POWTÓRZENIE
NR 1-5

1

Maria Tynek 2013

BIOFARMACEUTYKI

Leki o strukturze polipeptydowo białkowej

Wytwarzane z u

ż

yciem:

1.

Rekombinowanych

Bakterii (Escherichia coli)

Bakterii (Escherichia coli)

Dro

ż

d

ż

y (Sacharomyces cerevisiae)

Linii komórkowych organizmów wy

ż

szych

2.

Hybrydowych kultur mi

ę

dzygatunkowych

(przeciwciała monoklonalne)

2

Maria Tynek 2013

I GENERACJI

Rekombinowane białka o

strukturze aminokwasowej

strukturze aminokwasowej

identyczne z natywnymi białkami

ludzkimi.

np. Insulina

3

Maria Tynek 2013

II GENERACJI

Rekombinowane białka o

strukturze aminokwasowej, o

bardziej ukierunkowanej

dystrybucji, wy

ż

szej skuteczno

ś

ci

terapeutycznej i mniejszej ilo

ś

ci

terapeutycznej i mniejszej ilo

ś

ci

działa

ń

niepo

żą

danych.

np. insulina szybkodziałaj

ą

ca i

długodziałaj

ą

ca (zmiana sekwencji

aminokwasów)

4

Maria Tynek 2013

biofarmaceutyki, w których naturalne białko zostało

celowo zmodyfikowane.

Modyfikacje dotyczyły:

-zmiany sekwencji aminokwasów,

II GENERACJI

-zmiany sekwencji aminokwasów,
-zmiany komponenta cukrowego,
- kowalencyjnego przyłączania cząsteczek chemicznych

do białek

- fuzji dwu- lub więcej polipeptydów.

5

Maria Tynek 2013

[%]

Medycyna i Weterynaria ,2007, 63

6

Maria Tynek 2013

[%]

50% produkowanych farmaceutyków jest przeznaczonych

do walki

z 6- cioma głównymi chorobami

Medycyna i Weterynaria ,2007, 63

7

Maria Tynek 2013

Tabela 1. Wygasanie ochrony patentowej oryginalnych biofarmaceutyków w
Europie i w Stanach Zjednoczonych.

8

Maria Tynek 2013

Biofarmaceutyki na

ś

ladowcze (leki biopodobne)

Ochrona patentowa innowacyjnych bioleków wygasa. Pojawiaj

ą

si

ę

bioleki zast

ę

puj

ą

ce .

W UE nazywa si

ę

„biopodobne – biosimilars”

W US

„na

ś

ladowcze– follow-on biologics”

Pomimo ró

ż

nic w nazewnictwie chodzi o te same preparaty.

Leki biopodobne nie s

ą

kopiami leków oryginalnych

Leki biopodobne nie s

ą

kopiami leków oryginalnych

Leki biopodobne ró

ż

ni

ą

si

ę

od oryginałów

Inny sposób syntezy (inna linia komórkowa), inna struktura

(wielowymiarowa unikatowa struktura białek – niemo

ż

liwa do

opisania wzorem), inny sposób oczyszczania.

Leki biopodobne – maj

ą

w stosunku do leków oryginalnych

inne wła

ś

ciwo

ś

ci farmakokinetyczne i farmakodynamiczne

9

Maria Tynek 2013

Leki biopodobne sposobem na niskorosło

ść

Endokrynolog profesor Tomasz Romer podkre

ś

lił,

„

ż

e wpisanie na list

ę

leków refundowanych

hormonu wzrostu w postaci nowego leku

hormonu wzrostu w postaci nowego leku
biopodobnego spowodowało wi

ę

ksz

ą

konkurencj

ę

na rynku farmaceutyków i znaczny

spadek cen tych preparatów”.-2009 r

onet.pl/Rynek Zdrowia
2009-02-28 10:23:00

10

Maria Tynek 2013

„W wielu krajach, choćby we Francji, istnieją
zgodne z wytycznymi European Medicines
Evaluation Agency przepisy, dotyczące rejestracji
leków biopodobnych. W Polsce wciąż ich nie ma.

