Podstawy socjologii

Socjologia (socjo – to, co społeczne i logos – słowo, nauka) – nauka o tym, co społeczne.
Nauka o społeczeństwie. Socjologia pojawiła się w XVIII w.
Socjologia (def. Jana Szczepańskiego) – to nauka o zbiorowościach ludzkich, której
przedmiotem badania są:
- zjawiska i procesy tworzenia się różnych form życia zbiorowości ludzi
- struktury tych zbiorowości
- zjawiska i procesy zachodzące w tych zbiorowościach, a wynikające ze wzajemnego
oddziaływania na siebie siły skupiającej i rozbijającej tę zbiorowość
- zmiany i przekształcenia w nich zachodzące.

Podstawą wiedzy społecznej jest obserwacja. Socjolog musi przestrzegać kilka zasad
obserwacji naukowych:
- ścisła obserwacja – obserwator musi być pewny, że zjawiska przebiegają tak, jak mówimy
- dokładność – mówi o stopniu lub mierze, należy znaleźć metodę, którą można zmierzyć
zaobserwowane zjawisko
- systematyczność
- utrwalenie, zapisywanie wybranych danych – dokładne, rzetelne zapisywanie faktów
- obiektywizm – polega na tym, że precyzujemy pojęcia, które wykorzystujemy, dokładnie je
definiujemy.

Socjolog musi podjąć kilka kroków w naukowej metodzie badawczej:

1. Zdefiniowanie problemu – musimy określić merytoryczną zawartość problemu.
2. Przegląd literatury – zbieramy informacje o podobnych badaniach przeprowadzonych

już wcześniej.

3. Sformułowanie hipotezy – twierdzenia, które wydaje się badaczowi prawdziwe.
4. Opracowanie planu badań – czyli przedmiot, czas i miejsce badań.
5. Realizacja projektu badawczego zgodnie z planem.
6. Analiza danych i wyciągnięcie wniosków.

August Comte – pierwszy zrealizował zanalizowanie, stwierdził, że socjologia jest
pełnoprawną nauką.

H. Spencer – angielski myśliciel, opublikował „Zasady socjologii”, sformułował pierwszą
teorię rozwoju społecznego. Społeczeństwo to organizm, który podlega tym samym prawom,
co organizm ludzki. Można badać społeczeństwo metodami, którymi bada się organizm
ludzki.

E. Durkheim – zadał sobie pytanie, jakimi metodami można badać społeczeństwo. Napisał
„Zasady..........”. Zasłynął z socjologizmu. Twierdził, że społeczeństwa nie można badać tak
jak organizm ludzki. Wskazał, jak badać społeczeństwo, pokazał metody.

METODY BADAWCZE:
1. Badania statystyczne
2. Kwestionariusze, ankiety:
- kwestionariusz wywiadu – bezpośrednie spotkanie, kontakt
- kwestionariusz ankiety – zestaw pytań, które wypełnia się pośrednio lub bezpośrednio.
Osobiste spotkanie może być ale nie musi. Pytania mogą mieć charakter pytań
szczegółowych lub ogólnych, otwartych.

3. Badania uczestniczące – polegają na tym, że badacz zostaje członkiem zbiorowości
badanej.
4. Badania oparte na dokumentach – pod względem treści, ilości, itp.
5. Badania biografii i autobiografii.
6. Badania terenowe.
7. Obserwacja jako metoda badawcza.

Socjolodzy pracują jako doradcy firm, w instytutach, agencjach opinii społecznej, są
konsultantami i doradcami, prowadzą badania naukowe, są nauczycielami.

Socjologia dzieli się na: ogólną, przemysłu, medycyny itd.

PROCES TWORZENIA SIĘ WIĘZI SPOŁECZNEJ

Styczność przestrzenna – umiejscowienie na jednej przestrzeni grupy ludzi, spostrzeżenie
innych ludzi znajdujących się na tym samym terenie.

Styczność psychiczna – rejestracja pewnych cech zewnętrznych ludzi znajdujących się na tej
samej przestrzeni. Styczność ta może mieć charakter pośredni lub bezpośredni.

Styczność społeczna – to wzajemna relacja między dwoma osobami oraz pewna czynność,
która między tymi osobami zachodzi, np. zapytanie o pożyczenie długopisu. Styczność może
być przelotna lub trwała. Może mieć charakter prywatny (pożyczenie długopisu) lub
społeczny (wykład).
Może mieć charakter osobisty lub rzeczowy (np. pożyczenie książki).
Może mieć charakter pośredni lub bezpośredni.
Te czynności społeczne przeobrażają się we wzajemne oddziaływanie, czyli układ czynności,
który wpływa na modyfikację własnych zachowań. Wzajemne oddziaływania prowadzą do
zależności społecznej, czyli kto od kogo zależy. Rodzaje zależności:

1. Zależność strukturalna – wynika ze struktury grupy, budowy, uporządkowania,

wynikająca z rytmu studiów.

