyńskiego

zakończy się

w dniu ......................

.....................................

(podpis pracownika)

Dotyczy wniosku o pierwszą część urlopu.

Dotyczy wniosku o drugą część urlopu.

pracodawca

czas
pracy

Prawo pracy dla rodziców – zmiany

Poradnik Gazety Prawnej nr 28 (794) | 19

23 lipca – 5 sierpnia 2013

PRZYKŁAD

Pracownica złożyła wniosek, że w okre-
sie 3 ostatnich tygodni dodatkowego
urlopu macierzyńskiego zamierza łączyć
korzystanie z tego urlopu z wykonywa-
niem pracy w wymiarze 1/2 etatu. Przed
zmianą przepisów pracodawca nie mógł-
by jej w tym okresie zatrudniać w wy-
miarze wyższym niż 4 godziny dziennie
(1/2 dobowej normy czasu pracy, która
dla większości pracowników wynosi
8 godzin). Obecnie nie ma przeszkód,
aby pracownica pracowała po 8 godzin
dziennie (w niektóre dni w przyjętym
okresie rozliczeniowym czasu pracy).

Pracownica określa we wniosku tylko wy-

miar czasu pracy, w jakim zamierza praco-
wać, i okres, przez jaki zamierza pracować
w czasie dodatkowego urlopu macierzyńskie-
go – i tylko w tym zakresie jej wniosek jest dla
pracodawcy co do zasady wiążący. Jeżeli na-
wet wskaże ona także rozkład czasu pracy,
w jakim chce pracować (czyli dni i godziny
pracy), nie jest to dla pracodawcy wiążące.
Zgodnie choćby z zasadami współżycia spo-

łecznego (mając na względzie, że pracownica
musi łączyć pracę z opieką nad małym dziec-
kiem) pracodawca powinien się przychylić do
wniosku pracownicy także w tym zakresie,
ale nie ma przepisu, który by to pracodawcy
wprost i bezwzględnie nakazywał.

Nowością jest, że wniosek pracownika

o podjęcie pracy w trakcie urlopu nie jest już
bezwzględnie wiążący dla pracodawcy. Pra-
codawca może bowiem odmówić pracowni-
kowi łączenia dodatkowego urlopu macie-
rzyńskiego z pracą ze względu na organizację
pracy lub rodzaj pracy wykonywanej przez
pracownika. O tym, czy takie okoliczności
mają miejsce, będzie decydować specyfika
pracy u każdego pracodawcy. Zwykle praca
na część etatu jest trudna lub wręcz niemożli-
wa, np. w systemie zmianowym, przy pracach
łączących się z odpowiedzialnością material-
ną i na stanowiskach kierowniczych. Z reguły
jest ona wyłączona, i to w drodze ustawowej,
w przypadku funkcjonariuszy służb mundu-
rowych (np. policjantów).

W przypadku łączenia pracy z dodatkowym

urlopem macierzyńskim nie obowiązuje zasa-
da, że można wykonywać pracę tylko w okre-
sie obejmującym tydzień lub jego wielo-
krotność (to jest zastrzeżone tylko przy
korzystaniu z tego urlopu).

Wzór wniosku w sprawie podjęcia pracy w czasie dodatkowego urlopu macierzyńskiego

....................................

(miejscowość i data)

.........................................................
.........................................................

(imię i nazwisko oraz adres pracownika)

............................................................................
............................................................................

(nazwa i adres pracodawcy)

WNIOSEK W SPRAWIE PODJĘCIA PRACY

W CZASIE DODATKOWEGO URLOPU MACIERZYŃSKIEGO

Zgodnie z art. 182

§ 5 i 6 Kodeksu pracy składam wniosek o dopuszczenie mnie do pracy

w czasie dodatkowego urlopu macierzyńskiego, tj. w okresie od dnia ...................................
do dnia ............................ – w wymiarze ................. pełnego wymiaru czasu pracy.
Jednocześnie proszę o ustalenie dla mnie następującego rozkładu czasu pracy:
............................................................................................................................................
..........................................................................................................................................

.....................................

(podpis pracownika)

Nie jest to konieczna część wniosku i nie musi zostać uwzględniona przez pracodawcę.

godziny

pracy

część
etatu

Prawo pracy dla rodziców – zmiany

20 | www.pgp.infor.pl

PRZYKŁAD

Pracownik korzysta z dodatkowego
urlopu macierzyńskiego w okresie od
21 lipca do 31 sierpnia 2013 r. Nie ma
przeszkód, aby praca była świadczona
w okresie od 1 do 31 sierpnia br. W ta-
kim przypadku pracownik musi złożyć
wniosek w sprawie pracy najpóźniej
7 lipca br.

W okresie łączenia pracy z dodatkowym

urlopem macierzyńskim pracownikowi przy-
sługują uprawnienia pracownicze proporcjo-
nalne do wymiaru etatu, w jakim wykonuje
on pracę (tak jak wszystkim pozostałym pra-
cownikom zatrudnionym na część etatu;
pracownik nie jest w żaden sposób uprzywi-
lejowany w stosunku do pozostałych pra-
cowników).

PRZYKŁAD

Pracownik łączy korzystanie z dodatko-
wego urlopu macierzyńskiego z pracą

u pracodawcy na 1/2 etatu w okresie
od 1 do 31 sierpnia br. W tym czasie
przysługuje mu 1/2 wynagrodzenia za
pracę, 1/2 zasiłku macierzyńskiego
oraz 1/2 urlopu wypoczynkowego.

4. Urlop na warunkach urlopu
macierzyńskiego i dodatkowy
urlop na warunkach urlopu
macierzyńskiego

Przepisy ustawy z 28 maja 2013 r. nie prze-

widują zmian dotyczących korzystania z urlo-
pu na warunkach urlopu macierzyńskiego.
Zatem po wejściu w życie nowelizacji pracow-
nicy będą korzystali z tego urlopu na dotych-
czasowych zasadach. Zmiany wprowadzono
wyłącznie w przepisach dotyczących korzy-
stania z dodatkowego urlopu na warunkach
urlopu macierzyńskiego.

4.1. Osoby uprawnione
do tzw. urlopu adopcyjnego

Tak jak dotychczas do urlopu na warun-

kach urlopu macierzyńskiego jest uprawnio-
ny pracownik (lub pracownica), który:

●

przyjął dziecko na wychowanie i wystąpił
do sądu opiekuńczego z wnioskiem

Wzór informacji w sprawie odmowy dopuszczenia do pracy w czasie dodatkowego urlo-
pu macierzyńskiego

...................................

(miejscowość i data)

.........................................................
.........................................................

(nazwa i adres pracodawcy)

............................................................................
............................................................................

(imię i nazwisko oraz adres pracownika)

INFORMACJA W SPRAWIE ODMOWY DOPUSZCZENIA DO PRACY

W CZASIE DODATKOWEGO URLOPU MACIERZYŃSKIEGO

Działając na podstawie art. 182

§ 6 zd. 2 i 3 Kodeksu pracy, informuję, że uwzględnienie

Pani/Pana wniosku o dopuszczenie do pracy w czasie dodatkowego urlopu macierzyńskie-
go, tj. w okresie od dnia ................................... do dnia ............................ – w wymiarze
......... pełnego wymiaru czasu pracy nie jest możliwe ze względu na brak możliwości zapew-
nienia pełnej obsługi Centrum Obsługi Klienta.

.................................................

(podpis pracodawcy

albo osoby go reprezentującej)

Prawo pracy dla rodziców – zmiany

Poradnik Gazety Prawnej nr 28 (794) | 21

23 lipca – 5 sierpnia 2013

o wszczęcie postępowania w sprawie przy-
sposobienia dziecka,

●

przyjął dziecko na wychowanie jako rodzi-
na zastępcza, z wyjątkiem rodziny zastęp-
czej zawodowej,

●

nie dłużej jednak niż do ukończenia przez
dziecko 7. roku życia, a w przypadku dziec-
ka, wobec którego podjęto decyzję o odro-
czeniu obowiązku szkolnego, nie dłużej niż
do ukończenia przez nie 10. roku życia.

Zatem pracownik, który chce skorzystać

z urlopu adopcyjnego, nie ma obowiązku
posiadania, a tym bardziej przedkładania
pracodawcy – jak to się czasem błędnie uwa-
ża – postanowienia sądu rodzinnego o przy-
sposobieniu dziecka (ten wymóg dotyczy
korzystania np. z urlopu ojcowskiego). Wy-
starczające jest przyjęcie dziecka na wycho-
wanie i wszczęcie sądowej procedury adop-
cyjnej.

O udzielenie urlopu na warunkach urlopu

macierzyńskiego może wystąpić zarówno
pracownik, jak i pracownica. Nie ma w tym
zakresie żadnych przeszkód prawnych.

PRZYKŁAD

Anna i Jan Kowalscy przyjęli na wycho-
wanie dwoje dzieci i wszczęta została
procedura adopcyjna. O urlop adop-
cyjny wystąpił do swojego pracodawcy
Jan Kowalski, ponieważ razem z żoną
stwierdzili, że będzie bardziej korzyst-
ne, aby to przyszły adopcyjny ojciec
opiekował się dziećmi. Pracodawca nie
mógł odmówić udzielenia tego urlopu
swojemu pracownikowi.

Tabela. Różnice w zakresie dodatkowego urlopu macierzyńskiego przed zmianami
i po nich

Dodatkowy urlop macierzyński

Do 16 czerwca 2013 r.

Od 17 czerwca 2013 r.

Wymiar urlopu

●

do 4 tygodni – w razie uro-

dzenia jednego dziecka
przy jednym porodzie,

●

do 6 tygodni – w razie uro-

dzenia bliźniaków lub więk-
szej liczby dzieci przy jed-
nym porodzie.

●

do 6 tygodni – w razie uro-

dzenia jednego dziecka
przy jednym porodzie,

●

do 8 tygodni – w razie uro-

dzenia bliźniaków lub więk-
szej liczby dzieci przy jed-
nym porodzie.

Dzielenie urlopu na części

Niemożliwe – urlop musiał
być wykorzystany jednorazo-
wo, w wymiarze tygodnia lub
jego wielokrotności.

Możliwe – urlop może być wy-
korzystany jednorazowo albo
w dwóch częściach, w wymia-
rze tygodnia lub jego wielo-
krotności.

Możliwość jednoczesnego

korzystania z urlopu przez ro-
dziców

Niemożliwe.

Termin wykorzystania

Tylko bezpośrednio po urlo-
pie macierzyńskim.

Tylko bezpośrednio po urlopie
macierzyńskim, a druga część
tego urlopu tylko bezpośred-
nio po pierwszej części.

Forma wniosku o urlop

Tylko pisemna.

Termin złożenia wniosku
o urlop

Najpóźniej 7 dni przed rozpo-
częciem korzystania z urlopu.

Najpóźniej 14 dni przed rozpo-
częciem korzystania z urlopu.

Łączenia urlopu z wykonywa-
niem pracy

Możliwe w wymiarze najwy-
żej 1/2 dobowego wymiaru
czasu pracy (tj. maks. 4 godzi-
ny na dobę). Wniosek pra-
cownika o podjęcie pracy był
dla pracodawcy bezwzględnie
wiążący.

Możliwe w wymiarze najwy-
żej 1/2 wymiaru czasu pracy
(tj. także np. 8 lub 12 godzin
na dobę w niektóre dni
w okresie rozliczeniowym).
Wniosek pracownika o podję-
cie pracy nie jest dla praco-
dawcy bezwzględnie wiążący.

przysposobienie

dziecka

Prawo pracy dla rodziców – zmiany

22 | www.pgp.infor.pl

4.2. Wymiar urlopu adopcyjnego

Uprawniony pracownik może skorzystać

z urlopu na warunkach urlopu macierzyń-
skiego w takim wymiarze jak przy urlopach
macierzyńskich.

Tabela. Wymiar urlopu na warunkach
urlopu macierzyńskiego

Długość urlopu

na warunkach

urlopu

macierzyńskiego

Liczba dzieci przyjętych

na wychowanie

tygodni

w przypadku przyjęcia
jednego dziecka

31 tygodni

w przypadku jednocze-
snego przyjęcia dwojga
dzieci

33 tygodnie

w przypadku jednocze-
snego przyjęcia trojga
dzieci

35 tygodni

w przypadku jednocze-
snego przyjęcia czworga
dzieci

37 tygodni

w przypadku jednocze-
snego przyjęcia pięciorga
i więcej dzieci

Urlop ten przysługuje nie dłużej jednak niż

do ukończenia przez dziecko 7. roku życia,
a w przypadku dziecka, wobec którego podję-
to decyzję o odroczeniu obowiązku szkolne-
go, nie dłużej niż do ukończenia przez nie
10. roku życia.

4.3. Urlop adopcyjny
na starsze dziecko – 9 tygodni

Jeżeli pracownik przyjął dziecko w wieku

do 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wo-
bec którego podjęto decyzję o odroczeniu
obowiązku szkolnego, do 10. roku życia, ma
prawo do 9 tygodni urlopu na warunkach
urlopu macierzyńskiego.

PRZYKŁAD

Pracownik przyjął na wychowanie dziec-
ko w wieku 6 lat i 10 miesięcy. W normal-
nych okolicznościach byłby uprawniony
do urlopu adopcyjnego w wymiarze
20 tygodni. Jednak mimo że dziecku do
ukończenia 7. roku życia pozostało mniej
niż 9 tygodni, i tak pracownik będzie
mógł skorzystać z gwarantowanych 9 ty-
godni tzw. urlopu adopcyjnego.

4.4. Zmiany w zakresie
dodatkowego urlopu
na warunkach
urlopu macierzyńskiego
(tzw. dodatkowego
urlopu adopcyjnego)

Dodatkowy urlop na warunkach urlopu

macierzyńskiego, podobnie jak dodatkowy
urlop macierzyński, nie jest obowiązkowy.

Wzór wniosku o udzielenie urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego

....................................

(miejscowość i data)

.........................................................
.........................................................

(imię i nazwisko oraz adres pracownika)

............................................................................
............................................................................

(nazwa i adres pracodawcy)

WNIOSEK O UDZIELENIE URLOPU

NA WARUNKACH URLOPU MACIERZYŃSKIEGO

Na podstawie art. 183 § 1 Kodeksu pracy proszę o udzielenie mi urlopu na warunkach urlo-
pu macierzyńskiego w wymiarze 31 tygodni, począwszy od dnia ............................. Jedno-
cześnie wyjaśniam, że z dniem 15 czerwca br. przyjęłam/łem na wychowanie dwoje dzieci
w wieku do lat 7.

.....................................

(podpis pracownika)

obowiązek

szkolny

Prawo pracy dla rodziców – zmiany

Poradnik Gazety Prawnej nr 28 (794) | 23

23 lipca – 5 sierpnia 2013

Wymiar określony w Kodeksie pracy jest mak-
symalnym wymiarem tego urlopu, z którego
pracownik może skorzystać, ale nie musi. Je-
żeli jednak pracownik chce korzystać z takie-
go urlopu, to może to nastąpić tylko bezpo-
średnio po wykorzystaniu przez jednego
z opiekunów podstawowego urlopu na wa-
runkach urlopu macierzyńskiego.

Nadal dodatkowy urlop na warunkach urlo-

pu macierzyńskiego może być udzielany tylko
na pisemny wniosek pracownika, który – jeśli
został złożony w prawidłowej formie i w ter-
minie – jest dla pracodawcy wiążący.

Z dodatkowego urlopu na warunkach urlo-

pu macierzyńskiego mogą skorzystać opieku-
nowie dziecka według ich wyboru.

Zmiany w zakresie tzw. dodatkowego urlo-

pu adopcyjnego obejmują:
a) wydłużenie okresu dodatkowego urlo-

pu na warunkach urlopu macierzyń-
skiego

Począwszy od 17 czerwca br. wymiar do-

datkowego urlopu na warunkach urlopu ma-
cierzyńskiego został wydłużony o 2 tygodnie,
a w przypadku starszych dzieci o tydzień,
i obecnie kształtuje się następująco:

Wymiar

dodatkowego

urlopu

Liczba dzieci przyjętych

na wychowanie

do 6 tygodni

w przypadku przyjęcia na wy-
chowanie jednego dziecka

do 8 tygodni

w razie przyjęcia na wycho-
wanie większej liczby dzieci

do 3 tygodni

w przypadku przyjęcia na wy-
chowanie starszego dziecka

Analogicznie jak przy dodatkowych urlopach
macierzyńskich jest to maksymalny wymiar
tego urlopu.
b) możliwość wykorzystania dodatkowe-

go urlopu na warunkach urlopu macie-
rzyńskiego w dwóch częściach

Dotychczas dodatkowy urlop na warun-

kach urlopu macierzyńskiego mógł być wyko-
rzystany tylko jednorazowo. Nowe przepisy
przewidują natomiast, że może on (ale nie
musi) być podzielony na dwie części na ta-
kich samych zasadach jak dodatkowy urlop
macierzyński.
c) obowiązek złożenia wniosku o dodat-

kowy urlop macierzyński z 14-dniowym
wyprzedzeniem

Dotychczas obowiązujące przepisy przewi-

dywały, że wniosek o dodatkowy urlop na
warunkach urlopu macierzyńskiego pracow-
nik składał na 7 dni przed rozpoczęciem ko-
rzystania z tego urlopu. Obecnie, po zmia-

nach, na takich samych zasadach jak przy
dodatkowym urlopie macierzyńskim termin
ten został przedłużony do 14 dni. Pracodawca
może jednak przyjąć wniosek pracownika
o ten urlop złożony z naruszeniem 14-dnio-
wego terminu i udzielić urlopu nawet z dnia
na dzień. Udzielenie urlopu zależy wówczas
tylko od dobrej woli pracodawcy.

Jeżeli dodatkowy urlop na warunkach urlo-

pu macierzyńskiego jest wykorzystywany
w dwóch częściach, to o każdą z nich należy
złożyć wniosek z 14-dniowym wyprzedze-
niem.

W związku z wejściem w życie nowelizacji

Kodeksu pracy w zakresie terminu złożenia
wniosku o dodatkowy urlop na warunkach
urlopu macierzyńskiego (zmiana z 7 na 14 dni
wyprzedzenia) część pracowników mogłaby
nie móc złożyć wniosku o ten urlop w nowym
14-dniowym terminie. Chodzi o tych pracow-
ników, których urlop na warunkach urlopu
macierzyńskiego kończy się w okresie od
24 do 30 czerwca br. Ci pracownicy muszą
rozpocząć dodatkowy urlop na warunkach
urlopu macierzyńskiego w okresie odpowied-
nio od 25 czerwca do 1 lipca br.