Niezbędne będzie długoletnie śledzenie
skuteczności leków biopodobnych i ich
ewentualnych skutków ubocznych „-
przestrzegł prof. Michał Nowicki. – Uniwersytet
Medyczny w Łodzi

11

Maria Tynek 2013

PRZYKŁADY

OTRZYMYWANIA

OTRZYMYWANIA

BIOFARMACEUTYKÓW

12

Maria Tynek 2013

BIOFARMACEUTYKI

Leki o strukturze polipeptydowo białkowej

Wytwarzane z u

ż

yciem:

1.

Rekombinowanych

Bakterii (Escherichia coli)

Bakterii (Escherichia coli)

Dro

ż

d

ż

y (Sacharomyces cerevisiae)

Linii komórkowych organizmów wy

ż

szych

2.

Hybrydowych kultur mi

ę

dzygatunkowych

(przeciwciała monoklonalne)

13

Maria Tynek 2013

Wszystkie biofarmaceutyki dopuszczone

do sprzeda

ż

y do 2005 r. produkowane

były z wykorzystaniem:

•bakterii E. coli,
•dro

ż

d

ż

y

•dro

ż

d

ż

y

•linii komórek zwierz

ę

cych

, z których

najcz

ęś

ciej stosuje si

ę

komórki

jajnika chomika chi

ń

skiego (CHO) oraz

komórki nerki młodych chomików
(BHK).

Medycyna i Weterynaria ,2007, 63

14

Maria Tynek 2013

15

Maria Tynek 2013

,

16

Maria Tynek 2013

Przykład ekspresji

białek w systemie

prokariotycznym

prokariotycznym

17

Maria Tynek 2013

Zapewnia odporność
np. na antybiotyki ,
lub pestycydy

18

Maria Tynek 2013

Gen

Kodowany enzym

Pochodzenie

Oporno

ść

Antybiotyki

npt II

fosfotransferaza

neomycyny

Tn 5

Neomycyna,

kanamycyna

hpt aph IV

Fosfotransferaza

hygromycyny

Escherichia coli

hygromycyna

CAT

Acetylotransferaza

chloramfenikolu

Tn 9

chloramfenikol

Herbicydy

Bar

Acetylotransferaza

Streptomyces

fosfinotrycyny

GENY SELEKCYJNE

Bar

Acetylotransferaza

fosfinotrycyny

Streptomyces

hygroscopicus

fosfinotrycyny

aro A

syntaza 5-endopiro -

gronoszikimo-3-

fosforanowa

Salmonella

typhimurium

glifosat

Geny SELEKCYJNE

pozwalaj

ą

wyselekcjonowa

ć

transformowane komórki.

Geny te warunkuj

ą

oporno

ść

na antybiotyki i herbicydy.

Komórki zawieraj

ą

ce w/w geny prze

ż

ywaj

ą

na po

ż

ywkach selekcyjnych

(zawieraj

ą

geny zdolne do wytworzenia enzymów inaktywuj

ą

cych dodane do

po

ż

ywki antybiotyki czy herbicydy.)

19

Maria Tynek 2013

Gen

Kodowany enzym

Pochodzenie

CAT

acetylotransferaza

chloramfenikolu

Tn 9

GUS

β

- glukuronidaza

Escherichia coli

luc

lucyferaza

Photinus pyralis

GENY REPORTEROWE

luc

lucyferaza

Photinus pyralis

bar

acetylotransferaza

fosfinotrycyny

Streptomyces

hygroscopicus

β

– gal

β

- galaktozydaza

Escherichia coli

Geny reporterowe

umożliwiają dość wczesne wykrycie transformowanych

komórek.
Ekspresja genów reporterowych (wykrywana przez metody histochemiczne,
spektrofotometryczne oraz fluorymetryczne) świadczy o włączeniu i
funkcjonowaniu wprowadzonych genów w genomie rośliny.