2. Zależność funkcjonalna – wynika z pewnych funkcji, które pełnimy.
3. Zależność przyczynowa – sytuacja A pociąga za sobą sytuację B.

Zależności prowadzą do powstania stosunków społecznych – czyli układu zawierającego
następujące elementy:
- przynajmniej dwóch partnerów, którym jest albo jednostka albo grupy
- łącznik (socjologia)
- sytuacja, w której zachodzi ten stosunek (Uczelnia)
- układ powinności i obowiązków (przystąpienie do egzaminów)
Stosunki społeczne – prowadzą do powstania instytucji społecznej czyli zespołu urządzeń
materialnych i niematerialnych, które regulują stosunki społeczne.
Więź społeczna – to zorganizowany system stosunków, instytucji oraz środków kontroli
społecznej skupiającej jednostki i podgrupy w całość zdolną do trwania i rozwoju.

Edward Wilson – twórca socjobiologii
Socjobiologia – to kierunek w socjologii, który zajmuje się systematycznym badaniem
biologicznym.

Życie społeczne – to ogół zjawisk wynikających ze wzajemnego oddziaływania jednostek i
zbiorowości znajdujących się na pewnej ograniczonej przestrzeni.

Altruizm – odziedziczyliśmy go po zwierzęcych przodkach. Mamy go zakodowany w
genach. Altruizm to egoizm genów – najpierw ratujemy dzieci, żeby przetrwał gatunek.

Florian Znaniecki – cztery czynniki kształtują naszą osobowość:
1. Kulturowy ideał osobowości – utrwalony w społeczeństwie ideał, wzór do naśladowania
(np. biznesmen).
2. Role społeczne – to stały i spójny system zachowań, który jest reakcją na zachowanie
innych osób, a przebiegający wg ustalonego wzoru (np. rola studenta).
3. Jaźń subiektywna – to wyobrażenie, jakie jednostka ma sama o sobie.
4. Jaźń odzwierciedlona – to zespół wyobrażeń, jakie każdy człowiek wytwarza sobie na
podstawie ocen otoczenia (np. podchodzę do koleżanek, koleżanek one nagle umilkły to
myślę, że mówiły coś o mnie)

KULTURA
Kultura – to ogół wytworów działalności ludzkiej, materialnych i niematerialnych, wartości
i uznawanych sposobów postępowania zobiektywizowanych i przyjętych w dowolnych
zbiorowościach przekazywanych innym zbiorowością i następnym pokoleniom.
Elementy struktury kultury:
- cecha kulturowa – są różne w różnych krajach.
- kompleksy kulturowe – np. taniec (muzyka, rytm, krok – dają całość, jaką jest taniec).
- konfiguracja kulturowa (instytucja) – np. rodzina (małżeństwo, ślub, wesele, miesiąc
miodowy, rodzenie dzieci, wychowanie dzieci, rozwód).
Funkcje kultury:
- funkcja socjalizacji – czyli uspołecznienie, to proces, w którym jednostka uczy się, co robić,
by być w tym społeczeństwie akceptowanym. Ten proces dzieje się poza nami.
- funkcja ustalania wzorów zachowania (funkcja normatywna) – reguły, które mówią, co nam
wolno, a czego nie wolno. Kultura tworzy, buduje te reguły, normy.
- funkcja ustalania kryteriów i systemów wartości – kultura wskazuje nam, co dzisiaj jest
wartościowe, a co nie.
- funkcja budowania modeli osobowości – np. jeżeli mówimy Ślązak, to widzimy pewne
cechy, które nie występują u innych.

Kultura jest systemem norm.
Norma – to pewna reguła, zasada, która mówi nam, jak mamy postępować. Rodzaje norm
socjologicznych:
- statystyczne – te reguły, które aktualnie funkcjonują (np. kwadrans studencki).
- kulturowe – to reguły, które mówią, jakich zachowań społeczeństwo oczekuje od swoich
członków.

Zbiór norm statystycznych – kultura realna.
Zbiór norm kulturowych – kultura idealna.

Kultura masowa – związana jest ze środkiem masowego komunikowania – to zjawisko
intelektualnej, estetycznej i ludyczno-rekreacyjnej działalności człowieka.
- kryterium ilościowe, masowe – bardzo dużo.
- kryterium standaryzacji – ujednoliconej treści.

http://notatek.pl/podstawy-socjologii-wyklady?notatka