Dla tych pracowników przewidziano, tak jak

dla pracowników korzystających z dodatkowe-
go urlopu macierzyńskiego, możliwość złoże-
nia wniosku o udzielenie im dodatkowego
urlopu w terminie nie krótszym niż 7 dni przed
rozpoczęciem korzystania z tego urlopu, czyli
w „starym” terminie, mimo że od 17 czerw-
ca 2013 r. obowiązuje już nowy 14-dniowy ter-
min (art. 28 ustawy z 28 maja 2013 r.).

Kolejną grupą pracowników, do których

stosuje się przepisy przejściowe, są ci pracow-
nicy, którzy na dzień 17 czerwca br. korzysta-
ją już z dodatkowego urlopu na warunkach
urlopu macierzyńskiego w dotychczasowym
wymiarze (4 lub 6 tygodni, zależnie od liczby
przyjętych dzieci). Pracownicy ci mają prawo
do uzupełniającego, 2-tygodniowego wymia-
ru dodatkowego urlopu.

Tej części urlopu udziela się:

●

bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu
w udzielonym wcześniej wymiarze,

●

na pisemny wniosek pracownika złożony
nie później niż do dnia zakończenia udzie-
lonego wcześniej urlopu.

Ostatnia grupa pracowników, których

szczególna sytuacja została uregulowana
w przepisach przejściowych, to pracownicy,
których dziecko urodziło się w 2013 r., którzy
jednak na dzień 17 czerwca 2013 r. nie korzy-
stają już z dodatkowego urlopu na warun-
kach urlopu macierzyńskiego. Pracownicy ci
także mają prawo do dodatkowego urlopu na

opiekun

dobra
wola

Prawo pracy dla rodziców – zmiany

24 | www.pgp.infor.pl

warunkach urlopu macierzyńskiego w wy-
miarze różnicy między nowym wymiarem
(6 lub 8 tygodni) a wymiarem dotychczas wy-
korzystanym. W celu uzyskania tego urlopu
muszą złożyć pisemny wniosek nie później
niż w terminie 7 dni od dnia wejścia w życie
ustawy, czyli najpóźniej do 24 czerwca br.
(art. 32 ustawy z 28 maja 2013 r.). We wnio-
sku pracownik określa, od kiedy zamierza ko-
rzystać z uzupełniającej części dodatkowego
urlopu, jednak z przepisu wynika, że tej czę-
ści urlopu udziela się nie później niż w termi-
nie 14 dni od dnia wejścia w życie ustawy,
tj. nie później niż 1 lipca br.

Wykorzystanie dodatkowego urlopu na wa-

runkach urlopu macierzyńskiego w pełnym
wymiarze jest analogiczne jak w przypadku
dodatkowego urlopu macierzyńskiego. Treść
wnios ku o udzielenie dodatkowego urlopu na
warunkach urlopu macierzyńskiego jest taka
sama jak wniosku o dodatkowy urlop macie-
rzyński.

We wniosku o udzielenie dodatkowego

urlopu na warunkach urlopu macierzyńskie-
go określa się termin zakończenia urlopu na
warunkach urlopu macierzyńskiego. Gdy
wniosek dotyczy drugiej części dodatkowego
urlopu na warunkach urlopu macierzyńskie-
go, określa się termin zakończenia pierwszej
części tego urlopu oraz okres dotychczas wy-
korzystanego urlopu.

Nowe przepisy przewidują możliwość

łączenia dodatkowego urlopu na warun-
kach urlopu macierzyńskiego z wykonywa-
niem pracy u pracodawcy, który udzielił
tego urlopu, na takich zasadach jak łącze-
nie dodatkowego urlopu macierzyńskiego
z pracą.

5. Urlop rodzicielski

Urlop rodzicielski jest nowym płatnym

urlopem związanym z urodzeniem dziecka.
Tak jak dodatkowy urlop macierzyński jest
to urlop nieobowiązkowy. Decyzja o skorzy-
staniu z niego należy do pracownika. Zasa-
dy wykorzystywania tego urlopu są bardzo
podobne do obowiązujących w przypadku
dodatkowego urlopu macierzyńskiego.

Wymiar urlopu rodzicielskiego wynosi

26 tygodni, niezależnie od liczby dzieci
urodzonych przy jedynym porodzie i jest to
maksymalny wymiar, z którego pracownik
może skorzystać. Decyzja o konkretnym
wymiarze urlopu rodzicielskiego należy do
pracownika.

Każde z pracowników-rodziców jest na

równi uprawnione do skorzystania z urlopu
rodzicielskiego. Decyzja o tym, które z nich
z niego skorzysta, lub o podziale tego urlopu
należy do samych zainteresowanych.

Wzór wniosku o udzielenie dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego

....................................

(miejscowość i data)

.........................................................
.........................................................

(imię i nazwisko oraz adres pracownika)

............................................................................
............................................................................

(nazwa i adres pracodawcy)

WNIOSEK O UDZIELENIE DODATKOWEGO URLOPU

NA WARUNKACH URLOPU MACIERZYŃSKIEGO

Zgodnie z art. 183 § 3 Kodeksu pracy zwracam się z uprzejmą prośbą o udzielenie mi dodat-
kowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego w związku z przyjęciem na wycho-
wanie w dniu ....................... dziecka ...................................................................................

(imię i nazwisko)

na okres od dnia ...................... do dnia .............................., w wymiarze ........... tygodni.
Jednocześnie informuję, że urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego, udzielony
w związku z przyjęciem dziecka na wychowanie, zakończy się w dniu .................................

.....................................

(podpis pracownika)

pełny

wymiar

decyzja

Prawo pracy dla rodziców – zmiany

Poradnik Gazety Prawnej nr 28 (794) | 25

23 lipca – 5 sierpnia 2013

Wzór wniosku w sprawie podjęcia pracy w czasie dodatkowego urlopu na warunkach
urlopu macierzyńskiego

....................................

(miejscowość i data)

.........................................................
.........................................................

(imię i nazwisko oraz adres pracownika)

............................................................................
............................................................................

(nazwa i adres pracodawcy)

WNIOSEK W SPRAWIE PODJĘCIA PRACY

W CZASIE DODATKOWEGO URLOPU NA WARUNKACH URLOPU MACIERZYŃKIEGO

Zgodnie z art. 182

§ 5 i 6 zd. 1 w związku z art. 183 § 4 Kodeksu pracy zwracam się z uprzej-

mą prośbą o dopuszczenie mnie do pracy w czasie dodatkowego urlopu na warunkach urlo-
pu macierzyńskiego, tj. w okresie od dnia ................................... do dnia ............................
– w wymiarze ............... pełnego wymiaru czasu pracy.
Jednocześnie proszę o ustalenie dla mnie następującego rozkładu czasu pracy:
..........................................................................................................................................

.....................................

(podpis pracownika)

Akceptuję:

.......................................

(data i podpis pracodawcy

albo osoby go reprezentującej)

Nie jest to konieczna część wniosku i nie musi zostać uwzględniona przez pracodawcę.

Wzór informacji w sprawie odmowy dopuszczenia do pracy w czasie dodatkowego urlo-
pu na warunkach urlopu macierzyńskiego

....................................

(miejscowość i data)

............................................................................
............................................................................

(nazwa i adres pracodawcy)

.........................................................
.........................................................

(imię i nazwisko oraz adres pracownika)

INFORMACJA W SPRAWIE ODMOWY DOPUSZCZENIA DO PRACY

W CZASIE DODATKOWEGO URLOPU NA WARUNKACH URLOPU MACIERZYŃSKIEGO

Zgodnie z art. 182

§ 6 zd. 2 i 3 w związku z art. 183 § 4 Kodeksu pracy uprzejmie informuję,

iż uwzględnienie Pani/Pana wniosku o dopuszczenie do pracy w czasie dodatkowego urlopu
na warunkach urlopu macierzyńskiego, tj. w okresie od dnia ................................... do dnia
............................ – w wymiarze ......... pełnego wymiaru czasu pracy nie jest możliwe ze
względu na ..........................................................................................................................

.......................................

(data i podpis pracodawcy

albo osoby go reprezentującej)

Prawo pracy dla rodziców – zmiany

26 | www.pgp.infor.pl

5.1. Sposób wykorzystania
urlopu rodzicielskiego

Wykorzystanie dodatkowego urlopu macie-

rzyńskiego w pełnym wymiarze jest niezbęd-
nym warunkiem skorzystania z urlopu rodzi-
cielskiego. Ponadto urlop rodzicielski musi
się rozpocząć bezpośrednio po zakończeniu
dodatkowego urlopu macierzyńskiego. Jaka-
kolwiek przerwa powoduje utratę prawa do
urlopu rodzicielskiego.

PRZYKŁAD

Dodatkowy urlop macierzyński pracow-
nicy kończy się w sobotę 13 lipca 2013 r.
Jeżeli pracownica lub pracownik-ojciec
dziecka zamierzają skorzystać z urlopu
rodzicielskiego, to musi się on rozpo-
cząć 14 lipca 2013 r. Nie ma znaczenia,
że są to dni wolne od pracy.

5.2. Urlop rodzicielski
maksymalnie w trzech częściach

Wymiar urlopu rodzicielskiego wynosi aż

26 tygodni. Z tego względu przepisy przewi-
dują, że może on być wykorzystany nie tylko
jednorazowo, ale także maksymalnie w trzech
częściach, przy czym:

●

druga część urlopu musi przypadać bezpo-
średnio po pierwszej części, a trzecia część
tego urlopu bezpośrednio po drugiej czę-
ści,

●

żadna część nie może być krótsza niż 8 ty-
godni i musi obejmować wielokrotność ty-
godnia.

Z urlopu rodzicielskiego mogą korzystać

oboje rodzice dziecka. Mogą się np. podzielić
urlopem, czyli część urlopu rodzicielskiego
wykorzysta matka dziecka, a część ojciec
dziecka.

PRZYKŁAD

Pracownica zakończyła dodatkowy
urlop macierzyński 10 lipca 2013 r. Po-
tem z 2 miesięcy urlopu rodzicielskiego
zamierza skorzystać pracownik-ojciec
dziecka, a z kolejnych 3 miesięcy po-
nownie pracownica-matka dziecka. Pra-
cownik może skorzystać z pierwszej czę-
ści tego urlopu, jednak wymiar urlopu

musi zostać określony w tygodniach,
a nie w miesiącach. Zatem pracownik
może złożyć wniosek o 8 lub 9 tygodni
tego urlopu. Skoro musi się on rozpo-
cząć 11 lipca br., to kończyłby się
4 września br. (gdyby pracownik wystą-
pił o 8 tygodni) albo 11 września (gdy-
by pracownik wystąpił o 9 tygodni).
To samo dotyczy wniosku pracownicy.
Urlop rodzicielski nie może być udzielo-
ny na 3 miesiące, tylko np. na 13 lub
14 tygodni. W tym przypadku żadne
z rodziców nie będzie już mogło skorzy-
stać z trzeciej części urlopu, bo do wy-
korzystania pozostanie tylko od 3 do
5 tygodni urlopu, tymczasem żadna
część urlopu rodzicielskiego nie może
być krótsza niż 8 tygodni.

Inaczej niż dodatkowy urlop macierzyński

urlop rodzicielski może być wykorzystywany
jednocześnie przez oboje rodziców. Wówczas
jednak nadal obowiązuje maksymalny wy-
miar tego urlopu, tj. 26 tygodni.

PRZYKŁAD

Pracownik i pracownica chcieliby po-
dzielić się urlopem rodzicielskim. Korzy-
stanie z części urlopu przez każde z nich
oznacza, że urlop ten zostanie wykorzy-
stany w minimum dwóch częściach:

●

zarówno pracownica, jak i pracownik

mogą wspólnie wykorzystać np. po
8 tygodni urlopu każde, w sumie więc
wykorzystają 16 tygodni urlopu i któ-
reś z nich może jeszcze skorzystać
z trzeciej części – w wymiarze mini-
mum 8, a maksimum 10 tygodni,

●

rodzice mogą także korzystać z urlopu

wspólnie przez 13 tygodni, co wyczer-
pie 26-tygodniowy wymiar urlopu.

Jeżeli rodzice wspólnie będą korzy-
stać z tego urlopu np. przez 10 tygo-
dni, to w sumie wykorzystają 20 ty-
godni i nie mogą już skorzystać
z trzeciej części, bo do wykorzystania
pozostanie im tylko 6 tygodni urlopu
(a musi być co najmniej 8 tygodni na
jedną część urlopu).

Urlop rodzicielski jest udzielany tylko na pi-

semny wniosek pracownika. Wymagania w tym
zakresie są zatem takie same jak te dotyczące
dodatkowego urlopu macierzyńskiego.

utrata

prawa

Prawo pracy dla rodziców – zmiany

Poradnik Gazety Prawnej nr 28 (794) | 27

23 lipca – 5 sierpnia 2013

5.3. Wniosek o urlop rodzicielski

Termin, w jakim pracownik musi złożyć

wniosek o urlop rodzicielski, jest taki sam jak
w przypadku dodatkowego urlopu macie-
rzyńskiego – jest to co najmniej 14 dni przed
rozpoczęciem urlopu. Dotyczy to także korzy-
stania z tego urlopu w częściach.

Tak samo jak w przypadku dodatkowego

urlopu macierzyńskiego przepisy przejściowe
ustawy z 28 maja 2013 r. wprowadziły krót-
sze terminy na złożenie wniosku o urlop ro-
dzicielski dla niektórych pracowników.

I tak:

●

pracownicy, którzy na dzień 17 czerw-
ca 2013 r. korzystają z dodatkowego urlopu
macierzyńskiego w dotychczasowym wy-
miarze (4 lub 6 tygodni, zależnie od liczby
urodzonych dzieci), mogą złożyć pisemny
wniosek o urlop rodzicielski nie później niż
do dnia zakończenia dodatkowego urlopu
macierzyńskiego.

PRZYKŁAD

17 czerwca 2013 r. pracownik-ojciec
dziecka korzysta z dodatkowego urlopu
macierzyńskiego udzielonego mu w wy-

miarze 4 tygodni, na okres od 5 czerwca
do 2 lipca br. Pracownik ten złożył wnio-
sek o uzupełniające 2 tygodnie tego
urlopu i będzie z niego korzystał do
16 lipca br. Najpóźniej w tym dniu musi
złożyć wniosek o urlop rodzicielski, je-
żeli zamierza z niego skorzystać.

●

pracownicy, których dziecko urodziło się
w 2013 r. i którzy na 17 czerwca 2013 r. nie
korzystają już z dodatkowego urlopu ma-
cierzyńskiego – również mogą złożyć pi-
semny wniosek o urlop rodzicielski nie
później niż do dnia zakończenia uzupełnia-
jących 2 tygodni dodatkowego urlopu ma-
cierzyńskiego.

PRZYKŁAD

Pracownica urodziła dziecko 3 stycznia
2013 r. Od 20 grudnia 2012 r. korzystała
już z urlopu macierzyńskiego, zatem
przed porodem wykorzystała 2 tygodnie
urlopu. Po porodzie była na urlopie ma-
cierzyńskim przez kolejnych 18 tygodni
– do 8 maja 2013 r. Natomiast do
5 czerwca 2013 r. korzystała z 4 tygodni

Wzór wniosku o udzielenie urlopu rodzicielskiego

....................................

(miejscowość i data)

.........................................................
.........................................................

(imię i nazwisko oraz adres pracownika)

............................................................................
............................................................................

(nazwa i adres pracodawcy)

WNIOSEK O UDZIELENIE URLOPU RODZICIELSKIEGO

Zgodnie z art. 182

§ 1 Kodeksu pracy zwracam się z uprzejmą prośbą o udzielenie mi urlo-

pu rodzicielskiego w związku z urodzeniem się w dniu .............................. mojej córki/mo-
jego syna ............................................................................................................................,

(imię i nazwisko)

na okres od dnia ......................... do dnia ................................., w wymiarze ........... tygo-
dni, począwszy od dnia .....................................
Jednocześnie informuję, że dodatkowy urlop macierzyński, udzielony w związku z urodze-
niem się córki/syna, zakończy się w dniu ................................

.....................................

(podpis pracownika)

urlop

w częściach

Prawo pracy dla rodziców – zmiany

28 | www.pgp.infor.pl

Wzór wniosku o udzielenie części urlopu rodzicielskiego

....................................

(miejscowość i data)

.........................................................
.........................................................

(imię i nazwisko oraz adres pracownika)

............................................................................
............................................................................

(nazwa i adres pracodawcy)

WNIOSEK

O UDZIELENIE CZĘŚCI URLOPU RODZICIELSKIEGO

Zgodnie z art. 182

§ 1 i 2 Kodeksu pracy zwracam się z uprzejmą prośbą o udzielenie mi

części urlopu rodzicielskiego w związku z urodzeniem się w dniu................. mojej córki/
/mojego syna ……………………........................…, na okres od dnia …...............................

(imię i nazwisko)

do dnia …............................, w wymiarze .............. tygodni, począwszy od dnia .................

Jednocześnie informuję, że dodatkowy urlop macierzyński udzielony w związku z urodze-
niem się córki/syna

pierwsza/druga część urlopu rodzicielskiego

zakończy się w dniu

................................................... i że obejmowała ona okres ........... tygodni.

.....................................

(podpis pracownika)

Dotyczy wniosku o pierwszą część urlopu.

Dotyczy wniosku o drugą lub trzecią część urlopu.

Wzór oświadczenia załączanego do wniosku o udzielenie urlopu rodzicielskiego

....................................

(miejscowość i data)

.........................................................
.........................................................

(imię i nazwisko oraz adres pracownika)

............................................................................
............................................................................

(nazwa i adres pracodawcy)

OŚWIADCZENIE

W SPRAWIE WYKORZYSTYWANIA URLOPU RODZICIELSKIEGO

Zgodnie z art. 182

§ 5 Kodeksu pracy, w związku z wnioskiem o udzielenie mi urlopu rodzi-

cielskiego/części urlopu rodzicielskiego związanego z urodzeniem się w dniu ................mo-
jej córki/mojego syna .........................................................................................................,

(imię i nazwisko)

oświadczam, że w okresie objętym wnioskiem matka/ojciec dziecka nie zamierza korzystać
z tego urlopu/ matka/ojciec dziecka zamierza korzystać z tego urlopu w okresie od dnia
......................... do dnia .................................

.....................................

(podpis pracownika)

Prawo pracy dla rodziców – zmiany

Poradnik Gazety Prawnej nr 28 (794) | 29

23 lipca – 5 sierpnia 2013

dodatkowego urlopu macierzyńskiego.
Następnie pracownica ponownie skorzy-
sta z uzupełniającego dodatkowego urlo-
pu macierzyńskiego, tj. 2 tygodni tego
urlopu, od 26 czerwca do 9 lipca br. Jeże-
li pracownica lub pracownik-ojciec dziec-
ka zamierzają skorzystać z urlopu rodzi-
cielskiego, to muszą złożyć wniosek o ten
urlop najpóźniej 9 lipca br.