20

Maria Tynek 2013

PRZYKŁAD EKSPRESJI BIAŁKA W SYSTEMIE

PROKARIOTYCZNYM

W 2000 roku w Instytucie

: 51 aminokwasów

21 aminokwasów

W 2000 roku w Instytucie

Biotechnologii i Antybiotyków

oraz firmie Bioton S.A.

opracowano technologię

wytwarzania rekombinowanej

insuliny ludzkiej - substancji

aktywnej i form leku - oraz

wdrożono ją do praktyki

przemysłowej

30 aminokwasów

21

Maria Tynek 2013

Hormon

produkowany przez komórki ß

wysp Langerhansa trzustki

INSULINA - łac.insula

wysp Langerhansa trzustki

22

Maria Tynek 2013

INSULINA

23

Maria Tynek 2013

coli

Ekspresja plazmidu w bakteriach Escherichia coli

daj

ą

ca prekursor insuliny w postaci

białka

fuzyjnego

lider

Białko właściwe

Białko dodatkowe

24

Maria Tynek 2013

25

Maria Tynek 2013

26

Maria Tynek 2013

Przykład ekspresji

białek w systemie

eukariotycznym

eukariotycznym

27

Maria Tynek 2013

ROŚLINY JAKO BIOREAKTORY

BIOFARMING

Użycie roślin do wytwarzania

Użycie roślin do wytwarzania

specyfików dla zapobiegania

chorobom i leczenia

28

Maria Tynek 2013

Immunomodulatorów

Niskoalkaloidowy tyto

ń

Cytokina

celiakia

Hormonów

Nasiona tytoniu

Ziemniaki

Somatotropina

Kalcytonina

karłowato

ść

gospodarka wapniem

Antygenów

Sałata, ziemniaki, łubin

Szczepionka

Ż

ółtaczka zaka

ź

na

typuB B

Białek

Nasiona rzepaku

Hirudyna

Ró

ż

ne cele

ZADANIA BIOFARMINGU

WYTWARZANIE:

Nasiona rzepaku

Hirudyna

Ró

ż

ne cele

farmaceutyczne

Nutraceutyków i

Ry

ż

Ry

ż

Ry

ż

inne

ż

ywno

ś

ci funkcjonalnej

Podw. poziom

Karotenu

Laktoferyna

Lizozym ludzki

przeciwultleniacze (

likopen,

zw.fenolowe, flawonoidy)

Suplementacja

diety

29

Maria Tynek 2013

Zalety roślin stosowanych jako

bioreaktory

Wydajny i tani system ekspresji (w komórkach eukariotycznych)

