Ożarów

Państwo

Polska

Województwo

łódzkie

Powiat

wieluński

Gmina

Mokrsko

Wysokość

240 m n.p.m.

Liczba ludności

(2009)

987

[1]

Strefa numeracyjna

(+48) 43

Kod pocztowy

98-345

Tablice rejestracyjne

EWI

SIMC

0707857

Położenie na mapie województwa

łódzkiego

Położenie na mapie Polski

51°09′00″N 18°31′00″E

(https://tools.wmflabs.org/geohack

/geohack.php?language=pl&pagename=O

%C5%BCar%C3%B3w_(wojew

%C3%B3dztwo_%C5%82%C3%B3dzkie)&

params=51_09_00_N_18_31_00_E_type:city)

Dwór szlachecki w Ożarowie z 1757 r.

Brama koło Muzeum

Wiatrak w Kocilewie koło Ożarowa z

1914 r.

Na mapach: 51°09′00″N 18°31′00″E (https://tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=pl&pagename=O%C5%BCar%C3%B3w_(wojew%C3%B3dztwo_%C5%82%C3%B3dzkie)&params=51_09_00_N_18_31_00_E_type:city) (mapa)

Ożarów (województwo łódzkie)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Ożarów – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie wieluńskim, w gminie Mokrsko. Znajduje się w odległości 12 km od Wielunia.

W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie sieradzkim.

Spis treści

1 Historia
2 Zabytki

2.1 Muzeum Wnętrz Dworskich
2.2 Wiatrak
2.3 Kościół
2.4 Cmentarz
2.5 Młyn

3 Ochotnicza Straż Pożarna
4 Przyroda
5 Oświata

5.1 Szkoła
5.2 Biblioteka w Ożarowie
5.3 Sport
5.4 Mleczarnia

6 Cegielnia Ożarów
7 Kultura

7.1 Zespół Śpiewaczo-Obrzędowy
7.2 Dziecięcy Zespół Obrzędowy
7.3 Współcześni artyści

8 Bibliografia
9 Zobacz też
10 Przypisy
11 Linki zewnętrzne

Historia

Ożarów to wioska leżąca w paśmie pagórków ożarowskich. Owe pagórki są najwyższym wzniesieniem w tej części Wyżyny Wieluńskiej będącej częścią Jury Krakowsko-Częstochowskiej. Długość pagórków
wynosi w przybliżeniu 23 km, a szerokość 12 km. Najwyższe spośród nich mają wysokość 264 m n.p.m.

Ożarów jako wieś powstał zapewne w wieku XIV] przy czym jego nazwę należy wiązać z gospodarką wypaleniskową, gdyż ożarami zwano właśnie miejsca po wypalonej pod osadnictwo puszczy.