Gdy wniosek o urlop rodzicielski został złożo-

ny w prawidłowej formie i w prawidłowym ter-
minie, jest dla pracodawcy bezwzględnie wiążą-
cy. Oznacza to, że pracodawca w żadnej sytuacji
nie może odmówić jego udzielenia, jednak jako
uprawnienie pracownicze urlop ten przysługuje
tylko w okresie pozostawania w stosunku pracy,
tak jak dodatkowy urlop macierzyński.

Tak jak w przypadku dodatkowego urlopu

macierzyńskiego we wniosku o udzielenie
urlopu rodzicielskiego określa się termin za-

kończenia dodatkowego urlopu macierzyń-
skiego, a gdy wniosek dotyczy kolejnej części
tego urlopu – termin zakończenia poprzed-
niej części tego urlopu oraz okres dotychczas
wykorzystanego urlopu.

Ponadto w związku z tym, że urlop rodzi-

cielski może być wykorzystywany przez ro-
dziców jednocześnie, pracownik składający
wniosek dołącza do niego pisemne oświad-
czenie o braku zamiaru korzystania z urlopu
przez okres wskazany we wniosku przez
drugiego rodzica dziecka albo o okresie,
w którym drugi rodzic dziecka zamierza ko-
rzystać z tego urlopu w okresie objętym
wnioskiem.

5.4. Łączenie urlopu rodzicielskiego
z wykonywaniem pracy

Zasady łączenia urlopu rodzicielskiego

z wykonywaniem pracy są identyczne jak
w przypadku dodatkowego urlopu macie-
rzyńskiego.

Wzór wniosku w sprawie podjęcia pracy w czasie urlopu rodzicielskiego

....................................

(miejscowość i data)

.........................................................
.........................................................

(imię i nazwisko oraz adres pracownika)

............................................................................
............................................................................

(nazwa i adres pracodawcy)

WNIOSEK W SPRAWIE PODJĘCIA PRACY W CZASIE URLOPU RODZICIELSKIEGO

Zgodnie z art. 182

§ 5 i 6 w zw. z art. 182

§ 6 Kodeksu pracy zwracam się z uprzejmą proś-

bą o dopuszczenie mnie do pracy w czasie urlopu rodzicielskiego, tj. w okresie od dnia
....................... do dnia ....................... , w wymiarze ............ pełnego wymiaru czasu pracy.

Jednocześnie proszę o ustalenie dla mnie następującego rozkładu czasu pracy:
............................................................................................................................................
..........................................................................................................................................

.....................................

(podpis pracownika)

Akceptuję:

.....................................

(data i podpis pracodawcy

albo osoby go reprezentującej)

Nie jest to konieczna część wniosku i nie musi zostać uwzględniona przez pracodawcę.

uprawnienie

pracownicze

oświadczenie

Prawo pracy dla rodziców – zmiany

30 | www.pgp.infor.pl

6. Dodatkowy
urlop macierzyński
i urlop rodzicielski
udzielane na jeden wniosek

Korzystanie z dodatkowego urlopu macie-

rzyńskiego (dodatkowego urlopu na warun-
kach urlopu macierzyńskiego) i urlopu rodzi-
cielskiego może się odbywać na dwa sposoby:
1) przez złożenie dwóch osobnych wniosków

o te urlopy – każdego w terminie nie krót-
szym niż 14 dni przed rozpoczęciem dane-
go urlopu,

2) przez złożenie jednego wniosku o oba te

urlopy – nie później niż 14 dni po porodzie
(w trybie art. 179

–179

Kodeksu pracy).

Podstawowa różnica dotyczy wysokości za-

siłku macierzyńskiego, jaki przysługuje pra-
cownikom w czasie tych urlopów:

●

jeżeli pracownik korzysta z tych urlopów
w pierwszy sposób, to przysługuje mu
zasiłek macierzyński w wysokości 100%
podstawy wymiaru zasiłku za okres urlopu
macierzyńskiego i dodatkowego urlopu
macierzyńskiego (dodatkowego urlopu na
warunkach urlopu macierzyńskiego)
oraz 60% podstawy wymiaru zasiłku za
okres urlopu rodzicielskiego,

●

jeżeli pracownik korzysta z tych urlopów
w drugi sposób, to przysługuje mu zasiłek
macierzyński w wysokości 80% podstawy

wymiaru zasiłku za okres wszystkich urlo-
pów, tj. urlopu macierzyńskiego, dodatko-
wego urlopu macierzyńskiego (dodatko-
wego urlopu na warunkach urlopu
macierzyńskiego) i urlopu rodzicielskiego.

6.1. Wniosek o urlopy

Jeśli pracownicy decydują się na drugi spo-

sób korzystania z urlopów związanych z uro-
dzeniem dziecka (np. w tym celu, aby otrzy-
mywać 80% podstawy wymiaru zasiłku
w całym okresie), to pracownica, nie później
niż 14 dni po porodzie, musi złożyć pisemny
wniosek o udzielenie jej, bezpośrednio po
urlopie macierzyńskim, dodatkowego urlopu
macierzyńskiego w pełnym ustawowym wy-
miarze, a bezpośrednio po tym urlopie – urlo-
pu rodzicielskiego także w pełnym ustawo-
wym wymiarze.

Wniosek złożony w formie pisemnej i z za-

chowaniem 14-dniowego terminu jest dla
pracodawcy wiążący.

PRZYKŁAD

Pracownica urodziła dziecko 20 czerw-
ca 2013 r. Jeżeli chce skorzystać z do-
datkowego urlopu macierzyńskiego
i urlopu rodzicielskiego udzielanych na

Wzór informacji w sprawie odmowy dopuszczenia do pracy w czasie urlopu rodziciel-
skiego

....................................

(miejscowość i data)

............................................................................
............................................................................

(nazwa i adres pracodawcy)

.........................................................
.........................................................

(imię i nazwisko oraz adres pracownika)

INFORMACJA W SPRAWIE ODMOWY DOPUSZCZENIA DO PRACY

W CZASIE URLOPU RODZICIELSKIEGO

Zgodnie z art. 182

§ 6 zd. 2 i 3 w zw. z art. 182

§ 6 Kodeksu pracy uprzejmie informuję, że

uwzględnienie Pani/Pana wniosku o dopuszczenie do pracy w czasie urlopu rodzicielskiego,
tj. w okresie od dnia ................................... do dnia ............................, w wymiarze .........
pełnego wymiaru czasu pracy nie jest możliwe ze względu na ....................................
............................................................................................................................................

...................................................

(data i podpis pracodawcy

albo osoby go reprezentującej)

zasiłek

macierzyński

podstawa
wymiaru
zasiłku

Prawo pracy dla rodziców – zmiany

Poradnik Gazety Prawnej nr 28 (794) | 31

23 lipca – 5 sierpnia 2013

jeden wniosek, to musi go złożyć naj-
później 4 lipca br. W tym dniu pisemny
wniosek pracownicy powinien otrzy-
mać pracodawca.

Do złożenia jednego wniosku o wszystkie

urlopy uprawniona jest tylko pracownica-mat-
ka dziecka. To ona bowiem najpóźniej od dnia
porodu korzysta z urlopu macierzyńskiego.

Inaczej jest natomiast w przypadku pra-

cowników, którzy ubiegają się o adopcję
dziecka. Taki pracownik, nie później niż 14
dni po przyjęciu dziecka na wychowanie i wy-
stąpieniu do sądu opiekuńczego z wnioskiem
o wszczęcie postępowania w sprawie przy-

sposobienia dziecka lub po przyjęciu dziecka
na wychowanie jako rodzina zastępcza, z wy-
jątkiem rodziny zastępczej zawodowej, może
złożyć pisemny wniosek o udzielenie mu,
bezpośrednio po urlopie na warunkach urlo-
pu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu na
warunkach urlopu macierzyńskiego w peł-
nym ustawowym wymiarze, a bezpośrednio
po takim urlopie – urlopu rodzicielskiego tak-
że w pełnym ustawowym wymiarze (art. 182

Kodeksu pracy).

Skoro ta regulacja posługuje się pojęciem

„pracownik”, oznacza to, że wniosek w takiej
sytuacji może złożyć zarówno pracownica,
jak i pracownik – przyszli rodzice adopcyjni
dziecka.

Procedura ubiegania się o urlop rodzicielski

W przypadku składania jednego wniosku

o wszystkie urlopy

W przypadku składania kilku wniosków

o każdy urlop oddzielnie

Krok 1
Pracownica składa do pracodawcy jeden
pisemny wniosek o dodatkowy urlop ma-
cierzyński w pełnym wymiarze oraz bezpo-
średnio po nim o urlop rodzicielski w pełnym
wymiarze nie później niż 14 dni po porodzie.

Krok 1
Pracownik lub pracownica składa pisemny
wniosek o urlop rodzicielski lub jego część
najpóźniej na 14 dni przed rozpoczęciem ko-
rzystania z tego urlopu (części urlopu).

Krok 2
Pracodawca akceptuje wniosek pracownicy.

Krok 2
Pracodawca akceptuje wniosek pracownika
lub pracownicy.

Wzór wniosku o udzielenie dodatkowego urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego

....................................

(miejscowość i data)

.........................................................
.........................................................

(imię i nazwisko oraz adres pracownika)

............................................................................
............................................................................

(nazwa i adres pracodawcy)

WNIOSEK O UDZIELENIE DODATKOWEGO URLOPU MACIERZYŃSKIEGO

I URLOPU RODZICIELSKIEGO

Zgodnie z art. 179

Kodeksu pracy zwracam się z uprzejmą prośbą o udzielenie mi bez-

pośrednio po urlopie macierzyńskim dodatkowego urlopu macierzyńskiego w pełnym wy-
miarze wynikającym z art. 182

§ 1 Kodeksu pracy i urlopu rodzicielskiego w pełnym wymia-

rze wynikającym z art. 182

§ 1 Kodeksu pracy, w związku z urodzeniem się w dniu ...............

mojej córki/mojego syna .................................................

(imię i nazwisko)

.....................................

(podpis pracownika)

adopcja

rodzice
adopcyjni

Prawo pracy dla rodziców – zmiany

32 | www.pgp.infor.pl

6.2. Możliwość rezygnacji
z urlopów lub ich części

Złożenie jednego łącznego wniosku

o udzielenie urlopów nie oznacza koniecz-
ności ich wykorzystania w pełnym wymia-
rze, ani też nie uniemożliwia ich podziału
między rodziców.

Pracownica może zrezygnować z dodat-

kowego urlopu macierzyńskiego w całości
lub w części i powrócić do pracy. W tym
celu musi złożyć pracodawcy pisemny
wniosek w sprawie rezygnacji z dodatko-
wego urlopu macierzyńskiego w całości lub
w części, w terminie nie krótszym niż
14 dni przed przystąpieniem do pracy.

Jeżeli jej mąż (pracownik-ojciec wycho-

wujący dziecko) zamierza skorzystać z tego
urlopu lub jego części, to musi złożyć pi-
semny wniosek o udzielenie mu dodatko-
wego urlopu macierzyńskiego w całości lub
w części, w terminie nie krótszym niż
14 dni przed rozpoczęciem korzystania
z dodatkowego urlopu macierzyńskiego
albo z części takiego urlopu.

Oba te wnioski są wiążące dla praco-

dawcy.

Także w tym przypadku obowiązuje zasa-

da, że dodatkowy urlop macierzyński jest
udzielany jednorazowo albo w dwóch częś-
ciach przypadających bezpośrednio jedna
po drugiej – w wymiarze tygodnia lub jego
wielokrotności.

PRZYKŁAD

Pracownica zamierza skorzystać tylko
z 4 tygodni dodatkowego urlopu macie-
rzyńskiego. Pozostałe 2 tygodnie zamie-
rza wykorzystać pracownik-ojciec dziec-
ka. Pierwsza część tego urlopu skończy
się 23 lipca 2013 r., zatem druga musi się
rozpocząć 24 lipca 2013 r. (w tym dniu
pracownica powróci do pracy). Pracow-
nica musi złożyć wniosek w sprawie re-
zygnacji z urlopu i powrotu do pracy naj-
później 9 lipca br., także pracownik musi
najpóźniej w tym dniu wystąpić z wnio-
skiem o urlop.

Pracownik-ojciec wychowujący dziecko też

może zrezygnować z korzystania z części dodat-
kowego urlopu macierzyńskiego. W takim przy-
padku obowiązują takie same zasady jak w przy-
padku rezygnacji z urlopu przez pracownicę,
która może przejąć część urlopu po ojcu dziecka.

PRZYKŁAD

Pracownica zamierza zrezygnować
z dodatkowego urlopu macierzyńskiego

Wzór wniosku w sprawie rezygnacji z dodatkowego urlopu macierzyńskiego/urlopu
rodzicielskiego

....................................

(miejscowość i data)

.........................................................
.........................................................

(imię i nazwisko oraz adres pracownika)

............................................................................
............................................................................

(nazwa i adres pracodawcy)

WNIOSEK W SPRAWIE REZYGNACJI

Z DODATKOWEGO URLOPU MACIERZYŃSKIEGO/URLOPU RODZICIELSKIEGO

Zgodnie z art. 179

§ 2/art. 179

§ 2 Kodeksu pracy informuję o rezygnacji z:

– całości dodatkowego urlopu macierzyńskiego/urlopu rodzicielskiego,
–

części dodatkowego urlopu macierzyńskiego/urlopu rodzicielskiego, tj. o rezygnacji
z ............. tygodni tego urlopu, i proszę o dopuszczenie mnie do pracy po upływie tego
urlopu.

.....................................

(podpis pracownika)

przystąpienie

do pracy

rezygnacja
z urlopu

Prawo pracy dla rodziców – zmiany

Poradnik Gazety Prawnej nr 28 (794) | 33

23 lipca – 5 sierpnia 2013

i bezpośrednio po urlopie macierzyń-
skim 6 sierpnia 2013 r. wrócić do pra-
cy. W tym celu powinna wystąpić do
pracodawcy z pisemnym wnioskiem
w tej sprawie najpóźniej 22 lipca br.
Naj później w tym też dniu z wnioskiem
o udzielenie dodatkowego urlopu ma-
cierzyńskiego powinien wystąpić do
swojego pracodawcy pracownik-ojciec
dziecka. Nie ma przeszkód, aby w trak-
cie dodatkowego urlopu macie

rzyń-

skiego pracownik z niego zrezygno-
wał (z 14-dnio wym wyprzedzeniem),
a resztę urlopu przejęła pracownica.
Pracownik musi jednak wykorzystać
pełne tygodnie tego urlopu, tym samym
może także zrezygnować tylko z peł-
nych tygodni urlopu.

Pracownica może też zrezygnować z urlopu

rodzicielskiego, w całości lub w części, i po-
wrócić do pracy – na zasadach opisanych wy-
żej. W takim przypadku niewykorzystany
urlop rodzicielski lub jego część może przejąć
pracownik-ojciec wychowujący dziecko. Na-
stępnie pracownik-ojciec wychowujący dziec-
ko może zrezygnować z korzystania z części
urlopu rodzicielskiego, którą może przejąć
pracownica.

Przy rezygnacji z urlopu rodzicielskiego

i ewentualnym przejmowaniu go przez pra-
cownika-ojca trzeba mieć na względzie, że
urlop ten jest udzielany jednorazowo albo
nie więcej niż w trzech częściach, z których
żadna nie może być krótsza niż 8 tygodni,
przypadających bezpośrednio jedna po
drugiej – w wymiarze wielokrotności tygo-
dnia.

PRZYKŁAD

Po wykorzystaniu 4 tygodni urlopu
rodzicielskiego pracownica zamierza
z niego zrezygnować, tj. wystąpić do
pracodawcy z wnioskiem o rezygna-
cję z tego urlopu i dopuszczenie do
pracy. Pracodawca nie może uwzględ-
nić wniosku, ponieważ pracownica
może zrezygnować z części urlopu ro-
dzicielskiego tylko wówczas, gdy wy-
korzysta co najmniej 8 tygodni tego
urlopu (muszą to być pełne tygodnie).
Jeżeli np. 8. tydzień urlopu kończy się
26 września 2013 r., to pracownica

powinna złożyć do pracodawcy wnio-
sek o rezygnację z urlopu i powrót do
pracy najpóźniej 11 września br. Resz-
tę urlopu może przejąć pracownik-oj-
ciec dziecka, który jednak w trakcie
urlopu może z niego zrezygnować
(wykorzystując minimum 8 tygodni
urlopu), a jego pozostały wymiar
może wykorzystać pracownica-matka
dziecka.

7. Urlop ojcowski

Przepisy ustawy z 28 maja 2013 r. nie prze-

widują zmian dotyczących korzystania z urlo-
pu ojcowskiego. Zatem, tak jak dotychczas,
pracownik-ojciec wychowujący dziecko ma
prawo do urlopu ojcowskiego w wymiarze
2 tygodni, nie dłużej jednak niż:
1) do ukończenia przez dziecko 12. miesiąca

życia albo

2) do upływu 12 miesięcy od dnia uprawo-

mocnienia się postanowienia orzekające-
go przysposobienie i nie dłużej niż do
ukończenia przez dziecko 7. roku życia,
a w przypadku dziecka, wobec którego
podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku
szkolnego, nie dłużej niż do ukończenia
przez nie 10. roku życia.

Z urlopu ojcowskiego może skorzystać pra-

cownik-ojciec biologiczny dziecka lub pra-
cownik-ojciec adopcyjny, który przedstawi
postanowienie sądu o przysposobieniu dziec-
ka. Przez przysposobienie powstaje między
przysposabiającym a przysposobionym taki
stosunek jak między rodzicami a dziećmi
(art. 121 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuń-
czego).

Urlopu ojcowskiego udziela się na pisemny

wniosek pracownika-ojca wychowującego
dziecko składany w terminie nie krótszym niż
7 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlo-
pu. Pracodawca jest zobowiązany uwzględnić
wniosek pracownika.