20-50 X ta

ń

szy od kosztów zwi

ą

zanych z u

ż

yciem

E.coli

1000 X ta

ń

szy od kosztów zwi

ą

zanych z u

ż

yciem

zwierz

ą

t

Mo

ż

liwo

ść

kierowania ekspresj

ą

białka w odpowiednich

przedziałach komórkowych

przedziałach komórkowych

Brak kosztów oczyszczania produktu białkowego

Nie trzeba tworzy

ć

technologii zbioru i obróbki ro

ś

lin

Proces sterylny, nie ma mo

ż

liwo

ś

ci zaka

ż

enia innym patogenem

szkodliwym dla człowieka

Mo

ż

na przechowywa

ć

w posta

ć

zamro

ż

onej lub wysuszonej

30

Maria Tynek 2013

Wady roślin stosowanych jako

bioreaktory

Mo

ż

liwo

ść

negatywnego wpływu na

zwierz

ę

ta

Zanieczyszczenia wód gruntowych i

Zanieczyszczenia wód gruntowych i

powierzchniowych

Chwasty i inne ro

ś

liny mog

ą

przej

ąć

od ro

ś

lin

GMO ich modyfikacje

Nowe ro

ś

liny mog

ą

szybko ewaluowa

ć

31

Maria Tynek 2013

Transformowanie ro

ś

lin

Transformacja genetyczna

- proces przenoszenia obcych

fragmentów DNA (genów) do genomu biorcy i stabiln

ą

ich

integracj

ę

z tym genomem. Wprowadzony fragment DNA

ulega ekspresji w genomie gospodarza, przez co mo

ż

emy

uzyska

ć

ro

ś

liny o nowych lub ulepszonych cechach.

Ro

ś

liny transgeniczne

- ro

ś

liny uzyskane za pomoc

ą

transformacji genetycznej.

1986

Pierwsza genetycznie modyfikowana roślina (tytoń)

1993

FDA uznaje genetycznie modyfikowaną żywność za

bezpieczną i nie wymagającą ustanowienia

dodatkowych regulacji

1994

Pierwsza genetycznie modyfikowana

żywność(pomidor Flavr Savr) o przedłużonej

trwałości wchodzi na rynek.

32

Maria Tynek 2013

Etapy uzyskiwania ro

ś

lin transgenicznych

:

Wytypowanie ro

ś

liny do transformacji,

Opracowanie metody wprowadzenia obcego genu do

komórek ro

ś

linnych,

Ustalenie metodyki regeneracji transformowanych

komórek w kompletnie wykształcone ro

ś

liny,

Okre

ś

lenie sposobu sprawdzenia integracji i ekspresji

Okre

ś

lenie sposobu sprawdzenia integracji i ekspresji

wprowadzonego genu,

Zbadanie stabilno

ś

ci transformowanego genu w

nast

ę

pnych pokoleniach ro

ś

lin i okre

ś

lenie

sposobu dziedziczenia nabytej cechy.

33

Maria Tynek 2013

34

Maria Tynek 2013

METODY FIZYCZNE I

CHEMICZNE

Metody wprowadzania DNA do komórki

METODY BIOLOGICZNE

TRANSFEKCJA

Np. mikroiniekcja

Wstrzykni

ę

cie mikroskopijn

ą

strzykawk

ą

do j

ą

dra

komórkowego

TRANSDUKCJA

przy pomocy

WEKTORÓW

Powtórzenie!!!

35

Maria Tynek 2013

Metody transformacji

Warunki in vitro, a DNA jest wprowadzane do
pojedynczych komórek (protoplastów) lub do
eksplantatów pochodz

ą

cych z ró

ż

nych cz

ęś

ci

ro

ś

lin

.

Wyodr

ę

bniony fragment tkanki

1.Metody wektorowe

agroinfekcja

36

Maria Tynek 2013

Wyodr

ę

bniony fragment tkanki

PLAZMID

o

pozachromosomowa, z reguły

kulista cz

ą

steczka DNA

o

spełnia

funkcj

ę

pomocnicz

ą

chromosomów,

o

zdolny do samodzielnej replikacji

lecz przy wykorzystaniu

ś

rodowiska gospodarza,

Cienki mostek
cytoplazmatyczny

ś

rodowiska gospodarza,

o

wyst

ę

puje zazwyczaj u

organizmów prokariotycznych,

o

przenoszony w trakcie
koniugacji,

o

mo

ż

na go wyizolowa

ć

niezale

ż

nie

od chromosomu.

Koniugacja bakterii

37

Maria Tynek 2013

38

Maria Tynek 2013

Po usunięciu onkogenów z T-DNA
można wbudować odpowiedni gen

(tumor inducing)

Agroinfekcja

przy u

ż

yciu bakterii Agrobacterium tumefaciens

39

Maria Tynek 2013

Klasyfikacja wirusów

(metodologiczna)

Bakteryjne

(bakteriofagi), zawieraj

ą

DNA lub RNA

Zaka

ż

enie -wstrzykni

ę

cie nici kwasu nukleinowego do

komórki bakterii.

