ADMINISTRACJA FINANSOWA I
KONTROLA SKARBOWA
WYKŁAD NR 3 Z DNIA 26.03.2011
Wyłączenia pracownika Urzędu administracyjnego z
postępowania podatkowego.
Z realizacją zasady prawdy obiektywnej wiążę się wymóg
prowadzenia postępowania podatkowego w sposób
bezstronny. Temu celowi służy między innymi przepisy
normujące wyłącznie pracownika Urzędu od udziału w
każdym stadium postępowania w sprawach dotyczących
zobowiązań podatkowych oraz innych praw normujących
przepisy prawa podatkowego (art. 130 OP).
Skarbowego, celnego, gminy, marszałkowskiego obsługujące
MF, starostwa i izby skarbowej oraz funkcjonariusza celnego i
członka SKO.
Jeżeli nastąpi wyłączenie pracownika do prowadzenia sprawy
wyznaczony jest inny pracownik lub inny SKO.
Wyłączeniu podlega pracownik tego Urzędu, w którym toczy
się postepowanie podatkowe oraz Urzędu do którego inny
Urząd zwrócił się do dokonania określonych czynności z
zakresu postępowania podatkowego.
Wyłączeniu podlega pracownik, który prowadzi sprawę
podatkową niezależnie od jego rodzaju, czy też charakteru, z
każdej instancji gdy sprawa załatwiona jest w trybie zwykłym
jak też i w nadzwyczajnych trybach postępowania.
Wyłączeniu nie podlegają pracownicy nie wykonujący
czynności procesowych lecz jedynie techniczno-biurowych.
Kancelaryjne przejęcie potwierdza wpływu na oryginał i
kopię, wciągnięcia do rejestru spraw.
Ordynacja Podatkowa reguluje dwa tryby wyłączenia
pracownika z mocy samego prawa oraz na wniosek i z
Urzędu.
Przesłanki zastosowania każdego z tych trybów są odmienne.
Wyłączony z mocy prawa jest pracownik od udziału w
postępowaniu w sprawach dotyczących zobowiązań
podatkowych i innych spraw normowanych przepisami prawa
podatkowego w którym:
1.
Jest stroną (np.: w sprawie nadania NIP)
2.
Pozostaje ze stroną w takim stosunku prawnym, że
rozstrzygnięcie sprawy może mieć wpływ na jego
prawa lub obowiązki
3.
Strona jest bliską mu osobą (małżonkiem,
rodzeństwem, wstępnymi, teść, zstępni, zięć, synowa,
konkubent).
4.
Był świadkiem biegłym, był lub jest przedstawicielem
podatkowym albo jest jedną osobą z bliskich
pracownika wymienionych wyżej (przedstawiciel
ustawowy – podstawą reprezentowania jest ustawa.
Pełnomocnik – podstawa reprezentowania jest
oświadczenie).
5.
Brak udziału w wydaniu zaskarżonej decyzji (decyzja
zaskarżona oznacza decyzję od której wniesiono
ś
rodek odwoławczy).
6.
Zaistnienie okoliczności w związku z którym wszczęto
przeciw niemu postępowanie służbowe, dyscyplinarne
lub karne. Sam fakt zaistnienie okoliczności
uzasadnienia jednego z tych postępowań nie wywołuje
skutku w postaci wyłączenia.
7.
Stroną jest osoba pozostająca wobec niego w stosunku
nadzorczości służbowej (osoba pełniąca funkcję
organu oraz inne osoby pełniące funkcje kierownicze
w danym Urzędzie Skarbowym).
Przyczyny obligatoryjne wyłączenia pracownika przez jego
bezpośredniego przełożonego - z Urzędu lub na żądanie
pracownika czy strony.
Jeżeli zostanie uprawdopodobnienie istnienia okoliczności
innych niż wyżej wymienione, które mogą wywołać
wątpliwości co do bezstronności pracownika (funkcjonariusza
celnego) istnienie takich okoliczności nie muszą być do
wiedziane, wystarczy samo uprawdopodobnienie.