Przepisy Kodeksu pracy dotyczące urlopu

ojcowskiego nie uzależniają wymiaru tego
urlopu od liczby dzieci urodzonych przy
jednym porodzie, tak jak czynią to przepisy
dotyczące wymiaru urlopu macierzyńskie-
go (podstawowego i dodatkowego) oraz
urlopu na warunkach urlopu macierzyń-
skiego (podstawowego i dodatkowego).
Wymiar urlopu ojcowskiego w przypadku
porodu mnogiego jest taki sam jak w przy-
padku urodzenia jednego dziecka przy jed-
nym porodzie.

pracownik-

-ojciec

przysposobienie

Prawo pracy dla rodziców – zmiany

34 | www.pgp.infor.pl

8. Zmiany w zasiłkach
macierzyńskich

Od 17 czerwca 2013 r. rodzicom wszystkich

dzieci urodzonych po 31 grudnia 2012 r. bę-
dzie przysługiwać w razie urodzenia jednego
dziecka 20 tygodni zasiłku macierzyńskiego
i 6 tygodni zasiłku dodatkowego oraz 26 ty-
godni zasiłku macierzyńskiego za czas urlopu
rodzicielskiego (niezależnie od liczby dzieci
urodzonych przy jednym porodzie). Z zasiłku
macierzyńskiego za okres dodatkowego urlo-
pu macierzyńskiego oraz urlopu rodziciel-
skiego będą mogli korzystać oboje rodzice,
tj. zarówno ubezpieczona matka dziecka, jak
i ubezpieczony ojciec. Z dłuższego zasiłku
macierzyńskiego będą mogły korzystać osoby
podlegające ubezpieczeniu chorobowemu
obowiązkowo (np. pracownicy), jak i dobro-
wolnie (np. osoby prowadzące działalność
gospodarczą czy współpracujące na podsta-
wie umowy zlecenia).

8.1. Prawo do zasiłku
macierzyńskiego

Zasiłek macierzyński przysługuje przez

okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako
okres urlopu macierzyńskiego, okres dodatko-
wego urlopu macierzyńskiego, okres urlopu na
warunkach urlopu macierzyńskiego, okres do-
datkowego urlopu na warunkach urlopu ma-
cierzyńskiego oraz okres urlopu rodzicielskie-
go (art. 29 ust. 5 ustawy z 25 czerwca 1999 r.
o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia
społecznego w razie choroby i macierzyństwa
– t.j. Dz.U. z 2010 r. nr 77, poz. 512 z późn.
zm.; dalej: ustawa zasiłkowa).

Urlop macierzyński jest uprawnieniem pra-

cowniczym i przysługuje w okresie zatrudnie-
nia w związku z urodzeniem się dziec

ka.

Natomiast zasiłek macierzyński jest świad-
czeniem z tytułu ubezpieczenia społecznego
i przysługuje w czasie korzystania z urlopu
macierzyńskiego. Prawo do zasiłku macie-
rzyńskiego ma każda ubezpieczona, która
urodziła dziecko w okresie podlegania ubez-
pieczeniu chorobowemu.

Prawo do świadczenia przysługuje ubezpie-

czonej, która w okresie ubezpieczenia chorobo-
wego albo w okresie urlopu wychowawczego:

●

urodziła dziecko,

●

przyjęła na wychowanie dziecko w wieku
do 7. roku życia, a w przypadku dziecka,
wobec którego podjęto decyzję o odrocze-
niu obowiązku szkolnego – w wieku do 10.
roku życia, i wystąpiła do sądu opiekuńcze-
go z wnioskiem o wszczęcie postępowania
w sprawie jego przysposobienia,

●

przyjęła dziecko w wieku do 7. roku życia,
a w przypadku dziecka, wobec którego pod-
jęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkol-
nego – w wieku do 10. roku życia, na wy-
chowanie w ramach rodziny zastępczej,
z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej.

Prawo do zasiłku macierzyńskiego z tytułu

przyjęcia dziecka na wychowanie przysługuje
nie tylko ubezpieczonej matce dziecka, ale
także ubezpieczonemu ojcu dziecka.

PRZYKŁAD

Kobieta zatrudniona na podstawie umo-
wy zlecenia zawartej na okres 2 lat od
1 września 2012 r. do 31 sierpnia 2014 r.
urodziła dziecko 24 kwietnia 2013 r.
Od pierwszego dnia wykonywania umo-
wy zleceniobiorczyni przystąpiła do do-
browolnego ubezpieczenia chorobowego.
Osobie tej od dnia porodu, tj. od 24 kwiet-
nia 2013 r., przysługuje zasiłek macie-
rzyński za okres ustalony przepisami
Kodeksu pracy jako okres urlopu macie-
rzyńskiego. Zleceniodawca (będący płat-
nikiem zasiłków) powinien wypłacić zasi-
łek macierzyński za okres od 24 kwietnia
do 10 września 2013 r. (140 dni).
Jeżeli ubezpieczona w terminie nie krót-
szym niż 14 dni przed zakończeniem po-
bierania zasiłku macierzyńskiego za
wskazany wyżej okres wystąpi do zlece-
niodawcy z wnios kiem o wypłatę zasiłku
macierzyńskiego za okres dodatkowego
urlopu macierzyńskiego (np. w pełnym
wymiarze 6 tygodni), to zleceniodawca
będzie miał obowiązek uwzględnić ten
wniosek i wypłacić zasiłek macierzyński
za okres od 11 września do 22 październi-
ka 2013 r. (42 dni). Jeśli ubezpieczona
wystąpi z wnioskiem o wypłatę zasiłku
macierzyńskiego za okres urlopu rodzi-
cielskiego w terminie nie krótszym niż
14 dni przed rozpoczęciem tego urlopu,
to zleceniodawca ma obowiązek wypłacić
zasiłek macierzyński za ten okres. Przy za-
łożeniu, że ubezpieczona wystąpi z wnio-
skiem o wypłatę zasiłku za okres odpo-
wiadający okresowi urlopu rodzicielskiego
w pełnym wymiarze, zasiłek macierzyński
będzie jej przysługiwał za okres 26 tygo-
dni, tj. od 23 października 2013 r. do
22 kwietnia 2014 r. (182 dni).
W opisanym przypadku zasiłek macie-
rzyński za okres urlopu macierzyńskiego

działalność

gospodarcza

rodzina
zastępcza

Prawo pracy dla rodziców – zmiany

Poradnik Gazety Prawnej nr 28 (794) | 35

23 lipca – 5 sierpnia 2013

i dodatkowego urlopu macierzyńskiego
powinien wynosić 100% podstawy wy-
miaru, natomiast za okres urlopu rodzi-
cielskiego – 60% podstawy wymiaru.

8.2. Urlop rodzicielski i zasiłek
macierzyński za okres tego urlopu

Nowelizacja wprowadza nowe pojęcie

– urlop rodzicielski, za który przewiduje prawo
do zasiłku macierzyńskiego. Prawo do urlopu
rodzicielskiego i zasiłku macierzyńskiego za
jego okres mają rodzice dzieci urodzonych
po 31 grudnia 2012 r. Z urlopu rodzicielskiego
i zasiłku macierzyńskiego mogą korzystać obo-
je rodzice dziecka. W takim przypadku łączny
wymiar urlopu i wypłaty zasiłku nie może
przekroczyć 26 tygodni. Zasiłek macierzyński
za okres urlopu rodzicielskiego przysługuje
wszystkim ubezpieczonym podlegającym
ubezpieczeniu chorobowemu (art. 29 ust. 1
ustawy zasiłkowej). Nie ma przy tym znacze-
nia, czy ubezpieczenie chorobowe ma charak-
ter obowiązkowy czy dobrowolny.

Prawo do zasiłku macierzyńskiego za okres

urlopu rodzicielskiego mają zatem zarówno
pracownicy, jak i m.in. osoby wykonujące
pracę na podstawie umowy zlecenia czy oso-
by prowadzące pozarolniczą działalność albo
osoby z nimi współpracujące (pod warun-
kiem że przystąpiły do dobrowolnego ubez-
pieczenia chorobowego).

PRZYKŁAD

Zleceniobiorczyni, która urodziła dziec-
ko 12 stycznia 2013 r., po wejściu w ży-
cie nowelizacji złożyła wniosek do ZUS
o wypłatę dodatkowego zasiłku macie-
rzyńskiego w uzupełniającym wymiarze
2 tygodni na okres od 29 czerwca do
12 lipca 2013 r. (14 dni), a następnie
o wypłatę zasiłku macierzyńskiego za
okres urlopu rodzicielskiego w wymia-
rze 13 tygodni na okres od 13 lipca do
11 października 2013 r. (91 dni).
W połowie sierpnia 2013 r. o udzielenie
urlopu rodzicielskiego w wymiarze 13 ty-
godni wystąpił do swojego pracodawcy
pracownik-ojciec wychowujący dziecko.
Ojciec dziecka wystąpił o udzielenie urlo-
pu rodzicielskiego w pozostałym wymia-
rze, tj. 13 tygodni, na okres od 1 września
do 30 listopada 2013 r. (91 dni).

Takie postępowanie jest prawidłowe,
ponieważ po zmianie przepisów z urlo-
pu rodzicielskiego mogą korzystać obo-
je rodzice (nawet równocześnie). Skoro
łączny okres, na jaki matka i ojciec
dziecka złożyli wniosek, nie przekracza
26 tygodni, pracodawca zatrudniający
pracownika-ojca wychowującego dziec-
ko ma obowiązek udzielenia mu urlopu
i wypłaty za ten okres zasiłku, jeżeli jest
płatnikiem zasiłków.

8.3. Łączenie wykorzystywania
dodatkowego
urlopu macierzyńskiego
i urlopu rodzicielskiego
z wykonywaniem pracy

Podczas dodatkowego urlopu macierzyńskie-

go i urlopu rodzicielskiego oraz pobierania za-
siłku macierzyńskiego za ten okres pracownica
może łączyć wychowywanie dziecka z pracą
w wymiarze nie wyższym niż połowa pełnego
wymiaru czasu pracy. W takim przypadku zasi-
łek macierzyński przysługuje w wysokości pro-
porcjonalnie pomniejszonej (art. 29 ust. 7 usta-
wy zasiłkowej po nowelizacji).

PRZYKŁAD

Pracownica urodziła dziecko 18 marca
2013 r. i z tego tytułu korzysta z urlopu
i zasiłku macierzyńskiego w okresie od
18 marca do 4 sierpnia 2013 r. (140 dni).
Pracownica wykonuje pracę w pełnym
wymiarze czasu pracy. Podstawa wymia-
ru przysługującego jej zasiłku macie-
rzyńskiego wynosi 3680 zł. 18 czerwca
2013 r. pracownica wystąpiła z wnio-
skiem o udzielenie jej dodatkowego urlo-
pu macierzyńskiego w wymiarze 6 ty-
godni. Jednocześnie złożyła wniosek
o wyrażenie zgody na podjęcie w tym
okresie pracy w wymiarze 1/2 etatu.
Pracodawca udzielił pracownicy dodatko-
wego urlopu macierzyńskiego bezpośred-
nio po urlopie macierzyńskim, tj. od
5 sierpnia do 15 września 2013 r. (42 dni).
Za okres od 5 sierpnia do 15 września
2013 r. będzie jej przysługiwał zasiłek ma-
cierzyński w wysokości zmniejszonej pro-
porcjonalnie do wymiaru czasu pracy
wykonywanej w okresie dodatkowego

umowa

zlecenia

wychowywanie
dziecka

Prawo pracy dla rodziców – zmiany

36 | www.pgp.infor.pl

urlopu macierzyńskiego. Za ten okres
pracownicy będzie zatem przysługiwał
zasiłek wyliczony z podstawy wymiaru
– 1840 zł (1/2 z 3680 zł).

8.4. Wysokość zasiłku
macierzyńskiego

W związku z wejściem w życie nowelizacji,

począwszy od 17 czerwca 2013 r. zasiłek ma-
cierzyński za okres urlopu macierzyńskiego
i dodatkowego urlopu macierzyńskiego przy-
sługuje (tak jak dotychczas) w wysokości
100% podstawy wymiaru.

Natomiast zasiłek macierzyński za okres

urlopu rodzicielskiego przysługuje w wysoko-
ści 60% podstawy wymiaru. Jeżeli jednak nie
później niż 14 dni po porodzie pracownica
wystąpi z wnioskiem o udzielenie jej bezpo-
średnio po urlopie macierzyńskim dodatko-
wego urlopu macierzyńskiego w pełnym wy-
miarze, a bezpośrednio po nim urlopu
rodzicielskiego w pełnym wymiarze 26 tygo-
dni, to zasiłek macierzyński za okres wszyst-
kich tych urlopów (również za okres podsta-
wowego urlopu macierzyńskiego) będzie
wynosił 80% podstawy wymiaru.

W takim przypadku pracownica będzie mo-

gła zrezygnować z udzielonego jej dodatko-
wego urlopu macierzyńskiego oraz urlopu ro-
dzicielskiego w całości lub w części. Wówczas
z wnioskiem o niewykorzystaną część urlopu
dodatkowego lub rodzicielskiego i zasiłek
macierzyński za ten okres będzie mógł wystą-
pić pracownik-ojciec dziecka.

W razie rezygnacji pracownicy z urlopu ro-

dzicielskiego w pełnym wymiarze należy jej wy-
płacić wyrównanie zasiłku macierzyńskiego za
okres urlopu macierzyńskiego i dodatkowego
urlopu macierzyńskiego do 100% podstawy
wymiaru. Wyrównanie to będzie przysługiwało
tylko wówczas, gdy z urlopu rodzicielskiego
i zasiłku za ten okres nie skorzysta ojciec dziec-
ka (art. 31 ust. 4 ustawy zasiłkowej).

PRZYKŁAD

Pracownica urodziła dziecko 28 lutego
2013 r. i z tym dniem rozpoczęła korzy-
stanie z urlopu i zasiłku macierzyńskie-
go, który upłynie 17 lipca 2013 r. (140
dni). 19 czerwca 2013 r. po wejściu
w życie nowelizacji przepisów pracow-
nica złożyła wniosek o udzielenie jej

dodatkowego urlopu macierzyńskiego
w pełnym wymiarze 6 tygodni na okres
od 18 lipca do 28 sierpnia 2013 r.
(42 dni). Zaraz po nim złożyła wnio-
sek o udzielenie urlopu rodzicielskie-
go w wymiarze 8 tygodni na okres od
29 sierpnia do 23 października 2013 r.
(56 dni) i o wypłatę zasiłku macierzyń-
skiego za wszystkie te okresy (w dniu
złożenia wniosku pracownica zdecydo-
wała się na wykorzystanie tylko jednej
części urlopu rodzicielskiego). Podsta-
wa wymiaru zasiłku macierzyńskiego
obecnie wypłacanego pracownicy wy-
nosi 2860 zł (100% podstawy wymiaru
zasiłku macierzyńskiego).
Za okres dodatkowego urlopu macie-
rzyńskiego (podobnie jak za okres urlo-
pu macierzyńskiego) pracownica po-
winna otrzymać zasiłek macierzyński
w wysokości 100%. Kwota zasiłku za
6 tygodni dodatkowego urlopu macie-
rzyńskiego wyniesie zatem 4003,86 zł,
co wynika z wyliczenia:

●

2860 zł : 30 = 95,33 zł (kwota zasił-

ku macierzyńskiego za 1 dzień dodat-
kowego urlopu macierzyńskiego),

●

95,33 zł x 42 dni = 4003,86 zł.

Za okres urlopu rodzicielskiego pra-
cownica otrzyma zasiłek macierzyński
w wysokości 60% podstawy wymiaru
zasiłku. Za 8 tygodni urlopu rodziciel-
skiego pracownica powinna otrzymać
zasiłek w wysokości 3203,20 zł, co wy-
nika z wyliczenia:

●

2860 zł x 60% = 1716 zł,

●

1716 zł : 30 = 57,20 zł (kwota zasiłku

macierzyńskiego za 1 dzień urlopu
rodzicielskiego),

●

57,20 zł x 56 dni = 3203,20 zł.

PRZYKŁAD

Pracownica, która urodziła dziecko
9 czerwca 2013 r. i z tym dniem rozpo-
częła urlop macierzyński. 18 czerwca
2013 r. wystąpiła z wnioskiem o udzie-
lenie jej bezpośrednio po urlopie ma-
cierzyńskim dodatkowego urlopu ma-
cierzyńskiego w pełnym wymiarze
6 tygodni, a bezpośrednio po nim urlo-
pu rodzicielskiego w pełnym wymiarze
26 tygodni. Pracodawca udzielił pra-
cownicy dodatkowego urlopu macie-

wyrównanie

Prawo pracy dla rodziców – zmiany

Poradnik Gazety Prawnej nr 28 (794) | 37

23 lipca – 5 sierpnia 2013

rzyńskiego na okres od 27 października
(urlop macierzyński zakończy się 26 paź-
dziernika) do 7 grudnia 2013 r. (42 dni)
oraz urlopu rodzicielskiego na okres od
8 grudnia 2013 r. do 7 czerwca 2014 r.
(182 dni). Przeciętne miesięczne wyna-
grodzenie stanowiące podstawę wymia-
ru zasiłku macierzyńskiego wynosi
w przypadku tej pracownicy 4268 zł.
Ponieważ pracownica nie później niż
14 dni po porodzie wystąpiła z wnioskiem
o udzielenie jej bezpośrednio po urlopie
macierzyńskim dodatkowego urlopu ma-
cierzyńskiego w pełnym wymiarze, a bez-
pośrednio po nim urlopu rodzicielskiego
w pełnym wymiarze 26 tygodni, praco-
dawca powinien jej wypłacić (przy założe-
niu, że jest płatnikiem zasiłków) zasiłek
macierzyński za okresy wszystkich trzech
urlopów w wysokości 80% podstawy wy-
miaru (za okres urlopu macierzyńskiego,
dodatkowego urlopu macierzyńskiego
oraz urlopu rodzicielskiego).
W efekcie kwota zasiłku macierzyńskie-
go za jeden dzień każdego urlopu wynie-
sie 113,80 zł, co wynika z wyliczenia:

●

4268 zł x 80% = 3414,40 zł,

●

3414,40 zł : 30 = 113,81 zł (kwota za-

siłku macierzyńskiego za 1 dzień każ-
dego urlopu).

Załóżmy, że pracodawca wypłaci pra-
cownicy zasiłek macierzyński za okres
urlopu macierzyńskiego oraz dodatko-
wego urlopu macierzyńskiego w wyso-
kości 80% podstawy wymiaru zasiłku,
a pracownica na 14 dni przed zakoń-
czeniem dodatkowego urlopu macie-
rzyńskiego złoży pracodawcy wniosek
w sprawie rezygnacji z urlopu rodziciel-
skiego (z urlopu rodzicielskiego nie bę-
dzie też korzystał ojciec dziecka).
W takim przypadku za okres urlopu ma-
cierzyńskiego i dodatkowego urlopu
macierzyńskiego pracownica otrzyma-
łaby zasiłek macierzyński w łącznej wy-
sokości 20 713,42 zł oraz jednorazowe
wyrównanie w kwocie 5179,72 zł, co
wynika z następującego wyliczenia:
1. Obliczenie zasiłku macierzyńskiego:
113,81 zł (dzienna kwota zasiłku w wy-
sokości 80% podstawy wymiaru) ×
× 182 dni (łączny wymiar urlopu ma-
cierzyńskiego i dodatkowego urlopu
macierzyńskiego) = 20 713,42 zł.
2. Obliczenie jednorazowego wyrów-
nania zasiłku macierzyńskiego:

●

4268 zł : 30 = 142,27 zł (dzienna

kwota zasiłku macierzyńskiego w wy-
sokości 100% podstawy wymiaru),

●

142,27 zł – 113,81 zł (dzienna kwota

zasiłku w wysokości 80% podstawy
wymiaru) = 28,46 zł (kwota wy-
równania zasiłku macierzyńskiego za
1 dzień),

●

28,46 zł x 182 dni (liczba dni za sił-

ku macierzyńskiego odpowiadająca
okre

sowi urlopu macierzyńskiego

i dodatkowego urlopu macierzyń-
skiego) = 5179,72 zł (łączna kwota
wyrównania).

