Środowisko rzeczne czyli obszar gromadzenia się osadów wraz z charakterystycznymi dla niego
warunkami fizycznymi, chemicznymi i biologicznymi, które wpływają na typ i formę osadu. Jesteśmy
je w stanie rozpoznać na podstawie składu mineralnego, struktur sedymentacyjnych, barwy,
obecności szczątków organicznych, cech teksturalnych.

Facja -

(face) twarz środowiska, w jakim osad został zdeponowany.

Środowisko fluwialne (rzeczne)

1.

Osady deponowane przez rzekę to jej aluwia.
Rzeki roztokowe (braided rivers)

a)

rzeki typowe dla obszarów górskich,

-

charakteryzują się wieloma rozdzielającymi się i łączącymi z powrotem korytami wód

wysokoenergetycznych.

-

Liczne mielizny korytowe (channel bars) -> odsypy ułożone równolegle do płynącej wody. Ten
typ form jest typowy dla transportu niosącego duży ładunek. Musi nastąpić zmiana energii
płynięcia wody aby osad mógł być zdeponowany.

-

Rzeki meandrujące

b)

Głównie deponowany jest piasek deponowany w korycie rzeki

-

Osady mułowo - iłowe (drobniejsze) deponowane są na obszarach przyległych do rzeki podczas
gdy wylewa.

-

Odsypy powstają na wewnętrznych stronach meandrów. Kończą się one wałem nadsypowym
(levee), czyli początkiem równi zalewowej pojawiającej się poza tym wałem.

-

Równia zalewowa - osady deponowane podczas powodzi (głównie ił i substancje organiczne)

-

Środowisko pustynnych stożków aluwialnych (napływowych)

c)

Środowisko bliskie klimatom okołozwrotnikowym

-

Występuje przy suchych korytach rzek okresowych (wadi)

-

Fanglomeraty (ujścia rzek okresowych)

-

Często ujściom tych rzek towarzyszy rozwój jeziornych zbiorników bezodpływowych
pozostawiających warstwy mułu lub ewaporatów.

-

Septaria (fragmenty skał o zachowanych wielobocznych strukturach wypełnionych
ewaporatami)

-

Osady glacjalne (lodowcowe)

d)

Głównie osady morenowe (różnego typu gliny + szeroko rozumiany rumosz skalny)

-

Moreny środkowe to miejsce spotkania dwóch moren bocznych (zazwyczaj wielkich głazów)

-

Moreny spiętrzone

-

Ozy (eskery) - płaskie, kręte wały piaszczysto-żwirowe, zazwyczaj przekątnie warstwowane.
Jest to osad stosunkowo grubej frakcji.

-

Kemy - wypełnienia otwartych szczelin lodowca, tworzą pagórki lub wały

-

Drumliny - niskie, owalne wzgórza, długie, nieregularne, ułożone prostopadle do propagacji
lodowca.

-

Sandry (zandry) - stożki napływowe u ujścia tuneli transportujących wodę wewnątrz
lodowców. Zbudowane głównie ze żwirów i piasków.

-

Zastoiska - sedymentacja pozioma osadów, osad laminarny zbudowany z cieniutkich lamin
drobnego osadu z frakcji iłowej, mułowej. Tworzą się wtedy iły warwowe.

-

Powstają laminy ciemne (frakcja iłowa, powstaje gdy powierzchnia jeziora była zamarznięta,
zimą) i jasne (poza najdrobniejszą frakcją pojawia się grubsza, pochodząca z nawiewania,
powstaje gdy zastoisko jest odmarznięte.

Barchany i inne wydmy

12.03.2013 Wykład

12 marca 2013

17:18

Geo fiz - wykłady Strona 1

Barchany mają warstwowanie przekątne

ŚRODOWISKA JEZIORE

Jeziora wulkaniczne

a)

Jeziora zapadliskowe

b)

Krasowe

c)

Wytopiskowe

d)

Geo fiz - wykłady Strona 2