Politechnika Lubelska, Wydział Mechaniczny 
 
Kierunek: 

 

Mechanika i Budowa Maszyn  I-stopień 

Specjalność:   

 

 

 

 

 

Studia stacjonarne 
 

Podstawy konstrukcji maszyn 

Semestr 

Rodzaj zajęć 

Liczba godzin tygodniowo 

Liczba punktów 

3 

 

W 

C 

2 
1 

3 
1 

 

1.  Przedmioty wprowadzające wraz z wymaganiami wstępnymi 
Grafika inżynierska, Inżynieria materiałowa, Mechanika ogólna, Wytrzymałość materiałów 
 
2.  Założenia i cele przedmiotu  
Celem  przedmiotu  jest  zapoznanie  studentów  z  podstawowymi  elementami  maszyn  oraz 
mechanizmów.  Zastosowanie  teorii  i  modeli  matematycznych  w  procesie  konstruowania 
elementów  maszyn  oraz  konstrukcji.  Poznanie  procesu  obliczeń  projektowych  oraz 
wykonywania dokumentacji technicznej wybranych mechanizmów. 
 
3.  Metody dydaktyczne 
Wykład – metoda  podająca  z  wykorzystaniem  środków  multimedialnych,  ćwiczenia  –
metoda poszukująca (rozwiązywanie zadań rachunkowych) 
 
 
4.  Forma i warunki zaliczenia przedmiotu 
S1 – sprawdzian pisemny obejmujący zagadnienia teoretyczne, 
S2 – sprawdzian pisemny obejmujący zadania rachunkowe, 
Ćwiczenia – warunkiem zaliczenia jest uzyskanie oceny pozytywnej ze sprawdzianu S2 
(Uwaga: warunkiem przystąpienia do sprawdzianu S2 jest wcześniejsze uzyskanie oceny 
pozytywnej ze sprawdzianu S1) 
Wykład – warunkiem zaliczenia jest uzyskanie ocen pozytywnych ze sprawdzianów S1, S2. 
Ocena ostateczna z wykładu jest średnią ważoną z ocen S1, S2 – 0,6S1+0,4S2 
Skala ocen: 45% - 3.0; 55% - 3,5; 65% - 4.0; 85% - 4.5; 95% - 5.0 
 
 
5.  Treści programowe 
A.  Treść wykładów 

Tematyka zajęć 

Liczba 
godzin 

Ogólne uwagi o konstruowaniu maszyn. Podstawowe problemy konstrukcji maszyn. Elementy 
procesu  konstruowania.  Metody  i  kryteria  oceny  konstrukcji.  Podstawowe  materiały 
konstrukcyjne. Normalizacja w budowie maszyn. 

2 

Podstawy  obliczeń  elementów  maszynowych  przy  obciążeniach  stałych  i  zmiennych. 
Klasyfikacja obciążeń. Zasady wyznaczania naprężeń dopuszczalnych przy obciążeniach stałych. 
Wiadomości o wytrzymałości zmęczeniowej. Wykresy zmęczeniowe (Wöhlera, Smith’a, Haigha 
oraz  Soderberga).  Czynniki  (kształt,  materiał,  stan  powierzchni,  wielkość)  wpływające  na 
wytrzymałość  zmęczeniową.  Współczynnik  bezpieczeństwa.  Naprężenia  dopuszczalne. 
Obliczanie  rzeczywistego  współczynnika  bezpieczeństwa  przy  obciążeniach  prostych  i 
złożonych. Wpływ obciążeń zmiennych na konstrukcję elementów maszyn. 

6 

Połączenia  spawane.  Rodzaje  spawania  i  spoin  spawalniczych.  Obliczanie  wytrzymałościowe 
połączeń  spawanych  przy  obciążeniach  prostych  i  złożonych  oraz  obciążeniach  zmiennych. 
Konstrukcja połączeń spawanych. 

4 

Połączenia gwintowe. Budowa geometryczna gwintu, rodzaje gwintów i połączeń gwintowych. 
Rodzaje  łączników  gwintowych.  Siły  działające  w  połączeniu  gwintowym,  sprawność 
połączenia  gwintowego.  Klasyfikacja  typowych  przypadków  obciążeń  śrub.  Obliczanie 
wytrzymałościowe  śrub.  Wytrzymałość  gwintu.  Zasady  konstruowania  śrub  przy  obciążeniach 
zmiennych. Ustalanie połączeń gwintowych. 

8 

Połączenia  kształtowe.  Rodzaje,  charakterystyka  i  obliczenia  połączeń  wpustowych. 
Konstrukcja  i  obliczanie  połączeń  wielowypustowych  i  wielobocznych.  Rodzaje  połączeń 
kołkowych  i  ich  obliczanie  wytrzymałościowe.  Konstrukcja  i  obliczanie  połączeń 
sworzniowych.  

6 

Połączenia wciskowe. Ogólna charakterystyka połączeń wciskowych. Konstrukcja i obliczanie 
połączeń wciskowych. 

2 

Przewody  rurowe  i  zawory.  Obliczanie  przewodów  rurowych,  złączy  kołnierzowych, 
obliczenia wytrzymałościowe elementów zaworów i zasuw. 

2 

 

B. Treść ćwiczeń  

Tematyka zajęć 

Liczba 
godzin 

Naprężenia, podział, zasady wyznaczania, momenty bezwładności, wskaźniki 
wytrzymałościowe, hipotezy wytrzymałościowe. 

1 

Obliczanie elementów maszynowych w przypadku obciążeń stałych. 

2 

Wykresy zmęczeniowe, obliczanie rzeczywistego współczynnika bezpieczeństwa. 

2 

Obliczanie połączeń spawanych w przypadku obciążeń prostych oraz złożonych. 

2 

Obliczanie połączeń śrubowych. 

4 

Obliczanie połączeń kształtowych. 

2 

Sprawdzian pisemny 

2 

 

6.  Wykaz literatury podstawowej  



 

Dietrich M., red. Podstawy konstrukcji maszyn, t.1-3, WNT 1995,1999 



 

Osiński Z., red. Podstawy konstrukcji maszyn, PWN 2003 



 

Mazanek E., red. Przykłady obliczeń z podstaw konstrukcji maszyn, t.1,2, WNT 2005 



 

Czarnigowski J., Ferdynus M., Kuśmierz L., Ponieważ G. – Podstawy konstrukcji maszyn, Zbiór zadań, 
Edit, Owock 2008 

7.  Wykaz literatury uzupełniającej 

Cykl tematyczny Podstawy konstrukcji maszyn, PWN: 



 

Osiński Z., Wróbel J., Teoria konstrukcji maszyn 



 

Kocańda S., Szala J., Podstawy obliczeń zmęczeniowych 



 

Porębska M., Skorupa A., Połączenia spójnościowe 



 

Szewczyk K., Połączenia gwintowe  

 
Autor programu: dr inż. Mirosław Ferdynus, dr inż. Grzegorz Ponieważ