Ponieważ pracownica zrezygnowała
z urlopu rodzicielskiego, więc praco-
dawca miał obowiązek wypłacić jej wy-
równanie zasiłku macierzyńskiego za
okres urlopu macierzyńskiego i dodat-
kowego urlopu macierzyńskiego do
100% podstawy wymiaru.

PRZYKŁAD

Pracownica zatrudniona w pełnym wy-
miarze czasu pracy w dniu wejścia w ży-
cie ustawy, tj. 17 czerwca 2013 r., była
w trakcie wykorzystywania 4 tygodni do-
datkowego urlopu macierzyńskiego, któ-
rego termin upływa 21 czerwca (dziecko
urodziło się 5 stycznia 2013 r. i z tym
dniem pracownica rozpoczęła urlop ma-
cierzyński). 20 czerwca 2013 r. wystąpiła
do pracodawcy z wnioskiem o udzielenie
jej dodatkowego urlopu macierzyńskiego
w uzupełniającym wymiarze 2 tygodni
(na okres od 22 czerwca do 5 lipca
2013 r.), a następnie urlopu rodzicielskie-
go w pełnym wymiarze 26 tygodni (na
okres od 6 lipca 2013 r. do 3 stycznia
2014 r.) i o wypłatę zasiłku macierzyń-
skiego za te okresy. Jednocześnie złożyła
wniosek o podjęcie pracy w okresie tych
urlopów, tj. odpowiednio: w wymiarze
3/4 etatu – w okresie uzupełniającego
urlopu dodatkowego) i w wymiarze
1/2 etatu – w okresie urlopu rodziciel-
skiego. Pracodawca uwzględnił wniosek
pracownicy. Podstawa wymiaru zasiłku
macierzyńskiego wypłacanego pracowni-
cy za okres od 5 stycznia do 21 czerwca
2013 r. wynosiła 2286 zł.
W efekcie łączenia wykorzystania dodat-
kowego urlopu macierzyńskiego w uzu-

Prawo pracy dla rodziców – zmiany

38 | www.pgp.infor.pl

pełniającym wymiarze i urlopu rodziciel-
skiego z wykonywaniem pracy – za okres
wskazanych urlopów pracownicy przy-
sługuje zasiłek macierzyński w pro-
porcjonalnie zmniejszonej wysokości.
W okresie wykonywania pracy w wymia-
rze 3/4 etatu zasiłek macierzyński nale-
ży wyliczyć z 1/4 podstawy wymiaru,
tj. od kwoty 571,50 zł (1/4 z 2286 zł).
Kwota zasiłku macierzyńskiego za okres
dodatkowego urlopu macierzyńskiego
w uzupełniającym wymiarze wyniesie
266,70 zł, co wynika z wyliczenia:

●

571,50 zł : 30 = 19,05 zł (dzienna

kwota zasiłku macierzyńskiego w wy-
sokości 100%),

●

19,05 zł x 14 dni = 266,70 zł.

Za okres urlopu rodzicielskiego zasiłek
macierzyński powinien zostać wyliczo-
ny z 1/2 podstawy wymiaru, tj. od kwo-
ty 1143 zł (1/2 z 2286 zł). Zasiłek ma-
cierzyński za 26 tygodni urlopu
rodzicielskiego wyniesie 4160,52 zł,
zgodnie z wyliczeniem:

●

1143 zł × 60% = 685,80 zł (60%

podstawy wymiaru zasiłku macie-
rzyńskiego),

●

685,80 zł : 30 = 22,86 zł (dzienna

kwota zasiłku macierzyńskiego),

●

22,86 zł x 182 dni (26 tyg. × 7 dni) =

= 4160,52 zł.

Wysokość zasiłku macierzyńskiego

100% podstawy wymiaru

80% podstawy wymiaru

60% podstawy wymiaru

●

za okres podstawowego
urlopu macierzyńskiego
(np. 20 tygodni w przypad-
ku urodzenia jednego dziec-
ka przy jednym porodzie)
– jeżeli ubezpieczona w ter-
minie do 14 dni po porodzie
nie wystąpi z wnioskiem
o udzielenie jej dodatkowe-
go urlopu macierzyńskiego
oraz urlopu rodzicielskiego
w pełnym wymiarze,

●

za okres dodatkowego urlo-
pu macierzyńskiego (np. 6
tygodni w przypadku uro-
dzenia jednego dziecka
przy jednym porodzie) – je-
żeli ubezpieczona w termi-
nie do 14 dni po porodzie
nie wystąpi z wnioskiem
o udzielenie jej dodatkowe-
go urlopu macierzyńskiego
oraz urlopu rodzicielskiego
w pełnym wymiarze.

za okres podstawowego urlo-
pu macierzyńskiego, za okres
dodatkowego urlopu macie-
rzyńskiego (łącznie 26 tygo-
dni w przypadku urodzenia
jednego dziecka przy jednym
porodzie) oraz za okres urlo-
pu rodzicielskiego (26 tygo-
dni) – jeżeli ubezpieczona
w terminie do 14 dni po poro-
dzie wy stą pi z wnios kiem
o udzielenie jej dodatkowego
urlopu macierzyńskiego oraz
urlopu rodzicielskiego w peł-
nym wymiarze.

za okres urlopu rodzicielskie-
go, tj. maksymalnie za okres
26 tygodni – jeżeli ubezpie-
czona w terminie do 14 dni
po porodzie nie wystąpi
z wnioskiem o udzielenie jej
dodatkowego urlopu macie-
rzyńskiego oraz urlopu rodzi-
cielskiego w pełnym wymia-
rze, lecz z takim wnioskiem
wystąpi po upływie 14 dni.

8.5. Wymiar zasiłku
macierzyńskiego z tytułu
urodzenia dziecka w czasie
urlopu wychowawczego

Nowelizacja uchyliła art. 29 ust. 3 ustawy

zasiłkowej, stanowiący, że w przypadku gdy
prawo do zasiłku macierzyńskiego powstało
w okresie urlopu wychowawczego, zasiłek ten
przysługuje za okres odpowiadający części
urlopu macierzyńskiego, która przypada po
porodzie. Oznacza to, że ustawodawca odstą-
pił od zasady skracania okresu wypłaty zasiłku
macierzyńskiego w razie urodzenia dziecka

w czasie urlopu wychowawczego. Przed nowe-
lizacją okres wypłaty zasiłku za podstawowy
urlop macierzyński był skracany o 2 tygodnie,
jeżeli pełny wymiar zasiłku macierzyńskiego
przypadał w czasie urlopu wychowawczego.

PRZYKŁAD

Pracownica, której udzielono urlopu wy-
chowawczego na okres 3 lat – od 1 lipca
2011 r. do 30 czerwca 2014 r., w trakcie

wypłata

zasiłku

Prawo pracy dla rodziców – zmiany

Poradnik Gazety Prawnej nr 28 (794) | 39

23 lipca – 5 sierpnia 2013

tego urlopu 15 lipca 2012 r. urodziła
dziecko i z tym dniem nabyła prawo do
urlopu i zasiłku macierzyńskiego. Ponie-
waż pełny wymiar zasiłku macierzyńskie-
go (za okres urlopu macierzyńskiego),
czyli 20 tygodni, zawierał się w okresie
udzielonego urlopu wychowawczego (od
15 lipca do 1 grudnia 2012 r.), więc okres
wypłaty zasiłku uległ skróceniu o 2 tygo-
dnie. Pracownica miała zatem prawo do
zasiłku macierzyńskiego za okres od
15 lipca do 17 listopada 2012 r., tj. za
18 tygodni (126 dni).
Załóżmy, że pracownica, o której mowa,
urodzi dziecko rok później, tj. 15 lipca
2013 r. W takim przypadku, mimo że
pełny wymiar zasiłku będzie się zawie-
rał w okresie udzielonego urlopu wy-
chowawczego, nie należy go skracać
o 2 tygodnie. Pracownica otrzyma zasi-
łek macierzyński za pełny okres, tj. od
15 lipca do 1 grudnia 2013 r., a więc za
okres 20 tygodni (140 dni).

8.6. Zmiana w przepisach
ustawy o systemie ubezpieczeń
społecznych

Przed wejściem w życie nowelizacji pracow-

nik, który łączył dodatkowy urlop macierzyń-
ski lub dodatkowy urlop na warunkach urlopu
macierzyńskiego z wykonywaniem pracy
u pracodawcy udzielającego tego urlopu, pod-
legał obowiązkowo ubezpieczeniom emerytal-
nemu i rentowym z obu tytułów. Nowelizacja
rozszerzyła ten obowiązek również na łączenie
urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pra-
cy. W efekcie pracownik, który łączy dodatko-
wy urlop macierzyński lub dodatkowy urlop
na warunkach urlopu macierzyńskiego, a tak-
że urlop rodzicielski z wykonywaniem pracy
u pracodawcy udzielającego tego urlopu, pod-
lega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytal-
nemu i rentowym z obu tytułów (art. 9 ust. 6b
ustawy systemowej po nowelizacji).

PRZYKŁAD

Pracownik złożył wniosek o urlop rodzi-
cielski na okres 6 tygodni i o obniżenie
wymiaru czasu pracy do 1/2 etatu
w tym okresie. Pracodawca będzie zobo-
wiązany do odprowadzenia wszystkich
składek na ubezpieczenia społeczne

i ubezpieczenie zdrowotne od wynagro-
dzenia tego pracownika. Natomiast kwo-
ta zasiłku macierzyńskiego za okres urlo-
pu rodzicielskiego będzie stanowić
podstawę wymiaru składek na ubezpie-
czenia emerytalno-rentowe, których
koszt będzie pokrywał budżet państwa.

9. Zmiany w przepisach
dla funkcjonariuszy
służb mundurowych

Przepisy ustawy z 28 maja 2013 r. o zmianie

ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych
ustaw wprowadziły zmiany w ustawach doty-
czących funkcjonariuszy służb mundurowych
i żołnierzy zawodowych w zakresie korzystania
z uprawnień rodzicielskich. Zmiany dotyczą
funkcjonariuszy Policji, Straży Granicznej, Pań-
stwowej Straży Pożarnej, Biura Ochrony Rządu,
Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agen-
cji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowe-
go i Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego
Biura Antykorupcyjnego, Służby Celnej, Służby
Więziennej oraz żołnierzy zawodowych.

Zmiany w przepisach dotyczących ww. funk-

cjonariuszy i żołnierzy polegają przede wszyst-
kim na uzupełnieniu katalogu uprawnień
związanych z macierzyństwem, przysługują-
cych tym osobom, o nową instytucję, jaką jest
urlop rodzicielski, który będzie udzielany na
zasadach określonych w Kodeksie pracy.

Ponadto przepisy uzupełniono o regulacje

dotyczące wysokości uposażenia. Chodzi
zwłaszcza o określenie uposażenia funkcjona-
riuszy służb mundurowych i żołnierzy zawodo-
wych w okresie urlopu macierzyńskiego, dodat-
kowego urlopu macierzyńskiego, urlopu na
warunkach urlopu macierzyńskiego, dodatko-
wego urlopu na warunkach urlopu macierzyń-
skiego i urlopu rodzicielskiego w wysokości
analogicznej do wysokości zasiłku macierzyń-
skiego otrzymywanego w czasie takich urlopów
przez pracowników. Wprowadzono również za-
sadę wyrównywania wysokości tego uposaże-
nia w przypadku rezygnacji z całości lub z czę-
ści dodatkowego urlopu macierzyńskiego
(dodatkowego urlopu na warunkach urlopu
macierzyńskiego) lub z całości urlopu rodziciel-
skiego w razie korzystania z tych urlopów na
podstawie jednego wniosku.

Ponadto zmiany dotyczące służb munduro-

wych i żołnierzy zawodowych polegają na uzu-
pełnieniu przepisów określających ochronę sto-
sunku służby w taki sposób, aby obejmowała
ona czas korzystania ze wszystkich rodzajów

wykonywanie

pracy

uposażenie

Prawo pracy dla rodziców – zmiany

40 | www.pgp.infor.pl

urlopów związanych z pełnieniem funkcji rodzi-
cielskich, oraz na umożliwieniu zatrudniania
pracownika na podstawie umowy o pracę na
czas określony w celu zastępstwa funkcjonariu-
szy niektórych służb, korzystających z urlopów
związanych z pełnieniem funkcji rodzicielskich.

10. Dostosowanie
innych przepisów
do nowych regulacji

Przepisy wprowadzające nowelizację doty-

czącą urlopów macierzyńskich i rodzicielskich
powodują też zmiany innych ustaw. Zmiany te
są konsekwencją zmian dokonanych w Kodek-
sie pracy w odniesieniu do uprawnień rodziciel-
skich pracowników. Istotne – z punktu widzenia
pracodawcy – są zmiany w ustawie o promocji
zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz
w ustawie o ochronie roszczeń pracowniczych
w razie niewypłacalności pracodawcy.

W dotychczasowym stanie prawnym praco-

dawcy są zwolnieni z obowiązku opłacania
składek na Fundusz Pracy oraz FGŚP przez
okres 36 miesięcy kalendarzowych za osoby po-
wracające z urlopu macierzyńskiego, dodatko-
wego urlopu macierzyńskiego lub urlopu wy-
chowawczego. Po zmianie przepisów to samo
zwolnienie będzie miało zastosowanie do pra-
cowników powracających również z urlopu ro-
dzicielskiego.

W wyniku omawianej nowelizacji zmieniono

też zasady udzielania urlopu wychowawczego.
Od 17 czerwca 2013 r. urlopu wychowawczego
należy udzielać do ukończenia przez dziec-
ko 5. roku życia. Dotychczas urlop ten przysłu-
giwał do ukończenia przez dziecko 4 lat. Urlop
wychowawczy przysługuje nadal w wymiarze
3 lat na dane dziecko.

ZGODNIE Z PRAWEM

Art. 180 Kodeksu pracy
§ 1. Pracownicy przysługuje urlop macie-
rzyński w wymiarze:
1) 20 tygodni w przypadku urodzenia

jednego dziecka przy jednym poro-
dzie,

2) 31 tygodni w przypadku urodzenia

dwojga dzieci przy jednym porodzie,

3) 33 tygodni w przypadku urodzenia

trojga dzieci przy jednym porodzie,

4) 35 tygodni w przypadku urodzenia

czworga dzieci przy jednym porodzie,

5) 37 tygodni w przypadku urodzenia

pięciorga i więcej dzieci przy jednym
porodzie.

§ 2. (uchylony).
§ 3. Nie więcej niż 6 tygodni urlopu ma-
cierzyńskiego może przypadać przed
przewidywaną datą porodu.
§ 4. Po porodzie przysługuje urlop macie-
rzyński niewykorzystany przed porodem
aż do wyczerpania okresu ustalonego
w § 1.
§ 5. Pracownica, po wykorzystaniu po po-
rodzie co najmniej 14 tygodni urlopu ma-
cierzyńskiego, ma prawo zrezygnować
z pozostałej części tego urlopu; w takim
przypadku niewykorzystanej części urlo-
pu macierzyńskiego udziela się pracowni-
kowi-ojcu wychowującemu dziecko, na
jego pisemny wniosek.
§ 6. Pracownica zgłasza pracodawcy pi-
semny wniosek w sprawie rezygnacji
z części urlopu macierzyńskiego, najpóź-
niej na 7 dni przed przystąpieniem do
pracy; do wniosku dołącza się zaświad-
czenie pracodawcy zatrudniającego pra-
cownika-ojca wychowującego dziecko,
potwierdzające termin rozpoczęcia urlo-
pu macierzyńskiego przez pracownika,
wskazany w jego wniosku o udzielenie
urlopu, przypadający bezpośrednio po
terminie rezygnacji z części urlopu macie-
rzyńskiego przez pracownicę.
§ 6

. Po wykorzystaniu przez pracownicę

po porodzie urlopu macierzyńskiego
w wymiarze 8 tygodni, pracownikowi-oj-
cu wychowującemu dziecko przysługuje
prawo do części urlopu macierzyńskiego
odpowiadającej okresowi, w którym pra-
cownica uprawniona do urlopu wymaga
opieki szpitalnej ze względu na stan zdro-
wia uniemożliwiający jej sprawowanie
osobistej opieki nad dzieckiem.
§ 6

. W przypadku, o którym mowa

w § 6

, urlop macierzyński pracownicy

przerywa się na okres, w którym z takiego
urlopu korzysta pracownik-ojciec wycho-
wujący dziecko.
§ 6

. Łączny wymiar urlopu macierzyń-

skiego w okolicznościach, o których
mowa w § 6

i w § 6

, nie może przekro-

czyć wymiaru określonego w § 1.
§ 7. W razie zgonu pracownicy w czasie
urlopu macierzyńskiego, pracownikowi-
-ojcu wychowującemu dziecko przysługu-
je prawo do niewykorzystanej części tego
urlopu.

składki

Poradnik Gazety Prawnej nr 28 (794) | 41

23 lipca – 5 sierpnia 2013

Teleporadnia INFORLEX.PL

Eksperci radzą

O to pytają Księgowi

Anna
Welsyng

Beata
Skrobisz-Kaczmarek

Marek
Żochowski

Joanna
Skrobisz

Problem

Jesteśmy małym prywatnym zakładem pracy, w którym od 1 stycznia 2013 r. zatrudniamy 25 pracowników.

W lutym 2013 r. wprowadziliśmy regulamin pracy. W rozdziale dotyczącym nagród i kar porządkowych przewidzieliśmy
karę pieniężną za nieprzestrzeganie rozkładu czasu pracy, tj. karę pieniężną za spóźnienia. Czy mogliśmy wprowadzić
taki zapis?

Odpowiedź

Nie, pracodawca w regulaminie pracy nie może wprowadzać innych kar porządkowych niż określone

w art. 108 Kodeksu pracy. Takie działanie jest wykroczeniem przeciwko prawom pracowników i podlega karze grzywny.