Ro

ś

linne,

zawieraj

ą

RNA

Zaka

ż

enie – wnikni

ę

cie do komórki ro

ś

linnej po

Zaka

ż

enie – wnikni

ę

cie do komórki ro

ś

linnej po

mechanicznym uszkodzeniu

ś

ciany komórkowej np.

przez owada.

Zwierz

ę

ce

zawieraj

ą

DNA lub RNA

Zaka

ż

enie komórek zwierz

ę

cych dzi

ę

ki adsorbowaniu

przez nie kapsydu wirusowego

Onkogenne

s

ą

przyczyn

ą

powstawania zmian

nowotworowych

40

Maria Tynek 2013

Antygeny z organ.
patogennych

Wirus ro

ś

linny

Poł

ą

czenie sekwencji

koduj

ą

cej epitopy z

genem otoczki wirusa

Injekcja ro

ś

lin wirusem

wytwarzaj

ą

cym białko antygenowe

Fragmenty DNA
koduj

ą

ce epitopy

Ro

ś

liny transgeniczne produkuj

ą

ce białko antygenowe

szczepionka ro

ś

linna

Konsumpcyjna

Izolacja i oczyszczenie
białka

antygenu

tradycyjne szczepienie

41

Maria Tynek 2013

1.

Makroiniekcja ( wstrzykiwanie wodnego roztworu zawierającego

plazmid

),

2.

mikroiniekcja (bezpośrednie wprowadzenie DNA do jądra komórkowego),

3.

wprowadzanie DNA do protoplastów drogą elektroporacji, lub

chemiczną z użyciem glikolu polietylenowego (PEG)

4.

wstrzeliwanie DNA do komórek

5.

inne metody

2. Metody bezwektorowe

5.

inne metody

a)

moczenie w DNA suchych ziarniaków lub zarodków,

b)

inkubacja w DNA tkanki lub komórek,

c)

transformacja pyłku,

d)

transformacja łagiewki pyłkowej,

e)

elektroforeza,

f)

perforacja ściany komórkowej mikrolaserem

42

Maria Tynek 2013

Wstrzykni

ę

cie mikroskopijn

ą

strzykawk

ą

do j

ą

dra komórkowego

MIKROINIEKCJA

powtórzenie

43

Maria Tynek 2013

ELEKRTOPORACJA

powtórzenie

44

Maria Tynek 2013

Mikrowstrzeliwanie

,

wykorzystuje mikroskopijne

kulki z złota lub wolframu o

ś

rednicy 0,5 -

5 mikrometra

ARMATKA GENOWA

5 mikrometra

Fragmenty DNA, które pragnie si

ę

wprowadzi

ć

do komórek s

ą

OWINI

Ę

TE na

tych kulkach, a nast

ę

pnie wstrzeliwane do

komórek „gospodarza”.

powtórzenie

45

Maria Tynek 2013

Problemy zwi

ą

zane z warsztatem

otrzymywania ro

ś

lin transgenicznych



Niedoskonało

ść

zabiegu transformacji



Stan wiedzy o modyfikacji genetycznej prowadz

ą

cej

do okre

ś

lonych wła

ś

ciwo

ś

ci



Znalezienie optymalnego miejsca insercji



Znalezienie optymalnego miejsca insercji



Znajomo

ść

linii transgenicznych gwarantuj

ą

cych

uzyskanie odmiany



Wykluczenie genów markerowych w odmianie

hodowlanej



Uzyskanie odmiany wielokrotnie transgenicznej

46

Maria Tynek 2013

ZWIERZĘTA

TRANSGENICZNE

TRANSGENICZNE

47

Maria Tynek 2013

Biofarmaceutyk

Zapotrzebowanie

Cena

Roczne zapotrzebowanie na
czynniki krzepliwości krwi

(2004 r)

na rok

[$/g]

