Czas nie istnieje, to iluzja – twierdzą (niektórzy) fizycy cz 1

Czas to wielka tajemnica. Jest tematem dyskusji i sporów pomiędzy filozofami i naukowcami. Czy ma charakter absolutny, czy względny?
W fizyce klasycznej jest samodzielną wielkością niezależną od innych wielkości, biegnącą w takim samym rytmie w całym Wszechświecie.
W mechanice relatywistycznej czas stanowi czwartą współrzędną czasoprzestrzeni, jego upływ zaś zależy od obserwatora i jest różny dla różnych
obserwatorów.

Fizycy twierdzą, że czas tak naprawdę nie istnieje

Istnienie

czasu

wydaje się być czymś zupełnie normalnym i realnym, gdyż żyjemy z dnia na dzień, funkcjonujemy, chodzimy do pracy czy szkoły, a gdy

kładziemy się spać – budzimy się następnego dnia. Samo istnienie czasu prawdopodobnie jest jedynie zakodowane w naszych umysłach a jak twierdzą
naukowcy, czas sam w sobie tak naprawdę nie istnieje.

Stare powiedzenie o czasie, który ucieka, wydaje się dobrze opisywać jego właściwość. Jednak, gdy powstała

ogólna teoria względności

Einsteina,

która opisuje prawa fizyki na dużą skalę, nagle okazało się, że to co nam się wydaje, może być dalekie od prawdy.

Fizyka kwantowa

próbuje opisać zależności najmniejszych nawet cząstek we Wszechświecie, a jej osiągnięciem jest między innymi teoria dualizmu

korpuskularno-falowego, stwierdzająca, że światło jest zarówno falą jak i cząstką. Przez wiele lat fizycy próbowali łączyć ze sobą obowiązujące ustalenia
naukowe, poszukując teorii wszystkiego, która bez względu na skalę układu opisuje wszystko we Wszechświecie, jako ze sobą powiązane – od cząsteczek
do galaktyk.

Już ponad 40 lat temu, wyprowadzono

równanie Wheelera-DeWitta

(

Bryce DeWitt

John Wheeler

, który w 1969 roku

wprowadził termin

czarna dziura

, nazwali je początkowo równaniem Einsteina-Schrödingera), z którego wynikało, że czasu jako takiego nie ma. Była to próba

matematycznego połączenia idei mechaniki kwantowej i ogólnej teorii względności, krok w stronę teorii

grawitacji kwantowej

, czyli upragnionej przez

wszystkich naukowców

Teorii Wszystkiego

. Jednak ich odkrycie przez długi czas wydawało się zbyt kontrowersyjne, bo nikt nie mógł tego pojąć jak

to możliwe, że czas nie istnieje na poziomie materii.

Nasz przywiązany do „szkiełka i oka” sposób postrzegania świata jest też podstawowym problemem w zrozumieniu koncepcji świata bez czasu. To co
obserwujemy i to, co subiektywnie postrzegamy jako „czas” jest w rzeczywistości efektem wymiernych globalnych zmian w świecie wokół nas. Im bardziej
zagłębimy się w świat atomów, protonów i fotonów, zrozumiemy, że pojęcie czasu staje się coraz mniejsze.

Według naukowców zegary, które towarzyszą nam na co dzień, z fizycznego punktu widzenia nie mierzą jego upływu, tylko pomagają nam w organizacji
naszego życia. Teoria o nieistniejącym czasie jest nieco szokująca i trzeba sobie umieć to jakoś uporządkować, ponieważ w przeciwnym wypadku zadziała
typowy psychologiczny mechanizm wypierania.

Według

Isaaca Newtona

istnieje tylko jeden, uniwersalny i wszechobejmujący czas – płynie on

w jednostajnym tempie i nic nie wywiera na niego wpływu. Jest więc absolutny i obiektywnie jednakowy w całym wszechświecie.

George

Berkeley

oponował, iż bez umysłu, który by postrzegał ruch, sama idea czasu staje się zwykłą iluzją. Także

Gottfried Leibniz

sprzeciwiał się teorii

Newtona utrzymując, że czas jest porządkiem następstwa zdarzeń zachodzących w świecie – bez świata (zdarzeń) nie może być mowy o żadnym
czasie.

Gdy jednak zdamy sobie sprawę z istnienia takich zjawisk jak superpozycja kwantowa, czy

splątanie kwantowe

, to zrozumiemy, że bez nas czas nie ma prawa

istnieć i upływać, bo dopiero fakt świadomej obserwacji tego, jak staje się Wszechświat powoduje, że odczuwamy coś takiego jak upływający czas.

Splątanie kwantowe tworzy iluzję upływu czasu

Grupa włoskich fizyków

stworzyła model wszechświata

, który dowodzi, iż czas jest jedynie złudzeniem. Takie przypuszczenia pojawiały się zresztą od pewnego

czasu, jednak dotychczas brakowało ku temu twierdzeniu mocnych dowodów.