Pierwsza zaświadczona wzmianka o wsi Ożarów pochodzi z roku 1381, zamieszczona została w akcie lokacyjnym Wierzbia, rozdzielającym granice między obu wsiami. Ożarów był wówczas własnością
książęcą. Wsią szlachecką stał się w II poł. XV wieku. Kasper Niesiecki wywodzi z tej wsi ród Ożarowskich herbu Rawicz. Już w 1500 r. w posiadanie Ożarowa weszła Jadwiga z Zagórzyna Żychlińska herbu
Szeliga, która przekazała Ożarów córce Annie, żonie Mikołaja Rusockiego herbu Korab. W połowie XVII wieku posiadaczem Ożarowa został Krzysztof Grodzicki herbu Łada, a od 1669 r. przeszedł do
Tymińskich herbu Nałęcz, po czym do Kuleszów herbu Ślepowron. Około 1740 r. Ożarów kupił Władysław Bartochowski herbu Rola i z tym to właścicielem należy wiązać budowę zachowanego dworu.
Starszy poprzedni dwór był w katastrofalnym stanie, o czym można sądzić na podstawie opisu z 1669 roku. Budowa nowego dworu była więc koniecznością. To, iż Władysław Bartochowski, skarbnik
sieradzki (1734), łowczy (1735), kasztelan wieluński (1760), wybudował dwór, dokumentuje zachowane rzeźbienie na belce stropu jadalni, które głosi datę budowy dworu – 1757 oraz litery L.R. – pierwsza
odpowiadająca imieniu Władysława (łac. Ladislaus), druga – nazwie herbu Rola. Syn Władysława Bartochowskiego, Wojciech, był chlubnym następcą ojca, jego udany związek z Anną z Walewskich
pozwolił na wykupienie przylegających dóbr w Skomlinie i Toplinie. Dobra w Ożarowie są we władaniu rodziny Bartochowskich do 1832 r., kiedy to po śmierci Anny z Walewskich Bartochowskiej w 1821
roku dwór przeszedł w posiadanie Kazimierza i Stanisława Bartochowskiego, a następnie w ręce Ignacego Bąkowskiego, siostrzeńca Bartochowskich, który przekazał go synowi Janowi Kazimierzowi
Bąkowskiemu. W 1881 roku Ożarów kupił Wiktor Maręż, który już w następnym roku odsprzedał go Niemcowi Kuniberdowi Meske. Rodzina Mesków pozostaje w Ożarowie do 1945 roku.

Zabytki

Według rejestru zabytków NID

[2]

na listę zabytków wpisane są obiekty:

zespół dworski, XVIII w.:

dwór, drewniany, nr rej.: 385 z 1.06.1967
park, nr rej.: 413/A z 19.08.1996
altana, nr rej.: j.w.
baszta widokowa (relikt), nr rej.: j.w.

Muzeum Wnętrz Dworskich

Po 1945 r. dwór wraz z parkiem i lasami przeszedł pod kierownictwo Okręgowego Zarządu Lasów Państwowych w Łodzi. W latach 1970-1980 został poddany gruntownej konserwacji. Od 1981 r. mieści się
tutaj Muzeum Wnętrz Dworskich w Ożarowie Oddział Muzeum Ziemi Wieluńskiej. Architektura dworu została oparta o późnobarokowe założenia budownictwa dworskiego. Dwór ma konstrukcję zrębową
wykonaną z modrzewiowych bali osadzonych na kamienno-ceglanym fundamencie. Pod południowo-zachodnią częścią dworu znajduje się podpiwniczenie sklepione kolebkowo. Plan dworu tworzy prostokąt,
do którego przylegają na rogach cztery alkierze nie wychodzące poza lico elewacji bocznych. Bliższe analogie dwór w Ożarowie wykazuje z nieistniejącym już dworem w Czarnożyłach, zwłaszcza dotyczy to
alkierzy zwieńczonych baniastymi kopułami i wystawki. Dwór jest zwieńczony dachem łamanym polskim krytym gontem.

Wnętrza dworu zostały zaadaptowane na potrzeby ekspozycji obrazującej ideę rodzimości dworu polskiego. W stylowym wnętrzu mieści się salon, buduar i alkowa, pokój myśliwski, gabinet, sala jadalna,
pokoik dziewczęcy. Zgromadzone zabytki pochodzą w większości z dworów ziemi wieluńskiej, np. piece pochodzące z dworku w Parcicach. Na uwagę zasługują zwłaszcza barokowe szafy, skrzynie i kufry z
XVIII i XIX wieku, pasy kontuszowe, ceramika, zespół portretów szlachty wieluńskiej z XVII, XVIII i XIX wieku. W stylowych wnętrzach dworu odbywają się koncerty, recitale, spotkania naukowe, imprezy
okolicznościowe, aukcje dzieł sztuki, imprezy folklorystyczne, odczyty, lekcje muzealne, wieczory autorskie, wieczory literacko-muzyczne. Swoją działalnością Muzeum Wnętrz Dworskich w Ożarowie stara
się kontynuować tradycje centrum kulturalnego, jakim przez wieki był dwór na ziemiach polskich. Przy Muzeum działa od 1995 r. Towarzystwo Przyjaciół Muzeum Wnętrz Dworskich w Ożarowie, skupiające
działaczy społecznych.