F VIII

304 g

2.900.000

F IX

4 kg

40.000

Białko C

10 kg

10.000

48

Maria Tynek 2013

Biofarmaceutyk

Przeznaczenie

Wydajność

Aktywator

plazminogenu

Rozpuszczalność

zakrzepów

50 µl/l

Hormon wzrostu

Karłowatość

12-60 mg/l

Wydajno

ść

niektórych

biofarmaceutyków otrzymywanych

w gruczole mlecznym

αααα

-antytrypsyny

Mukowiscydoza

35-60 g/l

erytropoetyna

Zwiększenie wydolności

organizmu, anemia

50mg/l

Albumina krwi

Transfuzje

15mg/l

Faktor IX

Podniesienie krzepliwości

krwi

53 mg/l

Laktoferyna

Zwiększenie absorpcji

żelaza

3,5 g/l

49

Maria Tynek 2013

OTRZYMYWANIE ZWIERZĄT

TRANSGENICZNYCH

W ci

ą

gu ostatnich 20 lat, zwierz

ę

ta transgeniczne stały si

ę

jednym z głównych

obiektów badawczych

Pierwsze próby otrzymania zwierz

ą

t transgenicznych

miały miejsce

w latach 80 XX wieku.

METODY OTRZYMYWANIA ZWIERZ

Ą

T

TRANSGENICZNYCH

1. transfer wirusowy DNA
2. mikroiniekcja DNA do zarodków
3. transplantacja j

ą

der komórkowych

4. modyfikacja pierwotnych komórek

zarodkowych ES.

w latach 80 XX wieku.

50

Maria Tynek 2013

Ad. 2 MIKROINJEKCJA DO ZARODKÓW

51

Maria Tynek 2013

Podstawowa zasada

hodowanie zarodków

poza ustrojem

52

Maria Tynek 2013

Proces mikroiniekcji DNA daje

Gordon JW, Scangos GA, Plotkin DJ, Barbosa JA, Ruddle FH (1980) Genetic
transformation of mouse embryos by microinjection

53

Maria Tynek 2013

Proces mikroiniekcji DNA daje
szanse prze

ż

ycia tylko połowie

zarodków !!!!

Ad.3 TRANSPLANTACJA J

Ą

DER

KOMÓRKOWYCH

metoda ta pozwala uzyska

ć

znaczn

ą

liczb

ę

osobników (klonów).

Zasada metody

Zasada metody



usuni

ę

cie obu przedj

ą

drzy zygoty lub

chromosomów z niezapłodnionych oocytów



wprowadzenie na ich miejsce j

ą

der z

blastomerów zarodków.

54

Maria Tynek 2013

OWCA

DOLLY

Najsławniejsza owca

ś

wiata

Urodzona

5.07.1996

U

ś

piona

14. 02. 2003

Po raz pierwszy udało si

ę

sklonowa

ć

organizm

korzystaj

ą

c z komórki dorosłego ssaka. Materiał

genetyczny dorosłej , somatycznej komórki jednej owcy
wprowadzono do cytoplazmy komórki jajowej
pozbawionej j

ą

dra drugiej owcy i implantowano do

macicy trzeciej.

55

Maria Tynek 2013

Genem selekcyjnym jest

najcz

ęś

ciej enzym rozkładaj

ą

cy

antybiotyki np. :

fosfotransferaza neomycyny

Ad 4 .MODYFIKACJA

PIERWOTNYCH KOMÓREK

ES

ES-Embryonic Stem Cells

fosfotransferaza neomycyny

powoduj

ą

ca odporno

ść

na

neomycyn

ę

, kanamycyn

ę

56

Maria Tynek 2013

Ad 1.transfer wirusowy DNA

Zasada metody:

Iniekcja okre

ś

lonego DNA do jednokomórkowych

zarodków oraz pierwotnych komórek zarodkowych ES

Maria Tynek 2013

57

zarodków oraz pierwotnych komórek zarodkowych ES

przy pomocy retrowirusów oraz lentiwirusów

Zalet

ą

nad pozostałymi metodami jest bardzo du

ż

a wydajno

ść

si

ę

gaj

ą

ca nawet 80% transgenicznego potomstwa.