Zdaniem ekspertów upływ czasu jest jedynie dziwną właściwością splątania kwantowego. Odkrycie może pomóc w rozwiązaniu problemu polegającego

23.7.2014

New Times NEWS - Czas nie istnieje, to iluzja – twierdzą (niektórzy) fizycy

file:///C:/Documents%20and%20Settings/Ja/Moje%20dokumenty/INTERIA%20%20DOKU/CIEKAWE%20%20DANE/number%201/New%20Times%20NE…

3/7

na odnalezieniu zunifikowanej teorii wszystkiego. Obecnie funkcjonują odrębnie zarówno teoria mechaniki kwantowej, jak i teoria względności. Obie jednak
zdają się pozostawać rozłączne i dopiero usunięcie czynnika czasu pozwala doszukiwać się części wspólnej.

Równanie Wheelera-DeWitta z 1967 r. dobrze radziło sobie z problemem niespójności obu teorii właśnie poprzez usunięcie z nich czasu. Dopiero

w 1983 roku fizycy

Don Page

(e-mail:

dpage@ualberta.ca

) z University of Alberta w Kanadzie i William Wooters, zaproponowali wyjaśnienie, wedle

którego problem czasu można obejść, stosując pojęcie splątania kwantowego.

Przedstawili oni koncepcję, wedle której obiekty kwantowe są splątane na poziomie kwantowym, co sprowadza się do tego, że można tylko dokonać pomiaru
właściwości już zdeterminowanego układu. Z matematycznego punktu widzenia ich propozycja oznaczała, że zegar jako taki nie działa i rusza dopiero
po splątaniu z konkretnym wszechświatem.

Gdyby jednak ktoś podglądałby nas z innego wszechświata, widziałby nas jako obiekty statyczne i dopiero jego przybycie do nas

spowodowałoby splątanie kwantowe i literalnie spowodowałoby w nas poczucie upływu czasu. Hipoteza ta stanowiła podwaliny do pracy uczonych z National
Institute of Meteorological Research (INRiM) we włoskim Turynie. Fizyk Marco Genovese (e-mail:

m.genovese@inrim.it

) postanowił zbudować model,

który pozwoli zbadać specyfikę splątania kwantowego. Udało im się odtworzyć fizyczny efekt wskazujący na poprawność tego rozumowania.

Stworzono model wszechświata składający się z dwóch fotonów. Jeden z pary był zorientowany – spolaryzowany wertykalnie, a drugi horyzontalnie. Ich stan
kwantowy, a więc i polaryzacja, są potem wykrywane przez serię detektorów. Okazuje się, że dopóki nie dojdzie do obserwacji ostatecznie determinującej
układ odniesienia, fotony znajdują się w klasycznej superpozycji kwantowej, czyli były zorientowane zarówno wertykalnie jak i horyzontalnie.

Oznacza to, że obserwator odczytujący wskazanie zegara determinuje splątanie kwantowe, wpływając na wszechświat, którego częścią się staje. Następnie
taki obserwator jest w stanie odebrać polaryzacje kolejnych fotonów na podstawie kwantowego prawdopodobieństwa.

Koncepcja ta jest bardzo kusząca, ponieważ wyjaśnia wiele rzeczy, ale w naturalny sposób prowadzi do konieczności istnienia „super-obserwatora”,
który byłby ponad te wszystkie determinizmy i kontrolowałby wszystko, jako całość. Innymi słowy, próba zrozumienia czy jest lub czym jest czas, w naturalny
sposób przybliża nas do pojęcia celu istnienia Boga.

Św. Augustyn

rozważa w XI księdze Confessiones różne aspekty czasu. Wypowiada pogląd, że jest on bezcenny, nierozłączny

ze zmianą (ruchem), stanowi pewien wymiar świata materialnego i wiąże się z przemijalnością. Teraźniejszość (to, co istnieje materialnie) jest dla
niego czasem zauważanym (choć nieuchwytnym), przeszłość (to, co istniało) – pamiętanym, a przyszłość (to, co będzie istniało) – oczekiwanym;
waha się jednak, czy te dwie ostatnie odmiany gdziekolwiek jeszcze (już) istnieją. Z całą pewnością stwierdza zaś, że czas stworzył Bóg,
który znajduje się poza nim.

