Temat: Klasyfikacja, ogólna charakterystyka przekładni mechanicznych. 
 
1.  Przekładnia mechaniczna – to mechanizm służący do przenoszenia napędu z wału czynnego 

(napędzającego) na wał bierny (napędzany). 

2.  Podstawowe zadania przekładni: 

o

 

przenoszenie energii z wału czynnego na wał bierny, 

o

 

zmiana wartości momentu obrotowego, prędkości i sił. 

3.  Potrzeba stosowania przekładni: 

ƒ  potrzeba dużych momentów obrotowych. 
ƒ  stosowanie silników o małej prędkości obrotowej jest drogie (są duże, ciężkie i drogie), 
ƒ  niemożność zmiany prędkości obrotowej silnika. 

4.  W zależności od przenoszenia ruchu obrotowego rozróżniamy: 

1)  przekładnie cierne 
2)  przekładnie cięgnowe (pasowe, łańcuchowe) 
3)  przekładnie zębate 

 

5.  Podstawowe cechy użytkowe przekładni.

 

 

a)  prędkość kątowa -[ω] 
b)  prędkość obrotowa -[n] 
c)  prędkość obwodowa –[v] 

30

*

1

1

n

π

ω

=

 

30

*

2

2

n

π

ω

=

   

gdzie: ω

1,2

 – prędkości kątowe wyrażone w rad/s,  n

1,2

 – prędkości obrotowe w obr/min 

60

*

*

1

1

1

n

D

v

π

=

; 

60

*

*

2

2

2

n

D

v

π

=

; 

gdzie: v

1,2

 – prędkości liniowe wyrażone w m/s,  D

1,2

 – średnice w m. 

6.  Przełożenie – to stosunek prędkości obrotowej wału (koła) napędzającego (czynnego) n

1

 [obr/min] do 

prędkości obrotowej wału (koła) napędzanego (biernego) n

2

 [obr/min] 

  

2

1

2

1

n

n

i

=

=

ω

ω

   ponieważ v

1 

= v

2

 = 

60

*

*

1

1

n

D

π

 = 

60

*

*

2

2

n

D

π

  czyli    

2

1

1

2

n

n

D

D

i

=

=

 oraz przy zębach

1

2

z

z

i

=

 

a)  Jeśli n

1

 < n

2

 czyli i < 1 przekładnia przyśpiesza - 

multiplikator 

b)  Jeśli n

1

 > n

2

 czyli i > 1 przekładnia zwalnia  

- reduktor 

7.  Przekładnie wielostopniowe – przełożenie jest iloczynem wszystkich przełożeń szeregowo ustawionych. 
  

i

c

 = i

1

 * i

2

 * i

3

 * … *i

n

  

8.  Graniczne wartości w różnych przekładniach na jednym stopniu 

 

9.  Moment obrotowy. 

  

M = 

ω

P   lub  M = 

n

P

9550  gdzie: M - [Nm], P – [kW], n – [obr/min] 

10. Moc i sprawność. 

Przy przenoszeniu mocy z wału czynnego na wał bierny powstają straty energii, spowodowane oporami 
tarcia, poślizgiem itp., zatem moc P

2

 na wale biernym jest mniejsza od mocy P

1

 na wale czynnym. Stosunek 

mocy P

2

 do mocy P

1

 nazywamy sprawnością mechaniczną η 

1

2

P

P

=

η

  

- sprawność pojedynczych przekładni mechanicznych η = 0,95 – 0,99 

11. Sprawność przekładni złożonych 
  

η 

c

 = η

 1

 * η

 2

 * η

 3

 * … * η

 n