2014-06-05 

1 

Treść dzisiejszego wykładu: 

 Olej w instalacji chłodniczej – funkcja, 

wymagania, własności, dobór 

 
 Instalacje towarzyszące systemom chłodniczym: 

 odolejania 
 odszraniania 
 odprowadzania skroplin 
 odpowietrzania w instalacjach amoniakalnych 
 zasilania elektrycznego i sterowania 

 

Olej w instalacji chłodniczej – funkcje 

(lit.[1]) 

  

 
 

 

 Główna – smarowanie współpracujących ze sobą 

elementów sprężarki 

 Dodatkowe: 

 uszczelnianie luzów 
 odprowadzanie ciepła i zanieczyszczeń powstających 

wskutek tarcia i korozji 

 chłodzenie par czynnika podczas procesu sprężania w 

sprężarkach śrubowych i łopatkowych 

 chłodzenie i izolowanie elektryczne silnika napędowego 

w hermetycznych sprężarkach 

 uruchamianie mechanizmów regulacji wydajności 

sprężarki 

 

Olej w instalacji chłodniczej – wymagania 

(lit.[7] t.1.) 

  

 
 

 

  

Olej w instalacji chłodniczej – obieg 

 (lit.[7] t.1.) 

  

 
 

 

  

2014-06-05 

2 

Olej w instalacji chłodniczej 

– własności wg lit. [14] 

 Czystość 
 Smarnosć, lepkość i płynność w całym zakresie 

parametrów pracy urządzenia 

 Temperatura krzepnięcia i mętnienia 
 Temperatura zapłonu 
 Rozpuszczalność z czynnikiem chłodniczym 
 Higroskopijność 
 Stabilność termiczna i trwałość chemiczna 

 

 

  

Olej w instalacji chłodniczej 

 – własności 

  

  

Olej w instalacji chłodniczej – rodzaje wg 

sposobu wytwarzania (lit.[7] t.1.) 

  

 
 

 

  

Olej w instalacji chłodniczej – syntetyczne 

(lit.[7] t.1.) 

  

 
 

 

  

2014-06-05 

3 

Olej w instalacji chłodniczej – syntetyczne 

(lit.[7] t.1.) 

  

 
 

 

  

Olej w instalacji chłodniczej – własności 

(lit.[14]) 

  

 
 

 

  

Olej w instalacji chłodniczej – dobór 

(lit.[14]) 

  

 
 

 

  

Olej w instalacji chłodniczej – dobór 

(lit.[14]) 

  

 
 

 

  

2014-06-05 

4 

Olej w instalacji chłodniczej – przykłady 

  

 
 

 

  

Olej w instalacji chłodniczej – przykłady 

  

 
 

 

  

Olej w instalacji chłodniczej – przykłady 

  

 
 

 

  

Olej w instalacji chłodniczej – przykłady 

  

 
 

 

  

Informacje techniczne 

– www.bitzer.de 

 
KT 500 (Oleje) 
KT 510 (Olej poliestrowy) 
KT 620 (R134a) 
KT 630 (Mieszaniny) 
KT 650 (Retrofit) 
 
(KT 510-5 

– przegląd) 

2014-06-05 

5 

Olej w instalacji chłodniczej  

– przykłady (Danfoss/Maneurop) 

  

 
 

 

  

Instalacje towarzyszące 

systemom chłodniczym - odolejanie 

W 

systemach 

chłodniczych 

ze 

sprężarkami 

smarowanymi  olejem  trzeba  brać  pod  uwagę 
możliwość  przenoszenia  się  z  nich  oleju  wraz  z 
czynnikiem obiegowym do innych części systemu. 
 
Niedostateczna  ilość  oleju  w  sprężarce  może  być 
przyczyną: 
 zbyt niskiego ciśnienia oleju 
 uszkodzenia elementów sprężarki 

 

  

  

Można  ograniczyć  ilość  transportowanego  oleju 
przez zastosowanie instalacji odolejania. 
Separatory  oleju  są  zalecane  zwłaszcza  w 
następujących sytuacjach: 
 temperatury parowania poniżej -10 °C 
 systemy z równolegle połączonymi sprężarkami 
 systemy z zasilaniem pompowym parowaczy 
 systemy wielostopniowe i kaskadowe 
 systemy z oddalonym skraplaczem 

 

Instalacje towarzyszące 

systemom chłodniczym - odolejanie 

Instalacje odolejania czynnika ziębniczego 

Podstawowe schematy zastosowania odolejaczy na tłoczeniu 

sprężarki/sprężarek wg katalogu ESK (www.esk-schultze.de) 

2014-06-05 

6 

  

 
 

Indywidualne odolejacze na tłoczeniu sprężarek połączonych równolegle 

wg katalogu ESK (www.esk-schultze.de) 

  

 
 

Centralny odolejacz na tłoczeniu sprężarek połączonych równolegle wg 

katalogu ESK (www.esk-schultze.de) 

Zespolone urządzenia chłodnicze 

  
 
 

  

  

Przykłady odolejaczy z katalogu ESK 

  

2014-06-05 

7 

  

  

Dobór odolejacza w zależności od teoretycznej wydajności 

objętościowej sprężarki 

  

  

 
 

Przykłady zbiorników oleju z katalogu ESK 

  

  

 
 

Dobór zbiornika oleju w zależności od teoretycznej wydajności 

objętościowej sprężarek połączonych równolegle 

  

 

Instalacje odolejania czynnika ziębniczego 

Zespolone urządzenia chłodnicze 

  
 
 

2014-06-05 

8 

Regulacja poziomu oleju w sprężarce – 

regulatory mechaniczne i elektroniczne 

  
 