Uzasadnienie

Kodeks pracy określa zamknięty katalog kar

stosowanych wobec pracowników w ramach odpowie-
dzialności porządkowej. Pracownik za nieprzestrzeganie
ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy, przepi-
sów bhp, przepisów przeciwpożarowych, a także przyjęte-
go sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy
oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy, może być
ukarany:

●

karą upomnienia lub

●

karą nagany.

Natomiast za nieprzestrzeganie przepisów bhp lub prze-
pisów przeciwpożarowych, opuszczenie pracy bez uspra-
wiedliwienia, stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości
lub spożywanie alkoholu w czasie pracy pracodawca może
zastosować karę pieniężną.
Kary te nie mogą być przez pracodawcę zmieniane ani za-
ostrzane. Nie może on również stosować innych kar, nie-

przewidzianych w przepisach prawa pracy. Takie działanie
pracodawcy podlega karze grzywny. Wykroczeniem jest
zatem zarówno zastosowanie kary, która nie została prze-
widziana w ogóle w prawie pracy lub która nie może być
wymierzona za dany rodzaj naruszenia porządkowego, jak
i ukaranie pracownika karą pieniężną przekraczającą okre-
śloną przepisami dopuszczalną wysokość.
Odpowiedzialność za wykroczenie może ponieść praco-
dawca albo inna osoba uprawniona do wymierzania kar
porządkowych w imieniu pracodawcy. Sprawcą wykrocze-
nia przeciwko prawom pracownika może być tylko osoba
fizyczna. Osoba ta może być ukarana karą grzywny od
1 tys. do 30 tys. zł..

PODSTAWA PRAWNA

●

art. 108, art. 281 pkt 4 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy

(t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).

Nasze rady

42 | www.pgp.infor.pl

Prawo pracy dla rodziców
– zmiany

Ochrona przed zwolnieniem pracowników

na urlopie rodzicielskim

PYTANIE
Czy pracownikom, którzy będą
przebywali na urlopie rodziciel-
skim, będzie przysługiwać ochrona
przed zwolnieniem z pracy?

ODPOWIEDŹ

Pracownikom korzystającym z ur-

pu rodzicielskiego przysługuje

ochro na przed zwolnieniem z pracy.

WYJAŚNIENIE

Pracownicy na urlopie rodzicielskim

są chronieni przed zwolnieniem z pra-
cy. Nie jest więc dopuszczalne wypo-
wiedzenie umowy o pracę pracowni-
kowi przebywającemu na urlopie
rodzicielskim. Jednak ochrona tych
pracowników przed zwolnieniem bę-
dzie mniejsza w przypadku praco-
dawców zatrudniających co najmniej
20 pracowników. Pracodawcy ci pod-
legają bowiem ustawie z 13 mar-
ca 2003 r. o szczególnych zasadach
rozwiązywania z pracownikami sto-
sunków pracy z przyczyn niedotyczą-

cych pracowników. Mogą zatem wypo-
wiedzieć z przyczyn leżących po
stronie pracodawcy umowy o pracę
pracownikom przebywającym na
urlopach rodzicielskich. Dotyczy to
zarówno zwolnień grupowych, jak
i zwolnień indywidualnych. Jednak,
w sytuacji zwolnień indywidualnych,
umowa o pracę z pracownikami na
urlopach rodzicielskich może być roz-
wiązana w drodze wypowiedzenia,
pod warunkiem niezgłoszenia sprzeci-
wu przez zakładową organizację związ-
kową w terminie 14 dni od dnia otrzy-
mania zawiadomienia o zamierzonym
wypowiedzeniu umowy pracownikowi.
Jeżeli natomiast organizacja związko-
wa wyrazi sprzeciw, pracodawca może
tylko wypowiedzieć tym pracownikom
warunki pracy i płacy wyłącznie wów-
czas, gdy z przyczyn niedotyczących
tych pracowników nie jest możliwe ich
dalsze zatrudnianie na dotychczaso-
wych stanowiskach. Dotyczy to tylko
pracodawców, u których działa zakła-
dowa organizacja związkowa.

Pracodawcy zatrudniający poniżej

20 pracowników nie mogą wypowie-
dzieć pracownikowi na urlopie rodziciel-
skim umowy z winy zakładu pracy.
Z pracownikiem korzystającym z urlopu
rodzicielskiego można także rozwiązać
umowę z powodu likwidacji lub upadło-
ści pracodawcy (nie ma w tym przypad-
ku znaczenia liczba pracowników za-
trud nionych przez pracodawcę) albo bez
wypowiedzenia z jego winy. Nie trzeba
też przedłużać do końca urlopu rodzi-
cielskiego umów na czas określony, któ-
re kończą się w trakcie tego urlopu.

Marek Skałkowski

PODSTAWA PRAWNA

●

art. 1, art. 5, art. 10 ust. 2 ustawy
z 13 marca 2003 r. o szczególnych za-
sadach rozwiązywania z pracownika-
mi stosunków pracy z przyczyn niedo-
tyczących pracowników (Dz.U. nr 90,
poz. 844 z późn. zm.),

●

art. 182

§ 6 ustawy z 26 czerwca

1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U.
z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).

Prawo do dodatkowego zasiłku macierzyńskiego

w razie przejęcia zakładu pracy

PYTANIE
Pracownica przebywa na urlopie ma-
cierzyńskim (podstawowym) do dnia
likwidacji zakładu, tj. do 30 czerw-
ca 2013 r. Czy w momencie zatrudnie-
nia u nowego pracodawcy (1 lip-
ca 2013 r. nastąpi przejęcie zakładu
na podstawie art. 231 Kodeksu pracy)
przysługuje jej prawo do dodatkowe-
go urlopu i zasiłku macierzyńskiego?

ODPOWIEDŹ

Tak, pracownica będzie mogła

skorzystać z dodatkowego urlopu
i zasiłku macierzyńskiego u nowe-

go pracodawcy, który przejął za-
kład pracy.

WYJAŚNIENIE

W razie przejścia zakładu pracy lub

jego części na innego pracodawcę
(art. 23

Kodeksu pracy) nowy praco-

dawca przejmuje wszystkie zobowiąza-
nia wynikające ze stosunku pracy, które
zostały zawarte z poprzednim praco-
dawcą. Kontynuacja dotyczy także
uprawnień pracowniczych, zatem nowy
pracodawca ma obowiązek realizować
uprawnienia pracownicy wynikające
z udzielonego jej urlopu macierzyńskie-

go przez poprzedniego pracodawcę i za
ten okres wypłacać jej zasiłek macie-
rzyński (gdy jest płatnikiem zasiłków za
swoich ubezpieczonych).

Po zakończonym podstawowym

urlopie macierzyńskim Państwa pra-
cownica ma prawo wystąpić z wnio-
skiem o udzielenie dodatkowego urlo-
pu macierzyńskiego i wypłaty zasiłku
macierzyńskiego za ten okres. Z wnio-
skiem o udzielenie tego urlopu powin-
na wystąpić w terminie do 7 dni przed
zakończeniem urlopu podstawowego.
Urlop dodatkowy przysługuje bezpo-
średnio po urlopie podstawowym

Nasze rady

Poradnik Gazety Prawnej nr 28 (794) | 43

23 lipca – 5 sierpnia 2013

i może być wykorzystany w wymiarze
tygodnia lub jego wielokrotności.

PRZYKŁAD

Pracownica zakończy podstawo-
wy urlop macierzyński 25 czerw-
ca 2013 r. Z dodatkowego urlopu
macierzyńskiego może skorzy-
stać począwszy od 26 czerwca
2013 r. Jeżeli we wniosku o do-
datkowy urlop wskaże, że za-
mierza korzystać z tego urlopu
przez 4 tygodnie, to urlop ten
będzie trwał do 23 lipca 2013 r.
Pracownica nie może wskazać
we wniosku o dodatkowy zasi-
łek macierzyński innego okre-
su niż tydzień lub jego wielo-
krotność (w 2013 r. nie więcej
niż do 4 tygodni), np. 2, 17 lub
25 dni. Nie może też dzielić
okresu urlopu dodatkowego
(np. 2 tygodnie po zakończo-
nym okresie urlopu podstawo-
wego od 26 czerwca 2013 r.,
a pozostałe 2 tygodnie we
wrześniu 2013 r.).

Jeżeli zatem pracownica przebywa

na urlopie podstawowym do 30 czerw-
ca 2013 r. u pracodawcy, który jest
przejmowany, ma prawo do do

dat-

kowego urlopu u nowego pracodawcy
od 1 lipca 2013 r. przez 4 ty godnie
(maksymalnie do 28 lip ca 2013 r.).

Podstawa wymiaru zasiłku macie-

rzyńskiego za okres dodatkowego
urlopu u podmiotu, który przejął po-
przedniego pracodawcę na podstawie
art. 23

Kodeksu pracy, jest równa

podstawie wymiaru zasiłku macie-
rzyńskiego ustalonej u poprzedniego
pracodawcy. Nie ma bowiem żadnej
przerwy między okresami korzystania
z tych świadczeń (dodatkowy zasiłek
macierzyński przysługuje bezpośred-
nio po podstawowym zasiłku macie-
rzyńskim). Natomiast w przypadku
korzystania przez pracownicę u no-
wego pracodawcy z innych świadczeń
w razie choroby i macierzyństwa, po
wykorzystaniu urlopu i zasiłku macie-
rzyńskiego za okresy podstawowy
i dodatkowy, po przerwie trwającej
powyżej 3 miesięcy kalendarzowych,
podstawę wymiaru tych świadczeń
powinno się ustalić na nowo. Będzie
ją stanowić przeciętne miesięczne wy-
nagrodzenie wypłacone pracownicy
za okres 12 miesięcy kalendarzowych
wypłaconych u poprzedniego i aktual-
nego pracodawcy.

PRZYKŁAD

Zakład pracy, w którym pracow-
nica przebywała na podsta-
wowym urlopie macierzyńskim,
został przejęty od 1 stycznia
2013 r. na podstawie art. 231
Kodeksu pracy. Ubezpieczona, na

mocy przejęcia, stała się pracow-
nikiem u nowego pracodawcy,
u którego korzystała z dodatko-
wego zasiłku macierzyńskiego do
28 stycznia 2013 r. Podstawa wy-
miaru zasiłku macierzyńskiego za
okres dodatkowego urlopu macie-
rzyńskiego była równa podstawie
wymiaru ustalonej dla zasiłku
macierzyńskiego za okres podsta-
wowego urlopu macierzyńskiego
wykorzystywanego u przejętego
pracodawcy. W czerwcu 2013 r.
pracownica korzystała z opieki
nad chorym dzieckiem. Podstawę
wymiaru zasiłku opiekuńczego
powinno stanowić przeciętne
miesięczne wynagrodzenie wy-
płacone za okres od czerwca
2012 r. do maja 2013 r., tj. ustalo-
ne na podstawie wynagrodzenia
uzyskanego u poprzedniego i ak-
tualnego pracodawcy.

Aneta Maj

PODSTAWA PRAWNA

●

art. 23

§ 1 i § 3, art. 182

§ 2 i § 3 usta-

wy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pra-
cy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94
z późn. zm.),

●

art. 29 ust. 1 i ust. 5, art. 31 ust. 2,
art. 36 i art. 43 ustawy z 25 czerwca
1999 r. o świadczeniach pienięż-
nych z ubezpieczenia społecznego
w razie choroby i macierzyństwa
(t.j. Dz.U. z 2010 r. nr 77, poz. 512
z późn. zm.).

Podjęcie pracy w trakcie

dodatkowego urlopu macierzyńskiego

PYTANIE
Czy na dodatkowym urlopie macie-
rzyńskim można pracować na umo-
wę zlecenia czy tylko na umowę
o pracę?

ODPOWIEDŹ

W czasie dodatkowego urlopu ma-

cierzyńskiego pracownik może pra-
cować u dotychczasowego praco-
dawcy na podstawie umowy o pracę
bądź umowy zlecenia.

WYJAŚNIENIE

Pracownik w czasie dodatkowego

urlopu macierzyńskiego może podjąć
pracę u swojego dotychczasowego pra-
codawcy w wymiarze maksymalnie 1/2
etatu na podstawie umowy o pracę. Nie
ma jednak przeszkód, żeby podjął rów-
nież w czasie tego urlopu pracę na umo-
wę zlecenia. Wówczas korzysta z tytułu
zatrudnienia na umowę o pracę z do-
datkowego urlopu macierzyńskiego
oraz dodatkowo wykonuje pracę na
umowę zlecenia. Może to zrobić zarów-

no u pracodawcy, u którego korzysta
z dodatkowego urlopu macierzyńskie-
go, jak i u innego przedsiębiorcy.

W przypadku pracy na zlecenie

u swojego pracodawcy należy pamię-
tać, że umowa zlecenia nie może doty-
czyć tego samego rodzaju pracy co pra-
ca wykonywana na umowę o pracę.

Marek Skałkowski

PODSTAWA PRAWNA

●

art. 182

§ 5 ustawy z 26 czerwca

1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U.
z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).

Temat na zamówienie

44 | www.pgp.infor.pl

PIT-8C – przychody
z innych źródeł

KRZYSZTOF RUSTECKI – ekonomista, od wielu lat specjalizuje się w zagadnieniach

prawa podatkowego i rozliczania pracowników, autor licznych publikacji z tej tematyki

Stan prawny na 10 lipca 2013 r.

Świadczenia związane ze stosunkiem pracy lub
z umową cywilnoprawną, co do zasady, zaliczane są
odpowiednio do przychodów ze stosunku pracy
i działalności wykonywanej osobiście. Jeżeli jednak
przychody pracownika lub osoby wykonującej umo-
wę cywilnoprawną kwalifikowane są do innych źró-
deł, to oprócz PIT-11 płatnik powinien wystawić
PIT-8C.

Działalność
wykonywana osobiście

W przypadku działalności wykonywanej osobiście,

np. umowy zlecenia czy o dzieło, przychodami dla osób
wykonujących te umowy są, obok wynagrodzenia, również
inne świadczenia, do których prawo powstało w związku
z łączącym strony stosunkiem prawnym.

PRZYKŁAD

Kamil G. wykonuje umowę zlecenia. Jego zleceniodaw-
ca, spółka XYZ zaproponowała mu dodatkowe ubezpie-
czenie zdrowotne. Pełny koszt tego ubezpieczenia
będzie pokrywać zleceniodawca. Umowa zlecenia za-
warta z Kamilem G. nie zawierała zapisu o możliwości
przystąpienia przez zleceniobiorcę do dodatkowego
ubezpieczenia zdrowotnego, mimo to przychód z tego
tytułu należy zaliczyć do przychodu z umowy zlecenia.
Jeżeli bowiem osoba ta nie byłaby zleceniobiorcą (i nie
byłoby innego stosunku prawnego, z którego mogłoby
wynikać to świadczenie), to nie mogłaby przystąpić do
tego ubezpieczenia. Takie świadczenia należy uznać
jako składnik wynagrodzenia z umowy zlecenia.

Źródła przychodów (stosunek pracy i działalność wykonywana osobiście) ze wskazaniem rodzajów przychodów

Źródła przychodów

Rodzaje przychodów

●

stosunek służbowy,

●

stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy,

●

praca nakładcza.

wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pie-
niężna świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez
względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń,
m.in.:

●

wynagrodzenia zasadnicze,

●

wynagrodzenia za godziny nadliczbowe,

●

różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za nie-
wykorzystany urlop,

●

wszelkie inne kwoty, niezależnie od tego, czy ich wyso-
kość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pie-
niężne ponoszone za pracownika,

●

wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń
częściowo odpłatnych.

●

działalność wykonywana osobiście.

przychody z tytułu wykonywania usług, na podstawie
umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącz-
nie od osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodar-
czą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jed-
nostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej.

Temat na zamówienie

Poradnik Gazety Prawnej nr 28 (794) | 45

23 lipca – 5 sierpnia 2013

Zdarzają się jednak wyjątki, gdy świadczenia wynikające

z zatrudnienia pracownika lub z umowy zlecenia nie kwa-
lifikują się do zasadniczo przypisanych im źródeł (stosun-
ku pracy lub działalności wykonywanej osobiście). Wów-
czas takim osobom należy wystawić PIT-8C, w którym
wykazuje się przychody z innych źródeł. Katalog przycho-
dów z innych źródeł jest otwarty. Do przychodów tych na-
leży zatem zaliczać także inne przysporzenia majątkowe
dla osób fizycznych, których nie można przyporządkować
do pozostałych kategorii źródeł przychodów określonych
w art. 10 ust. 1 pkt 1–8 updof. W informacji PIT-8C nie na-
leży wykazywać m.in. przychodów zwolnionych z podatku
na podstawie art. 21 updof.

■

ZAPAMIĘTAJ

W informacji PIT-8C nie należy wykazywać m.in. przy-
chodów zwolnionych z podatku.

Zasiłki pieniężne
z ubezpieczenia społecznego

W przypadku gdy pracodawca wypłaca pracownikom za-

siłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, należy je zali-
czyć do przychodów ze stosunku pracy. Osoby fizyczne,
osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające
osobowości prawnej (zakłady pracy) są bowiem zobowią-
zane jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki
na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych za-
kładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pra-
cy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, za-
siłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane
przez zakłady pracy, a w spółdzielniach pracy – wypłaty
z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej (art. 31 updof).
Od zasiłków wypłacanych pracownikom należy zatem po-
brać zaliczkę na podatek dochodowy i wykazać w PIT-11
jako należności ze stosunku pracy.

■

ZAPAMIĘTAJ

Od zasiłków wypłacanych pracownikom należy pobrać
zaliczkę na podatek dochodowy i wykazać w PIT-11
jako należności ze stosunku pracy.