Naruszenie przepisów o wyłączeniu pracownika stanowi
przesłankę……………postępowania w danej konsekwencji
będzie po stronie poszkodowanej otwierać drogę do
dochodzenia roszczenia odszkodowawczego. Może być też
uznane za naruszenie przepisów postępowania co może
skutkować wznowieniem decyzji za wadliwą.
Wyłączenie naczelnika w postępowaniu podatkowym OP
przewiduje wyłączenie naczelnika Urzędu Skarbowego,
Urzędu Celnego do załatwienia spraw dotyczących
zobowiązań podatkowych lub innych spraw normowanych
przepisami prawa podatkowego, w przypadku gdy sprawa
dotyczy:
1.
Tego naczelnika, jego zastępcy, osób mu bliskich
(małżonek, rodzeństwo, wstępni, zstępni itp).
2.
Dyrektora Urzędu Skarbowego, Dyrektora Urzędu
Celnego albo ich zastępców czy osób im bliskich
wymienionych wyżej.
W przypadku wyłączenia wymienionych organów sprawę
załatwia naczelnik Urzędu Skarbowego, Urzędu Celnego
wyznaczony przez organ wyższego stopnia, czyli w sprawach
naczelnika – przez dyrektora Izby Skarbowej, w sprawach
dyrektora Izby Celnej – przez MF.
W tym przypadku jednak MF wyznaczył naczelnika
podlegający dyrektorowi Izby Skarbowej, Izby Celnej,
którego dotyczy przesłanki wyłączenia czyli wyłączeniu
podlegają wszyscy naczelnicy Urzędów Skarbowych i
Urzędów Celnych działających na obszarze właściwości
miejscowej dyrektora Izby Skarbowej, Izby Celnej będącego
stronę w sprawie.
W postepowaniu odwoławczym i nadzwyczajnym organem
właściwym będzie dyrektor Izby Skarbowej nadrzędnym
naczelnikiem Urzędu Skarbowego, wyznaczonym przez MF.
Naruszenie przepisów o wyłączeniu organ podatkowy stanowi
przesłankę wznowienia postępowania podatkowego.
Natomiast błędne świadczenie istnienia podstaw do
wyłączenia jako właściwego innego organ prowadzi do
naruszenia właściwości a ostateczna decyzja jest dotknięta
wadą nieważności.
Ordynacja Podatkowa przewiduje także wyłączenia wójta,
burmistrza, prezydenta, starostwa, marszałka województwa
ich zastępców oraz skarbnika i strony od załatwienia spraw
normowanych przepisami prawa podatkowego.
W przypadku, gdy sprawa dotyczy wymienionych podatników
(organów) oraz osób im bliskich (także jak małżonek,
rodzeństwo, wstępni, zstępni, powinowactwo pierwszego
stopnia) osób związanych z nim stosunku.
W przypadku wyłączenia wymienionych organów sprawę
załatwia organ właściwy do załatwienia sprawy, wyznaczony
przez SKO , właściwe ze względu na siedzibę wyłączonego
organu.
Stroną w postepowaniu podatkowym jest podatnik, płatnik i
inkasent lub ich następca prawny a także osoby trzecie:
•
Które z uwagi na swój interes prawny żąda czynności
organ podatkowemu.
•
Do którego czynności organ podatkowy się odnosi.
Lub którego inkasent prawnego działalności organu
podatkowego dotyczy.
Ordynacja Podatkowa uzależnia posiadanie podmiotu strony
od tego czy można wskazać interes prawny danego podmiotu
tj. taki który znajduje oparcie na konkretnej normie w
przepisach prawa ………….. uzasadniający jego uczestnictwo
w postepowaniu i w którym można być zaspokojony
wydaniem decyzji.
KSIĄŻKI:
1.