Wiatrak

Wiatrak typu koźlak. Rozmiary skrzydeł wiatraka: średnica zataczanego przez nie okręgu to ok. 17 metrów, a ich powierzchnia ponad 50 m².

Wiatrak w Ożarowie, a dokładnie w Kocilewie niedaleko Ożarowa, wybudowany został staraniem rodziny Kowalskich w roku 1914. Jednak na wzgórzu kocilewskim znacznie wcześniej istniał inny wiatrak, wg
tradycji ustnej stał tam już w połowie wieku XIX. Poświadczają taki stan również dokumenty, które rodzina Kowalskich przekazała do Muzeum Wnętrz Dworskich w Ożarowie. Wśród tych dokumentów
najważniejszy wydaje się być odpis aktu notarialnego z 1911 roku, w którym Roman Kowalski został właścicielem wieczysto-czynszowej dzierżawy osady młynarskiej w Kocilewie, po przepisaniu mu jej przez
ojca Marcina, który z kolei odziedziczył go po swoim ojcu Felicjanie Kowalskim. Majątek ożarowski w tym okresie był w posiadaniu niemieckiej rodziny Meske, na rzecz której Kowalscy mieli opłacać
dzierżawę. Jak wynika z dokumentów, za zaległości w czynszu Kuniberd Meske z determinacją dążył do przejęcia osady młynarskiej w Kocilewie. Aby to zrealizować, rozpoczął istną batalię w sądzie w
Kaliszu, mającą doprowadzić do licytacji osady. Dokumentami, które dobrze oddają poczynania dziedzica, są zachowane fragmenty korespondencji z lat 1937-1938 pomiędzy panem Meske a jego adwokatem
Leonem Krellem z Kalisza. Rodzina Kowalskich jednak umiejętnie się broniła, w czym wydatnie pomagał jej fakt, że i władza polska chroniła ich w pewien sposób, raz po raz wydając decyzje o zakazie licytacji
osady znajdującej się w pasie przygranicznym. Stan ten utrzymał się do roku 1939, przy czym i w czasie wojny dziwnym zrządzeniem losu i okupanta rodzina Kowalskich ciągle prowadziła wiatrak. O tym fakcie z kolei zaświadcza zeszyt z roku 1940
będący dokumentacją dokonywanego przemiału.

Po roku 1945, już w Polsce Ludowej, wiatrak prowadził Henryk Kowalski, syn Romana. Jednak wiatrak będący przedsiębiorstwem prywatnym stał się solą w oku miejscowej władzy, która skutecznie utrudnia
życie Henrykowi Kowalskiemu, zakazując mu w roku 1960 decyzją Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi przemiału zboża na mąkę. Henryk Kowalski był ostatnim młynarzem w Ożarowie, a
zamknięty wiatrak od tej pory służy jedynie jako budynek magazynowy. Nieużywany młyn popadał w coraz większą ruinę, najpierw zdjęto mu skrzydła. Lata następne przyniosły załamanie się konstrukcji
dachu, oberwanie się wału wraz z kołem palecznym, zniszczenie podłóg oraz oszalowania i konstrukcji ścian. Stan taki trwał do roku 1996, kiedy to wiatrak był już zupełną ruiną skazaną na pewną śmierć
techniczną oraz zniknięcie z krajobrazu. Jednak właśnie wtedy z inicjatywy Muzeum w Ożarowie oraz działającego przy nim Towarzystwa Przyjaciół Muzeum Wnętrz Dworskich w Ożarowie rozpoczęto
działania mające na celu uratowanie wiatraka. Inicjatywa ta spotkała się ze zrozumieniem urzędu miasta. Udało się wygospodarować środki na wykupienie terenu wokół wiatraka, a sam wiatrak został
przekazany społecznie przez Witolda Kowalskiego (z zastrzeżeniem, że nie może być przeniesiony w inne miejsce oraz po rekonstrukcji ma być udostępniony do zwiedzania oraz spełniać funkcje dydaktyczne).
Koordynatorem prac związanych z rekonstrukcją pozostał prezes Towarzystwa Przyjaciół Muzeum Wnętrz Dworskich Wacław Witkowski.