Czas jest realnym bytem a nie jedynie złudzeniem – twierdzi Lee Smolin

Ogólnie uznawane teorie fizyczne zakładają, że czas i jego upływ jest tylko złudzeniem, a rzeczywistość staje się poprzez interakcję z nią. Teoria, którą
początkowo zaproponował Einstein, została potem rozwinięta do postaci multiwersum. Czasami jednak zamiast wprowadzać kolejne renormalizacje i wymyślać
fantastyczne cząstki robiące całą magię lepiej jest przemyśleć wszystko i postarać się zobaczyć to w inny sposób. Tak właśnie uczynił wybitny fizyk teoretyk,

23.7.2014

New Times NEWS - Czas nie istnieje, to iluzja – twierdzą (niektórzy) fizycy

file:///C:/Documents%20and%20Settings/Ja/Moje%20dokumenty/INTERIA%20%20DOKU/CIEKAWE%20%20DANE/number%201/New%20Times%20NE…

4/7

Tw eet

Lee Smolin

ze słynnego Perimeter Institute. Według niego czas istnieje i jest jak najbardziej realny.

Ustalenia Smolina pojawiły się, jako konkluzja pracy zmierzającej do tego samego celu, który ma większość fizyków, ustalenia teorii wszystkiego.
W najnowszej swojej książce „Czas Odrodzony”, postuluje on zupełnie inne spojrzenie na fizykę. Jeśli jego ustalenia uda się jakoś potwierdzić z pewnością
zdobędzie nagrodę Nobla. Smolin od lat krytykuje, uznawaną przez społeczność naukową, teorię strun.

Według niego nie istnieje coś takiego jak multiwersum, ponieważ żyjemy w jednym wszechświecie oraz w jednym czasie. Zdaniem naukowca konieczne jest
bardziej fundamentalne podejście do nierozwiązywalnych problemów fizyki i zamiast brnąć w fantasmagorie, należy sprawdzić, czy założenia stanowiące
pryncypium tego, co wydaje nam się, że wiemy, nie są przypadkiem całkowicie błędne.

Smolin uważa, że czas jest sprawą najwyższej wagi, a nasze doświadczenie z rzeczywistością chwili obecnej to nie jest złudzenie, ale kluczem do zrozumienia
fundamentalnej natury rzeczywistości. Twierdzi, że jego droga do tej konkluzji nie była łatwa. Podobnie jak większość fizyków, wierzył, że czas jest
subiektywnym złudzeniem.

Zgodnie z ogólną teorią względności Alberta Einsteina – czas to tylko jeden wymiar przestrzeni, gdzie można poruszać się w obu kierunkach, a nasza ludzka
percepcja rzeczywistości istnieje tylko w naszej głowie. Ale z czasem, Smolin doszedł do wniosku, że czas jest nie tylko realny, ale nawet może być kluczem
do zrozumienia praw natury.

O Autorze

nTimes

> John Lennon "Imagine": Imagine there’s no Countries... Imagine no

Possession... Nothing to Kill or Die For... And no Religion too... No Need for Greed or
Hunger... A Brotherhood of Man... Mahatma Gandhi: Najpierw cię ignorują. Potem

śmieją się z ciebie. Później z tobą walczą. W końcu wygrywasz ▪ Siedem grzechów
społecznych: polityka bez zasad, bogactwo bez pracy, przyjemność bez sumienia, wiedza
bez osobowości, wiara bez poświęcenia, nauka bez człowieczeństwa oraz handel bez
moralności ▪ Religie to różne drogi prowadzące do tego samego celu. Jakaż to jest różnica,
którą z nich wybierzemy? Jaki cel więc mają te kłótnie między nami? ▪ Słabi nigdy nie
potrafią przebaczać. Przebaczenie jest cnotą silnych ▪ Jakże wielkiej daniny grzechu i błędów
wymaga od człowieka bogactwo i władza ▪ Nie znam większego grzechu niż uciskanie
słabszych w imieniu Boga ▪ Jest wiele powodów, dla których mogę być przygotowany na
śmierć, ale nie ma żadnego, dla którego gotów byłbym zabić ▪ Albert Einstein: Nie ma
rzeczywistości samej w sobie, są tylko obrazy widziane z różnych perspektyw ▪ Gdy miałem
dwadzieścia lat, myślałem tylko o kochaniu. Lecz później kochałem już tylko myśleć ▪ Tylko
dwie rzeczy są nieskończone: wszechświat i ludzka głupota. Co do tej pierwszej istnieją
jednak pewne wątpliwości ▪ Nauka bez religii jest kaleka, religia bez nauki jest ślepa ▪
Jestem bardzo głęboko religijnym niewierzącym ▪ Gospodarcza anarchia społeczeństwa
kapitalistycznego w jego dzisiejszej formie jest, moim zdaniem, prawdziwym źródłem zła ▪
Wszyscy wokół wiedzą, że czegoś nie da się zrobić. I wtedy pojawia taki, który o tym nie wie,
i on właśnie to coś robi ▪ Nie wiem, jaka broń będzie użyta w trzeciej wojnie światowej, ale
czwarta będzie na maczugi.