Bereziński, Kalinowski M.”
Ordynacja Podatkowa –komentarz ”
2.
H. Dzwonkowski „Ordynacja
Podatkowa ” Unimex Wrocław
O tym, czy interes podatkowy ma charakter prawny czy też
tylko faktyczny przesądza treść obowiązkowi przepisami
prawa materialnego podatk. Interes prawny musi bezpośrednio
dotyczy sfery prawnej podmiotu.
Zainteresowanie podmiotu wynika postępowanie w danej
sprawie ma charakter wyłącznie faktyczny, gdyż w żaden
sposób ma wpływ na określone przepisy sytuacją prawną
strony.
Stroną w postępowaniu podatkowym może być również osoba
fizyczna, osoba prawna, jednostka organizacyjna nie mająca
osobowości prawnej inny niż wymienione wyżej. Jeżeli
zgodnie z przepisami prawa podatkowego przed powstaniem
obowiązku podatkowego ciąży na niej szczególne obowiązek
lub należy skorzystać z uprawnień wynikających z tego prawa.
W przypadku małżonków wspólnie opodatkowanych na
podstawie przepisów prawa podatkowego jedna strona
postepowania są małżonkowie i każdy z nich jest
upoważniony do działania w imieniu obojga. Przepis ten
wprowadza szczególną konstrukcję, polegająca na traktowaniu
dwóch osób fizycznych jako jedną stronę.
Skutkiem wprowadzenia powyżej zasady organ podatkowy
obowiązany jest prowadzić jedno postępowanie podatkowe w
jednej sprawie i wydać jedną decyzję wobec obojga
małżonków.
Następuje zatem wyłączenie stosowania przepisów
procesowych przewidujących szczególnie na obowiązkach
organu związanych z wielkością stron postepowania.
Oprócz strony w postepowaniu podatkowym bierze udział
podmiotu na prawach strony. Należą do nich prokurator,
Rzecznik praw obywatelskich ich pozycję prawną w
postępowaniu podatkowym która jest także sama określają
przepisy działania IV Kpa i Ustawy o PPO.
Służą im uprawnienia tj:
1.
Prawa zwrócenia się do właściwego organu
administracyjnego o wszczęcie postępowania w celu
usunięcia stanu niezgodnego z prawem.
2.
Prawo udziału w każdym stadium postępowania w celu
zapewnienia aby postepowanie rozstrzygniecie sprawy
było zgodne z prawem.
3.
Prawa strona tzn. mogą korzystać z wszystkich
uprawnień przepisach stornie.
Organ podatkowy jest zobowiązaniem zawiadomić te
podmioty o wszczęcie postepowania o toczącym się postęp,
gdy uznano ich udział za niezbędny.
Podmioty te samodzielnie decyduje o tym, czy wezmą udział.
Strona nie zawsze działa swobodnie w postępowaniu
podatkowym może za nią działać przedstawiciel.
Przedstawicielstwo polega na tym, że przedstawiciel decyduje
w imieniu innej osoby czynności prawne ze skutkiem
bezpośrednio na …………..
Postanowienie umorzenia do działania w cudzym imieniu
może być:
1.
Przepis ustawy – jeśli to przedstawiciel ustalone w
sytuacji
2.
Oświadczenie reprezentowanego (umowa) – jest to
pełnomocnictwo w sytuacji gdy strona udzieli
pełnomocnictwa innej osobie.
Pełnomocnictwo strony należy wyłącznie osoba fizyczna
mająca pełną zdolność do czynności prawnych a wiec
adwokat, radca prawny, doradca podatkowy , małżonek strony
a do dokonania czynności przed organ celny w imieniu agencji
celnej - upoważniony pracownik Urzędu Celnego – osoba
fizyczna prowadząca agencję celną. Pełnomocnik nie musi
legitymować żadnych wiadomości ani też kwalifikacji
fachowymi.
Pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie lub
zgłoszone ustnie do protokołu.
Pełnomocnik dołącza do ataku oryginał lub urzędowo
potwierdzony poświadczenie odpis pełnomocnictwa .
Adwokat, radca prawny albo doradca podatkowy może sam
uwierzytelnić odpis udzielonego mu pełnomocnictwa.
Przepis wyjątkowy: organ podatkowy może nie żądać
pełnomocnictwa nawet jeżeli nie zostało zgłoszone do
protokołu gdy spełnione zostaną łącznie trzy przesłanki:
1.
Pełnomocnik ma wystąpić w sprawie poszczególnych
wynikających co taki postepowań kwestii
2.
Treść dokonywania czynności jeśli nie są uwagi
3.
Pełnomocnikiem jest małżonek strony
4.
Zakresu jego upoważnienia do wystąpienia w imieniu
strony budzą wątpliwości.
Zakres umocowania pełnomocnika do działania wyznacza
treść pełnomocnictwa.
Jeśli pełnomocnictwo upoważnienie do prowadzenia
wszelkich spraw mocodawcy lub też upoważniające do
prowadzenia konkretnej sprawy nie zawiera żadnych
ograniczeń co do możliwości dokonania określonej czynności
pełnomocnik może dokonać każdej wysokości postepowania.
Możliwość działania strony w postepowania podatkowym
przez pełnomocnika jest wyłączona jedynie że względu na
charakter czynności, która wymaga jej osobistego działania.
Od strony przejęcia zgłoszenia pełnomocnictwa do protokołu
lub też od daty doręczenia pełnomocnictwa na piśmie, organ
podatkowy powinien zawiadomić pełnomocnika o wszystkich
podejmowanych przez siebie czynności, wzywać ich do
udziału w nich na równi ze stroną.
Pominięcie przez organ strony jest równoznaczne z
pominięciem strony w postępowaniu podatkowym i
uzasadnienie wznowienia postepowania.
Pełnomocnictwo wygasa wskutek:
•
Odwołania go przez stronę
•
Znaczenie się go przez osobę wmocowaną
•
Ś
mierć mocodawcy
Jeżeli strona ustanowi kilka pełnomocników powinna
wyznaczyć jednego z nich jako właściwego do doręczeń i
powiadomić o dokonanym wyborze organ podatkowy.
W przeciwnym razie organ może w sposób swobody wybrać
pełnomocnika , któremu doręczy pismo ze skutkiem ……,
gdyż nie ma obowiązku kierowania pism do wszystkich
pełnomocników.
Wyznaczenie przedstawicielstwa ustawowego organ
podatkowy występuje do sądu z wnioskiem o wyznaczenie
kuratora dla :
1.
Osoby niezdolnej do czynności prawnych
2.
Osoby niezbędnej jeżeli kurator został już wyznaczony
3.
Osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej
……………... osoba prawna w sytuacji gdy nie może ona
prowadzić swoich spraw w skutek brak powołanych do
tego organu.
W przypadku konieczności ………… czynności
…………………………..organ podatkowy sam wyznacza
przedstawiciela za jego zgodą upoważnionego do działania do
czasu wyznaczenia kuratora przez sąd – dla osoby nieobecnej.
Termin załatwiania spraw są szereg rodzaju tematów w
postepowaniu podatkowym. Są to max …………..wykraczać
dla organu podatkowego celem ich zdyscyplinowania przy
załatwianiu spraw podatkowych.
Oznacza to, że organ powinien załatwiać sprawy w okresie i
trwania a nie dla, że spraw może być zawsze zatwierdzona
ostatecznie …………….