Kościół

Kościół pw. św. Marii Magdaleny w Ożarowie jest trzecią z kolei świątynią w tej miejscowości. Dwa poprzednie drewniane kościoły spłonęły. W 1742 r. spalił się kościół pochodzący z XV lub XVI wieku.
Staraniem Władysława Bartochowskiego wzniesiono nową świątynię. Kościół ten spłonął w oktawę Bożego Ciała 25 czerwca 1916 r. Z parafii w roku 1921 wydzielono parafię Przedmość, a w 1922 – parafię
Wierzbie. Od tej pory, aż do jesieni 1940 r. nabożeństwa odprawiano w sali Domu Ludowego. Budowę nowego kościoła, jednonawowego i jednowieżowego, w zamyśle architekta nawiązującego do gotyku,
rozpoczęto w 1930 r. Rok później możliwe było wzniesienie murów do wysokości 4 metrów. Prace budowlane kontynuowano w 1938 r. Po przerwie okupacyjnej, jeszcze w niewykończonym kościele, od 2 lutego 1945 r. rozpoczęto sprawowanie
liturgii. Prace przy budowie wieży trwały do 1950 r., a konsekracja kościoła nastąpiła 26 maja 1961 roku przez biskupa Jana Czajkę.

We wnętrzu ożarowskiej świątyni znajdują się historyczne pamiątki. Ołtarz główny z XIX w., z okazałymi kolumnami, posiada współczesny obraz nawiązujący do wezwania kościoła – przedstawia Marię Magdalenę i Jezusa. Górną część ołtarza
zdobią obłoki, tworzące wieniec wokół Stwórcy. Na bokach wyeksponowane są cztery postacie aniołów. W bocznej kaplicy stoi ołtarz z obrazem Matki Boskiej Częstochowskiej. Interesująco prezentuje się ambona, pochodząca z wieluńskiej fary
zniszczonej w czasie wojny przez Niemców. Nie zachowały się prowadzące do niej oryginalne schody z płaskorzeźbami Ewangelistów.

Cmentarz

Na ożarowskim cmentarzu znajduje się mogiła żołnierzy Wojska Polskiego. W pierwszym dniu wojny w bohaterskiej obronie Ożarowa polegli: Aleksander Kamiński, Konrad Kolasiński, Wiktor Krakowski i Zygmunt Lipiński.

Ożarów

Ożarów (województwo łódzkie) – Wikipedia, wolna encyklopedia

http://pl.wikipedia.org/wiki/Ożarów_(województwo_łódzkie)

1 z 3

2015-03-26 21:24

Kościół w Ożarowie

Kościół w Ożarowie z nowym

oświetleniem

Mogiła żołnierzy na cmentarzu w

Ożarowie

Młyn w Ożarowie

OSP Ożarów

Dąb szypułkowy, jeden z pomników

przyrody

Publiczna Szkoła Podstawowa w

Ożarowie

Boisko sportowe w Ożarowie

Młyn

Młyn wybudował w 1909 roku Tomasz Fertała. Odziedziczyli go po nim jego synowie: Andrzej, Piotr i Władysław. Później został upaństwowiony. Produkowano w nim: żyto, kaszę, mąkę, a kiedyś nawet
mannę. W międzyczasie był remontowany. Został zamknięty w 2000 r. Brat Andrzeja, Piotra i Władysława, Józef Fertała był włascicielem cegielni w pobliskiej Krzyworzece. Leon Fertała [1]
(http://www.muzeumkatynskie.pl/pl/57670/11387/fotografie_leona_fertaly_mk_1467_ic.html), następny z braci, zginął w Charkowie z rak NKWD.