PRZYKŁADY MODYFIKACJI ZWIERZĄT

•

Uzyskiwanie szybszego wzrostu zwierząt
głównie ryb (karpie, łososie) ale również świń,
kóz czy owiec

•

Zwiększona odporność na choroby

•

Zwiększona odporność na choroby

58

Maria Tynek 2013

ROK 2006
Pierwszy lek
od zmodyfikowanych
genetycznie kóz

Europejska Agencja do Spraw leków (EMEA) i

Europejska Agencja do Spraw leków (EMEA) i
przyznała licencj

ę

lekowi o nazwie

A Tryn

.

Dzi

ę

ki genetycznej modyfikacji, wystarczy teraz doi

ć

kozy i izolowa

ć

antytrombin

ę

z ich mleka.

Jedna

koza mo

ż

e zast

ą

pi

ć

90 000 ludzkich dawców krwi

(metoda klasyczna - antytrombina uzyskiwana z ludzkiej
krwi).

powtórzenie

59

Maria Tynek 2013

BioSteel

®

http://www.nexiabiotech.com

Białka buduj

ą

ce ni

ć

(spidroiny) składaj

ą

si

ę

gł. z:

glicyny i alaniny.

60

Maria Tynek 2013

http://www.youtube.com/watch?v=g6tWf-VCURs

Trzej ameryka

ń

scy naukowcy - Osamu Shimomura, Martin Chalfie i Roger

Tsien otrzymali Nagrod

ę

Nobla z dziedziny Chemii za rok 2008 wła

ś

nie za

odkrycie i rozwój zielonego białka fluorescyjnego GFP umo

ż

liwiaj

ą

cego

ś

ledzenie białek w organizmie

.

61

Maria Tynek 2013

Białko to jest wytwarzane przez

ż

yj

ą

c

ą

u

zachodnich

wybrze

ż

y

Ameryki

Północnej

meduz

ę

Aequorea

Victoria.

Ś

wieci

ono

intensywnie

na

zielono

pod

wpływem

promieniowania UV

Pierwszym zwierz

ę

ciem na jakim Chalfie

wypróbował swój pomysł był mały przezroczysty

Model struktury

białka GFP

238 aminokwasów,

przy odpowiedniej modyfikacji
DNA mo

ż

e wi

ą

za

ć

si

ę

z innymi

białkami. - DOBRY ZNACZNIK

wypróbował swój pomysł był mały przezroczysty
nicie

ń

- Cenorhabditis elegans. Pó

ź

niej pojawiły si

ę

ś

wiec

ą

ce rybki, myszy, koty, psy, a nawet

ś

winie.

www.biotechnolog.pl

62

Maria Tynek 2013

Ju

ż

kilka lat temu stworzono transgeniczne rybki akwariowe,

fluoryzuj

ą

ce na zielono lub czerwono.

63

Maria Tynek 2013

PRZYKŁADY ZASTOSOWANIA GFP

tworzenie białka fuzyjnego, składającego się z badanego przez

nas białka w połączeniu GFP

1. białko to pozwala na wygodne badanie aktywności

promotorów genów, wydajności transfekcji komórek.

2. można je łatwo lokalizować, badać jego funkcję.

2. można je łatwo lokalizować, badać jego funkcję.

3. wprowadzając gen do danej komórki rozwijającego się

zarodka można w łatwy sposób dowiedzieć się, jakie
komórki dorosłego organizmu powstały w wyniku
podziałów konkretnej komórki zarodka.

64

Maria Tynek 2013