 

Regulacja poziomu oleju w sprężarce – 

system Traxoil 

  
 
 

Regulacja poziomu oleju w sprężarce – 

system Traxoil 

  
 
 

Regulacja poziomu oleju w sprężarce – 

system Traxoil 

  
 
 

2014-06-05 

9 

Regulacja poziomu oleju w sprężarce – 

system Traxoil 

  
 
 

Regulacja poziomu oleju w sprężarce – 

system Traxoil 

  
 
 

Regulacja poziomu oleju w sprężarce – 

system Traxoil 

  
 
 

Instalacje odszraniania 

parowaczy i  oziębiaczy 

W 

chłodnictwie  stosowane  są  głównie wymienniki  ciepła  do 

oziębiania gazów i cieczy. Gazem wymagającym oziębienia 
w  zdecydowanej 

większości  zastosowań  jest  powietrze, 

które przeważnie zawiera parę wodną. 
Jeśli  powierzchnia  wymiennika  ciepła  stykająca  się  z 
powietrzem  wilgotnym  ma 

temperaturę  poniżej  0

o

C  i 

jednocześnie  punkt  rosy  leży  powyżej  0

o

C 

wówczas 

następuje formowanie się szronu na tej powierzchni. 
Narastający  szron  powoduje  pogorszenie  warunków 
wymiany 

ciepła  i  zmniejszenie  wydajności  ziębniczej 

instalacji. 

Należy zatem okresowo usuwać go  z powierzchni 

parowników lub oziębiaczy powietrza. 

2014-06-05 

10 

Instalacje odszraniania 

parowaczy i  oziębiaczy cd. 

Metody odszraniania 

 

• powietrzem obiegowym (jeśli jego temperatura jest 

wyższa od ok. +2

o

 C) 

• elektrycznie (grzejniki oporowe zamontowane w sposób 

zapewniający dobry kontakt z wężownicą i lamelami 
wymiennika a także tacą ociekową) 

• wodą (woda jest natryskiwana na powierzchnię 

wymiennika ciepła a mieszanina wody i stopionego lodu 
spływa na tacę ociekową i jest odprowadzana do instalacji 
odcieku skroplin) 

• gorącym gazem ziębnika (parownik okresowo działa jak 

skraplacz)  

  

 

Instalacja chłodnicza w czasie normalnej pracy 

(oziębianie powietrza w komorze) 

  

 

Instalacja chłodnicza 

– odszranianie przy użyciu powietrza obiegowego 

 

Sprężarka 

i wentylator 

skraplacza 
wyłączone 

 

t

pow

 > +2

o

 C 

  

 

Instalacja chłodnicza 

 – odszranianie przy użyciu grzałki elektrycznej 

 

t

pow

 < +2

o

 C 

 

grz. elektryczna 

załączona 

 

Sprężarka 

i wentylator 

skraplacza 
wyłączone 

 

wentylator 

parowacza wył. 

2014-06-05 

11 

  

 

Grzałki elektryczne odszraniania zainstalowane 

fabrycznie wewnątrz oziębiacza powietrza 

  

Sterownik EKC 202 (Danfoss) dedykowany instalacji 

chłodniczej sprężarkowej z funkcją odszraniania 

  

Sterownik EKC 202 cd. – schemat we/wy 

Instalacje odszraniania 

parowaczy i  oziębiaczy cd. 

  

Źródła gorącego gazu do odszraniania, rurociąg tłoczny (po 

lewej), zbiornik ciekłego ziębnika (po prawej). 

2014-06-05 

12 

Elementy instalacji odszraniania gorącym gazem, 

parowacz suchy, zasilanie ciśnieniowe. 

  

Instalacje odszraniania 

parowaczy i  oziębiaczy cd. 

  

Instalacje odszraniania 

parowaczy i  oziębiaczy cd. 

  

Uzupełniające informacje można znaleźć w artykule pt. 
 
„Odtajanie gorącymi parami czynnika” 
 
Klenkiewicz M. 
Technika Chłodnicza i Klimatyzacyjna, 11/2005  
 
 

Instalacje odprowadzania skroplin (wody) 

Schemat odprowadzania skroplin 

z tacy ociekowej. 

W każdym przypadku 
jeśli tylko występuje 
możliwość wykraplania 
się pary wodnej na 
powierzchni parowacza 
lub oziębiacza należy 
zaprojektować instalację 
umożliwiająca 
odprowadzanie wody na 
zewnątrz chłodzonego 
pomieszczenia. 
 
 
 

Instalacje zasilania elektrycznego i sterowania 

Projekt  instalacji  elektrycznej  powinien 

być  wykonany  przez 

osoby 

posiadające  do tego odpowiednie uprawnienia. 

 

Udział  projektanta  instalacji  chłodniczej  sprowadza  się  do 
przekazania 

odpowiednich 

wytycznych 

do 

projektu 

elektrycznego  zasilania  i sterowania, 

które obejmują: 

• zestawienie  odbiorników  energii  elektrycznej  wraz  z 

zapotrzebowaniem  mocy  (pobieranego 

prądu)  i  napięcia 

zasilania 

• sposób  sterowania  urządzeniami  mający  na  celu 

utrzymanie zadanych 

parametrów. 

2014-06-05 

13 

Instalacje zasilania elektrycznego i sterowania cd. 

W 

szczególności  należy  posługiwać  się  dokumentacją 

techniczną dostarczaną  przez producenta. 
 
Przykład bazowego schematu elektrycznego z dokumentacji 
sprężarek  półhermetycznych  firmy  Bitzer  podano  na 
następnym slajdzie