Ochotnicza Straż Pożarna

Ochotnicza Straż Pożarna w Ożarowie powstała w 1908 r. i została zarejestrowana za czasów władz carskich jako druga w powiecie wieluńskim po Rudzie, podlegając bezpośrednio naczelnikowi powiatu. W
niedługim czasie po rozszerzeniu swej działalności zorganizowano filię OSP w Komornikach

[3]

.

Przyroda

Od Ożarowa biorą nazwę Pagórki Ożarowskie, najwyższe wzniesienia Wyżyny Wieluńskiej (264 m n.p.m.). W okolicy znaczne kompleksy leśne i pokłady gliny przydatnej dla przemysłu ceramicznego. W
parku otaczającym Muzeum Wnętrz Dworskich znajdują się drzewa – pomniki przyrody.

Oświata

Szkoła

Otwarcie szkoły podstawowej w Ożarowie nastąpiło w 1874 roku. Nauka odbywała się wtedy w prymitywnych warunkach. Dopiero po 1918 roku poprawiła się sytuacja lokalowa. Obecny budynek szkolny
oddano do użytku w roku szkolnym 1938/39. Istniało wtedy 6 oddziałów skupiających, 247 uczniów. W czasie wojny budynkiem zarządzali Niemcy. Pierwszym powojennym kierownikiem Szkoły Podstawowej
w Ożarowie był Feliks Zaskurski. W roku szkolnym 1956/57 liczyła 220 uczniów, miała siedem klas i sześciu nauczycieli. W roku szkolnym 1958/59 pan F. Zaskurski zorganizował w szkole zespół
mandolinistów i gitarzystów, a jego żona Alfreda Zaskurska, zorganizowała z młodzieży pozaszkolnej zespół teatralny oraz chór szkolny.

Biblioteka w Ożarowie

Biblioteka w Ożarowie została założona w 1956 roku. Jej siedzibą był budynek położony na środku wsi naprzeciwko mleczarni. Od 2001 roku biblioteka mieści się w szkole podstawowej.

Sport

W Ożarowie działa piłkarski klub sportowy. Koło cegielni znajduje się duże boisko sportowe.

Mleczarnia

Tuż przy stawie na środku wsi znajduje się żółty budynek, w którym mieściła się mleczarnia. Obecnie sklep z używaną odzieżą

Cegielnia Ożarów

Historia cegielni Ożarów, sięga dawnych czasów. Twórcą i jej pierwszym właścicielem, był dziedzic, pan Meska. Wówczas, wszystkie prace przy produkcji cegły, były wykonywane ręcznie. Mijające lata
przyniosły okres, kiedy to cegielnia, zmieniła swojego właściciela, a stał się nim: Przedsiębiorstwo ceramiki Budowlanej w Łasku. W tym czasie, ulepszono i udoskonalono wyrób cegły tak, aby stawał się on
bardziej lepszy gatunkowo. Zmiana polityki gospodarczej Polski sprawiła, że cegielnia Ożarów, została sprywatyzowana.

Kultura

Zespół Śpiewaczo-Obrzędowy

Powołany został w lutym 1986 r. Od 1999 r. Zespołem opiekuje się Wanda Majtyka. Zespół w swoim dorobku ma widowiska obrzędowe związane z kalendarzem życia dawnej wsi: "Wieczór panieński",
"Andrzejki", "Zapusty" oraz pieśni bożonarodzeniowe, wielkanocne i weselne. Największymi osiągnięciami są: II nagroda w kategorii zespołów autentycznych oraz II nagroda w kategorii śpiewaków ludowych
dla Wandy Majtyki.

Dziecięcy Zespół Obrzędowy

Zespół powstał w 1995 r. Opiekunką zespołu Halina Gniłka. Po raz pierwszy Dziecięcy Zespół zaprezentował się na VII Przeglądzie Folklorystycznym w Lututowie w 1996 r.