Konsekwencją normatywną ogólnej zasady szybkości
postępowania dla I instancji załatwia sprawę:
•
która może być rozpatrywana na podstawie :
o
na podstawie dowodów przedstawionych przez
stronę łącznie z jej zasadą wszczęcia
postępowania lub
o
na podstawie faktów powszechnie znanych
o
dowodów znanych w Urzędzie Skarbowym
prowadzenia postępowania powinno nastąpić
niezwłocznie
•
wymagania przeprowadzenia postępowania dowodowego
powinno nastąpić bez zbędnej zwłoki jednak na
powyższej niż w ciągu 1 msc.
•
Szczególna skomplikowana - nie później niż w ciągu 2
msc.
We wszystkich przypadkach termin biegnie od daty wszczęcia
postępowania.
•
Na żądnie strony – od dnia doręczenia organowi żądania
strony
•
Z Urzędu od dnia doręczenia strony postepowania o
wszczęcie.
Dla II instancji załatwianie spraw w postepowaniu
odwoławczym powinno nastąpić najpóźniej niż w ciągu 2 msc
od dnia otrzymania odwołania przez organ odwoławczy >3
Do terminów wyżej określonych dla obu instancji i nie wlicza
się :
•
Termin ów przewidzianych w przepisach prawa
podatkowego dla dokonania
•
Okresów zawieszenia postępowania
•
Okresów opóźnień sprawozdawczych z winy strony
•
Okresów opóźnień z przyczyn niezależnych od organu.
Konsekwencje nie dotrzymania terminu załatwiania spraw:
1.
Okazanym przy przypadku niezałatwiania sprawy we
właściwym terminie organ podatkowy obowiązany jest
:
•
Zawiadomić stronę (gdy upłynął termin
załatwienia spraw )
•
Podjąć przyczyny niedotrzymania
terminu(nawet niezależnie od organu)
•
Wskazując nowy termin załatwienia sprawy (z
zachowaniem ogólnej zasady szybkości
postepowania).
Na niezałatwianie sprawy we właściwym lub nowym terminie
przez organ termin stronie służy ponaglenie do :
•
Organ podatkowy wyższego stopnia
•
MF jeżeli sprawa nie została załatwiona przez dyrektora
Izby Skarbowej.
W związku z bezczynnością MF nie służy ponaglenie jedynie
skarga do Sądu Administracyjnego.
Organ podatkowy wyższego stopnia, uznając ponaglenie za
uzasadnione:
•
Wyznacza dodatkowy termin załatwiania sprawy
•
Zarządza wyjaśnienie przyczyn
•
Ustalenie osób winnych za niezałatwienie sprawy w
terminie
•
A w razie potrzeby podejmuje środki zapobiegające
naruszenia terminu załatwienia sprawy.
Ponadto po wyczerpaniu środków prawnego strona może
złożyć skargę do sądu Administracyjnego.
Niezałatwienie sprawy w ustalonym terminie nie powoduje
pozbawienia organu prawa do rozpoznania sprawy i wydania
decyzji, nie powoduje też bezskuteczności czynności
podejmowanych przez organ podatkowy.
Można jednak spowodować konsekwencje dla pracownika a
także udzielić odpowiedzialności odszkodowania za szkodę
wyznacza strona przez funkcjonariusza państwowego przy
wykonaniu powierzonej mu czynności.
Strona może wnieść w trybie skargi i wniosków na
pracownika w związku z
PYTANIA
1.W jakich przypadkach może dość do
wyłączenia z postępowania
podatkowego:
a)
Pracownika urzędu
b)
Naczelnika urzędu
c)
?
2.Kto może być stroną w postępowaniu
podatkowym?
3.Jakie podmioty mogą występować na
prawach strony w postepowaniu
podatkowym i jakie są ich uprawnienia?
4.Kto może być pełnomocnikiem w
postępowaniu podatkowym i jakie
posiada uprawnienia?
5.Jakie są zasady wykroczenia
przedstawicielstwa ustawowego w
postępowaniu podatkowym?
6.Jakie są terminy załatwiania spraw
przez organy I i II instancji i jakie są
konsekwencje niedotrzymania tych
terminów?