Inaczej należy postąpić, jeżeli zasiłki będą wypłacane

zleceniobiorcom. Wówczas od takiej wypłaty nie należy
pobierać zaliczki na podatek, a kwotę zasiłków należy wy-
kazać w PIT-8C. Zleceniobiorca nie jest bowiem pracowni-
kiem, a zleceniodawca jego zakładem pracy w rozumieniu
art. 31 updof. Obowiązek doliczania zasiłków do przycho-
dów z umowy zlecenia nie ma w tym przypadku zastoso-
wania. Potwierdził to Dyrektor Izby Skarbowej w Kato-
wicach w interpretacji z 30 maja 2008 r. (sygn.
IBPB2/415–468/08/HK):

(...) wnioskodawca nie będzie zakładem pracy w rozumie-

niu przytoczonego przepisu art. 31 ustawy o podatku docho-
dowym od osób fizycznych. Obowiązek poboru zaliczek na
podatek dochodowy od wypłacanych zasiłków z ubezpiecze-
nia społecznego, o którym mowa w art. 31 ustawy podatko-

wej, powstaje wyłącznie w odniesieniu do zasiłków wypłaca-
nych pracownikom. Stosownie do treści art. 12 ust. 4
ww. ustawy za pracownika w rozumieniu ustawy uważa się
osobę pozostającą w stosunku służbowym, stosunku pracy,
stosunku pracy nakładczej lub spółdzielczym stosunku pracy.
W konsekwencji przepis ten nie znajdzie zastosowania
w przypadku wypłaty zasiłków z ubezpieczenia społecznego
zleceniobiorcom. (...) Na wnioskodawcy nie ciążą obowiązki
płatnika podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu
wypłacania zleceniobiorcom zasiłków pieniężnych z ubezpie-
czenia społecznego. Wnioskodawca zaś, jako podmiot doko-
nujący wypłaty należności z tego tytułu jest zobligowany do
wypełnienia obowiązków, o których mowa w art. 42a ustawy
o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. do sporządze-
nia informacji o przychodach z innych źródeł oraz o niektó-
rych dochodach z kapitałów pieniężnych PIT-8C (...).

Podobnie wynika z interpretacji Dyrektora Izby Skarbo-

wej w Poznaniu z 10 sierpnia 2012 r. (sygn. ILPB1/415–
477/12–5/TW).

Jeżeli zasiłki zostałyby wypłacone nieterminowo, to od-

setki od takich wypłat stanowią zarówno dla pracownika,
jak i zleceniobiorcy opodatkowany przychód z innych źró-
deł. Zwolnione z podatku są bowiem odsetki z tytułu nie-
terminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń wynikają-
cych m.in. ze stosunku pracy (art. 21 ust. 1 pkt 95 updof).
Odsetki od zasiłków z ubezpieczenia społecznego nie sta-
nowią odsetek od wynagrodzenia pracownika (zlecenio-
biorcy) bądź świadczeń z tytułu tych stosunków. Należy je
zatem kwalifikować jak przychody z innych źródeł i wyka-
zać w PIT-8C, zarówno gdy byłyby wypłacane pracowni-
kom, jak i zleceniobiorcom. Tak wynika z interpretacji in-
dywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
z 17 grudnia 2008 r. (sygn. IPPB2/415–1380/08–3/MG).

Odsetki od odszkodowania
z tytułu rozwiązania umowy o pracę
bez wypowiedzenia

Zasadniczo przychodem z innych źródeł są odsetki wy-

płacane za opóźnienie w zapłacie odszkodowań, zadość-
uczynień, rent zasądzonych wyrokiem sądu. Odsetki te nie
są objęte zwolnieniem z podatku na podstawie art. 21
ust. 1 pkt 3 lit. b, pkt 3 lit. c, pkt 95 updof (zwolnienia te
dotyczą tylko odszkodowań, zadośćuczynień, rent, odsetek
od nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń wy-
mienionych w tych przepisach). W informacji PIT-8C nale-
ży wykazać m.in. odsetki od odszkodowania z tytułu roz-
wiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia. Zwolnione
z podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95 updof są nato-
miast odsetki naliczone od zaległego wynagrodzenia
i świadczeń ze stosunku pracy. Odszkodowanie z tytułu
rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia jest skut-
kiem orzeczenia sądu i przysługuje na podstawie tego
orzeczenia. Nie należy go zatem traktować jak wynikające
z umowy o pracę. Takie stanowisko zajął Minister Finan-
sów w interpretacji indywidualnej z 5 października 2012 r.
(sygn. DD3/033/212/CRS/09/PK-1126):

Temat na zamówienie

46 | www.pgp.infor.pl

(...) z „nieterminową wypłatą świadczenia” w rozumieniu

art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy mamy do czynienia wówczas,
gdy w terminie wymagalności danego świadczenia, przysłu-
gującego na podstawie zawartej umowy, ugody lub prawo-
mocnego orzeczenia, nie zostało ono przez zobowiązanego
wypłacone na rzecz wierzyciela. Odsetki naliczane od tego
momentu kwalifikują się jako odsetki z tytułu nieterminowej
wypłaty świadczenia. W konsekwencji ze zwolnienia na pod-
stawie art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy korzystają odsetki nali-
czone z tytułu wypłaty zaległego wynagrodzenia, ale wyłącz-
nie te naliczone za okres od upływu terminu wypłaty
wynagrodzenia, określonego w umowie o pracę, do dnia wy-
płaty tego wynagrodzenia. W kwestii odsetek od odszkodo-
wania z tytułu rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedze-
nia należy podkreślić, że z brzmienia art. 56 § 1 Kodeksu
pracy jednoznacznie wynika, że pracownikowi nie służy pra-
wo do odszkodowania, ale prawo do roszczenia o odszkodo-
wanie (lub przywrócenie poprzedniego stanu). Takie orze-
czenie działa z mocą ex nunc (na przyszłość), czyli
odszkodowanie jest należne od dnia orzeczenia sądu. Stąd też
ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy nie
korzystają odsetki od odszkodowania w sytuacji jego termi-
nowego wypłacania, gdyż nie mogą być traktowane jako
sankcja ustawowa za nieterminową wypłatę świadczenia, do
którego odwołuje się art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy.

Z tych względów zasądzone odsetki od odszkodowania

jako przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 10
ust. 1 pkt 9 w związku z art. 20 ust. 1 ustawy, podlegają
opodatkowaniu na ogólnych zasadach, według skali podat-
kowej. W konsekwencji na podmiocie dokonującym wypła-
ty odsetek (były pracodawca), zgodnie z art. 42a ustawy,
nie ciąży obowiązek poboru zaliczki na podatek. Jest on
natomiast zobowiązany do sporządzenia informacji PIT-8C
o wysokości przychodu z tego tytułu i przekazania jej w ter-
minie do końca lutego następnego roku podatkowego po-
datnikowi oraz organowi podatkowemu właściwemu we-
dług miejsca zamieszkania podatnika (...).

Odszkodowanie
dla byłego zleceniobiorcy

Przychodem z innych źródeł jest odszkodowanie lub za-

dośćuczynienie wypłacone na podstawie umowy lub ugo-
dy pozasądowej dla byłego zleceniobiorcy, gdy np. uległ
wypadkowi przy wykonywaniu czynności określonych
w umowie. Obowiązek wystawienia PIT-8C powstanie
wtedy, gdy w chwili zawarcia ugody stron nie łączy żaden
stosunek cywilnoprawny, ponieważ umowa zlecenia zo-
stała rozwiązana z upływem czasu, na jaki została zawar-
ta. Tak wynika z interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej
w Bydgoszczy z 27 stycznia 2011 r. (sygn. ITPB2/415–
990/10/ENB). Dotyczyła ona spółki, która zawarła umo-
wę zlecenia z osobą, która uległa nieszczęśliwemu wy-
padkowi przy wykonywaniu czynności określonych
w umowie. Spółka zamierzała zawrzeć ze zleceniobiorcą
porozumienie mające charakter pozasądowy. W chwili
zawarcia ugody stron nie łączył stosunek z umowy zlece-

nia, ponieważ uległa ona rozwiązaniu z upływem czasu,
na jaki została zawarta. Organ podatkowy zwrócił uwagę,
że ustawodawca konsekwentnie wyłączył z katalogu
zwolnień odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzyma-
ne na podstawie zawartej między stronami umowy lub
ugody pozasądowej. Stwierdził, że spółka ma obowiązek
ująć kwotę wypłaconego zadośćuczynienia w wystawio-
nej zleceniobiorcy informacji o przychodach z innych źró-
deł oraz o niektórych dochodach z kapitałów pieniężnych
(PIT-8C). W tym przypadku spółka nie będzie zobowiąza-
na do pobrania zaliczki na podatek dochodowy od osób
fizycznych, a kwota wykazana w PIT-8C będzie stanowiła
dla podatnika przychód z innych źródeł, który powinien
on wykazać w zeznaniu za rok podatkowy, w którym
otrzymał zadośćuczynienie.

Nagrody za dorobek
w innej działalności niż praca

Przychodem z innych źródeł jest wartość nagród i nieod-

płatnych świadczeń otrzymanych przez osoby niebędące
pracownikami organizatora konkursu ani osobami, z któ-
rymi organizator zawarł umowy cywilnoprawne. Może to
być na przykład wartość nagród uzyskanych za udział
w programie motywacyjnym zorganizowanym przez pro-
ducenta dla sprzedawców zatrudnionych w sklepach
i sprzedających jego produkty. Obowiązek rozpoznania
przychodu z innych źródeł i wystawienia PIT-8C dotyczy
nagród i nieodpłatnych świadczeń, które nie są zwolnione
z podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 updof,
tj. gdy np. nie ma zastosowania zwolnienie wymienione
w art. 21 ust. 1 pkt 68 updof, zgodnie z którym „zwolnione
od podatku są nagrody i świadczenia związane promocją
lub reklamą, bądź niewynikające z konkursu, który powi-
nien zawierać elementy współzawodnictwa”. Obowiązek
wystawienia PIT-8C nie dotyczy również przypadków, gdy
wygrana jest opodatkowana zryczałtowanym podatkiem
na podstawie art. 30 ust. 1 pkt 2 updof.

Może się jednak zdarzyć, że pracownik otrzyma nagrodę

za działalność niewynikającą ze stosunku pracy. Do ubiega-
nia się o taką nagrodę będą uprawnione również inne osoby,
które nie są i nie były związane z fundatorem nagrody umo-
wą o pracę ani umową cywilnoprawną. Świadczenie w po-
staci tej nagrody nie jest zwolnione z podatku ani opodatko-
wane zryczałtowanym podatkiem (gdy nagroda nie wynika
z konkursu). Takiej nagrody nie można również zakwalifi-
kować do przychodów z działalności wykonywanej oso-
biście, np. jako przychód z osobiście wykonywanej dzia-
łal

ności artystycznej, literackiej, naukowej, trenerskiej,

oświatowej i publicystycznej, w tym z tytułu udziału w kon-
kursach z dziedziny nauki, kultury i sztuki oraz dziennikar-
stwa, a także jako przychód z uprawiania sportu, stypen-
dium sportowe przyznawane na podstawie odrębnych
przepisów czy jako przychód sędziego z tytułu prowadzenia
zawodów sportowych (art. 13 pkt 2 updof). W takim przy-
padku należy wystawić PIT-8C. Przychód z tego tytułu nie
wynika bowiem ze stosunku pracy ani z umowy cywilno-

Temat na zamówienie

Poradnik Gazety Prawnej nr 28 (794) | 47

23 lipca – 5 sierpnia 2013

prawnej, jak również nie stanowi przychodu z innej działal-
ności wykonywanej osobiście. Tak wskazał Dyrektor Izby
Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej
z 9 maja 2012 r. (sygn. ITPB2/415–115/12/ENB). Dotyczyła
ona nagrody przyznanej przez Prezydenta Miasta pracowni-
kowi urzędu miasta. Nagrody te były przyznawane przede
wszystkim osobom niezatrudnionym w urzędzie miasta,
które przyczyniały się do promocji, rozwoju gospodarczego,
kulturalnego, sportowego lub naukowego miasta, a także
działającym na rzecz jego mieszkańców. Regulamin przy-
znawania nagród nie zabraniał przyznania takiej nagrody
osobie, która zasłużyła się dla miasta, a jednocześnie jest
pracownikiem urzędu. Były to jednak sytuacje sporadyczne.
Organ podatkowy uznał, że:

(...) biorąc pod uwagę, że nagroda może być przyznawana

również osobom niebędącym pracownikami, jak też z uwagi
na fakt, że jak wskazano we wniosku przyznana nagroda nie
była związana z wykonywaniem pracy, uznać należy, że nie
stanowi ona dla pracownika urzędu miejskiego przychodu ze
stosunku pracy, lecz należy zakwalifikować ją jako przychód
z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o po-
datku dochodowym od osób fizycznych (...).

Umorzenie spadkobiercom
pożyczki z zfśs

Wartość umorzonej pożyczki z zfśs stanowi podlegający

opodatkowaniu przychód spadkobiercy, który przejął obo-
wiązki dłużnika. Dotyczy to sytuacji, gdy umowa zawarta
z pożyczkobiorcą (pracownikiem), nie przewidując umo-
rzenia pożyczki z chwilą jego śmierci, nie odnosi się do
przypadku, gdy zmarł on przed spłatą całego zobowiąza-
nia. Przychód ten odpowiada wartości umorzonej pożyczki
i jest przychodem z innych źródeł (art. 20 ust. 1 updof).
Wówczas spadkobiercom, którzy przejęli obowiązki zmar-
łego pożyczkobiorcy i którym umorzono pożyczkę z zfśs,
należy wystawić PIT-8C. Tak wynika z interpretacji Dyrek-
tora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 21 czerwca 2011 r.
(sygn. ITPB2/415–305/11/MU), w której uznał, że:

(...) w przypadku gdy po śmierci pożyczkobiorcy dochodzi

do umorzenia pożyczki spadkobiercy, który przejął obowiąz-
ki dłużnika, u tego spadkobiercy powstaje przychód w rozu-
mieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fi-
zycznych. Przychód ten odpowiada wartości umorzonej
pożyczki. W tej sytuacji przychód w rozumieniu art. 20 ust. 1
ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych uzyskuje
spadkobierca przejmujący obowiązki dłużnika, a pożyczko-
dawca ma obowiązek wystawić informację PIT-8C na podsta-
wie art. 42a ustawy (...).

W takim przypadku wiele zależy od postanowień regula-

minu zfśs i od zapisów umowy pożyczki. Jeżeli wynika
z nich, że umorzenie pożyczki następuje z chwilą śmierci
pracownika, to po stronie spadkobiercy nie powstanie
przychód, a tym samym obowiązek wystawienia PIT-8C.
Potwierdza to interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Ło-
dzi z 28 lutego 2012 r. (sygn. IPTPB1/415–309/11–4/
/ASZ). Dotyczyła ona sytuacji, gdy w regulaminie zfśs

i w umowie o udzielenie pożyczki z tego funduszu nie było
zapisu o obowiązku regulowania niespłaconych rat pożycz-
ki przez spadkobiercę po śmierci pożyczkobiorcy. W regu-
laminie zawarto natomiast zapis o treści, że w razie śmierci
pożyczkobiorcy niespłacona kwota podlega umorzeniu.
Organ podatkowy stwierdził, że:

(...) skoro z chwilą śmierci pożyczkobiorcy niespłacona

kwota pożyczki wraz z odsetkami udzielona z Zakładowego
Funduszu Świadczeń Socjalnych podlega na mocy Regula-
minu umorzeniu, to nie skutkuje to dla małżonka powsta-
niem przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem
dochodowym od osób fizycznych. Zatem Wnioskodawca,
jako płatnik nie jest zobowiązany do sporządzenia informa-
cji PIT-8C (...).

Sfinansowanie poniesionych
wydatków lub ich zwrot
kandydatom na pracowników

Przychodem z innych źródeł jest sfinansowanie lub zwrot

poniesionych wydatków związanych z przejazdem kandy-
datów na pracowników do miejsca sprawdzania ich kwali-
fikacji. Przychód ten jest zwolniony z podatku dochodowe-
go, jeżeli koszty podróży nie zostały zaliczone do kosztów
uzyskania przychodów podatnika (kandydata) oraz zosta-
ły poniesione w celu osiągnięcia przychodu przez przyszłe-
go pracodawcę [art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b) i ust. 13 updof].
Jeżeli sfinansowane bądź zwrócone tym osobom koszty ich
przejazdów i noclegów nie spełniają tych warunków lub
przewyższają limit określony odrębnymi przepisami, to od-
powiednio całą kwotę refundacji lub nadwyżki ponad usta-
lony limit należy wykazać w informacji PIT-8C. Tak wynika
z interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
z 2 lutego 2012 r. (sygn. IBPBII/1/415–924/11/BJ), w któ-
rej stwierdził, że:

(...) sfinansowanie lub zwrot poniesionych wydatków kan-

dydatom na pracowników przejazdu do miejsca sprawdzania
ich kwalifikacji stanowi dla nich nieodpłatne świadczenie,
skutkujące powstaniem przychodu, o którym mowa w art. 20
ust. 1 ww. ustawy, tj. przychodu z innych źródeł. Jednakże
w oparciu o art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b), z zastrzeżeniem
art. 21 ust. 13, ww. ustawy przychód ten jest wolny od podat-
ku dochodowego, tj. jeżeli koszty podróży nie zostały zaliczo-
ne do kosztów uzyskania przychodów podatnika (kandyda-
ta), oraz zostały poniesione w celu osiągnięcia przychodu
przez Wnioskodawcę.

Przy czym podkreślić należy, iż ze zwolnienia korzystają

świadczenia jedynie do wysokości limitów określonych w po-
wołanych powyżej rozporządzeniach Ministra Pracy i Poli-
tyki Społecznej. W przypadku gdy sfinansowane bądź zwró-
cone przez Wnioskodawcę koszty przejazdów i noclegów
ww. osobom nie spełniają kryteriów wskazanych w art. 21
ust. 13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych
lub przewyższają limit określony odrębnymi przepisami – od-
powiednio – cała kwota refundacji kosztów dojazdu lub
nadwyżka ponad ustalony limit podlega wykazaniu w in-
formacji PIT-8C (...).

Kalendarium

48 | www.pgp.infor.pl

WESZŁY W ŻYCIE

22 czerwca 2013 r.

PRAWO
O RUCHU DROGOWYM
Rozporządzenie Ministra Trans-
portu, Budownictwa i Gospodarki
Morskiej z 10 maja 2013 r.
w sprawie homologacji sposobu
montażu instalacji przystosowują-
cej dany typ pojazdu do zasilania
gazem

Omawiane rozporządzenie zostało wy-

dane na podstawie ustawy z 20 czerw-
ca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym
(t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 1137 z późn. zm.).

Rozporządzenie określa zakres wyma-

gań technicznych obowiązujących w pro-
cedurze homologacji sposobu montażu
instalacji przystosowującej dany typ po-
jazdu do zasilania gazem oraz szczegóło-
we czynności organów w procedurze ho-
mologacji sposobu montażu instalacji
przystosowującej dany typ pojazdu do za-
silania gazem, a także wzory dokumen-
tów związanych z homologacją sposobu
montażu instalacji przystosowującej dany
typ pojazdu do zasilania gazem. Ponadto
rozporządzenie określa zakres i sposób
przeprowadzania badań homologacyj-
nych oraz kontroli zgodności montażu in-
stalacji przystosowującej dany typ pojaz-
du do zasilania gazem.

Zakres wymagań technicznych obo-

wiązujących w procedurze homologacji
sposobu montażu instalacji przystosowu-
jącej dany typ pojazdu do zasilania ga-
zem jest określony w załączniku nr 1 do
rozporządzenia.