Współcześni artyści

Zofia Rodak urodziła się 2 października 1923 roku; zmarła w 2008 roku

[4]

. Od 1973 roku należała do Koła Gospodyń Wiejskich. Najpierw była jego członkiem, a następnie sekretarzem. Od 1975 roku

pracowała w muzeum. Od 1978 roku robiła czepki, a także damskie i męskie stroje ludowe. Robiła również pająki z bibuły, wydmuszki, lubiałki ze słomy do chleba oraz obijaki.

Zofia Ulfik należała do Związku Sztuk pięknych w Lublinie. Oprócz wycinanek robiła kwiaty z papieru, szyje i haftuje czepki. Prace jej można oglądać w Muzeum Ziemi Wieluńskiej.

Antoni Chłód – urodził się w Ożarowie. Od najmłodszych lat lubił rzeźbić w drewnie. Pracował w gospodarstwie i w wolnych chwilach oddawał się swojej pasji. Rzeźbił figurki świętych, które oddawał
krewnym i znajomym. Jego prace zakupiło też Muzeum w Wieluniu. Na uwagę zasługują jego ołtarzyki oraz posąg św. Floriana, który stoi na placu przed remizą.

Bibliografia

Olejnik T., Kościół w Ożarowie, [w:] "Echo" nr 47/1996,
Ruszkowski A., "Sieradz i okolice", Sieradz 2000.
Archiwum domowe
Wiluś B., Dwór w Ożarowie, [w:] "Na sieradzkich szlakach", nr 2/II/1986 r., s. 8-11.
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. VII (1886 r.), s. 792-793 (wpis 2.: Ożarów poduchowny)

Zobacz też

inne miejscowości o nazwie Ożarów
Wieluń
Muzeum Ziemi Wieluńskiej

Przypisy

Ożarów (http://www.stat.gov.pl/bdl/app/miejsc_w.display?p_id=18106&p_token=0.619265589419988). stat.gov.pl. [dostęp 2012-03-18].

1.

NID: Rejestr zabytków nieruchomych, województwo łódzkie (http://www.nid.pl/pl/Informacje_ogolne/Zabytki_w_Polsce/rejestr-zabytkow/zestawienia-zabytkow-nieruchomych/LDZ-rej.pdf). [dostęp 19 września 2008].

2.

ospozarow.pl Strona Ochotniczej Straży Pożarnej w Ożarowie (http://ospozarow.eu)

3.

Artyści ludowi (http://tekfolksieradz.com.pl/tworcy1W.html)

(

pol.

)

. tekfolksieradz.com.pl. [dostęp 2012-03-18].

4.

Linki zewnętrzne

Strona Muzeum Wnętrz Dworskich w Ożarowie (http://muzeum.wielun.pl/00_mwd/01/index.html)

Oficjalna Strona Ochotniczej Straży Pożarnej w Ożarowie (http://www.ospozarow.eu/)

Źródło: „http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ożarów_(województwo_łódzkie)&oldid=41564337”

Kategoria: Mokrsko (gmina)

Tę stronę ostatnio zmodyfikowano o 01:56, 20 sty 2015. Tekst udostępniany na licencji Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach (http:https://creativecommons.org/licenses
/by-sa/3.0/deed.pl), z możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz szczegółowe informacje o warunkach korzystania (http:https://wikimediafoundation.org/wiki/Warunki_korzystania).

Ożarów (województwo łódzkie) – Wikipedia, wolna encyklopedia

http://pl.wikipedia.org/wiki/Ożarów_(województwo_łódzkie)

2 z 3

2015-03-26 21:24

Mleczarnia w Ożarowie

Cegielnia w Ożarowie

Ożarów (województwo łódzkie) – Wikipedia, wolna encyklopedia

http://pl.wikipedia.org/wiki/Ożarów_(województwo_łódzkie)

3 z 3

2015-03-26 21:24