W przypadku złożenia wniosku o wy-

danie albo zmianę świadectwa homolo-
gacji sposobu montażu instalacji przysto-
sowującej dany typ pojazdu do zasilania
gazem, o którym mowa w art. 70h ust. 3
ustawy – Prawo o ruchu drogowym, mi-
nister właściwy do spraw transportu
sprawdza:

●

kompletność złożonych dokumentów
(zgodnie z wykazem wymaganych do-
kumentów określonym w art. 70h
ust. 6 ustawy – Prawo o ruchu drogo-
wym);

●

kompletność informacji zawartych
w wykazie, o którym mowa w art. 70h

ust. 6 pkt 2 ustawy – Prawo o ruchu
drogowym oraz

●

czy wniosek o wydanie albo zmianę
świadectwa homologacji został podpi-
sany przez instalatora.

Ponadto minister sprawdza zgod-

ność informacji zawartych we wniosku
o wydanie albo zmianę świadectwa ho-
mologacji z załączonymi do niego do-
kumentami, prawidłowość przygoto-
wania dokumentu informacyjnego pod
kątem zastosowania prawidłowego
wzoru oraz czy dokumenty potwier-
dzające przeprowadzenie badań homo-
logacyjnych zostały wydane przez:

●

jednostkę uprawnioną do ich przepro-
wadzenia, zgodnie z zakresem udzie-
lonego uprawnienia, o którym mowa
w art. 70y ust. 2 ustawy – Prawo o ru-
chu drogowym,

●

kierownika jednostki uprawnionej
albo osobę przez niego upoważnioną.

Przy wydawaniu, zmianie, odmowie

wydania albo cofnięciu świadectwa ho-
mologacji sposobu montażu instalacji
przystosowującej dany typ pojazdu do
zasilania gazem minister właściwy do
spraw transportu stosuje wzór świa-
dectwa homologacji określony w za-
łączniku nr 2 do omawianego rozpo-
rządzenia.

Świadectwo homologacji sposobu

montażu instalacji przystosowującej
dany typ pojazdu do zasilania gazem
powinno posiadać numer nadany
w sposób określony w załączniku nr 3
do rozporządzenia.

Zakres i sposób przeprowadzania ba-

dań homologacyjnych sposobu montażu
instalacji przystosowującej dany typ po-
jazdu do zasilania gazem określa załącz-
nik nr 4 do rozporządzenia.

Z kolei w załączniku nr 5 określono za-

kres i sposób przeprowadzania kontroli
zgodności montażu instalacji przystoso-
wującej dany typ pojazdu do zasilania
gazem.

Załącznik nr 6 zawiera wzór – wyciąg

ze świadectwa homologacji sposobu
montażu instalacji przystosowującej
dany typ pojazdu do zasilania gazem,
a w załączniku nr 7 znajdują się wzory
innych dokumentów:

●

wniosek o wydanie lub zmianę świa-
dectwa homologacji sposobu montażu

instalacji przystosowującej dany typ
pojazdu do zasilania gazem;

●

wniosek o przeprowadzenie badań
homologacyjnych sposobu montażu
instalacji przystosowującej dany typ
pojazdu do zasilania gazem;

●

wykaz osób upoważnionych do podpi-
sywania wyciągów ze świadectwa ho-
mologacji sposobu montażu instalacji
przystosowującej dany typ pojazdu do
zasilania gazem;

●

oświadczenie instalatora o wpisie do
Centralnej Ewidencji Informacji
o Działalności Gospodarczej lub reje-
stru przedsiębiorców w Krajowym
Rejestrze Sądowym.

Omawiane rozporządzenie zastąpiło

wcześniejsze rozporządzenie Ministra
Infrastruktury z 24 grudnia 2003 r.
w sprawie homologacji sposobu mon-
tażu instalacji przystosowującej dany
typ pojazdu do zasilania gazem
(Dz.U. nr 232, poz. 2333).
Dz.U. z 2013 r., poz. 610

22 czerwca 2013 r.

PRAWO
O RUCHU DROGOWYM
Rozporządzenie Ministra Trans-
portu, Budownictwa i Gospodarki
Morskiej z 20 maja 2013 r. w spra-
wie wysokości opłat za wydanie
i zmianę świadectwa homologacji
sposobu montażu instalacji
przystosowującej dany typ
pojazdu do zasilania gazem

Rozporządzenie zostało wydane na

podstawie ustawy z 20 czerwca 1997 r.
– Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz.U.
z 2012 r., poz. 1137 z późn. zm.).

Zgodnie z rozporządzeniem wysokość

opłaty za wydanie świadectwa homolo-
gacji sposobu montażu instalacji przysto-
sowującej dany typ pojazdu do zasilania
gazem wynosi 1600 zł.

Z kolei wysokość opłaty za zmianę

świadectwa homologacji sposobu mon-
tażu instalacji przystosowującej dany
typ pojazdu do zasilania gazem wynosi
400 zł.
Dz.U. z 2013 r., poz. 607

Tomasz Kowalski

Wskaźniki

Poradnik Gazety Prawnej nr 28 (794) | 49

23 lipca – 5 sierpnia 2013

STAN PRAWNY NA 9 LIPCA 2013 R.

✔

SKŁADKI NA UBEZPIECZENIA SPOŁECZNE PRZEDSIĘ BIORCÓW

Wysokość podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne jest
ustalana raz do roku. Zależy od wysokości prognozy przeciętnego mie-
sięcznego wynagrodzenia na rok, w którym składki będą obowiązywać.

Osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą, twórcy
i artyści, osoby wykonujące wolny zawód i osoby współpracujące

Składki

należne za

okres

Podstawa

wymiaru

składek na

ubezpieczenia

społeczne

Składka na ubezpieczenia społeczne

Emerytalne

19,52%

Rentowe

Chorobowe

2,45%

1.01.2013 r.

2227,80 zł

434,87 zł

178,22 zł

54,58 zł

Stopa procentowa składek na ubezpieczenie wypadkowe jest zróżni-
cowana dla poszczególnych płatników składek i ustalana w zależności od
poziomu zagrożeń zawodowych i skutków tych zagrożeń. Wynosi ona od
1.04.2012 r. od 0,67% do 3,86%.

Podstawa prawna:

●

ustawa z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecz-

nych (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 205, poz. 1585 z późn. zm.),

●

ustawa z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu

wypadków przy pracy i chorób zawodowych (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 167,
poz. 1322 z późn. zm.).

✔

SKŁADKI NA UBEZPIECZENIE ZDROWOTNE, FUNDUSZ

PRACY I FUNDUSZ GWARANTOWANYCH ŚWIADCZEŃ PRACOW-
NICZYCH

Składka na ubezpieczenie zdrowotne

Wysokość składki

Podstawa prawna

9% podstawy wymiaru składki na
ubezpieczenia społeczne

Dz.U. z 2008 r. nr 164,

poz. 1027 z późn. zm.

Kwota składki na ubezpieczenie zdrowotne, o którą zmniejsza się poda-
tek, nie może przekroczyć 7,75% podstawy wymiaru tej składki.

Składka na Fundusz Pracy

Wysokość składki

Podstawa prawna

2,45% podstawy wymiaru składek na
ubezpieczenia emerytalne i rentowe,
określonej w art. 104 ust. 1 ustawy
z 20 kwietnia 2004 r. o promocji za-
trudnienia i instytucjach rynku pracy
(t.j. Dz.U. z 2008 r. nr 69, poz. 415
z późn. zm.)

Ustawa budżetowa na rok 2013
z 25 stycznia 2013 r.
(Dz.U. poz. 169)

Składka na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych

Wysokość składki

Podstawa prawna

0,10% podstawy wymiaru składki na
ubezpieczenia emerytalne i rento-
we, bez stosowania ograniczenia,
o którym mowa w art. 19 ust. 1 usta-
wy z 13 października 1998 r.
o systemie ubezpieczeń społecz-
nych (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 205,
poz. 1585 z późn. zm.)

Ustawa budżetowa na rok 2013
z 25 stycznia 2013 r.
(Dz.U. poz. 169)

✔

WPŁATY NA PAŃSTWOWY FUNDUSZ REHABILITACJI OSÓB

NIEPEŁNOSPRAWNYCH

Do wpłat na PFRON zobowiązani są pracodawcy zatrudniający co naj-
mniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy,
u których wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych wynosi mniej
niż 6%.
Z wpłat zwolnieni są pracodawcy prowadzący zakłady pracy będące w li-
kwidacji albo co do których ogłoszono upadłość.
Wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych (6%) może zostać obni-
żony w razie zatrudnienia osób niepełnosprawnych ze schorzeniami
szczególnie utrudniającymi wykonywanie pracy.
Do liczby pracowników nie wlicza się osób niepełnosprawnych przeby-
wających na urlopach bezpłatnych oraz osób niebędących osobami nie-
pełnosprawnymi zatrudnionych:
1) na podstawie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego;
2) przebywających na urlopach wychowawczych;
3) nieświadczących pracy w związku z odbywaniem służby wojskowej

albo służby zastępczej;

4) będących uczestnikami Ochotniczych Hufców Pracy;
5) nieświadczących pracy w związku z uzyskaniem świadczenia rehabili-

tacyjnego;

6) przebywających na urlopach bezpłatnych, których obowiązek udziele-

nia określają odrębne ustawy.

WYSOKOŚĆ WPŁATY
Przekazywana kwota stanowi iloczyn 40,65% przeciętnego wynagrodze-
nia i liczby pracowników odpowiadającej różnicy między zatrudnieniem
zapewniającym osiągnięcie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnospraw-
nych w wysokości 6% a rzeczywistym zatrudnieniem osób niepełno-
sprawnych.
Obliczeń dokonuje się według wzoru:

Kz = 40,65% x Pw x (Zo x 6% – Zn)

gdzie:
Kz – kwota zobowiązania,
Pw – przeciętne wynagrodzenie w poprzednim kwartale,
Zo – zatrudnienie ogółem w przeliczeniu na pełny etat,
Zn – liczba zatrudnionych pracowników niepełnosprawnych w przelicze-
niu na pełny etat.

Okres obowiązywania

Kwota

przeciętnego

wynagrodzenia

Podstawa prawna

1.06.2013–31.08.2013

3740,05 zł

Komunikat Prezesa GUS

z 13 maja 2013 r.

1.03.2013–31.05.2013

3690,30 zł

M.P. z 2013 r., poz. 88

1.01.2013–28.02.2013

3510,22 zł

M.P. z 2012 r., poz. 842

UWAGA
Dla publicznych i niepublicznych uczelni, wyższych szkół zawodowych,
publicznych i niepublicznych szkół, zakładów kształcenia nauczycieli
oraz placówek opiekuńczo-wychowawczych i resocjalizacyjnych wskaź-
nik zatrudnienia osób niepełnosprawnych uprawniający do zwolnienia
z wpłat na PFRON wynosi 2%.
W celu wyliczenia wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych
w tych jednostkach należy zapoznać się z art. 21 ustawy o rehabilitacji
zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.

Podstawa prawna:

●

ustawa z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej

oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 127,
poz. 721 z późn. zm.).

Opracował

Adam Malinowski

Strona redakcyjna

Grupa INFOR PL

Prezes Zarządu

Ryszard Pieńkowski

INFOR PL Spółka Akcyjna

ul. Okopowa 58/72

01-042 Warszawa

www.infor.pl

Ukazuje się od 1995 r.

PORADNIK

GAZETY PRAWNEJ

Dyrektor

Pionu Wydawniczego

Marzena Nikiel, marzena.nikiel@infor.pl

Redaktor naczelny

Adam Malinowski, adam.malinowski@infor.pl

Redakcja w składzie:

Aneta Odziemczyk – sekretarz redakcji

Tomasz Kowalski – redaktor merytoryczny

Jarosław Miller, Tomasz Babik

– redaktorzy graficzni

Adres redakcji

01-042 Warszawa, ul. Okopowa 58/72

tel.: 22 530-44-90, 22 530-49-70, 22 530-41-94

w Internecie: www.pgp.infor.pl

e-mail: pgp@infor.pl

Biuro Reklamy

Małgorzata Sobolewska, tel.: 22 212-12-05

malgorzata.sobolewska@infor.pl

Anna Dubrawska, tel.: 22 212-12-20,

anna.dubrawska@infor.pl

Biuro Obsługi Klienta

05-270 Marki, ul. Okólna 40

tel.: 22 761-30-30

801-626-666

faks: 22 761-30-31, 761-30-32

e-mail: bok@infor.pl

Za mó wie nia na pre nu me ra tę przyj mu ją rów nież: RUCH SA, pry wat ni kol por te rzy
oraz urzę dy pocz to we na terenie całego kraju.

Co py ri ght by IN FOR PL S.A. Pu bli ka cja jest chro nio na prze pi sa mi pra wa au tor skie go.
Wy ko ny wa nie kse ro ko pii lub po wie la nie in ną me to dą oraz roz po wszech nia nie bez zgo dy
wy daw cy w ca ło ści lub czę ści jest za bro nio ne i pod le ga od po wie dzial no ści kar nej.

Druk: VIVA, Pruszków, ul. Groblowa 5

INFOR PL S.A. jest podatnikiem VAT, NIP 118-00-93-066

Ma te ria łów nie za mó wio nych nie zwra ca my, za cho wu jąc so bie pra wo do skró tów
i zmian tytułów. Nie po no si my od po wie dzial no ści za treść re klam za miesz czo nych
na ła mach.

Nakład: 2395 egz.

Tytuł

Częstotliwość

Ilość

Cena netto

VAT

Cena brutto

Poradnik Gazety Prawnej
na 12 miesięcy (od następnego miesiąca)
wersja papierowa + internetowa GRATIS!

tygodnik

709,52 zł

745,00 zł

Poradnik Gazety Prawnej
na 3 miesiące (od następnego miesiąca)
wersja papierowa + internetowa GRATIS!

tygodnik

189,52 zł

199,00 zł

dostęp do wersji internetowej czasopisma www.pgp.infor.pl

dostęp na 12 miesięcy

486,99 zł

23%

599,00 zł

dostęp do wersji internetowej czasopisma www.pgp.infor.pl

dostęp na 3 miesiące

129,27 zł

23%

159,00 zł

Zamówienia prosimy składać: tel.: 801 626 666, 22 761 30 30, faks: 22 761 30 31, 22 761 30 32, internet: www.sklep.infor.pl,

e-mail: prenumerata@infor.pl listownie: INFOR PL S.A. Biuro Obsługi Klienta, 05-270 Marki, ul. Okólna 40

....................................................................

podpis i pieczątka zamawiającego

Kwotę..................................................zł za zamówioną prenumeratę:

wpłacę w terminie 7 dni od daty otrzymania specyfi kacji potwierdzającej przyjęcie zamówienia

wpłaciłem na konto: INFOR PL S.A., BRE S.A. o/W-Wa 34 1140 1010 0000 3608 2400 1007

Wyrażam zgodę na zamieszczenie naszych/moich danych osobowych w bazie Grupy INFOR PL i wykorzystywanie ich w celach marketingowych przez INFOR PL S.A. oraz partnerów biznesowych
(zgodnie z ustawą z 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych, jednolity tekst: Dz.U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926 ze zm.) z możliwością wglądu do swoich danych oraz prawem ich aktualizowania.

Wyrażam zgodę na otrzymywanie od Grupy INFOR PL informacji handlowych w rozumieniu ustawy z 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz.U. Nr 144, poz. 1204 ze zm.).

DANE FIRMY

nazwa fi rmy

adres

tel.

faks

imię i nazwisko księgowego

imię i nazwisko kadrowego

DANE PRENUMERATORA

imię i nazwisko

stanowisko

tel.

faks

tel. kom.

e-mail prenumeratora

Kupon prenumeraty

Publikacja zawiera:

przewodnik po zmianach przepisów

ewidencję korekt kosztów na przykładach

przykłady ewidencji w pkpir najpopularniejszych zdarzeń gospodarczych

tekst rozporządzenia w sprawie pkpir

Praca zbiorowa pod redakcją merytoryczną
Katarzyny Wojciechowskiej i Grzegorza Ziółkowskiego
84 strony, format B5

Zadzwoń i zamów:

Biuro Obsługi Klienta: 801 626 666, 22 761 30 30, e-mail: bok@infor.pl

- zmiany od 11 maja 2013 r.

Nowości to:

ewidencja korekt kosztów wynikających

z nieregulowania zobowiązań w terminie

wpływ korekt kosztów na remanent końcowy

rozszerzenie katalogu dokumentów

stanowiących podstawę zapisów w pkpir

zmiana nazewnictwa dokumentów

księgowych

zmiany w karcie przychodów pracownika

tylko

ϯϵǌų

Zaprenumeruj i zyskuj codziennie

INFORMACJE O OFERCIE:

www.gazetaprawna.pl/oferta2013

❘

22 761 31 27, 801 626 666

rzetelne informacje

o zmianach w prawie i podatkach

interpretacje przepisów

fachowe porady ekspertów

prezentacje trendów w biznesie

kompleksowe analizy

Szukasz informacji

prawno-gospodarczych?

Sięgnij po Dziennik Gazetę Prawną

specjalistyczne dodatki niedostępne w kioskach:

Księgowość i Podatki, Rachunkowość i Audyt,

Firma i Prawo, Samorząd i Administracja, Prawnik,

Kadry i Płace, Ubezpieczenia i Świadczenia

co piątek: magazynowe wydanie

Dziennika Gazety Prawnej, Gazeta Prawna

oraz ciekawe dodatki:

Prawo na co dzień, Kultura i Program TV

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Prawo pracy Przewdnik zmiany 2013 2014(1)
Prawo pracy Przewdnik zmiany 2013 2014(1)
europejsie prawo pracy 13 12 2013
PRAWO PRACY W PRAKTYCE Rodzicielstwo a praca
Prawo pracy dla pracodawcy las
prawo pracy ochrona rodzicielstwa
ROCZNY PLAN PRACY ROK SZKOLNY 2013 2014, internet
Temat 1 Psychologia pracy i zarządzania Wykłady 2013 2014 Jacek Sobek
Temat 8 Psychologia pracy i zarządzania Wykład 2013 2014 Jacek Sobek
Prawo pracy w orzecznictwie wydanie maj 2014 r
Temat 4 Psychologia pracy i zarządzania Wykłady 2013 2014 Jacek Sobek
piesni na msze dla rodzicow 9 10 2014
Prawo pracy w orzecznictwie wydanie czerwiec 2014 r
Prawo pracy w orzecznictwie wydanie pazdziernik 2014 r e 55iv
Prawo pracy w orzecznictwie wydanie kwiecien 2014 r
Prawo pracy w orzecznictwie wydanie wrzesien 2014 r

więcej podobnych podstron